Yabancılarla Boşanma İşlemleri ve Sürecin İşleyişi

Yabancılarla boşanma işlemleri, iki Türk vatandaşı evliliğe göre daha karmaşık olabilmektedir. Esasen burada dava benzer usulde görülse de çeşitli sorunlar yaşanabilmektedir. Ancak süreç hızlı ve etkin şekilde takip edildiği zaman istenen sonuca rahatlıkla ulaşılabilir.

Yazımızda yabancılarla boşanma işlemlerinden ve yabancı evliliklerde boşanma konusunda bilinmesi gereken temel meselelerden bahsedeceğiz. Çeşitli ihtimaller gözetildiği zaman önemi daha iyi anlaşılacak bir konu olması hasebiyle yazımızı dikkatli okumanızı öneririz.

Yabancı Evliliklerde Boşanma Nedir?

Eşlerden birinin Türk diğerinin yabancı olduğu ya da her ikisinin de yabancı olduğu durumda açılan boşanma davasına yabancı evliliklerde boşanma denir. Uygulamada genel anlamda diğer boşanma davalarına göre daha zor ve daha fazla usuli işlemin görüldüğü davalardır bunlar.

Ancak her halükarda Türkiye’de yabancılarla boşanma işlemleri yapılabilir. Yeter ki süreç doğru takip edilebilsin. Bu konuda iki temel kanun mevcuttur. İlk olarak 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun yani MÖHUK ve ikincisi 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu yani TMK hükümleridir.

ÖNEMLİ: Yabancı evliliklerde boşanma davasının sağlıklı bir şekilde takip edilip istenilen şekilde sonuçlandırılabilmesi adına sürecin deneyimli boşanma avukatlarından yardım alınarak sürdürülmesi gerekir. Zira aşağıda da belirteceğimiz üzere süreç bazen normal boşanma davalarına göre daha uzun sürebilmekte ve farklı usuli işlemler gerekebilmektedir.

Yabancılarla Boşanma İşlemleri Nasıl Gerçekleşir?

Yabancılarla boşanma işlemleri denildiği zaman aslında iki ihtimal söz konusudur. Ya eşlerden biri Türk vatandaşı diğeri yabancıdır. Yahut eşlerden her ikisi de yabancıdır. Bu ikisi arasında temel bazı farklar vardır.

Eğer eşlerin her ikisi de yabancıysa ve aynı milliyete sahipseler Türk mahkemesi o milli hukuku yani müşterek milli hukuku uygular. Eşlerden her ikisi yabancıysa ancak müşterek milli hukukları yoksa bu durumda Türk boşanma hukuku uygulanır. Eğer eşlerden biri Türk vatandaşı diğeri yabancı ise (ki uygulamada en çok bu şekilde açılan boşanma davaları vardır) bu durumda gene Türk boşanma hukuku uygulanır.

Peki yabancılarla evlilik işlemleri nasıl gerçekleşir? Burada iki tür boşanma davası vardır. Anlaşmalı ve çekişmeli boşanma. Eğer eşlerden her ikisi de boşanma konusunda anlaşmış ve buna ek olarak boşanmanın fer’ileri (yani nafaka, tazminat, velayet vs.) konularda anlaşmışlarsa bu durumda anlaşmalı boşanma davası açılarak süreç birkaç hafta içerisinde hızlı bir şekilde tamamlanabilir. Bu konu ile ilgili olarak “anlaşmalı boşanma davası, dilekçesi ve protokolü” başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz.

Eğer eşler boşanma konusunda ve diğer konularda anlaşamıyorsa bu durumda açılacak dava çekişmeli boşanma davası olacaktır. Çekişmeli boşanma davasında davacı eş davalıya muhakkak kusur izafe etmelidir.

Bu ister genel boşanma nedeni olan evlilik birliğinin temelinden sarsılması olsun ister zina, hayata kast, haysiyetsiz yaşam sürme gibi özel boşanma nedenleri olsun muhakkak kusur gereklidir. Bunun haricinde boşanmanın fer’ileri yani nafaka, çocuğun velayeti, tazminat vs. gibi konularda talepte bulunmak gerekecektir.

Esasen çekişmeli boşanma davası ile ilgili tüm detaylara burada girmeye gerek duymuyoruz. Bununla ilgili olarak ‘çekişmeli boşanma davası’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Burada yabancı evliliklerde boşanma ile ilgili daha özel konulara değineceğiz.

Peki yabancılarla boşanma işlemleri hangi mahkemede görülür? Görevli mahkeme şüphesiz aile mahkemesidir. Eğer o yerde aile mahkemesi kurulu değilse bu sıfatla asliye hukuk mahkemesi yabancılarla boşanma işlemlerine bakacaktır.

Yabancı Eşin Adresi Bilinmiyorsa Ne Yapılır?

Uygulamada çok büyük bir sorun, yabancı eşin Türkiye’den gitmiş olması, Türkiye’de olsa bile adresinin bilinmiyor olması, resmi kayıtlarda yer alan adresinden ayrılmış olması ve başka yerde yaşıyor olması yahut boşanma davasını boşa çıkarmak amacıyla tebligatı almaması sorunudur.

Bu tür durumda tebligat hukuku kurallarına göre tebligatlar gerçekleştirilir. Buna göre kişinin belirli kurumlardan adresleri sordurulur. Bu adreslere tebligat çıkarılır. Tebligatın buna rağmen yapılamıyor olması durumunda ilanen tebliğ yoluna gidilir.

Yani dava dilekçesi, ön inceleme duruşması zaptı, karar ve kesinleşmeye ilişkin tebligatlar gazete ilanı yoluyla yapılır. Yani boşanma davasının sonuçlanması her halükarda mümkündür. İlanen tebliğin bazı masrafları olacaktır.

Buna göre gereken her tebligatta ortalama 1500 TL civarında ilan masrafı söz konusu olur ki bu süreçte en az 4 kere ilanen tebliğ yapılır. Elbette ki bu durum, yabancıya tebligat yapılamadığı ihtimalde söz konusu olur. Eğer yabancı eş yurtdışında ise uluslararası tebligat hukuku kuralları uyarınca konsolosluk aracılığı ile tebligat işlemleri yapılacaktır.

Yabancı Ülkede Alınan Boşanma Kararının Türkiye’de Geçerliliği

Eşler yabancı ülkede boşanmış iseler bu boşanma hali Türkiye’de direkt olarak geçerli olmaz. Bu durumda somut olayın özelliklerine göre tanıma veya tenfiz davası açılmalıdır. Eğer sadece boşanmanın geçerliliği isteniyorsa tanıma davası, eğer boşanma kararı ile birlikte verilen fer’i nitelikteki hükümlerin de geçerliliği isteniyorsa (nafaka, velayet gibi) bu sefer tenfiz davası açılmalıdır. Bununla ilgili olarak ‘boşanmanın tanınması ve tenfizi’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Evlilik Yolu ile Vatandaşlık, Oturum ve Çalışma İzni İptal Ettirme

Yabancıların evlilik yolu ile Türk vatandaşlığını elde edebilmesi için önemli bazı şartlar mevcuttur. Buna göre en temel şart 3 yıl boyunca aile birliği içinde yaşama ve aile hukukundan kaynaklanan yükümlülüklere uymaktır.

Esasen yabancılarla boşanma işlemleri olarak izah ettiğimiz yabancı evliliklerde boşanma davası açıldığı anda evlilik yolu ile Türk vatandaşlığı alma imkanı sona erer. Bunun için ilgili merciye bildirim yapmaya gerek yoktur ancak bu tür bir bildirimin yapılması somut olayın özelliklerine göre daha iyi olabilir. Konu ile ilgili olarak ‘evlilik yolu ile Türk vatandaşlığı’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Yabancı eş ile Türk vatandaşı eş arasında yaşanan olayın özelliğine göre yabancı eşin oturum ve çalışma izninin iptal edilmesi gerekebilir. Bu da istenirse ilgili birimlere yapılacak bildirim ile sağlanabilir. Bunlar aslında birer şikayet değil, durumun bildirimidir. Konu ile ilgili olarak ‘oturma izninin iptali’ ve ‘çalışma izninin iptali’ başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz.

Yabancılarla Boşanma İşlemleri Ne Kadar Sürer?

Yabancı evliliklerde boşanma eğer anlaşmalı olarak açılmışsa oldukça kısa sürede sonuçlanacaktır. O kadar ki aynı hafta içinde boşanmanın gerçekleşmesi dahi mümkündür. Ancak çekişmeli boşanma davası açılmışsa bu biraz daha uzun sürecektir.

HMK kapsamında usuli işlemler söz konusu olur. Eğer yabancının adresine ulaşılamıyorsa ilanen tebliğlerin her biri aşağı yukarı 1’er 2’şer ay zaman alabilmektedir.

Boşanma Avukat Yardımı Alınmalı mı?

Yukarıda yabancılarla boşanma işlemleri nasıl olur, yabancı evliliklerde boşanma sürecinde nelerle karşılaşılır gibi sorulara ihtimalli olarak cevap verdik. Görüldüğü üzere yabancı evliliklerde boşanma pek tabii mümkündür ancak her aşamanın çok sıkı bir şekilde takibi gerekir.

Aksi halde hatalı yahut ihmali işlemler ile süreç sürüncemede kalır ve telafisi güç zarar doğabilir. Bu nedenle özellikle yabancılarla boşanma işlemleri boşanma avukatı yardımı alınarak takip edilmelidir.