Boşanmada Şirket Paylaşımı (Şirket Hisselerinin Durumu)

Boşanmada Şirket Paylaşımı (Hisselerin Durumu)

Boşanmada şirket paylaşımı, oldukça önemli birçok teknik detay barındırmaktadır. Mal paylaşımlarının arasında dağıtılması en zor olanlardan biridir. Şirket hisselerinin paylaştırılması için dava açılması gerekir.

Bu dava boşanma davasının sona ermesinden sonra mal rejimi tasfiyesi davası olarak açılmaktadır. Aşağıda da değineceğimiz üzere bazı hallerde mal paylaşımı davasını boşanma davası ile birlikte istemek de mümkündür.

Yazımızda uygulamada sıklıkla karşımıza çıkan ve merak edilen hususlara yer verdik. Bu nedenle yazımızı dikkatle okumanızı tavsiye ederiz. Yazılanlar genel bilgi verme amacıyla hazırlanmış olup somut olaya göre farklılıklar gösterebilmektedir.

DİKKAT: Boşanmada şirket hisselerinin paylaşımı oldukça detaylı bir süreçten ibarettir. Bu süreç önemli hukuki kurallar içermekte olup hataen veya ihmal ile yapılacak yanlışlara karşı hak kaybının önüne geçilmesi için sürecin başından sonuna kadar mutlaka uzman bir boşanma avukatından yardım alınmalıdır.

Boşanmada Şirket Paylaşımı Nedir?

Boşanmada şirket hisselerinin paylaşımı, eşlerin boşanma sürecinde olmaları veya bu süreci tamamlamaları üzerine, taraflardan en az birinin bir firmada paydaş olması halinde ortaya çıkan paylaşıma denir. Şirket hisselerinin paylaşımı nedeniyle açılacak dava, boşanma davasından bağımsız şekilde yürütülen bir mal rejimi tasfiyesi davasıdır.

Şirket hisselerinin paylaşımı, mal paylaşımının kapsamına girmekte olup Türk Medeni Kanunun “Eşler Arasındaki Mal Rejimi” başlığı altında 202. madde ve devamında düzenlemektedir. Mal paylaşımı denince her malın paylaştırılabileceği düşünülse de hangi malların paylaşıma dahil olduğu kanunda belirtilmiş olup şirket hisseleri de paylaşıma dahil olan mal kapsamına girmektedir.

Boşanmada Şirket Paylaşımı infografik

Şirket Hisseleri Edinilmiş Mal Kapsamına Dahil midir?

Boşanmada şirket paylaşımı kanuni mal paylaşımı rejimine tabidir. Eğer eşler evliliğin başında veya sonrasında özel bir mal rejimi belirlememişlerse aralarında edinilmiş mallara katılma rejimi uygulanır. Kaba bir ifade ile belirtmek gerekirse boşanmada kimin kusurlu olduğuna bakılmaksızın edinilmiş mallar belirlenir ve bazı kalemler buradan çıkarılarak toplam malvarlığı ikiye bölünür ve bunun bir kısmı eşlerden birinin diğer kısmı diğer eşin olur. Konu ile ilgili olarak “boşanmada mal paylaşımı” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Ancak burada genel olarak değince gerekirse; şirket hisselerinin edinilmiş mal kapsamına girebilmesi için belli şartlar  bulunmaktadır. Bu şartlar;

  • Eşin kurduğu şirketin evlilik tarihinden sonra kurulmuş olması

Kural olarak Türk Medeni Kanunumuzda esas  mal rejimi edinilmiş mallara katılma rejimidir. Bu rejim ile birlikte eşlerin evlendikten sonraki kazanımları edinilmiş mal sayılmaktadır. Yani evlendikten sonra eşin bir şirket kurmuş olması halinde, şirket hisseleri mal paylaşımı davasına konu olacaktır. Şirket evlilikten önce kurulmuş ancak bu şirketin bazı hisseleri evlilikten sonra satın alınmışsa bu da mal paylaşımına dahil olacaktır.

  • Eşlerin 01.01.2002 tarihinden önce veya sonra evlenmelerine göre şirket hisselerinin paylaşımı farklılaşır

01.01.2002 tarihinde yasal mal rejiminin edinilmiş mallara katılma rejimi olarak kabul edilmesi üzerine bu tarihten sonra evlenen eşler, aksini talep etmemeleri halinde dahil oldukları rejim edinilmiş mallara katılma rejimi olur. 01.01.2002 tarihinden önceki mallar, önceye göre hesaplanırken  01.01.2002 tarihinden sonra edinilen malları ortak olarak paylaşılır. Esasen burada bu paylaşım detaylarına tamamiyle yer vermemiz mümkün değildir. Somut olay bazlı değerlendirme için avukata sormak gerekir. Ayrıca detaylı paylaşım detayları “boşanmada mal paylaşımı” başlıklı yazımızda yer almaktadır.

  • Eşlerin Mal Ayrılığı Rejimini Seçmemiş olması

Her ne kadar 2002 yılından sonra hukukumuzda edinilmiş mallara katılma rejimi yasal rejim olarak benimsenmiş olsa da evlenecek olan eşlere bu konuda seçimlik haklar tanınmıştır. Taraflar istedikleri takdirde evlenme sırasında akdedecekleri bir sözleşme ile mal ayrılığı seçeneğini, paylaşmalı mal ayrılığı seçeneğini ya da mal ortaklığı seçeneğini mal rejimi olarak tercih edebilecektir.

Mal ortaklığı halinde şirket hisseleri yine mal rejimi tasfiyesine dahildir. Ancak mal ayrılığı tercih edilmiş ise bu halde şirket hisselerinin paylaşımı mal paylaşımı davasına konu olamayacaktır.

Boşanmada Şirket Hisseleri Nasıl Paylaştırılır?

Boşanmada şirket hisselerinin paylaşılmasında bir önceki başlıkta belirtilen şartların varlığı halinde, şirket hisselerinin edinilmiş mal kapsamında olduğu kabul edilmektedir. Şirket hisselerinin değeri belirlenerek paylaşılmasında dikkat edilen bazı hususlar bulunmaktadır.

Bu hususlar; anonim şirket, limited şirket, kollektif şirket, komandit ve benzeri bir şirketin varlığı, şirket hisselerinin gerçek piyasa değerinde olması ve 01.01.2002 tarihinden itibaren şirket hisselerindeki kar ve bunlara dair edinilen gelirlerdir.

Eğer 01.01.2002 tarihinden önce şirket hissesi alınmış ise bu halde bunlar paylaşıma dahil olmayacaktır. Eşe, yalnızca şirket hissesi sebebiyle elde edilen gelir verilecektir. Evlilik tarihi 01.01.2002 tarihinden sonra olsa bile şirket hissesinin  bu tarihten önce edinilmiş olması halinde eşe sadece katılma alacağı verilmektedir.

Ancak bu tarihten sonra edinilen her türlü şirket hissesi Türk Medeni Kanunu bağlamında mal paylaşımına dahildir. Hisse sahibi olmayan eşe, hisse senetleri üzerindeki gelir ve kardan katılma alacağı verilmektedir. Burada genellikle şirket hisselerini elinde tutan eş buna devam etmekte ve diğer eş lehine bir alacağa hükmedilmektedir. Ancak tabii ki her somut olaya göre bu paylaşım değişecektir.

Boşanma Davasında Şirket Hissesine Tedbir Konulabilir Mi?

Uygulamada sıklıkla boşanma davasının açılacağı sırada veya devam ederken eşlerin mal kaçırması olaylarına rastlanmaktadır. Her ne kadar kaçırılan malın bu amaçla yapılması halinde devri geçersiz olsa da bu olay mal paylaşımı süresini oldukça zorlaştırmaktadır. Yaşanan bu mağduriyetlerin önüne geçebilmek için elbette ki bir çözüm yolu kanunumuzda öngörülmüştür.

Mevzuatta  mal kaçırmanın engellenmesi için düzenlenen husus ihtiyati tedbirdir. Ancak şirket hissesine tedbir konulması boşanma davasında mümkün değildir. İhtiyadi tedbir ancak mal paylaşımı davası açıldınca istenebilmektedir.

Bunun yolu da boşanma davası ile birlikte mal paylaşımı davası açmak ve bu davada tedbir talep edip bunu elde ettikten sonra mal paylaşımı davasının bekleticci mesele yapılmasını sağlamaktadır. Bu durumun mahkemeye kabul ettirilebilmesi için hukuki zemininin iyi kurulması gerekir. Bu noktada muhakkak avukat yardımı alınmalıdır.  Konu ile ilgili olarak “boşanmada mal kaçırmanın önlenmesi” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Anlaşmalı Boşanmada Şirket Paylaşımı

Anlaşmalı boşanmada şirket paylaşımı tamamen eşler arasında serbestçe belirlenecektir. Bununla ilgili olarak hazırlanacak olan protokole şirket hisseleri ile ilgili resmi evrakların (Ticaret Sicil Gazetesi vs.) eklenmesi zorunludur. Konu ile ilgili olarak “anlaşmalı boşanma davası” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Boşanmada Şirket Paylaşımı Görevli ve Yetkili Mahkeme

Boşanmada şirket hisselerinin paylaşımının özel bir konu olması nedeniyle ihtisas mahkemelerinden biri olan Aile Mahkemelerinin görev alanına girmektedir. Yani boşanmada mal paylaşımını konu edinen davalara aile mahkemesi bakmaktadır. Ancak şirket hisselerin paylaşılacağı yerde aile mahkemesi yok ise o halde  aile mahkemesi sıfatı ile asliye hukuk mahkemelerinde  şirket hisselerinin paylaşım davası görülecektir.

Şirket hisselerinin paylaşımını konu edinen davalar genel anlamda bir mal paylaşımı davasıdır. Bu nedenle yetki yönünden hangi mahkemenin görevli olduğu da mal paylaşımında yetkili mahkeme esaslarına göre belirlenmektedir. Buna göre yetkili mahkeme;

  • Yapılacak olan mal paylaşımı davası, taraflardan birinin ölümü sebebiyle açılacaksa ölenin son ikametgah adresinde bulunan aile mahkemesinde açılır.
  • Önceden açılmış bir boşanma davası varsa ve bu boşanma davası halen devam etmekte iken mal paylaşımı davası açılacaksa bu halde boşanma davasının görüldüğü mahkeme aynı zamanda mal paylaşımı davasına bakacaktır.
  • Boşanma kararının kesinleşmesi üzerine şirket hisselerinin paylaşımı nedeniyle dava açılacaksa bu halde dava boşanma kararının kesinleştiği mahkemede görülür.

Yukarıda sayılan hiçbir halin bulunmaması durumunda ise şirket hisselerinin paylaşımı için açılacak dava, davalı eşin ikametgahının bulunduğu yer mahkemesinde açılacaktır.

Zamanaşımı

Boşanmada şirket hisselerinin paylaşımı nedeniyle açılacak olan dava mal paylaşımı hükümlerine tabi olduğundan 10 yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Yani bu davanın boşanmanın kesinleştiği tarihten itibaren 10 yıl içinde açılması gerekir. Aksi takdirde açılan şirket hisselerinin paylaşımı davası usulden red olacaktır.

DİKKAT: Özellikle boşanmanın gerçekleştiği zamanlarda uygulamada da sıklıkla görülen mal kaçırma olayları yaşanmaktadır. Bu nedenle boşanmanın gerçekleşmesinin ardından mal paylaşımı sürecinin seri şekilde yürütülmesi gerekir. Bu sürecin daha hızlı ve kolay şekilde yürütülmesi açısından uzman bir avukat yardımı almakta her zaman yarar vardır.

Boşanmada Şirket Hisseleri Paylaşımı Dava Dilekçe Örneği

Şirket hisseleri mal paylaşımı davasında dava dilekçesinin hazırlanması istenilen sonuca ulaşılması bakımından oldukça önemlidir. Paylaşımın nasıl yapılacağı değişkenlik göstermektedir. Bu sebeple şirket hisselerinin paylaşımı dava dilekçesi yaşanan her olay bakımından ayrı incelenerek özenle hazırlanmalıdır. Aksi takdirde bu davada menfaati bulunanlar, hak kaybı yaşayabilecektir.

ÖNEMLİ: Şirket hisselerinin paylaşımı dava dilekçesinin hazırlanmasından sürecin sonuna kadar alanında uzman boşanma avukatları tarafından yürütülmesi maddi ve manevi her türlü hakkın kaybını engelleyecektir.

Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda boşanmada şirket hisseleri nasıl paylaştırılır, şirket hisseleri edinilmiş mal kapsamına dahil midir, boşanmada şirket hisseleri görevli ve yetkili mahkeme, boşanmada eşler arasında şirket ortaklığı olması halinde mal paylaşımı gibi merak edilen önemli hususlara ayrıntılı olarak yer verdik.

Bahsettiğimiz hususlar kanunda düzenlenen ve uygulamada görülen şekilde aktarılmıştır. Ancak belirtmek gerekir ki yaşanan her somut olay açısından özellikler farklılık gösterebilmektedir. Bu nedenle her olay kendi kapsamında değerlendirilmelidir.

Boşanmada şirket hisselerinin paylaşımı süreci oldukça teknik bir süreç olduğundan bu sürecin düzgün bir şekilde başlatılıp istenilen şekilde sonuca varması için uzman bir avukattan hukuki danışmanlık almakta yarar vardır.

Aksi takdirde hatalı veya ihmali işlemler sonucu istenmeyen sonuçlar ile karşı karşıya kalınabilir. Ayrıca mal paylaşımı yazımızı da okuyarak diğer mal paylaşımları hakkında da bilgi sahibi olabilirsiniz.