Boşanma Davası Nasıl Açılır?

Boşanma davası nasıl açılır sorusu, hukuki niteliği gereği detay içeren ve çok önemli sonuçları olan bir sorudur. Dava süreci ve boşanma dilekçesi; konusu itibariyle çok hassas ve önemle takip edilmesi gereken işlerdendir.

Yazımızda boşanma davası nasıl açılır sorusunu cevapladıktan sonra boşanma dilekçesi ve süreç hakkında merak edilen tüm hususlara değineceğiz. Yazımızı dikkatli okumanızı öneririz.

Boşanma Davası Nedir?

Türk Medeni Kanununda yer alan boşanma sebeplerinden en az birisine dayanılarak açılan ve eşler arasındaki evliliğin mahkeme kararıyla sona erdirilmesini amaçlayan davaya boşanma davası denir.

Boşanma davası nasıl açılır diye sorulduğu zaman bunun en temel düzenlemeleri 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde 161 ve devamında yer almıştır. Burada özel boşanma sebepleri olduğu gibi genel boşanma sebebi olan evlilik birliğinin temelinden sarsılması hükümleri mevcuttur.

ÖNEMLİ: Boşanma davası nasıl açılır sorusu sıklıkla sorulmaktadır. Boşanma davası uygulamada en yaygın görülen dava türü olmakla birlikte muazzam büyüklükte bir hukuki zemine ve aynı büyüklükte yargı kararı çeşitliliğine sahiptir. Bu dava açılmadan önce muhakkak derinlemesine bir hukuki ön hazırlık yapılmalıdır. Davanın hatalı yahut eksik işlemlerle açılması, kişiyi haklı iken haksız çıkarmaya çok müsaittir. Bu nedenle alanında uzman bir boşanma avukatı ile sürecin takip edilmesi şarttır. 

Rehber niteliğindeki yazımıza geçmeden önce boşanma davası yargılama sürecini bir görsel ile sizlere sunmak isteriz.

Çekişmeli Boşanma Davası Nasıl Açılır?

En temelde iki tür boşanma davası vardır. Bunlar anlaşmalı boşanma ve çekişmeli boşanmadır. Bu ikisi arasındaki farka aşağıda değindik. 

Ancak taraflar, boşanma ile birlikte hükme bağlanması gereken; nafaka, tazminat, velayet vs. konularında anlaşamadıklarında ortada bir çekişme olacağı için çekişmeli boşanma davası açılır.

Çekişmeli boşanma davası nasıl açılır diye sorulduğu zaman, taraflar arasında boşanmanın bizatihi kendisi veya tüm mali sonuçları konusunda anlaşılamamış olması gereklidir. 

Bu dava açılacağı zaman çok dikkatli hareket edilmelidir. Temelde izlenmesi gereken yolu şu şekilde sıralayabiliriz:

• Öncelikle ve ilk yapılması gereken husus, deneyimli bir boşanma avukatına başvurmak olmalıdır.
• Bundan sonra avukat yardımı ile öncelikle boşanma için gerekli hukuki zeminin oluşup oluşmadığı değerlendirilmelidir.
• Davada dayanılacak olan boşanma sebebi veya sebepleri belirlenmelidir. Davalı eşten daha fazla kusurlu olunmamasına dikkat edilmelidir. Davalı eşe yöneltilecek kusurlar çok önemlidir. Zira sonradan affedilmiş olunan, tarihi çok eskiye dayanan ve süreklilik arzetmeyen, ispatlanamayan kusurlara dayanılmamalıdır.
• Tüm değerlendirme yapıldıktan sonra eğer mümkün ve gerekli ise davalı eşle irtibata geçilip anlaşmalı boşanma yolu değerlendirilmelidir. Eğer bu mümkün veya faydalı bir yol olmayacaksa deliller ve ekler toplandıktan sonra dava dilekçesi hazırlanmalı ve dava açılmalıdır.
• TMK 169’a göre dava süresince geçerli olacak nafaka, ortak konutta kimin yaşayacağı, çocuğun geçici velayeti vs. bunlara ilişkin talepler ayrıca takip edilmelidir. Mahkeme bunlara re’sen başlangıçta hükmeder. Bunlar takip edilmelidir.
• Bu süreçte tebligatların ne şekilde yapıldığı ve yapılacağı çok önemlidir. Boşanma davalarında taraflar genelde aynı evde yaşamadığından tebligatın doğru adrese yapılması büyük önem taşır. Aksi halde daha sonradan usulsüz tebligat ile hüküm bozulabilir.
• Sonrasında davalı taraftan gelecek cevaba göre süreç izlenir.

Yazımızın konusu olan dava çok ciddi bir süreci ihtiva eder. Başından itibaren etkin ve sıkı takibi gerekir.

Anlaşmalı Boşanma ile Çekişmeli Boşanma Arasındaki Farklar

Yukarıda da izah ettiğimiz üzere boşanma davasının; anlaşmalı ve çekişmeli olmak üzere iki türü vardır.

Boşanma davasının tek sonucu yoktur. Yani bu davanın tek konusu taraflar arasındaki evliliğin sona ermesi değildir. Boşanma ile birlikte; çocukların velayeti, kişisel ilişki tesisi, nafaka, maddi ve manevi tazminat, çocukların temel nafaka dışındaki özel bakım ve giderleri, hatta ziynet ve mehir alacağı bile bu davada sonuçlandırılacak meseleler arasındadır.

Eğer taraflar bizatihi boşanmanın kendisi veya sonuçları konusunda anlaşamamışlarsa yahut evliliklerinin henüz 1. yılında ise bu durumda anlaşmalı boşanma açılamaz. Anlaşmalı boşanma ile çekişmeli boşanma arasındaki farkları bir tablo ile izah etmek gerekirse;

Anlaşmalı boşanma çoğunlukla her iki tarafın da lehine sonuç doğuran bir boşanma türüdür. Bu konu ile ilgili detaylar için “anlaşmalı boşanma davası, protokolü ve dilekçesi” başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz.

Boşanma Sebepleri Nelerdir?

Çekişmeli boşanma sebepleri, kanunda ve yargı kararlarında farklı yerlerde düzenlenmiştir. Ancak bunlar çok önemli nedenlerdir. O kadar ki, her iki taraf da boşanmak istediğini beyan etse dahi mahkeme TMK anlamında boşanma sebeplerinin olmadığından bahisle boşanmayı reddedebilir. Bu nedenle davanın bu sebeplere dayandırılması gerekir.

Evlilik Birliğinin Temelinden Sarsılması (Şiddetli Geçimsizlik)

En temel boşanma sebebi evlilik birliğinin temelinden sarsılması, diğer adıyla şiddetli geçimsizliktir. Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanmada karşı tarafın; psikolojik şiddet, fiziksel şiddet, ekonomik şiddet, yahut cinsel şiddet uyguladığından bahisle dava açılır. Bunun haricinde yargı kararları ile ortaya çıkmış ve bu gruba dahil edebileceğimiz özel bazı haller de mevcuttur. Şöyle izah edebiliriz;

Psikolojik Şiddet Nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davası: Eğer eşlerden biri diğer eşe; psikolojik baskı uyguluyorsa, hakaret veya küfür ediyorsa, ona kötü davranıyorsa, ilgi göstermiyorsa, kişisel bakımına özen göstermiyorsa, örneğin sürekli ter kokuyorsa veya diş bakımına özen göstermiyorsa, dışarıda eşinin dedikodusunu yapıyorsa, kendi kök ailesine karşı eşini ezdiriyorsa, eşinin ailesi ile görüşmesini engelliyorsa, eşinin dedikodusunu yapıyorsa vs. sonsuz sayıda sayabileceğimiz psikolojik kusurlar mevcutsa psikolojik şiddet nedeni sağlanmış demektir. 

Tüm bu sayılan haller Yargıtay kararlarına konu olmuştur. Tanık, yazışma, ses kaydı, fotoğraf vs. gibi ispat araçları ile ispatlanabilir.

Ekonomik Şiddet Nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davası: Eğer eşlerden biri diğer eşi; ekonomik olarak yalnız bırakıyorsa, harçlık vermiyorsa, çalışması gerekirken çalışmıyorsa, erkek eş evin ihtiyaçlarını karşılamıyorsa, kadın eş parayı sorumsuzca harcıyorsa, çocuğun ekonomik ihtiyaçları keyfi nedenlerle karşılanmıyorsa vs. gibi nedenler mevcutsa ekonomik şiddet unsuru sağlanmış demektir.

Bunlar da genellikle Yargıtay kararları ile şekillenmiş olup her türlü yasal delille ispatlanaması mümkündür.

Fiziksel Şiddet Nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davası: Eşlerden biri diğer eşe karşı; fiziksel şiddet uygulamışsa, darp cebir vs. gerçekleşmişse bu da evlilik birliğinin temelinden sarsılması anlamına gelecektir. 

Bununla ilgili darp raporu vs. mevcutsa bunlar boşanma davasında oldukça yarayışlı olur. Ancak şiddet gören eş, diğer eşin bu şiddet fiilini affetmişse ve bunlar süreklilik arzetmiyorsa bu nedene dayanılamaz. Bu kural genel olarak tüm boşanma sebepleri için geçerli kabul edilir.

Cinsel Şiddet Nedeniyle Çekişmeli Boşanma Davası: Eğer eşlerden biri diğerine karşı; cinsel şiddet uyguluyorsa, ona anormal yollardan cinsel olarak yaklaşıyorsa, cinsel yeterliliği yoksa, haklı bir neden olmaksızın cinsel ilişkiden kaçınıyorsa vs. gibi haller mevcutsa gene evlilik birliği temelinden sarsılmıştır.

DİKKAT: Çekişmeli boşanma davası nasıl açılır sorusu tamamiyle bu saydığımız hallerin, doğru ve dikkatli şekilde dilekçede yer almasına bağlıdır. Bu unsurların doğru ve etkin bir şekilde hukuki zemine oturtulmaması halinde kişi haklı iken haksız çıkabilir. Bu nedenle deneyimli avukatlarla çalışılmalıdır.

Bunlar TMK m. 166’ya göre açılan boşanma davasında temel boşanma sebepleridir. Bunun haricinde bir de özel boşanma sebepleri kanunda yer almaktadır.

Zina ve Aldatma (TMK 161)

Zina nedeniyle boşanma, TMK m. 161 düzenlemesinde yer alır ve kişinin aldatılmasına dayalı boşanma sebebidir. Burada zina, eşlerden birinin başka bir kişi ile cinsel münasebette bulunması anlamına gelir. 

Boşanmada Zinanın İspatı: Eşlerden birinin başka birisi ile cinsel ilişkiye girdiği, her zaman net bir şekilde ispat edilemez. Bu nedenle Yargıtay tarafından geliştirilen bir takım karineler mevcuttur. Buna göre örneğin eşlerden birinin karşı cinsten biri ile bir otelde kalması, aynı evde yalnız kalması, birlikte tatile çıkması vb. durumlar zinaya karine teşkil eder.

Zina İspatlanamazsa Ne Olur: Zina fiili her zaman ispatlanmayabilir. Eşlerden biri karşı cinsten biri ile sosyal medyada gönül ilişkisine varacak fotoğraflar paylaşabilir. Bunlar direkt olarak zina anlamına gelmez. Ancak Türk Medeni Kanunu m. 185 düzenlemesi uyarınca eşlerin birbirine sadık kalma yükümlülüğü bulunur. Her ne kadar zina seviyesine gelmese de veya zina ispatlanamasa da bu tür sadakat yükümüne aykırı davranışlar TMK 166 yani evlilik birliğinin temelinden sarsılması anlamına gelir. Dolayısıyla boşanma sebepleri arasında yer alır. 

Zina ve Aldatma Nedeniyle Boşanma Davası Açma Süresi: Zina veya aldatma fiilinin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde bu sebebe dayanılarak boşanma davası açmak gerekir. Aksi halde açılacak olan boşanma davasında zinaya dayanılamaz. Gene fiilin gerçekleşmesinin üzerine 1 yıl geçmişse ve zina henüz öğrenilmemişse dahi zinadan ötürü dava açma süresi sona ermiş olur.

ÖNEMLİ: Süre geçmiş olsa bile, eşin aldatma fiili özel boşanma sebebi olan zinaya değil, genel boşanma nedeni olan evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına dayandırılabilir. Yani süre geçerse yalnızca özel değil genel boşanma nedenine dayanılmış olunur. Bunun sonucuna ve farkına aşağıda davanın sonuçları kısmında yer verdik.

Esasen zina ve aldatma nedeniyle boşanma ayrı bir yazımızın konusudur. Bununla ilgili olarak “zina ve aldatma nedeniyle boşanma” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Hayata Kast, Kötü Muamele,  Suç İşleme ve Haysiyetsiz Yaşam Sürme (TMK 162 – TMK 163)

Eşlerden birinin diğerinin hayatına kastetmesi, yani olu öldürmeye çalışması, eşe karşı kötü muamemelede bulunması, onurunu kırıcı davranışlar sergilemesi Türk Medeni Kanunu madde 162 uyarınca özel boşanma sebebi kabul edilmiştir.

Eşlerden birinin bu fiilleri işlemesi halinde bunun öğrenilmesinden itibaren 6 ay içerisinde boşanma davası açılmalıdır. Aksi halde açılacak olan davada TMK 162’ye dayanılamaz. Gene fiil öğrenilmemiş olsa dahi 5 yıl içerisinde bu davanın açılmış olması gerekir.

TMK 163’de yer alan suç işleme ve haysiyetsiz yaşam sürme nedenlerine bağlı boşanmada ise, eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işlemiştir yahut haysiyetsiz bir yaşam sürüyordur. Bu hallerden ötürü diğer eşin bu kişi ile birlikte yaşaması kendisinden beklenemeyecek bir durum söz konusu ise her zaman boşanma davası açılabilir. Yani bu halde süre sınırlaması yoktur.

Konutu Terk Etme (TMK 164)

Terk nedenine dayalı boşanma davası oldukça önemlidir. Eşlerden birisi evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla evi terk ederse veya herhangi bir nedenden ötürü evi terk ettikten sonra haklı bir nedeni olmadığı halde eve geri dönmezse, bu durumda terke dayalı boşanma davası açılabilir. Ancak bunun bazı önemli şartları vardır. Şöyle ki:

• Eşin evi “evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadı ile” terketmiş olması gerekir. Yani çalışmak, tedavi vs. gibi nedenlerden ötürü ev terk edilirse bu nedene dayanılamaz.
• Yahut geçerli nedenlerle ev terkedildikten sonra o neden sona ermiş olmasına rağmen eve dönüşmemiş olması gerekir.
• Eve geri dönmeme süresi en az 6 ayı bulmalıdır.
• Eş evi terkettikten sonra en az 4 ay beklenmeli, 4. aydan sonra eşe terke dayalı “geri dön” ihtarı gönderilmelidir. Bu ihtarda 2 aylık geri dönme süresi tanınmalı ve gerekirse geri dönmesi için yol masrafları vs. gönderilmelidir.
• İhtar; mahkemeye bir talep ile gönderilebileceği gibi noter kanalı ile de gönderilebilir. Ancak bu ikisi dışında bir yolla gönderilen ihtar geçersizdir.
• Dava, bu 2 aylık geri dönme süresi beklendikten sonra açılır.

Evi Terkeden Kişinin Adresi Bilinmiyorsa Ne Yapılır: Bu durumda ihtarname, ilanen tebliğ yoluyla yapılabilir. Yani gazete ilanı ile tebligat yapılacaktır.

Evden Kovulan Eş Ne Yapmalı: TMK 164/2’ye göre, bir eşin diğer eşi evden kovması demek, evden kovan eşin terk fiili işlemesi demektir. Yani evden kovulan eş, terke dayalı özel boşanma davası açabilir. İhtarnamede ise ortak konuta alınması için 2 aylık süre tanınmalıdır. Evden kovulan eş gene temel boşanma nedeni olan evlilik birliğinin temelinden sarsıldığı iddiası ile boşanma davası bile açabilir.

DİKKAT: Terk, çok ciddi sonuçları olan bir boşanma sebebidir. Terkden ötürü boşanma davası açıldığında önceki kusurların affedilmiş sayılacağı unutulmamalıdır. Çünkü evlilik birliğinin yeniden kurulması yönünde bir temenni ile davet söz konusudur. Bu nedenle terk ihtarı gönderileceği zaman veya terke dayalı boşanma davası nasıl açılır sorusuna yanıt alabilmek için muhakkak avukata başvurmak gerekir.

Akıl Hastalığı (TMK 165)

Eşlerden biri sonradan akıl hastası olur veya başlangıçtaki akli zayıflığı sonradan ciddi şekilde ilerlerse ve bundan ötürü ortak hayatın sürdürülmesi çekilmez hale gelirse, akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası açılabilir. Ancak burada resmi sağlık kuruluşunca alınmış bir rapor olması gerekir. Akıl hastalığına dayalı açılacak davada süre koşulu bulunmaz. 

Yeniden Biraraya Gelememe (TMK 166/4)

Eşlerden birisi herhangi bir nedenden ötürü bir boşanma davası açtıktan sonra, o davanın reddine karar verilmişse ve red kararının kesinleşmesinden sonra 3 yıl boyunca evlilik yaşantısı tekrar kurulamamışsa, yeniden açılacak olan bir davada boşanmaya karar verilmek zorundadır. Daha doğru bir ifade ile evlilik birliği temelinden sarsılmış olarak kabul edilecektir.

Aşağıda detaylı olarak izah edecek olsak da, bu sebebe dayalı açılacak davada, ilk davayı yani reddedilen davayı açan eş kusurlu kabul edilir. Zira reddedilecek bir davayı açarak eşler arasında ayrılığa neden olmuş ve yeniden evlilik birliğinin kurulamamasının nedeni olmuştur. Bu nedenle ikinci açılacak davada, ilk davanın davacısı kusurlu olarak kabul edilir.

Boşanma Davası Açma Süresi

Boşanma davası nasıl açılır sorusu kadar boşanma davası açma süresi ne kadardır sorusu da önem taşır. Zira bu davanın açılma süresi, tarafların dayanacakları kusurlara ciddi etki eder. Bunu tek tek izah edecek olursak;

• Evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına dayalı açılacak davada herhangi bir süre yoktur. Ancak çok eskiye dayalı kusurlar geçerli kabul edilmez. Çünkü sonrasında evlilik birliği devam etmiş ve o kusurlar affedilmiş kabul edilir. Tabi süreklilik arzeden kusurlar, eskiye dayalı da olsa, kabul edilecektir.
• Zina sebebiyle açılan boşanma davasında 6 aylık ve 1 yıllık süreler mevcuttur. Buna göre zina ve aldatmanın öğrenilmesinden itibaren 6 ay ve her halükarda bu fiillerin üzerinden 1 yıl geçmekle bu sebebe dayanma hakkı sona erer.
• Hayata kast ve pek kötü muameleye dayalı açılacak davada 6 ay ve 5 yıllık süreler söz konusudur. Fiilin öğrenilmesinden sonra 6 ay içerisinde, öğrenilmemiş olsa dahi 5 yıl içerisinde dava açılmış olmalıdır.
• Suç işleme ve haysiyetsiz yaşam sürmede boşanma zamanaşımı bulunmaz.
• Terke dayalı davada, terk fiilinden en az 4 ay sonra ihtarda bulunulmalı ve en az 2 ay süre tanınmalıdır. Dolayısıyla boşanma davası açma süresi en az 6 ay olur.
• Akıl hastalığına dayalı boşanma davasında zamanaşımı bulunmaz.
• Yeniden biraraya gelememe nedenine dayalı boşanma davasında önceki davanın red kararının kesinleşmesinden itibaren en az 3 yıl geçmiş olmalıdır.

Tüm bu süreleri bir tablo ile göstermemiz gerekirse:

Boşanma Dilekçesi

Boşanma dilekçesi; gerek boşanma dava dilekçesi gerek cevap dilekçeleri ve gerekse karşı dava dilekçesi olmak üzere bir çok dilekçeden oluşur. Burada cevap süresinin uzatılması, delil sunumu, ek beyan ve talepler vs. süreç içeriside bir çok boşanma dilekçesi olduğunu söyleyebiliriz.

Bunların hazır taslak metinler üzerinden ilerletilmesi, özellikle boşanma davası için, çok kötü sonuçlara yol açılabilir. Eşin bir fiiline bağlı olarak açılan davada, iyi bir hukuki zemin oluşturamamak, sadece o davanın reddine değil daha sonra o fiile dayanarak bir daha boşanma davası açılamamasına neden olur. Bu nedenle boşanma dilekçesi muhakkak alanında uzman avukatlar tarafından hazırlanmalıdır.

Boşanma Davası Dilekçesi

Boşanma dilekçesi için örnek taslak metinler hak kaybı yaşatmaya müsaittir. Burada örnek bir boşanma dilekçesi değil, genel olarak boşanma dilekçesinin unsurlarını göstermek ve konunun anlaşılması adına aşağıdaki örneği sizlere sunuyoruz.

… (YETKİLİ YER) NÖBETÇİ AİLE MAHKEMESİNE

Adli Yardım Taleplidir

İhtiyati Tedbir Taleplidir

Önleyici Tedbir Taleplidir

(hangisi veya hangileri gerekliyse)

DAVACI: Davacı eşin adı, soyadı, TC kimlik numarası ve adresi yer alır.

VEKİLİ: Sürecin avukat yardımı ile takip edilmesi durumunda vekile ilişkin bilgiler yer alır. Bu durumda dilekçe ve diğer tüm işlemler boşanma avukatı tarafından yapılacaktır.

DAVALI: Davalı eşin adı, soyadı, TC kimlik numarası ve adresi yer alır.

DAVA: Boşanma davası olduğu ve hangi kanuni sebeplere dayalı olduğu belirtilir.

KONU: Netice-i talepte yer alan istemin kısa özeti ile birlikte boşanma talepli dilekçe olduğu belirtilir.

DAVA DEĞERİ: Eğer boşanma davası ile birlikte ziynet alacağı veya mal paylaşımı davası açılmışsa bunların dava değeri belirsiz alacak davası olarak cüzi miktarlarda belirtilmelidir. Sonrada ıslah edilir, burada yer alan cüzi miktarlar harca esas olacaktır.

AÇIKLAMALAR: 

Bu kısım çok önemlidir. Özellikle kategorik olarak her hususun yer alması gerekir. Öncelikle evliliğe ilişkin kronolojik olarak temel bilgiler verilir. Ardından davalı eşin kusurlarına yer verilir. Bunlar belirtilirken olayı dramatikleştirme çabasına girilmemeli ve affetme olgusuna yer verilmemelidir.  Kusurların süreklilik arzettiği vs. somut olaya göre izah edilmelidir. Yukarıda boşanma sebepleri olarak yer verdiğimiz hal ve şartlara boşanma dilekçesi içerisinde özenle yer verilmelidir.

Kusurların izahından sonra dava süresince geçerli olacak tedbirlere geçilir. Zira burada dava süresince evde kim kalacak, çocukların geçici velayeti kimde olacak, nafaka ne kadar olacak vs. bunlar talep edilmelidir. Her ne kadar bu hususlar taleple bağlı olmasa da mahkemeye bu noktada yol gösterilmelidir.

Ardından boşanmanın fer’ilerine geçilir. Boşanma talebine ek olarak boşanma dilekçesi içerisinde; yoksulluk nafakası, iştirak nafakası, maddi ve manevi tazminat vs. fer’iler yer almalıdır. Bunlar da gelişigüzel talepler olmamalı, izah edilerek boşanma dilekçesinde talep edilmelidir.

Eğer ziynet alacağı veya mehir alacağı talep ediliyorsa bu aslında ayrı bir davadır. Ancak boşanma davası içerisinde birlikte görülebilir ve boşanma dilekçesi içerisinde yer alabilir. Ziynet ve mehir alacağı burada talep edilecekse; altınların nerede olduğu, ne zaman ne için harcandığı, ne kadar takıldığı vs. detaylı izah edilmeli ve ispata yarayan deliller öne sürülmeli. Bu noktada en yarayışlı delil tanık delilidir. Bununla ilgili olarak “boşanırken altınlar kimde kalır” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Mal paylaşımı davası normal şartlar boşanma davasından sonra açılır. Ancak eğer mal kaçırma tehlikesi varsa boşanma davası ile birlikte açılabilir. Bu durumda mallara ihtiyati tedbir konarak mal paylaşımı davası bekletici mesele ile boşanma davasının sonuna kadar bekletilir. Eğer böyle bir durum varsa bu talep de boşanma dilekçesi içerisinde yer almalıdır.

Adli yardım talebi varsa, şiddet tehlikesi var ve uzaklaştırma isteniyorsa yahut somut olayın özelliklerine göre başka talepler varsa hepsi burada yer almalıdır.

HUKUKİ DAYANAK: Hangi boşanma sebebine ve hangi kanun maddelerine dayanılıyorsa burada belirtilmelidir.

HUKUKİ DELİLLER: Deliller kısmı çok önemlidir. Zira boşanma davalarında iddia ve delillerin sonradan genişletilmesi yasağı vardır. Bu nedenle tüm yasal deliller ve özellikle tanık delili burada yer almalıdır. Bunun haricinde ek olarak sunulacak deliller belirtilmeli, başka yerlerden getirtilmesi gereken delillerin celbi talep edilmelidir.

NETİCE VE TALEP: Netice ve talep kısmı da en önemli kısımlar arasındadır. Çünkü mahkeme taleple bağlıdır. Burada en başta talep edilecek husus tabii ki boşanmanın bizatihi kendisidir. Buna ek olarak; boşanma sürecinde geçerli olacak tedbirler tek tek ve detaylı olarak talep edilmelidir. Fer’iler dediğimiz nafaka, tazminat vs. detaylı olarak talep edilmeli, ziynet alacağı, mehir alacağı, mal paylaşımı vs. olacaksa bunlar da detaylı olarak burada yer almalıdır. Ayrıca tedbir hükümleri de boşanma dilekçesinin bu kısmında yer almalıdır. Örneğin uzaklaştırma tedbiri, ihtiyati tedbir vs. burada talep konusu edilmelidir.

Boşanma Davası Cevap ve Karşı Dava Dilekçesi

Boşanma dilekçesi karşısında davalı eşin buna cevap verme ve hatta karşı dava açarak kendi boşanma gerekçelerini öne sürme hakkı vardır. 

Boşanmak istemeyen eş yalnızca cevap dilekçesi vererek davacı eşin isnad ettiği kusurların haksızlığını ileri sürmelidir. Eğer kendisi de boşanmak istiyorsa bu durumda karşı dava açarak kendi boşanma gerekleçelerini ileri sürebilir. 

Her ikisinin tek dilekçede olması mümkündür. Bu durumda her iki davaya da aynı mahkeme bakacaktır. Boşanma davası cevap dilekçesi ve karşı dava dilekçesi yukarıda yer verdiğimiz usulde ve burada açıkladığımız kurallar çerçevesinde hazırlanıp sunulmalıdır.

Süresi İçerisinde Karşı Dava Açılmamışsa Ne Olur: Eğer dilekçeler teatisi aşamasında davalı eş karşı dava açmamışsa, daha sonradan başka bir mahkemede boşanma davası açarak bu iki boşanma davasının birleştirilmesi talebinde bulunabilir. Ancak burada yeni boşanma dilekçesi çok dikkatli hazırlanmalıdır. Zira ilk cevap dilekçesinde öne sürülen hususlarla yeni boşanma dilekçesindeki hususlar arasında bir uyum olmalıdır.

Boşanma Davası İstinaf Dilekçesi

Boşanmanın bizatihi kendisi veya yalnızca sonuçları olarak hükmedilen hususları hukuka aykırı bulan tarafın, bunu istinaf etme hakkı vardır. Gene boşanma davası istinaf dilekçesi, yukarıda yer verdiğimiz usulde hazırlanmalı ancak mahkemenin hükmettiği hususların kanuna, usule ve Yargıtay kararlarına aykırı olduğu detaylı bir şekilde izah edilmelidir.

ÖNEMLİ: Gerek boşanma dilekçesi, gerek, gerek boşanma davası cevap dilekçesi ve karşı dava dilekçesi gerekse boşanma davası istinaf dilekçesi çok büyük önem taşır. Hatalı veya ihmal edilen işlemler telafisi güç zararlar doğurur. Bu nedenle bu dilekçelerin alanında deneyimli boşanma avukatları tarafından hazırlanması gerekir.

Boşanma Davası Masrafları 2023

Boşanma davası masrafları çeşitli bir kaç kalemden oluşur. Uygulamada boşanma davası ücreti olarak bilinem masraf kalemlerini bir tablo ile gösterebiliriz;

NOT: Eğer ziynet alacağı, mal paylaşımı vs. davalar da birlikte açılacaksa yukarıdaki başvuru harcı vs. tekrar ödenmez ancak bu durumda nisbi harç alınır. Bu da dava dilekçesinde belirtilen cüz’i rakamın 0,06831/4 ile çarpılması ile hesaplanır. Bu da genellikle çok yüksek rakamlar olmamakla birlikte yukarıdaki maktu harca yakın bir miktardır.

Boşanma Davası Avukat Ücreti 2023

Boşanma davası ücreti olarak bilinen masraf kalemlerine yukarıda yer verdik. Bu davada bir diğer masraf kalemi ise boşanma davası avukat ücretidir. Bu ücret avukat ile müvekkil arasında; davanın kapsamı, dava çeşitliliği, yapılacak iş ve işlemler, dava değeri vs. gözetilerek belirlenir.

Burada avukatlar için belirlenmiş asgari ücret tarifeleri mevcuttur. TBB’nin her sene güncelleyerek yayımladığı ve İstanbul ve Ankara Barolarının da her sene güncelleyerek yayımladığı bu tarifeler, avukatlar için bağlayıcıdır. Buna göre 2023 yılı avukatlık en az ücret tarifesine göre boşanma davası avukat ücreti TBB tarifesinde 5100 TL iken İstanbul Barosu tarifesinde 18000 TL’dir.

TBB tarafından belirlenen tutar, davanın kaybedilmesi halinde karşı tarafa ödenecek tutardır. Önemle belirtmek gerekir ki avukatların bu tutarların altında iş alması yasaktır. Ancak gene de boşanma davası avukat ücretinin belirlenmesi, bu kurallara bağlı kalmak kaydıyla, avukat ile müvekkil arasında serbest şekilde yapılır.

Boşanma Davası Nerede Açılır?

Boşanma davası nasıl açılır sorusu kadar önemli bir başka soru da boşanma davası nerede açılır sorusudur. Bunu da bir tablo ile gösterebiliriz:

Çekişmeli Boşanma Davası Süreci

Boşanma davası nasıl açılır sorusunu yanıtladıktan sonra boşanma dava sürecinin nasıl ilerleyeceğinden de bahsetmek gerekir. Burada öncelikle boşanma dilekçesi mahkemeye verildikten sonra dava dilekçesi karşı tarafa tebliğ edilir. 

Tebliğden önce eğer tedbir konması gereken mallar vs. varsa buna ilişkin karar oluşturulur. Boşanma dilekçesi kensidine tebliğ edilen eş, buna 2 hafta içerisinde cevap verme hakkına sahiptir. Bu cevap ile birlikte karşı dava da açabilir. 

Sonrasında cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçeleri verilerek dilekçeler teatisi aşaması tamamlanmış olunur. Bundan sonra öninceleme duruşması (ilk celse) ile usuli eksiklik olup olmadığına bakılır ve sonrasında tahkikat aşamasına geçilerek iddia ve delillere bakılır. Tanıklar dinlenir. 

Nihayetinde hüküm ile ilk derece aşaması sona erer. Eğer taraflar kararı hukuka uygun bulmazsa istinaf hakları vardır.

Dava Sürecinde Nafaka: TMK madde 169 düzenlemesi uyarınca mahkeme dava süresince geçerli olacak şekilde tebdir nafakasına hükmedebilir. Bu nafaka hem eş için hem de çocuk için verilir. Bunun olup olmayacağı ve miktarı, tamamen somut olaya ve taraflara bağıdır.

Dava Sürecinde Çocukların Durumu: Gene madde 169 uyarınca mahkeme çocukların geçici velayetini eşlerden birine verir. Diğer eş lehine de kişisel ilişki tesis eder. Yani çocuklar ile velayeti kendisine verilmeyen eş için görüşme gün ve saatleri belirler.

Ortak Konutta Kim Oturur: Mahkeme ortak konutta kimin oturması gerektiğine de karar verebilir. Eşlerden hangisinin bu konutta oturmaya daha çok ihtiyacı varsa, tarafların da beyanları doğrultusunda, buna karar verir.

Dava Sürecinde Uzaklaştırma Kararı: Eğer eşlerden biri diğer eşe karşı şiddet uyguluyorsa yahut şiddet uygulaması riski varsa, tehlike altındaki eş mahkemeden 6234 sayılı yasa uyarınca uzaklaştırma kararı isteyebilir. Burada somut olaya göre uygulanacak bir takım tedbirler söz konusudur. Konunun detaylarını “evden uzaklaştırma kararı” başlıklı yazımızda değerlendirdik.

Boşanma Davası İçin Gerekli Evraklar:Boşanma davası için gerekli evraklar şeklinde sayılabilecek evrak türleri yoktur. Genel olarak boşanma dilekçesi ve buna ek olarak; delil ve boşanmaya yarayacak deliller sunulmalıdır. Nelerin sunulması ve nelerin özellikle sunulmaması gerektiği ile ilgili muhakkak avukat yardımı alınmalıdır.

Çekişmeli Boşanma Davası Nasıl Düşer: Tarafların boşanma davasından feragat etmeleri ile dava düşecektir. Gene taraflardan birinin ölmesi de bu davanın konusuz kalmasına neden olacaktır. Feragat edilecekse bunun dilekçesi özenle hazırlanmalıdır. Burada yer verilecek beyanlar, af anlamı taşıyorsa daha sonra aynı nedenlere dayanarak dava açılamaz.

Boşanma Davasında İspat

Boşanma davasında ispat büyük oranda tanıklar üzerinden ilerler. Yani boşanma davasında tanık çok önemlidir. Tanıkların anlatımları görgüye ve bilgiye dayalı olmalıdır. Sağdan soldan duyulan şeyler tanıklık olarak kabul edilmez ve mahkemece gözönünde bulundurulmaz.

ÖNEMLİ: Yukarıda genel boşanma sebebi olan şiddetli geçimsizlikten ve zina, hayata kast, pek fena muamele, suç işleme, haysiyetsiz yaşam sürme, akıl hastalığı, terk, yeniden biraraya gelememe gibi özel boşanma sebeplerinden bahsettik. Özel nedenlerle genel neden arasındaki en temel fark; bu özel boşanma sebepleri söz konusu ise eğer, mahkeme boşanmaya karar vermek zorundadır. Kanuni tabir ile zina, terk vs. gibi özel hallerin gerçekleşmesi halinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış kabul edilir. Sadece evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına dayalı açılan davada her iki tarafın da boşanma istemesine karşın hakim boşanmaya hükmetmeyebilir.

Affetmenin Boşanma Davasına Etkisi: Boşanma davasında affetme, uygulamada çok karşılaşılan bir durumdur. Taraflar geçmişte yaşanan kusurlara dayanır ancak sonrasında o kusurları affedip birlikte yaşamaya devam ettikleri anlamına gelen bir cümle kurdukları zaman bu, af anlamına gelip tüm geçmiş kusurları yokmuş gibi ortadan kaldırır. Bu nedenle boşanma dilekçesinde ve duruşmalarda kullanılacak cümleler büyük önem arzeder.

Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Boşanma davası ne kadar sürer sorusunun net bir yanıtını vermek zordur. Ancak uygulamada anlaşmalı boşanmalar en geç 1 ay içerisinde sonuçlanır. Çekişmeli boşanmalar ise genellikle 6-7 ay ile 2-3 yıl arasında sürmektedir. Bu tamamen somut olayın özelliklerine bağlıdır. Burada sürecin boşanma avukatı yardımı ile takip edilmesi, zamansal olarak olumlu sonuca sahiptir.

Boşanma Davasının Sonuçları

Boşanma davasının en temel sonucu elbette ki boşanmanın bizatihi kendisidir. Bunun haricinde;

• Maddi ve manevi tazminat
• Çocukların velayeti
• Çocuklarla kişisel ilişki
• Eşe verilen yoksulluk nafakası
• Çocuğa verilen iştirak nafakası
• Eğer dava konusu edilmişse ziynet ve mehir altın
• Eğer dava konusu edilmişse mal paylaşımı

gibi önemli sonuçları bulunur. Bunların tamamına burada yer vermemiz mümkün değildir. Zira her biri ayrı yazılarımızın konusudur. Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere mahkeme kararında hukuka aykırılık görülmesi halinde istinaf kanun yoluna başvurmak mümkündür.

Sıkça Sorulan Sorular

Yukarıda boşanma davası nasıl açılır sorusunu yanıtladık ve sürecin uygulamadaki işleyişini izah ettik. Bununla birlikte bazı sorular sıklıkla karşımıza çıktığından bunları burada yanıtlamakta yarar görüyoruz.

Sonuç Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yazımızda boşanma davası nasıl açılır, boşanma dilekçesi nasıl olmalıdır gibi soruların yanında sürece ilişkin uygulamaya ve kanundan bilgilere yer vermeye çalıştık. 

Ancak şunu açıkça belirtmek gerekir ki; boşanma davaları yargılamaya sıklıkla konu olur ve her iki tarafın iddia ve delilleri birbirine yakın olur. Bu nedenle sürecin çok etkin bir şekilde takip edilmesi ve üzerine düşülmesi gerekir.

Hatalı veya ihmal edilen işlemlerle, haklı iken haksız çıkmamak adına muhakkak hukuki yardım alınmalı ve sürecin en başından avukata sorarak hareket edilmelidir.