İhtarname Nedir? İhtarname Örnekleri

İhtarname yazımı, hazırlanması ve çekilmesi, neredeyse kendine has bir hukuk dalıdır. İhtarnamedeki beyanlar öylesine önemlidir ki, tamamen haklı olunan bir konuda hatalı beyanlardan ötürü haksız çıkılabilir, bu beyanlar mahkeme aşamasında kişinin karşına çıkabilir. Bu yazıda ihtarname nedir? nasıl yazılır? noterden nasıl çekilir? bunlara değineceğiz ve bazı ihtarname örnekleri konusunda bilinmesi gerekenlerden bahsedeceğiz.

Anlatacaklarımız, kanuni düzenlemeler ile birlikte uygulamanın harmanlanmış halidir. Önemli bir mesele olduğu için dikkatlice okuyunuz. Ancak unutmayın ki her somut olay farklı bir strateji takip etmeyi gerektirebilir.

İhtarname Nedir?

İhtarname, hukuki karşılığı olan ve karşı tarafa sözleşme, kanun ve yazılı olmayan kurallardan doğan talep ve hakların bildirildiği tebligata denir. İhtarnameler yazılı olur. İhtarnamelerin uyarı – haber niteliğinde olma özelliği de vardır. Bu tanımlama 1976 tarihli Noterlik Kanunu Yönetmeliği madde 98 düzenlemesinde yer almaktadır.

Günlük hayatta çoğu hakkın kullanımı için ihtarname çekilmesi gerekiyor, çoğu sürenin başlangıcı da ihtarnamelerin karşı tarafa ulaşması ile gerçekleşiyor. Aşağıda bunlara ilişkin bazı örneklere yer vereceğiz.

Ancak bilinmesi gerekir ki mevzuatta yazan haller dışında ihtarname çekme zorunluluğu söz konusu değil. Tabi zorunlu olmayan hallerde de eğer gerekiyorsa çekilebilmelidir.

İhtarnamelerle ilgili temel düzenlemeler 1512 sayılı Noterlik Kanunu içerisinde yer alıyor. Buradaki en temel kural ihtarname göndermenin Noterin görevi olduğudur. Ancak bu, ihtarnameyi noter hazırlayacak anlamına gelmiyor. Bazı durumlarda noter kanalı ile gönderme zorunluluğu olduğu anlamına geliyor.

İhtarname ve İhbarname Farkı

Yukarıda Noterlik Kanunu Yönetmeliğinden bahsettik. Yönetmeliğin 98. maddesi, yukarıda ihtarname için yaptığımız tanımlamayı, hem ihtarname hem de ihbarname için kullanıyor. Yani ihtarname ve ihbarname arasında hukuki nitelik olarak bir fark yok. Her biri birbiri yerine kullanılabilen kavramlar.

Ancak uygulamada, ihtarnameler karşı tarafın bir şey yapmaya zorlanması için gönderiliyor. Yani karşıdaki kişi ihtar ediliyor (uyarılıyor). Belli bir şekilde davranmaması durumunda bazı hukuki sonuçların doğacağı uyarısında bulunuluyor.

İhbarnamede ise belli bir hukuki durum karlı tarafa ihbar ediliyor yani bildiriliyor.  Ancak belirttiğimiz üzere hukuki mahiyet olarak aralarında çok bir fark bulunmaz.

İhtarname Nasıl Yazılır?

İhtarname yazımı en önemli meselelerden biridir. Etkili bir ihbarname, hukuki gerekçeleri ve oluşturulmak istenen hukuki durumu eksiksiz olarak içermelidir. Ancak bunun yanında amacı aşan gereksiz unsurlara yer verilmemelidir.

Yukarıda bahsettiğimiz yönetmelik, ihtarname hazırlanmasında Noterlik Kanunu hükümlerinin uygulanacağını söylüyor. Noterlik Kanunu madde 106 hükmüne göre ise bir ihtarnamede şu hususların bulunması zorunludur:

• Gönderen ile karşı tarafın adı ve soyadı, açık adresleri
• İhtar veya ihbar edilecek meselenin konusu
• İstemde bulunan kişinin imzası
• Tebliğ şerhi, noterin imzası ve mührü ve işlem tarihi (hem yazı hem de rakam olarak yer almak zorundadır)

ÖNEMLİ!: Bir ihtarname çoğu zaman hukuki süreci kurtarabileceği gibi özellikle yazılan beyanlar ile  süreci mahvedebilir de. Bu nedenle internette yer alan taslak metinler doldurularak hazırlanmamalıdır. Hatta bu iş için özel hazırlanan ve kırtasiye vs. yerlerde satılan ihtarnameler asla kullanılmamalıdır. Tecrübeli bir avukata başvurup bir baştan somut olaya göre hukuki olarak iyi bir zemine oturtulmuş metinler hazırlanmalıdır.

İhtarname Nasıl Çekilir?

İhtarnamelerin gönderimi de çoğu zaman somut olayın şartlarına göre değişir. Ancak genel olarak notere gidilerek gerekli masraflar ödendikten sonra ihtarname çekmek mümkün olur.

Bazı durumlarda ihtarname ile birlikte başka işlemlerin de yapılması gerekir. Aksi halde ihtarname geçerli olmaz. Örnek vermek gerekirse özel boşanma nedeni olan terk için önce terk ihtarı göndermek gerekiyor. Bu ihtarın sonuç doğurabilmesi için terk edene ihtarla birlikte eve dönmesi için bir miktar para gönderilmesi gerekir.

O kadar ki bazı durumlarda Yargıtay, ihtarnameyi ‘samimi’ bulmayabiliyor. Dolayısıyla ihtarname çekmeden önce bir ön hukuki zemin oluşturmakta fayda var.

Ancak ihtarname çekmeden önce bunu yazıp hazırlamak gerekiyor. Çünkü noterler ihtarname yazma hizmeti vermezler. Bu konuda bir avukattan hizmet almalısınız.

Gönderim Sonrası Süreç

İhtarnameler, gönderilen kişiyi belirli bir şeye uymaya zorladığından, ihtarname sonrasında ne olacağı metinde yazan şartlara bağlıdır. Çoğu zaman karşıdaki kişiye belirli bir süre tanınır. Bu süre içerisinde kendisinden beklendiği gibi hareket etmeyen kişiye karşı ya dava açılır ya da ihtarnamede yazan başka yaptırımlar uygulanır.

Tahmin edileceği üzere bu da somut olayın şartlarına göre değişen bir durum. Terk örneğinden gidecek olursak, terk ihtarından sonra 2 ay içerisinde eve dönmeyen eş boşanma davasında tam kusurlu olur.

İhtarnameden sonra ise, ihbar edilen hukuki durum hukuk dünyasında sonuç doğurur. Örneğin devremülk iptali ihtarnamesi, satıcının eline ulaştığı anda sonuç doğurur ve devremülk satış sözleşmesi feshedilmiş olur hatta bir kısım ödeme yapılmışsa bu ödemelerin verilmesine kadar süre için tebliğ tarihi, faiz başlangıç tarihi olur.

İhtarname  sonraki süreç çok iyi takip edilmelidir. Çünkü bunun karşı tarafa ulaşması, tebliğ şerhi, karşı tarafın aldığı tebligata karşı nasıl bir irade ortaya koyduğu vs. hep süreç için önemli hususlardır.

Yurtdışına İhtarname

Türkiye’den yurtdışına ihtarname göndermek kolay olmasa da mümkündür. Ancak süre olarak çok uzundur. Türkiye’de hazırlanıp yabancı memlekete gönderilecek olan noter işlemleri, o yer Valiliği tarafından onanmalıdır. Ancak bu onama işleminde valilik o belgenin içeriği hakkında bir inceleme yapmaz. Yalnızca şekli bir onamadır. Daha sonra tebligat Dış İşleri Bakanlığı’na oradan da ilgili konsolosluğa gider. Ülkeler arası yapılan sözleşmelere göre durumlar değişse de genel olarak usul böyledir.

Yurtdışından İhtarname → Yabancı memleketlerde noterlik görevi konsolosluklar tarafından görülür. Gene burada bahsettiğimiz kanun ve yönetmelik hükümlerine göre işlem yapılır ancak yalnızca konsolosluklar bu işi yapabiliyor. Tabi bir fark da konsoloslukların noter ücreti almıyor olmasıdır.

Yurtdışı ile ilgili hukuki işlemler, ayrı bir önem verilerek takip edilmesi gerekir. Çünkü bunlara yabancılık unsurlu uyuşmazlık diyoruz ve 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun hükümleri uyarınca çözüyoruz. Ekstra incelemeler yapılıyor ve usulü meselelerin noksansız olması gerekiyor.

İhtarnameye Cevap

Her ihtarnameye cevap verilmesi gerekmeyebilir. Ancak bazı ihtarname ve ihbarnameler cevap vermek önem taşır. Bazı durumlarda ihtarname gönderilmesi zamanaşımı gibi süreleri keser. Bunlar ihtarname alan kişinin aleyhine hususlardır. Hatta çoğu durumda faiz işleme tarihi ihtarname ile başlar.

Diğer yandan bir ihtara cevap vermek süreci davasız bitirebilecek bir anlaşma duruma getirebilir. Yani cevap konusu önemlidir ve bu konuda muhakkak hukuki yardım alınmalıdır.

İhtarnameye cevap süresi → Esasen genel geçer bir ihtarnameye cevap süresi söz konusu değil. Ancak çoğu ihtarname kendi içinde bir süre ihtarı da barındırır. Bu nedenle cevap süresi olmasa da orada yer alan sürelere dikkat etmek gerek. Hatta bazı durumlarda kişi kendisine gelen tebligata karşı dava açabilir. Bu konularda avukata danışılarak hareket edilmelidir.

İhtarnamenin Takip Edilmesi

Gönderilen ihbarnamenin takibi yapılması gerekir. Bunun en önemli noktalarından birisi tebliğ şerhidir. Tebliğ şerhi gene noterliklerin alınıyor, tebligatın karşı tarafa tebliğ edildiğine dair bir belge bu. Karşı tarafa tebliğ edilmeyen ihtarname geçerli hukuki sonuçları doğurmaz. Dolayısı ile gönderdikten sonra takibinin de yapılması gerekmektedir.

Hukuki süreç avukat yardımı ile sürdürüldüğü zaman tebligatların yazımı, gönderimi, ulaşıldığına dair tebliğ şerhi ve gelen tebligata cevap vs. bir çok husus avukat tarafından yapılır.

İhtarname Ücreti ve Masrafları

Noter kanalıyla gönderilen her türlü ihtar ve ihbardan ötürü noter ücreti ödenir. Bunlar çoğu zaman sayfa başına alınan ücretlerdir. Masrafı az olsun diye ihtarnameyi çok kısa tutmak mantıklı olmadığı gibi çok etkili olsun masrafı önemli değil diyerek çok uzun tutmak da mantıklı değildir. Yukarıda bahsettiğimiz üzere hukuki eksiklik bulunmadan gereksiz meselelere yer vermeden kısa ama öz bir yazı hazırlanmalıdır.

Avukata İhtarname Yazdırma Ücreti → Avukat ile müvekkili arasında ihtarname veya ihbarname yazdırma ücreti serbest şekilde kararlaştırılabilir. Ancak buna getirilen sınırlama, Avukatlık asgari ücret tarifesidir. Her sene güncellenerek yeniden yayınlanan bu listede avukatlar için alabilecekleri en alt tutarlar yer alır. Avukata ihtarname yazdırma ücreti burada yazanın altında bir miktar olamaz. 2020 için bu ihtarname yazım ücreti 685 TL’dir.

İhtarname Örnekleri

Yukarıda hep ihtarname ile ilgili genel bilgiler verdik. Yazımızda uygulamadaki tüm ihtarnamelerle ilgili ayrıntıya girmemiz mümkün değil. Ancak aşağıda bazı konularda çekilen ihtarname örnekleri ilgili bilgilendirme yapacağız. Tabi bunların çoğu zaten ayrı ayrı yazılarımızın konusu.

Borçluya İhtarname → Muaccel olmuş bir borcun borçlusu, kendisine gönderilecek bir ihtarname ile temerrüde (gecikmeye) düşürülebilir. Temerrüde düşen borçlu, borcunu geç ödediği için alacaklının uğradığı zararı ödemek zorunda kalır. Ayrıca borçlunun temerrüdü için gönderilen ihtarnamenin tebliğ tarihi faiz başlangıcı olur.

İşçiye Çekilen İhtarname → İş hukukunda işçi – işveren ilişkilerinde ihtarname ve ihbarnameler çok önemli bir yer alır. Çünkü, iş hukukunda ispat problemi çoğu zaman can sıkabiliyor. Örnek vermek gerekirse fesih ihbarnamesi, çok önemlidir çünkü buna uyulmaması halinde ihbar tazminatı ödenir. Aynı şekilde işçinin çıkarılması durumunda işçinin çıkarıldığı neden vs. durumlar ihbarname çekilerek ispat edilebilir hale sokulmalıdır.

İşverene Çekilen İhtarname → İşveren ile işçi ilişkilerinde, işveren güçlü konumdadır. Dolayısıyla işçinin işlemlerinde hukuki zemin oluşturması daha önemlidir. Bir işçi, işvereni veya işyeri ile ilgili işlemlerinde fevri davranmamalı ve gerekli ihtarnameleri usulüne uygun şekilde göndermelidir. Uygulamada bir çok işçinin hatalı ihtarlar ile büyük hak kayıplarına uğradığını görüyoruz. Yani işçilerin hukuki yardım ihtiyacı daha fazladır. İşçinin işverene gönderebileceği ihtarnameler saymakla bitmez. Bu biraz işçinin kıdem, ihbar, ücret alacağı, fazla mesai vs gibi hangi haklara sahip olduğu ve neler talep edeceği ile ilgilidir. Bununla ilgili olarak “işten çıkarılan işçinin hakları nelerdir” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Kiracıya İhtarname→ Kiracının kirayı ödememesi, sözleşme şartlarına uymaması, gerektiği zaman evi tahliye etmemesi, komşuluk hukukuna uymaması bunlar hep büyük problemlerdir. Kiraya veren bu konularda kiracıya ihtarname çekebilir. Hatta kanun gereği bazı kiracı tahliyesi hallerinde kiraya veren kiracıya belirli sürelere uyarak ihtarname çekmesi gerekmektedir. “Kiracı tahliyesi” başlıklı yazımızı okursanız, orada kiracıya karşı izlenebilecek hukuki yolları görebilirsiniz. Örneğin haklı nedenle kiracı tahliyesi için sürelere uyarak aynı kira döneminde iki kez ihtar çekmek gerekmektedir.

Terk İhtarnamesi → Evlilik birliği içerisinde eşlerin ortak yaşam alanını sürdürme yükümlülüğü var. Eğer eşlerden birisi evlilik birliğinden doğan yükümlüğüne yerine getirmemek maksadıyla evi terk ederse bu özel boşanma nedeni olur. Yani hakimin takdir hakkı kalkar. Terk ihtarı, evi terk eden eşe terk eden en az 4 ay sonra gönderilebilir ve bu ihbarnameyi almasına rağmen 2 ay içinde eve gelmeyen eşe karşı terk nedeniyle boşanma davası açılabilir.

Ecrimisil İhtarnamesi → Ecrimisil, paylı mülkiyette, bir paydaşın payını aşan bir kullanım yaptığı durumlarda diğer paydaşların aldığı kullanım karşılığı paraya denir. Yani örnek olarak miras kalan bir evi, paydaşlardan birisi kullanmışsa, diğer paydaşlar geçmişe dönük kira ücreti gibi ecrimisil ücreti alır. Ancak bunun için Yargıtay, bir ecrimisil ihtarnamesi gönderilmesini aramaktadır. İhtarnameden sonrası için ecrimisil hakkı doğmaktadır.

Devremülk İptali İhtarnamesi → Devremülk satıcılarının agresif ve emrivaki satış yöntemleri herkesin malumu. Hatta bundan ötürü, devremülk satışının 14 gün içerisinde sorgusuz sualsiz fesih hakkı var. Ancak bunun için devremülk satışından cayıldığına dair bir devremülk iptali ihtarnamesi, kurallarına uygun şekilde gönderilmelidir. Aksi halde devremülk satışı iptal olmaz ve hem satış bedeli ödemek zorunda kalınır hem de aidat/yıldat ödemek zorunda kalınır. Bu konu ile ilgili hangi haklarınızın olduğu ve neleri talep edebileceğinizi öğrenmek  için “devremülk sözleşmesinin iptali” yazımızı mutlaka okumalısınız.

Telif İhtarnamesi → Fikri mülkiyet hukuku yeni gelişen bir alanlardan biri olsa da aktif bir şekilde kişilerin telif hakkını koruması mümkün. Belirtmemiz gerekir ki bir ürünün telif korumasından yararlanabilmesi için kesin olarak bir tescil şartı vs. yoktur. Yani telif ihlalinde, ihlal eden kişiye karşı ihlale son vermesi için ihtar gönderilebilir, yahut direkt olarak hukuki süreç başlatılabilir. Somut olayın şartlarına göre ihtarname göndermek daha faydalı olabilir. Ayrıntılar için “telif hakkı ve ihlali” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Marka – Patent Hakkının İhlali İhtarnamesi →  Marka, patent ve ticari işaretlerin ihlal edilmesi de telif hakkının ihlaline benzer. Burada gene kişinin ikili bir hukuki prosedür imkanı vardır. Ya direkt olarak dava yoluna gidilir ya da öncesinde ihtarname çekilerek dava süreci daha da desteklenmiş olunur. Tüm bunlar için somut olayın tecrübeli bir avukat tarafından değerlendirilmesi gerekir.

İnternetten İçerik Kaldırma İhtarnamesi → İnternette yer alan bir içeriğin kaldırılmasını sağlamak için 5651 sayılı yasa hükümlerine göre hareket etmek gerekiyor. Tabi internette yer alan bir içeriğin kaldırılabilmesi için kanunda yer alan ihlalleri içeriyor olması gerekir. Kişilik hakkının ihlali, özel hayatın gizliliğini ihlal, belirli suçları teşkil ediyor olması, kamu düzenine karşı tehdit içeriyor olması vs. nedenler olmalıdır. Kişilik hakkının ihlali durumunda, ihlal eden içerik sağlayıcıya ihtarname gönderilebilir, yahut doğrudan erişim engelleme prosedürü başlatılabilir. Hangisinin daha uygun olacağına somut olayın özelliklerine göre karar verilmelidir. Bununla ilgili olarak hangi haklarınızın olduğu ve neler yapabileceğiniz konusunda “internetten içerik kaldırma” başlıklı yazımıza bakabilirsiniz.

Site Yönetimine İhtarname → Site yönetimine gönderilecek ihtarnamelerle ilgili temel meseleler 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu içerisinde yer alıyor. Site yönetimi, önemine binaen kanunda ayrıntılı olarak yer almış. Site yönetimleri kimi zaman kanunda yer alan hak ve yetkilerini aşıyorlar. Böyle bir durumda somut olayın özelliklerine göre site yönetimine gerekli ihtarlar gönderilebilir. Site yönetimlerinin emrivaki davranışlarından hukuki olarak korunmak için ihtarlar önem taşıyor. Aynı şekilde site yönetimi de kat maliklerine hukuka aykırı eylemlerinden veya aidat ödememe dolayısı ile ihtarname gönderebilir. Bu konuda sık sorulan soruların cevapları için apartman ve site yönetiminde hukuki danışmanlık yazımızı okuyabilirsiniz.

Kişisel Veri İhtarnamesi → Kişisel verilerin korunması henüz yeni denebilecek bir hukuk düzenidir. Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun incelendiği zaman, orada veri işleyen kişilere kişisel verilerle ilgili başvuru hakkı vardır. İstenmeyen durumlara karşı bunların düzeltilmesini talep hakkı vardır. Sonuç olarak bu alanda da dava ve şikayet prosedürleri öncesinde bazı ihtarlar gerekebilir. Bu konuyla ilgili olarak “KVKK nedir?” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Bunlarda uygulamada sık görülen ihtarname türleridir. Ancak bunlardan başka sayamayacağımız kadar çok ihtarname söz konusudur. Mevzuat içerisinde dağınık olarak yer alan bu belgeler, çok önemli ve dikkatlice hazırlanmalıdır.

İhtar Yazımında Avukat Yardımı

Yukarıda konu ile ilgili olarak bilinmesi gereken temel meselelere değindik, bazı örnekleri genel hatları ile açıkladık. Görüldüğü üzere hukukun çok geniş bir alanından bahsediyoruz. O kadar geniş ki her hukuki konuda karşı tarafa ihtarname çekilebilir. Bu nedenle süreç önemsenmeli ve tecrübeli avukatlarla çalışılmalıdır.

Unutulmamalıdır ki özenerek hazırlanmış bir ihtarname ile belki davasız direk olarak sonuca gidilebilir. Bahsettiğimiz bu belgeleri noterler veya arzuhalciler değil, sadece avukatlar hazırlar. Çünkü  hazırlanırken yalnızca ilgili birkaç kanun hükmü değil, o konuya ilişkin tüm mevzuat düzenlemeleri göz önünde bulundurulmalıdır.