Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası

Ehliyetsiz araç kullanma cezası uygulamada sık görülür ve önemli bir hukuki zemine sahiptir. Araç kullanmak hayatın önemli bir parçası olduğu için insanlar sürücü belgesi (ehliyeti) olmadan bile araç kullanabiliyor. Ancak ehliyetsiz araç kullanmanın cezai yaptırımı olduğu bilinen bir gerçektir.

Bu yazıda ehliyetsiz araç kullanan kişinin ihtimallere göre ne gibi cezalarla karşılaşabileceğinden ve bu cezaya nasıl itiraz edebileceğinden bahsedeceğiz. Yazımızda yer alan verilen 2023 yılı verileridir ve her yeni güncelleme ile birlikte değiştirilmektedir.

Trafikte karşılaşılan olayların hukuki anlamda ciddi sonuçları doğabilir. Bu nedenle herhangi bir hukuki problemle karşılaşıldığı zaman avukat yardımı alınmalıdır. Tabi konu hakkında genel bir bilgi sahibi olmak da önemlidir. Bu nedenle yazımızı dikkatlice okumanızı tavsiye ederiz.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası Nedir?

Ehliyetsiz araç kullanma dediğimiz zaman yalnızca sürücü belgesi sahibi olmayan kişinin otomobil kullanması anlaşılmamalıdır. Ehliyetsiz motor kullanmak, kamyon – tır kullanmak vs. hepsi idari para cezasına tabidir. Sürücü belgesi olmadan araç kullanana uygulanacak yaptırıma ehliyetsiz araç kullanma cezası denir.

Ayrıca bu duruma ne şekilde yakalanıldığı, alkol almış olmak, trafik güvenliğini tehlikeye sokmak, kazaya karışmak hepsi ayrı ayrı değerlendirilmesi gereken konulardır. Tüm bu durumlardan somut olayın özelliğine göre adli – idari para cezası ile hapis cezası doğması mümkündür. Aşağıda bunların önemli ayrıntılarına değineceğiz.

Ehliyetsiz araç kullanmanın 2023 yılı için belirlenen temel cezası 3674 TL’dir. Bunun direk ödenmesi durumunda %25 indirimli hali yani 2755,5 TL ödenir. Bunun haricinde ehliyetsiz araç kullanma ruhsat sahibine de ceza verilmesini gerektiren bir durumdur. 

Aslında burada ihtimalli olarak süreci anlatmamız gerekiyor. Bu nedenle ehliyetsiz araç kullanma ile ilgili aşağıdaki tabloyu hazırladık. Parantez içinde yer alan rakamlar, cezada %25 indirim yapılmış haldir. Yani cezanın derhal ödenmesi halinde bu indirim uygulanır.

İhtimallere Göre Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezası 2023

Ehliyetsiz Araç Kullanma Durumu	Öngörülen Temel Ceza
Ehliyetsiz araç kullanmak	3674 TL (2755,5 TL)
Ehliyetsiz kişiye araç vermek	3674 TL (2755,5 TL)
Ehliyeti; mahkeme veya savcılık tarafından yahut başka şekilde geçici olarak veya tedbiren alınan kişinin araç kullanması	3674 TL (2755,5 TL)
Ehliyeti geçici olarak veya tedbiren alınan kişiye araç kullandırmak (araç sahibi için tescil plakası üzerinden)	3674 TL (2755,5 TL)
Sürücü belgesi iptal edilen kişinin araç kullanması	3674 TL (2755,5 TL)
Sürücü belgesi iptal edilen kişiye araç sağlamak (araç sahibi için tescil plakası üzerinden)	3674 TL (2755,5 TL)
Ehliyet sahibinin ehliyetinde yer almayan bir araç sınıfından araç sürmesi (örneğin motor ehliyeti olanın otomobil kullanması)	1825 TL (1367,25 TL)
Ehliyetinin kapsamı dışında kalan bir aracı o kişiye sağlamak (araç sahibi için tescil plakası üzerinden)	1825 TL (1367,25 TL)
Geçerlilik süresi dolan ehliyeti kullanarak araç kullanma, yurtdışından ehliyet alıp Türkiye şartlarına aykırı kullanma	543 TL (407,25 TL)
Sürücü sertifikasını sınıfına uygun sürücü belgesine dönüştürmeden kullanmak	1823 TL (1367,25 TL)
Sürücü sertifikasını sürücü belgesine dönüştürmeyen kişiye araç kullandırmak	1823 TL (1367,25 TL)
Sürücü sertifikasının süresi dolmuşsa	3674 TL (2755,5 TL)
Ehliyeti unutup yanına almadan araç kullanmak	427 TL (320,25 TL)

Tabloda genel olarak ehliyetsiz araç kullanmaya ilişkin cezalandırmayı ihtimallere göre verdik. Görüldüğü üzere çoğu durumda ehliyetsiz araç kullanan kişiye bu  aracı sağlayan kişiler de aynı şekilde idari para cezası ile cezalandırılıyor.

Tabloda bahsettiğimiz hallere ilişkin bazı özel durumları ayrıca izah etmekte yarar görüyoruz. Buna göre;

• Ehliyet sahibinin ehliyetinde yer almayan bir araç sınıfından araç sürmesi (örneğin motor ehliyeti olanın otomobil kullanması) durumunda yukarıda saydığımız cezaya ek olarak 20 ceza puanı eklenir
• Geçerlilik süresi dolan ehliyeti ile araç kullanan kişiye yukarıda saydığımız cezaya ek olarak ehliyetine el koyma işlemi uygulanır.
• Ehliyeti unutup yanına almadan araç kullanan kişi için yukarıda saydığımız idari para cezasına ek olarak 5 ceza puanı eklenir.

Ehliyetsiz Araç Kullanma Cezasına İtiraz

Ehliyetsiz araç kullanma cezasına itiraz etmek mümkündür. Kişi haksız olarak cezaya tabi tutulduğunu düşünüyor olabilir. Somut olayın işleyişi bakımından ceza uygulanmaması gerekiyor olabilir. Böyle bir durumda itiraz etmek gerekir.

Ehliyetsiz araç kullanma cezası aslında bir kabahat karşılığında uygulanan yaptırımdır. Bu nedenle uygulanan para cezası idari para cezasıdır. Dolayısıyla itiraz, Kabahatler Kanunu kapsamında yapılır.

Ehliyetsiz araç kullanmanın cezası kişiye tebliğ edildikten sonra 15 gün içerisinde sulh ceza hakimliğine itiraz dilekçesi sunularak cezanın iptali sağlanabilir. İtiraz dilekçesinin kabul edilebilmesi için hukuki zemin iyi oluşturulmuş bir dilekçe hazırlanmalıdır. Bu noktada bir avukat yardımı almak iyi olacaktır.

Eğer itiraz edilecek olan işlemde yalnızca idari para cezası söz konusu ise bu bahsettiğimiz şekilde itiraz yapılır. Ancak idari para cezası ile birlikte başka türlü bir yaptırım daha uygulanmışsa bu sefer idare mahkemesinde iptal davası açmak gerekecektir.

Bu açılacak olan davanın adı iptal davasıdır. Önemli ayrıntıları vardır, burada değinmiyoruz. Bununla ilgili olarak “idari işlemin iptali davası” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Ehliyetsiz Motor Kullanma Cezası

Bu yazımızı yazdıktan sonra ehliyetsiz motor kullanma cezası nedir soruları ile çokça karşılaşa başladık. Bu durumu ayrıca belirtmemiştik ancak gelen sorular nedeniyle bu duruma da açıklık getirmek gereği ortaya çıktı.

Ehliyetsiz motor kullanma cezası, ehliyetsiz araç kullanma cezası ile birebir aynı yani 3674 TL’dir. Ehliyetiniz var ancak ehliyet sınıfınız motor kullanmaya müsaade etmiyorsa bu durumda ödenecek olan ceza ehliyet sahibinin ehliyetinde yer almayan bir araç sınıfından araç sürmesi cezası yani 1825 TL’dir.

Ehliyetsiz ve Alkollü Araç Kullanmak

Ehliyetsiz araç kullanmak ayrı bir kabahat, alkollü araç kullanmak ayrı bir kabahattir. İkisi bir arada olduğu zaman ayrı ayrı idari para cezası söz konusu olur. İkisinin bir arada olması cezayı katlamayı gerektiren bir durum değildir. Ayrı ayrı her ikisi için idari para cezası uygulanır

Alkollü araç kullanma cezası, promil sınırına ve kaçıncı kez yakalanıldığına göre değişir. 2023 yılı için ilk defa alkollü araç kullanmaktan yakalanan kişiye verilecek olan ceza 1823 TL’dir. Buna bir de ehliyetsiz araç kullanma cezası eklenirse 5497 TL olur.

Esasen alkollü araç kullanmanın ciddi sonuçları vardır. Bununla ilgili olarak “alkollü araç kullanma cezası” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Ehliyetsiz Kazaya Karışmak

Alkollü araç kullanmada olduğu gibi ehliyetsiz kazaya karışarak trafik kazası geçirmek de ayrı ayrı değerlendirilecek hususlardır. Yani kişinin trafik kazası geçirmek suretiyle işlediği suçta ehliyetsiz olması cezayı artırıcı bir hal değildir. Yalnızca ehliyetsiz araç kullanma ile ilgili idari para cezası söz konusu olur.

Örnek vermek gerekirse ehliyetsiz araç kullanarak trafik kazası geçirip taksirle birinin ölümüne neden olunduğu zaman ehliyetsiz araç kullanma cezası ayrı taksirle öldürme veya taksirle yaralama cezasına ayrı hükmedilir.

Tabi önemle belirtmemiz gerekir ki ceza yargılamasında taksirin iki türü vardır: bilinçli taksir ve normal taksir. Mahkeme bilinçli taksir ile hareket edildiğine hükmederse ceza artırılır. Bilinçli taksir, kendinden beklenen özeni göstermeyerek hareket eden kişinin, neticeyi öngörmesini ancak gerçekleşmeyeceğine olan haksız güvenini ifade eder.

Ehliyetsiz araç kullanma ile kişinin bilinçli taksirle hareket ediyor olduğu gündeme gelebilir. Bu tarz bir durumda muhakkak bir ceza avukatı yardımı alınmalıdır. Bu tarz suçlarda bilinçli taksire ilişkin bilgi edinmek için ‘taksirle adam öldürme’ ve ‘taksirle adam yaralama’ başlıklı yazılarımızı inceleyebilirsiniz.

Trafik Güvenliğini Tehlikeye Sokma Suçu

TCK 179 düzenlemesi, trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu başlığını taşır. Bu suç anlaşılacağı üzere trafiğin sağlıklı akışını sağlama maksadıyla düzenlenmiştir. Bir kişi sırf ehliyetsiz araç kullandı diye trafik güvenliği tehlikeye sokmuş olmaz. Ancak ehliyetsiz araç kullanım şekli göz önünde bulundurulduğu zaman TCK 179 suçunu işlemiş olarak kabul edilebilir.

Trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunun ayrıntısına burada değinmiyoruz. Cezasından bahsedecek olursa, somut olaya uygun olarak düzenlenmiş ceza 3 ay ile 2 yıl arasında değişen hapis cezasıdır. Bununla ilgili önemli ayrıntılar için “TCK 179 trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçu” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Sonuç

Yukarıda sürücü belgesi olmadan araç kullanma ile ilgili bilinmesi gereken tüm ayrıntılara yer verdik. Trafik cezaları ve trafikte gerçekleşen olaylar çoğu zaman tek başına basit işlemler olmuyor. Kendi içerisinde birden fazla hukuki sonuç barındıran olaylarla sık karşılaşılır.

Bu şekilde hukuki sonuç doğuran işlemlere karşı takip edilecek prosedür doğru seçilmeli ve ön strateji oluşturulmalıdır. Bu noktada tecrübeli avukatlardan yardım almak önem taşıyor.