Mühürde Sahtecilik Suçu ve Cezası (TCK 202)

TCK 202 yani bilinen adıyla mühürde sahtecilik suçu uygulamada sıklıkla gündeme gelen suçlardandır. Kamu kurum ve kuruluşlarının mühürleri çeşitli nedenlerle sahte olarak üretilmekte ve kullanılmaktadır. Ancak bu fiil TCK 202 kapsamında ciddi bir suçtur.

Yazımızda mühürde sahtecilik suçu ve cezası ile ilgili bilinmesi gereken temel meselelerden bahsedeceğiz. Merak edilen soruları yanıtlayacağız. Sonuçları itibariyle önemli bir suç olmasından ötürü yazımızı dikkatli okumanızı öneririz.

Mühürde Sahtecilik Suçu ve Cezası Nedir?

Kamu kurum ve kuruluşlarınca kullanılan onaylayıcı yahut belgeleyici mühür – kaşeleri sahte olarak üretmek veya sahte olarak üretilen bu mührü kullanmaya TCK 202 mühürde sahtecilik suçu denir.

Bu suç temelde iki şekilde işlenir ve hükmedilecek ceza da fiilin farklılığına göre belirlenir. Şöyle ki:

• Cumhurbaşkanlığı, TBMM ve başbakanlık tarafından kullanılan mührün sahte olarak üretilmesi veya kullanılması (TCK 202/1)
• Diğer kamu kurum ve kuruluşları veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca kullanılan mührün sahte olarak üretilmesi veya sahte mührün kullanılması (TCK 202/2)

TCK 202/1 ve 202/2 için öngörülen cezalar farklıdır. Bunu da şu şekilde gösterebiliriz:

Bunların haricinde mühürde sahtecilik suçuna özel olarak düzenlenmiş ceza artırım veya azaltım halleri öngörülmemiştir. Ancak TCK genel hükümleri kapsamında neredeyse her suça etki edebilecek ceza artırım veya azaltım hallerini TCK 202 suçuna da uygulayabiliriz. Örneğin suçun birden fazla kere işlenmesi durumunda tekerrür artırımı söz konusu olurken yargılama sürecindeki kişinin iyi hali nedeniyle iyi hal indirimi uygulanabilir.

ÖNEMLİ: Mühürde sahtecilik suçunun kanuni cezasının aşağı sınırı ile üst sınırı arasında normalin üstünde bir fark vardır. Bu da yargılama sürecinin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla sürecin titizlikle üzerine düşülerek takip edilmesi gerekir. Bunu sağlamanın en doğru yolu da ceza avukatlarına danışmak olacaktır.

TCK 202 Suçu Unsurları

Mühürde sahtecilik suçu herkes tarafından işlenebilir. Yani bizzat kamu görevlisi sahte mühür üretip bunu kullanabileceği gibi herhangi bir vatandaş da bunu yapabilir. İki halde de TCK 202 suçu işlenmiş olunur.

Bu suç kasten işlenebilen bir suçtur. Yani hata ile sahte mührün kullanılması halinde TCK 202 cezası uygulanmaz.

Burada mühür de herhangi bir kamu kurum veya kuruluşuna ait olabilir. Örnek vermek gerekirse; valilikler, belediyeler, Kızılay, bakanlıklar, okul idareleri vs. her türlü kurumun adını taşıyan mührün sahte olarak üretilmesi veya kullanılması söz konusu olabilir.

Mühür hem sahte olarak üretilmiş hem de onu sahte olarak üreten kişi tarafından kullanılmış olunursa tek ceza verilir. Yani böyle bir durumda iki kere TCK 202 cezası uygulanmaz. Ancak bu durum cezanın alt sınırdan veya üst sınırdan verilmesine etki edebilir.

Bu ihtimalleri dile getirdikten sonra tekrar etmek gerekirse sürecin oldukça etkin bir savunma ile sürdürülmesi gerekir. Aksi halde cezanın üst sınırdan verilmesi söz konusu olabilir.

Mühürde Sahtecilik Suçunda Yargılama Süreci

TCK 202 suçu kamu güvenine karşı işlenen bir suç olduğu için takibi şikayete tabi değildir. Dolayısıyla mühürde sahtecilik fiilinin bildirilmesi teknik olarak şikayet değildir. Burada bir ihbar söz konusu olur. Bu nedenle uzlaşma, şikayetten vazgeçme gibi unsurlar burada söz konusu olmaz. Soruşturma resen veya ihbar üzerine başlar.

Savcılık soruşturma aşamasında mühürde sahteciliğe ilişkin delil toplar. Yeterli şüpheye ulaştığı zaman TCK 202 suçundan ötürü iddianame hazırlayarak bunu asliye ceza mahkemesine verir. Asliye ceza mahkemesinin iddianameyi kabul etmesini takiben kovuşturma aşaması başlayacaktır. Bu aşamada duruşma yapılır ve mahkeme nihayetinde bir karar verecektir.

TCK 202 Suçunda Mahkemenin Verebileceği Kararlar

Mahkemenin verebileceği ilk karar türü doğal olarak ceza kararıdır. Ancak bunun için suçun işlendiğinin kesin olarak tespiti gerekir. Yani her türlü şüpheden sanığın yararlandırılması gerekir. Ceza miktarları yukarıda da değindiğimiz üzere oldukça ağırdır. Bu nedenle sürecin dikkatle takip edilmesi gerekir.

Mahkeme burada verilen mühürde sahtecilik hapis cezasını adli para cezasına çevirebilir. Ancak bunun için ceza miktarının 1 yılın altında kalması şarttır. TCK 202 cezası alt sınır bakımından buna imkan tanımaz. Ancak genel hükümler kapsamında bazı indirim halleri söz konusu olabilir. Bu durumda indirim uygulandıktan sonra adli para cezasına çevirme söz konusu olabilir.

Eğer mühürde sahtecilik ceza miktarı iki yılın altında kalırsa mahkemenin hükmün açıklanmasının geri bırakılması veya cezanın ertelenmesi gibi alternatif kararlar vermesi de mümkündür. Ancak tekrar etmek gerekirse bunlar her durumda mevcut olayın özelliklerine bağlıdır.

Ayrıca belirtmemiz gerekir ki mühürde sahtecilik yargılaması sürerken mahkemenin tutuklama veya adli kontrol kararı verme ihtimali de vardır. Bunların ciddi şartları vardır ve şartlar oluşmadan bu tür tedbir kararları verilirse bunlara itiraz etmek mümkündür. Konu ile ilgili olarak “tutuklamaya itiraz” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Mühürde Sahtecilik İle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Mühürde sahtecilik suçu niteliği itibariyle memuriyete engel bir suçtur. Bu nedenle TCK 202 suçu kişinin memur olmasını engelleyebilir veya memuriyetinden edebilir.

Ayrıca TCK 202 cezası adli sicil yani sabıka kaydına işlemektedir. Cezanın infazından sonra adli sicil kaydından silinmesi mümkündür. Bunun için adli sicil kaydının silinmesi prosedürü işletilmelidir.

Mühürde sahtecilik suçu ile ilgili olarak etkin pişmanlık hükümleri düzenlenmemiştir. Ancak kişinin olayın aydınlatılması için mahkemeye yardımcı olması, sorulara samimi cevap vermesi somut olayın özelliklerine göre lehine olacaktır.

Mühürde sahtecilik suçu ile ilgili yargılamalar genellikle çok uzun sürmez. Ancak adli takvim, savcılık ve mahkemenin yoğunluğu, dosyanın kapsamı, sanık sayısı, deliller vs. süreye olumlu veya olumsuz olarak etki edebilir. Burada avukata sormak her zaman zamansal olarak olumlu sonuç doğuracaktır.

Sonuç Olarak Neye Dikkat Etmeli?

Yukarıda TCK 202 mühürde sahtecilik suçu ile ilgili olarak bilinmesi gereken temel meselelere değindik. Anlaşılacağı üzere bir çok bakımdan oldukça ciddi bir suçtur mühürde sahtecilik

Bu nedenle sürecin titizlikle takip edilmesi, etkili bir savunma yapılması hatalı yahut ihmali işlemlerden kaçınılması gerekir. Dolayısıyla mühürde sahtecilik suçu yargılamasında deneyimli ceza avukatlarından hukuki destek almak her zaman kişinin yararınadır.

TCK 202 Yargıtay Kararları

Mühürde sahtecilik suçunda Yargıtay kararları büyük önemi haizdir. Çünkü bu suç tipinin uygulamaya yansıması ve etkin savunma yapabilmek adına kararlara muhakkak bakılmalıdır. Burada bazı karar örneklerine yer vermekte yarar görüyoruz.

Ancak tabii ki her somut olay özelinde ayrıca karar araştırması yapılmalıdır. Burada yalnızca TCK 202 ile ilgili uygulamada sık görülen olaylara ilişkin verilen bazı kararlar yer vereceğiz.

Sahte Plaka Kullanmak

Sahte plaka kullanmak eyleminin 5237 sayılı TCK’nın 204/1. maddesinde düzenlenen resmi belgede sahtecilik suçunu oluşturduğunun kabulü karşısında; üçüncü uyuşmazlık konusunun değerlendirilmesine yer olmadığı sonucuna varılmıştır” (Yarg. CGK., 04.10.2011, 2011/8-115, 2011/197).

Mühürde Sahtecilik, Eksik İnceleme 

“Sanığın kimyasal madde ve kumaş ürünlerinin ithal ve ihracına ilişkin gümrük işlemlerini takip ettiğini savunması karşısında, suça konu İstanbul İl Sağlık Müdürlüğüne ait sahte mühürlerle şube müdürüne ait kaşenin sanığın takip ettiği işlerde kullanılıp kullanılmadığı ve sanığın ayrıca Sağlık Bakanlığı izni ile ithal veya ihraç edilen gıda veya boya gibi benzer ürünlerin ithal/ihracını yapıp yapmadığı, bu mühürleri içeren belge bulunup bulunmadığı araştırılarak sonucuna göre hukuki durumun tayini gerekirken eksik araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması yasaya aykırıdır” (Yarg. 8.CD., 20.01.2014, 31629/1107).

Araç Muayene Evrakına Sahte Mühür Vurmak

“Oluşa, tanık beyanlarına ve tüm dosya kapsamına göre, sahte mühür kullanmak suretiyle motorlu araç trafik belgesindeki araç muayene bölümünü sahte olarak oluşturan sanığın eyleminin 5237 sayılı TCK’nın 204/1. maddesindeki sahtecilik suçunu oluşturduğu gözetilmeden, mahkumiyeti yerine yazılı biçimde beraatine karar verilmesi yasaya aykırıdır” (Yarg. 8.CD., 28.01.2014, 31657/1712).

Mühürde Sahtecilik ve Resmi Belgede Sahtecilik Birlikte Olduğunda Tek Ceza Verileceği

“Beraatine karar verilen diğer sanığın annesine ait yeşil kartta sahte mühür kullanmak suretiyle vize süresini değiştiren sanığın eyleminin TCK’nın 204/1. ve 202/2. madde ve fıkrası kapsamında suç teşkil ettiği, ancak TCK’nın 44. maddesinde öngörülen fikri içtima kuralı gereğince daha ağır cezayı içeren TCK’nın 204/1. maddesi gereğince ceza tayin edilmesi gerektiği gözetilmeden, yazılı şekilde mühürde sahtecilik ve evrakta sahtecilik suçlarından ayrı ayrı mahkumiyet hükmü kurulması yasaya aykırıdır” (Yarg. 8.CD., 26.11.2013, 31888/28088).

Mühürde Sahtecilik Suçunun Oluşması İçin İğfal Kabiliyeti Bulunması Gerektiği 

“Mühürde sahtecilik suçu ile ilgili olarak, sayaç üzerindeki mührün sahteliği ve iğfal kabiliyeti yönünden herhangi bir inceleme yapılmaksızın makine mühendisi olan bilirkişi raporuna dayanılarak, eksik soruşturmayla mühürde sahtecilik suçundan yazılı şekilde hüküm kurulması” (Yarg. 8.CD., 19.11.2013, 21924/27544).

Resmi Belgede Sahtecilik ve Mühürde Sahtecilik Bir Arada Olduğunda Alt Sınırdan Uzaklaşılacağı Ancak İki Ceza Verilemeyeceği

“Sanıkların “2” adet sahte nüfus cüzdan talep belgesi düzenleme eylemlerinin farklı zaman diliminde gerçekleştirildiğinin anlaşılamaması karşısında, tek suç olduğu, olayda zincirleme suç koşullarının gerçekleşmediği, sahte belgede kullanılan mührün sahte olmasının ise belgede sahtecilik suçunun unsuru olduğu gözetilerek cezanın alt sınırdan uzaklaşılması suretiyle hüküm kurulması gerekirken, yazılı biçimde iki ayrı suçtan hüküm kurulması ve belgede sahtecilik suçundan verilen cezadan TCK’nın 43. maddesi uyarınca artırım yapılması yasaya aykırıdır” (Yarg. 8.CD., 24.12.2012, 2011/15666, 2012/39250).

Farklı Tarihlerde Üretilen Mühürlerden Ötürü Tekerrür Artırımı Yapılacağı

“Dosya kapsamına göre suça konu sahte mühürlerin sanığın ikametinde ele geçirildiğinin anlaşılması karşısında sahte mühürlerin değişik tarihlerde üretildiğinin veya kullanıldığının anlaşılamaması karşısında, 5237 sayılı TCK’nın 43. maddesinin uygulanma koşullarının bulunmadığı gözetilmeden yazılı şekilde hüküm kurulması hukuka aykırıdır” (Yarg. 8.CD., 15.02.2012, 2011/18178, 2012/4359).

Suça Konu Mühürlerin Müsaderesi

“1- Suça konu mühür kalıpları ve Tedaş’a ait telli parçanın, denetime olanak sağlayacak şekilde dosya içerisine konulmaması, 2- Sahteciliğe konu mühürlerin kanıt olarak dosyada saklanmasına karar verilmesi yerine müsaderesine hükmolunması hukuka aykırı bulunmuştur” (Yarg. 4.CD., 31.01.2011, 2010/26597, 2011/518).

Delillerin Tartışılmaması 

“Sanığın tüm aşamalardaki suçu inkâra yönelik savunması karşısında, ihbar üzerine sanığa ait olmayan evin bahçesinde ele geçirilen çalıntı araç ve içindeki sahte plakanın sanık tarafından oraya konulduğuna ilişkin kanıtlar açıklanıp tartışılmadan yetersiz gerekçeyle hüküm kurulması yasaya aykırıdır” (Yarg. 4.CD., 01.02.2011, 2008/21273, 2011/684).

Sahte Mühürle Mühürleme, Sahte Hologram Yapıştırılan Tescil Belgesi 

“Oluş, tanık beyanı, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamından, sanığın suç tarihinde aracını kullanırken kolluk kuvvetlerince yapılan trafik kontrolünde ibraz ettiği araç tescil ve motorlu araç trafik belgesindeki mühür ve halogramın sahte olduğunun anlaşıldığı olayda; araç olmadan muayene yapılmasının mümkün olmadığı, sanığın aracını göndermeden sadece muayene parası ile ruhsatı kovuşturma aşamasında tanık olarak dinlenen F… D… isimli şahsa verdiği ve sigorta işi yapan A… O… isimli şahıs tarafından araç muayene işlemlerinin yapıldığı, ancak aracın fiilen muayenesi yaptırılmadan sahte mühürle mühürlenen ve sahte hologram yapıştırılan tescil belgesini bilerek kullanan sanığın mahkumiyeti yerine, delil yetersizliğinden bahisle yazılı gerekçeyle beraatine karar verilmesi hukuka aykırıdır” (Yarg. 8.CD., 05.12.2011, 2011/14923, 2011/14509).

Mührün İğfal Kabiliyeti 

“Adli emanetin 2006/3324 sırasında kayıtlı iki adet soğuk mührün bilirkişi vasıtasıyla aslı ile karşılaştırılarak, iğfal kabiliyetinin olup olmadığı saptanarak sonucuna göre sanığın hukuki durumunun tayini gerekirken eksik inceleme ile hüküm kurulması yasaya aykırıdır” (Yarg. 8.CD., 22.12.2011, 2011/15592, 2011/17336).

Delillerin Tartışılması, Eksik Soruşturma

“Sanığın dolandırıcılık ve mühürde sahtecilik suçlarını kendisinin işlemediği. cezaevinde birlikte yattığı ve suça konu otomobilin plakasında parmak izleri tespit edilen M… T…’ın işlediği suçları maddi menfaat karşılığında üstlendiğini savunması ve M… T…’ın kendisine yazdığını ileri sürdüğü suçları üstlenme teklifini içerir mektubu mahkemeye sunması karşısında, olayın tanığı olan L… S… isimli şahıs ile sanığın yüzleştirilmesi, M… T…’ın tanık olarak dinlenmesi, gerekirse anılan mektubun M… T…’ın el ürünü olup olmadığı konusunda usulünce inceleme yaptırılarak grafolojik rapor alınması ve sonucuna göre sanığın hukuki durumunun belirlenmesi gerekirken, eksik kovuşturma ile hüküm kurulması kanuna aykırılık teşkil eder” (Yarg. 4.CD., 01.02.2010, 2010/1213, 2010/999).

Araç Motor Numaralarında Sahtecilik

“Araç motor numaralarının, kamu kurumu veya kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşlarınca kullanılan mühürle oluşturulmuş onaylayıcı veya belgeleyici işaretler olmadığı gözetilmeden, sanığın araçların motor numaralarını değiştirme eyleminin, hırsızlık suçuna katılmamış olmak kaydıyla, TCK’nın 281/1.maddesinde düzenlenen suç kanıtlarını değiştirme ve gizleme suçunu oluşturup oluşturmadığı da tartışılmadan, olayda uygulama yeri bulunmayan TCK 202/2. maddesiyle hükümlülük kararı verilmesi kanuna aykırıdır” (Yarg. 4.CDH., 18.01.2010, 2009/20629, 2010/151).

Hasarlı Aracın Motor Şasi Numaralarını Çalıntı Araca Uyarlama 

“Kaportacılık ve araç alım satım işi yapan sanığın, 10 D 4… plakalı ağır hasarlı araç ile yakınandan çalınan 41 E 3… plakalı aracı ele geçirerek, sanık T… A… ile birlikte hasarlı aracın motor şasi numaralarını çalıntı araca uyarlama işlemini yaptıktan sonra çalıntı aracın T… A… tarafından borcuna karşılık başkasına verilmesine yol açma biçimindeki eyleminin, suça konu aracın önceden doğan borçtan dolayı başkasına verilmiş olduğunun anlaşılması ve bu nedenle dolandırıcılık suçunun oluşmaması karşısında hırsızlık suçuna katılmamış olmak kaydıyla 765 sayılı TCK’nın 296/1 ve 5237 sayılı TCK’nın 281/1.maddelerinde düzenlenen suç kanıtlarını değiştirme ve gizleme suçunu oluşturup oluşturmadığı tartışılmadan ve araç motor şasi numaralarının kamu kurumu veya kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarınca kullanılan mühürle oluşturulmuş onaylayıcı veya belgeleyici işaretler olmadığı gözetilmeden, olayda uygulama yeri bulunmayan 765 sayılı TCK’nın 333. maddesiyle hüküm kurulması kanuna aykırıdır” (Yarg. 4.CD., 24.06.2009, 2008/21444, 2009/12756).

Sahte Mühür Yapma Veya Kullanma

“30.05.2005 tarihli ekspertiz raporunda, 34 T… 8… sayılı iki adet plaka üzerindeki trafiğe ait soğuk mühür izlerinin “hakiki” olduğunun belirtilmesi karşısında, plakaların sahte kabul edilmesinin dayanağı oluşturan kanitlar ile 765 sayılı Türk Ceza Yasasının 333. Maddesinde düzenlenen suçun “sahte mühür yapma veya kullanma” öğesinin ne suretle gerçekleştiği açıklanıp gösterilmeden yetersiz gerekçeyle hüküm kurulması kanuna aykırıdır” (Yarg. 4.CD., 14.04.2009, 2007/8339, 2009/7338).

Sahte Mühürlerin Aldatma Yeteneğinin Araştırılmaması

“1-Sanığa atılı 765 sayılı TCK’nın 333/1. maddesi yollamasıyla 334. maddesinde öngörülen resmi mühür taklit etmek suçuna yönelik olarak, suça konu elektrik sayaçlarının üzerlerindeki sahte olduğu belirtilen mühürlerin aldatma yeteneğinin bulunup bulunmadığı hususunda konunun uzmanı bilirkişiden rapor alınmadan eksik incelemeyle mahkumiyet hükmü kurulması yasaya aykırıdır” (Yarg. 2.CD., 17.07.2008, 2008/5310, 2008/13550).