Ağır Ceza Mahkemesi

Ağır ceza mahkemesi kanunda belirtilen ağır suçların yargılamasının yapıldığı ceza mahkemeleridir. Yazımızda, ağır ceza mahkemesini nedir, hangi davalara bakar, ağır ceza mahkemesi ceza alt sınırı, yetkili ağır ceza mahkemesi, karara nasıl itiraz edileceği gibi önemli hususları açıkladık.

Bir suçun işlenip işlenmediği, suçu işleyenin kim olduğu, suçu işleyen kişi veya kişilere verilecek cezanın ne olacağı gibi konuları çözümleyerek ceza yargılamasının yapıldığı  mahkemeler ceza mahkemeleridir. Ceza yargılamasının yapıldığı ilk derece mahkemelerinden biri de ağır ceza mahkemesidir.

Ağır Ceza Mahkemesi Nedir?

Kanunda öngörülen ceza miktarı bakımından ağır ceza gerektiren suçlara bakan, ilk derece ceza yargılamasını yapmakla görevli olan mahkeme ağır ceza mahkemesidir.

Ağır ceza mahkemesi nedir diye sorulduğu zaman; kural olarak ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve kanuni ceza üst sınırı 10 yıldan fazla hapis cezasını gerektiren suçlarla ilgili dava ve işlere bu mahkemeler bakar.

Burada bir başkan ile yeteri kadar üye bulunur. Ancak bir başkan ve en az iki üye ile toplanır. Ağır ceza mahkemesi nedir sorusuna cevap verdik. Şimdi de bunun nasıl kurulacağı ve görev alanına yani ağır ceza mahkemesi ceza alt sınırına değineceğiz.

Ağır Ceza Mahkemesi Nasıl Kurulur?

5235 sayılı kanunda ağır ceza mahkemelerinin nasıl kurulduğuna ve görevlerinin ne olduğuna ilişkin hükümler belirtilmiştir. İlgili kanuna göre; bunlar il merkezlerinde ve bazı ilçelerde kurulur. Bu mahkemelerin kurulacağı ilçelerde ilçenin coğrafi durumu ve mahkemelerin iş yoğunluğu göz önüne alınır. Bunlar HSK’nın olumlu görüşünün alınmasının üzerine Adalet Bakanlığı tarafından kurulur. Ağır ceza mahkemeleri kurulduğu il veya ilçenin adını alır.

Bu mahkemelerin dava ve iş yoğunluğunun fazla olması sebebiyle aynı yerde birden fazla  kurulabilir. Bu durumda ağır ceza mahkemesinin daireleri numaralandırılır. Daireler arasında iş dağılımı yapılarak kendisine tevzi edilen dava ve işlere bakmakla yükümlüdür.

Ağır ceza mahkemesinin yetkili olduğu yargı çevresi kurulduğu il veya ilçenin sınırları ile bağlı kalınmaksızın Adalet Bakanlığının önerisi üzerine Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından belirlenir. Böylece bir mahkeme birden fazla yargı çevresindeki ağır ceza davalarına bakabilir.

Ağır Cezaların Görev Alanı

Ağır cezanın görevli olduğu dava ve işler 5235 sayılı kanunun 12. maddesinde ve Ceza Muhakemesi Kanunu’nda belirtilmiştir.

• 5235 sayılı kanun madde 12 uyarınca Türk Ceza Kanunu’nda yer alan aşağıdaki suçlar

-İrtikap

-Hileli iflas

-Resmî belgede sahtecilik

-Yağma suçu

-Rüşvet suçu

-Zimmet suçu

-Nitelikli dolandırıcılık suçu

-Taksirle öldürme suçu

-Kasten öldürme suçu

-Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama

• Türk Ceza Kanunu’nun 2. Kitabının Dördüncü Kısmının 4, 5, 6 ve 7. Bölümünde belirtilen suçlar (İlgili bölümlerde 318, 319, 324, 325 ve 332. maddelerinin dışında kalan suçlar). Aşağıdaki suçlar örnek olarak verilebilir:

-Devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak

-Anayasayı ihlal

-Cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı

-Silah sağlama

-Devletin güvenliğine ilişkin bilgileri temin etme

-Devlet güvenliği ile ilgili belgeleri elinde bulundurma

-Uluslararası casusluk

• Terörle Mücadele Kanunu’nda belirtilen suçlara ilişkin açılmış olan davalar
• Ağırlaştırılmış müebbet hapis, müebbet hapis ve 10 yıldan çok hapis cezası gerektiren suçlara ilişkin dava ve işler

Ağır Cezada Ceza Alt Sınırı: Yukarıda ceza üst sınırı 10 yıl ve üzeri olan suçlara ağır ceza mahkemesi bakar dedik. Ancak bunun anlamı ağır ceza mahkemesi ceza alt sınırı 10 yıl olacağı değildir. Burada yeri gelir müebbet hapis cezası verilir yeri gelir 6 ay ceza verilir kimi zaman beraat veya ceza verilmesine yer olmadığına karar verilir. Bunlar tamamen suçun niteliğine, işleniş şekline, delillere ve diğer unsurlara bağlıdır.

DİKKAT: Bir suçun ağır ceza mahkemesinin görev alanına girip girmediği ağırlaştırıcı veya hafifletici sebepler dikkate alınmaksızın suçun kanunda belirtilen cezasının üst sınırına göre tayin edilir.

Soruşturma Aşamasında Ağır Cezaların Görevleri

Mahkemenin temel görevi kovuşturma aşamasında olsa da soruşturma aşamasında da kimi zaman bazı görevler icra edebilir. Bunları şöyle sıralayabiliriz:

• Telekomünikasyon yoluyla iletişim dinleme, iletişimi kayda alma ve sinyal bilgilerini değerlendirme
• Gizli soruşturmacı görevlendirme
• Sanık veya şüpheliyi teknik araçlarla izleme
• Taşınmaza, hak ve alacağa elkoyma

Yukarıda belirtilen bu işlerin yapılabilmesi ağır ceza mahkemesinin oy birliği ile karar vermesi halinde mümkündür.

Görevsizlik Kararı

Yukarıda ağır ceza mahkemesi nedir ve görev alanına giren dava ve işler nelerdir bunları açıkladık. Peki görevsizlik karar nedir?

Davaya bakan mahkemenin görevli mahkeme olması kamu düzenindendir. Bu sebeple dava konusunda ağır ceza mahkemesinin görevli olup olmadığını mahkeme kendiliğinden göz önünde bulundurur. Mahkeme, cumhuriyet savcısının hazırladığı iddianamenin kabulü ardından dava konusunda görevli mahkeme olmadığı anlaşılırsa görevsiz olduğuna ilişkin bir karar verir.

Görevsizlik kararının üzerine ilgili dosya görevli olan ceza mahkemesine gönderilir. Görevsizlik kararı kamu düzenine ilişkin olduğundan mahkeme yargılamanın her aşamasında bu kararı verebilir. İlgili kişiler de bu görevsizlik kararına karşı itiraz başvurusunda bulunabilir.

Davanın görevli mahkemede açılması ve görülmesi çok önemlidir. Zira yenilenmesinin mümkün olmadığı işler dışında görevsiz mahkemenin yapmış olduğu işlemler hükümsüzdür.

Yetkili Ağır Ceza Mahkemesi

Yetki kuralları davanın hangi yerde bulunan mahkeme tarafından görüleceğini tayin eden kurallardır. Davanın tarafları anlaşsalar bile yetkili mahkemenin değişmesi söz konusu olamaz zira yer bakımından yetki kuralları kesin niteliktedir.

Mahkemenin yetkili olmadığına ilişkin iddia yargılamanın her aşamasında ileri sürülememektedir. Yetkisizlik iddiası, ağır ceza mahkemesinde duruşmada sanığın sorgusundan önce ileri sürülmelidir. Bu aşamadan sonra mahkeme kendisi de yetkisiz mahkeme olduğuna ilişkin yetkisizlik kararı veremez. Mahkemenin vermiş olduğu yetkisizlik kararına karşı ilgili kişiler itiraz başvurusunda bulunabilirler

Yetkili olmayan mahkemede yapılmış olan işlemleri yetkili mahkemedeki hakim dilerse tekrar yapabilir.

Türkiye’de İşlenen Suçlarda Yetkili Ağır Ceza Mahkemesi

Türkiye’de işlenen ağır cezalık suçlarda yetki kuralları şu şekildedir:

• Suçun Türkiye’de işlendiği yerde bulunun ağır ceza mahkemesi genel yetkili mahkemedir.
• Suçun Türkiye’de işlendiği yer tespit edilemediği durumda suçu işleyenin yakalanmış olduğu yer yakalanmadıysa suçu işleyenin yerleşim yerinde bulunan mahkeme yetkilidir.
• Suçu işleyenin yerleşim yeri mevcut değilse Türkiye’de en son adresinin bulunduğu yer mahkemesi davaya bakmaya yetkilidir.
• Yetkili mahkemenin bu imkanlarla tespit edilmesi olanaksız ise bu durumda davaya bakmaya yetkili olacak mahkeme ilk usul işleminin yapıldığı yerde bulunan ağır ceza mahkemesidir.

Yabancı Ülkelerde İşlenen Suçlarda Yetkili Ağır Ceza Mahkemesi

Yabancı ülkede işlenen ve Türkiye’de soruşturulması ve kovuşturulması gereken suçlarda:

• Suçu işlediği düşünülen kişinin yakalanmış olduğu yer, yakalanmadığı durumda da bu kişinin yerleşim yerinde bulunun ağır ceza mahkemesi yetkili mahkemedir.
• Şayet Türkiye’de herhangi bir yerleşim yeri yoksa bu takdirde davaya bakmaya yetkili mahkeme bu kişilerin Türkiye’de en son adresinin bulunduğu yerde bulunan mahkemedir.
• Yetkili mahkemenin bu şekilde de tespit edilmesi olanaksız ise yetkili mahkeme, Adalet Bakanının talebi ve Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafından yapılan başvuru üzerine Yargıtayca tespit edilir.

Davanın Açılması ve Yargılama Süreci

Ağır cezanın görev alanına giren bir suç dolayısıyla savcılık makamı bir soruşturma başlatacaktır. Soruşturma aşamasında cumhuriyet savcısı yapmış olduğu araştırmalar neticesinde bir iddianame düzenler. Cumhuriyet savcısı tarafından düzenlenen bu iddianamenin görevli ve yetkili mahkeme tarafından kabul edilmesi ile birlikte dava açılmış olur.

Ağır cezalarda duruşmalar bir mahkeme başkanı ve 2 üye hakimden oluşmak üzere 3 kişiden oluşan bir heyet tarafından yapılmaktadır. Duruşmalarda cumhuriyet savcısı da hazır olarak bulunur ve yargılama esnasında görüşünü belirtir.

İlk duruşmada yargılanacak olan kişinin savunması alınır. Mağdurun ve şikayetçinin şikayeti dinlenir, davaya katılıp katılmayacağı sorulur. Taraflar söz konusu olaya ilişkin olaya aydınlatmaya yönelik bilgilerini aktarırlar. Cumhuriyet savcısının düzenlemiş olduğu iddianameye ilişkin görüşleri sorulur. Mahkeme heyeti olayın aydınlatılması için taraflara sorular sorar.

‘Ağır ceza mahkemesi kaç yıl sürer?’ şeklinde sorularla sık karşılaşıyoruz. Yargılamanın ne kadar süreceğine ilişkin net bir cevap vermek mümkün değildir. Zira yargılanacak olan sanık sayısı, söz konusu olaya ilişkin delillerin toplanma süresi gibi durumlar yargılama süresini etkileyecektir. Daha etkili ve hızlı sonuç almak için hukuki yardım alınmasında yarar vardır.

Mahkeme Kararına Karşı Kanun Yolu

Ağır cezanın ilk derece ceza yargılaması sonucunda vermiş olduğu kararın hukuka aykırı olduğunu düşünen kişiler verilen bu karara karşı kanun yoluna başvurabilirler. Bu yollar itiraz, istinaf ve temyiz olmak üzere 3 tanedir.

Mahkemenin vermiş olduğu bazı kararlara ilişkin itirazda bulunulabilir. Örneğin; tutuklama kararı, tutuklamanın devamı kararı, yakalama kararı ya da hükmün açıklanmasının geri bırakılması gibi kararlarına karşı itiraz edilebilir. Bu kararlara karşı kararın öğrenilmesinden ya da tebliğ edilmesinden itibaren 7 gün içerisinde itiraz başvurusu yapılmalıdır.

İtiraz incelemesini yapacak merci ise;

• O yargı çevresindeki ağır ceza mahkemesi tek daireli olarak görev yapıyorsa en yakın yargı çevresindeki ağır ceza mahkemesi
• Kararı veren mahkemenin bulunduğu yerde birden fazla daire mevcut ise kararı veren daireden sonra gelen ağır ceza mahkemesi dairesi
• İtiraz incelemesi yapılacak kararı o yerdeki son numaralı mahkeme dairesi vermiş ise birinci ağır ceza mahkemesi

İstinaf; ağır ceza mahkemesinin vermiş olduğu kararın maddi ve hukuki açıdan bölge adliye mahkemesi tarafından incelenmesidir. Ağır cezanın nihai kararlarına karşı istinaf kanun yoluna başvurulabilir. Mahkemenin vermiş olduğu aşağıda belirtilen kararlar kesin nitelikte olup ağır ceza mahkemesinin vermiş olduğu bu kararlar karşı istinaf kanun yoluna gidilemez. Aleyhinde istinafa başvurulamayacak kararlar ise:

• 3.000 TL veya daha az adli para cezası verilen kararlar
• Üst sınırı 500 günü aşmayan adli para cezası verilen suçlara ilişkin beraat kararları

Ağır Ceza Mahkemesi İle İlgili Sık Sorulan Sorular

Yukarıda konu ile ilgili bilinmesi gereken temel meselelerden ve uygulamadaki görünümünden bahsettik. Önemle belirtmek gerekir ki ağır ceza mahkemesi ile ilgili bazı sorular sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Bu sık sorulan sorulara burada yanıtları ile birlikte yer vermekte yarar görüyoruz

Ağır Ceza Yargılamasında Ceza Avukatı Desteği

Yazımızda ağır ceza mahkemesi nedir, ağır ceza mahkemesi ceza alt sınırı nedir ve yargılama süreci nasıl işler gibi önemli soruları cezaplandırdık. Belirtmemiz gerekir ki bu davalarda kişilerin hayatını etkileyen çok önemli sonuçlar doğduğundan bu sürece büyük önem verilmelidir. Yargılama sürecinde yapılacak hatalar telafisi güç sonuçlara neden olacaktır.

Gerek ilk derece ağır ceza yargılamasında gerek kanun yolu sürecinde alanında uzman olan ve tecrübesine güvenilen bir ceza avukatı ile bu süreçleri yürütmek oldukça uzun süren ceza yargılamalarının daha hızlı ve etkili sürede istenilen sonucun elde edilmesi mümkün olacaktır.