Vergi Kaçakçılığı Suçu (VUK 359)

VUK 359 (Vergi Usul Kanunu 359. madde) düzenlemesinde yer alan vergi kaçakçılığı suçu günümüzde sıkça ceza yargılamasına konu olan bir suç çeşididir. Bu suçla yargılanan kişiler için yargılama süreci dikkat edilmesi gereken ayrıntılar içerir.

Yazımızda vergi kaçakçılığı suçu nedir, hangi fiiller bu suçun oluşmasına sebep olur, suça ilişkin belirlenen zamanaşımı süresi nedir gibi konu ile ilgili merak edilenleri tüm ayrıntılarıyla birlikte yanıtlayacağız. Bu nedenle yazımızı dikkatle okumanızı öneririz.

Vergi Kaçakçılığı Suçu (VUK 359) ve Cezası Nedir?

Vergi kanunları uyarınca tutulan, düzenlenen ve saklanması ve ibraz edilmesi zorunlu olan belge, kayıt ve defterlerin usulüne uygun olarak düzenlenmesi, kayıtlarda değişiklik ve tahrifat yapılması, yok edilmesi, bu kayıtlarda hileler yapılmasına vergi kaçakçılığı suçu denir.

213 Sayılı Vergi Usul Kanunu madde 359’da bulunan ve kanuna göre uyulması gereken kurallar aykırı hareket edilmesi ile oluşan vergi kaçakçılığı suçuna ilişkin yapılacak soruşturma ve kovuşturma Ceza Muhakemesinin genel hükümlerine göre yapılır.

VERGİ KAÇAKÇILIĞI	SUÇU	CEZASI
Suç Fiili	VUK 359	Cezası
Vergi ile ilgili tutulan hesap ve muhasebe işlemlerinde hile yapma Yasal olmayan özel defterler tutma Gerçek olmayan veya işlemle ilgisiz kişiler adına hesap açma Tutulan belge, defter ve kayıtlarda tahrifat yapma, tahrifat yapılan belgeyi kullanma Yetkili kişilere tutulan defter, kayıt ve ve belgeleri ibraz etmeme, gizleme Yanıltıcı belge düzenleyerek kullanma	VUK 359/a-1,2	18 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilir
Vergi ile ilgili bilgiler içeren defter, belge ve kayıtların yok edilmesi, Defter sayfalarını değiştirme, yok ederek yenilerini ekleme, Sahte belge düzenleme ve bunları kullanma	VUK 359/b	3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilir
Yalnızca Maliye Bakanlığı ile anlaşması olan kişilerin basabileceği belgeleri anlaşma olmaksızın basma, Yetkisiz kişilerce basılan bu belgeleri kullanma.	VUK 359/c	2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası verilir.

Vergi Kaçakçılığı Suçu Oluşturan Fiiller

Defter, Kayıt ve Belgelerin Tahrif Edilmesi: Saklanması ve ibraz edilmesi zorunlu olan vergiye ilişkin bilgiler içeren defterdeki yazıların silinmesi, rakamların okunmayacak şekilde karalanması, kayıtlarda da aynı şekilde vergi matrahının tespit edilmesinin zorlaştırılması veya imkansız hale getirilmesi vergi kaçakçılığı suçunu oluşturur.

Defter Kayıt ve Belgeleri Gizleme: Vergi incelemesi yapılırken noter tarafından onaylanmış vergiye ilişkin bilgiler içeren kayıtlar veya herhangi bir şekilde varlığı tespit edilen defter ve belgelerin yetkili kişilere ibraz edilmemesi ve bu kayıt, belge ve defterlerin saklanması vergi kaçakçılığı suçunu oluşturur.

Yanıltıcı Belge Düzenleme veya Bu Belgelerle İşlem Yapma: Vergi ile ilgili durumların belgelenmesi sırasında bilgilerin nitelik veya niceliğinin değiştirilerek eklenmesi ile ve bu gerçeğe aykırı bilgi içeren belgelerin kullanılması vergi kaçakçılığı suçuna sebebiyet verir. Bir ticari işletmenin satın aldığı iş makinelerinin faturalandırmasını yaparken alınan malın cins, fiyat yönünden gerçeğe aykırı beyanda bulunması bu duruma örnek gösterilebilir.

Muhasebe ve Hesap Hileleri Yapma: Çoğunlukla yasadışı işlemler yapan kişiler yaptıkları yasadışı eylemleri gizlemek amacıyla bu yola başvurur. Bu yol ile usule uygun vergilendirme yapılmaması sonucunda gerçek matrahın ortaya çıkmasına engel olarak daha az vergi ödemek hedeflenmektedir.

Gerçeğe Aykırı Hesap Açma: Vergi kayıtlarıyla hiçbir ilgisi olmayan veya gerçekte olmayan kişiler adına hesap açmak vergi kaçakçılığı suçunu oluşturur. Gerçek hayatta olmayan kendi hesap oluşturarak varmış gibi gösterdiği müşterisine malların satılmış gibi gösterilmesi örnek gösterilebilir.

Çift Defter Tutma: Elbette vergi kayıtlarına ilişkin olarak defter tutmak gerekli hatta bazı durumlarda zorunludur. Ancak kanunda belirtilen durumlar dışında ticari hesap ve işlemlerin kaydedildiği farklı özel defterler tutulması bu suçun oluşmasına neden olur. Veresiye satış yaparak sattığı malları elden teslim eden şirketin bu satışa ilişkin borç ve alacaklarını kaydettiği veresiye defteri bulunması bu duruma örnek verilebilir.

Defter Belge ve Kayıtlarda Sahtecilik: Vergilerin hesaplanmasına ilişkin bilgilerin yer aldığı defter, belge veya kayıtların yok edilmesi, yok edilen sayfaların değiştirilerek farklı sayfaların eklenmesine yönelik fiiller vergi kaçakçılığı suçunu oluşturur.

Vergi Kaçakçılığı Suçlarında Şikayet ve Uzlaşma

Uzlaşma genel olarak bir suç ile ilgili hakkında soruşturma veya kovuşturma yapılan sanık/şüpheli ile suçun işlenmesi nedeniyle mağdur konumunda olan kişilerin bir uzlaştırmacının aracılık etmesi ile iletişim kurarak anlaşması anlamına gelir.  VUK 359 düzenlemesinde yer alan vergi kaçakçılığı suçu uzlaşma kapsamında olan suçlar arasında değildir.

Vergi ziyaı suçu şikayete tabi suçlar arasında değildir. Bu suç yetkili makamlar tarafından resen soruşturulur. Bu nedenle vergi ziyaı suçu için şikayette bulunma süresi belirlenmemiştir. Ancak vergi ziyaı suçuna ilişkin yargılama yapılırken zamanaşımına dikkat edilmelidir.

VUK 359 Suçunda Zamanaşımı Süresi

Vergi kaçakçılığı suçlarında uygulanacak zamanaşımı süresi Türk Ceza Kanununda düzenlenen genel zamanaşımı kurallarına göre belirlenir. Bu düzenlemeye göre VUK 359 suçuna uygulanacak zamanaşımı süresi 8 yıldır. Ancak bu zamanaşımı süresinin ne zaman başlayacağı suçun oluşmasındaki neden olayın fiillere göre değişiklik gösterir:

• Sahte hesap açarak vergi kaçakçılığı suçu işlenmiş ise hesabın açıldığı tarih
• Sahte belge düzenleyip kullanma halinde bu belgelerin düzenlendiği tarih
• Saklanması ve ibraz edilmesi zorunlu olan belgelerin yok edilmesi halinde yok etmeye yönelik işlemin gerçekleştirildiği tarih
• Vergi kayıtlarına ilişkin defter belge ve kayıtların tahrif edilmesi durumunda tahrifatın yapıldığı tarih zamanaşımının başladığı tarih olarak esas alınır.

VUK 359 ile İlgili Bilinmesi Gerekenler

VUK 359 Cezası Adli Para Cezasına Çevrilebilir Mi: Ceza yargılaması sonucunda kişi hakkında verilen cezanın 1 yılın altında olması durumunda diğer şartların sağlanması ile verilen ceza adli para cezasına çevrilebilir. Vergi kaçakçılığı suçları sonucunda verilecek ceza miktarları adli para cezasına çevrilme için belirlenen ceza miktarını (1 yıl) aştığı için bu suçun işlenmesi nedeniyle verilen hapis cezaları adli para cezasına çevrilemez.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması Mümkün Müdür: Hükmün açıklanmasının geri bırakılması için belirli birtakım şartların gerçekleşmiş olması aranır. Bu koşulların gerçekleşmesi sonucu kişi hakkında HAGB kararı verilir. Bu kararın verilmesi üzerine kişiye verilen ceza uygulanmaz. Bu süreçte kişi 5 yıllık denetime tabi tutularak bu süreçteki fiilleri gözetim altına alır.

Denetim sürecinde kişinin kasten başka bir suç işlenmemesi durumunda 5 yıllık süre tamamlanırsa kişi hiç suç işlememiş gibi bir sonuç ortaya çıkar. Ancak denetim sürecinde başka bir suçtan hakkında hüküm verilirse her iki suç da uygulanacaktır. Yani sonuç olarak vergi kaçakçılığı suçunun işlenmesi nedeniyle verilen hapis cezası için hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilmesi mümkündür.

Erteleme Müessesesi Bu Suçta Uygulanabilir Mi: Vergi kaçakçılığı suçunun işlenmesi nedeniyle kişinin aldığı hapis cezasının ertelenmesi mümkündür. Erteleme kararı cezanın ileri bir tarihte uygulanması şeklinde anlaşılmamalıdır. Cezanın ertelenmesi kararı verilmesi sonucunda kişi belirli bir denetim süresinde şartlara uygun davranırsa cezası uygulanmış gibi bir sonuç ortaya çıkar.

Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda konu ile ilgili olarak vergi kaçakçılığı suçu ve cezası nedir, VUK 359 suçunun oluşmasına etken olan fiiller nelerdir, suça ilişkin zamanaşımı süresi nedir gibi konu ile ilgili merak edilen en önemli hususları açıkladık

Görüldüğü üzere dikkat edilmesi gereken özelliklere sahip ve yargılama sonunda ciddi cezalar verilmesine neden olan bir suçtur bu. Yargılama sürecinde işlemleri eksiksiz hukuka uygun yapmak oldukça önemlidir. Bu nedenle ceza yargılaması sürecinde ve devamında bir ceza avukatından yardım almak sürecin sorunsuz ilerlemesi için önem arz eder.