Veraset İlamı Nedir? Nasıl Alınır?

Veraset ilamı Medeni Kanun’unun 598. Maddesinde düzenlenmiştir. Mirasçılık belgesi olarak da bilinen veraset ilamı kimlerin hangi oranda mirasçı olduğunu gösteren bir belgedir. Bu belge ile mirasbırakan öldükten sonra mirasçısının kimler olduğunun ve miras paylarının ispatı sağlanır.

Yazımızda bu belgenin kimler tarafından nasıl alınacağını, talep için hangi belgelerin gerektiğini, uygulamada mirasçılık belgesinin hangi durumlar için gerekli olduğunu açıklayacağız.

Başta yurt dışında bulunan mirasçılar olmak üzere tüm mirasçılar için önem arz eden bu konu hakkında uygulamada çok sık sorun yaşanması dolayısıyla dikkatle okunmasını tavsiye ediyoruz.

Veraset İlamı Nedir?

Usulüne uygun talepte bulunarak yasal mirasçı oldukları belirlenen kişilerin mirasçılık sıfatını gösteren belgedir. Mirasçılığı ispatlayan bu belgede hem veraset ilamı talep edenin hem de diğer tüm mirasçıların miras hakkı ve miras payları yer alır. Bunun için diğer mirasçıların talep etmesi şart değildir.

Veraset İlamı Ne İşe Yarar?

Mirasbırakanın ölmesiyle mirasçılar mirasçılık sıfatını kazanır. Ancak belirli işleri yapmak için mirasçılık sıfatının belgelendirilmesi gerektiğinden veraset ilamı çıkartılır.

Örneğin; terekede yer alan taşınmazların intikali için tapuya başvurulduğunda tapu sicil memuru mirasçılık belgesi olmadan mirasçılar adına tescil yapmaz ya da Sosyal Güvenlik Kurumları miras belgesi ibraz etmeden dul ve yetim maaşı bağlamamaktadır.

İşte bu örnektekiler gibi mirasbırakan kişinin malvarlığına ilişkin tasarruflarda bulunmak ve mirasçı olduğunu ispat etmek için veraset ilamının ibraz edilmesi şarttır.

Mirasçılık belgesi mirasçıya tereke mallarının alacaklarını talep ve tahsil etmek, terekedeki taşınmazların tapuya tescilini ve bunun gibi diğer işlemleri yapmak yetkisi verir. Örneğin; mirasçılık belgesi olmadan mirasçı ölen kişinin miras bıraktığı paraya ilişkin bankada herhangi bir işlem yapamaz ya da taşınmazları kendi adına tescil ettiremez.

Mirasçıların mirasçılık sıfatı kazanmaları için veraset ilamı çıkarma zorunluluğu yoktur ancak görüldüğü gibi birçok işlemi yapmak istiyorsa ya da üçüncü kişilere karşı miras hakkını ispatlamak istiyorsa bu belgeyi ibraz etmesi gerekmektedir.

ÖNEMLİ!: Veraset ve intikal vergisi beyannamesinin verilebilmesi için öncelikle veraset ilamı alınması gerekir. Veraset ilamı alınması için ise yasal olarak belirli bir süre olmasa da veraset ve intikal vergisi beyannamesi için belirli süreler öngörülmüşür. Buna bağlı olarak da veraset ilamının bu sürelere uygun olacak şekilde alınması gerekir. Bu süreler uyulmaması halinde mükellef olan mirasçılara yaptırım uygulanır.

Dikkat edilmesi gereken diğer nokta da yurtdışında yaşayan mirasçılara farklı süre öngörülmüş olmasıdır. Bu konuda hukuki danışmanlık almak olası hak kayıplarını önleyecektir.

Veraset İlamı Talep Etmenin Şartları

1. Mirasbırakan vefat etmiş ya da gaipliğine karar verilmiş olmalıdır.
2. Mirasçılık belgesi talep etmeye yetkili kişilerin talepte bulunması gerekir.
3. Tüm mirasçıların biliniyor olması gerekir.
4. 598/2 uyarınca itiraz edilmemiş olması gerekir.

Kimler Talepte Bulunabilir?

Mirasçılık belgesi için ilgili kişilerin talebi gerekir. Talep için yasal veya atanmış mirasçı ayrımı söz konusu değildir.

Yasal veya atanmış her mirasçı TMK madde 598 uyarınca mirasçılık belgesini talep edebilir. Sadece veraset ilamı isteyen kişinin talepte bulunması yeterli olup diğer mirasçıların rızası veya onlarla birlikte hareket etme şartı yoktur.

ÖNEMLİ!: TMK madde 598/2 atanmış mirasçılar ve vasiyet alacaklılarının mirasçılık belgesi çıkarabilmeleri için 1 aylık itiraz süresi belirtilmiştir. Buna göre; diğer mirasçılar ve vasiyet alacaklılarının bu durumun kendilerine bildirilmesinden itibaren kanunda belirtilen 1 aylık süre içinde itiraz etmemeleri halinde sulh hukuk mahkemesince mirasçılık belgesi verilir.

ÖNEMLİ!: Yargıtay uygulamasına göre yasal veya atanmış mirasçılar dışında mirasbırakanın alacaklıları da İcra İflas Kanunu madde 94 uyarınca mahkemeden veraset ilamı talep edebilir.

Talep İçin Gerekli Belgeler

1. Mirasçılık belgesi çıkarılmasına ilişkin talep içeren dilekçe
2. Mirasbırakana ait ölüm belgesi
3. Nüfus kayıt örneği

Yurt dışından alınan mirasbırakana ait ölüm belgesi yeminli tercümanlar tarafından tercüme edilerek apostil şerhi ile birlikte sulh hukuk mahkemesine sunulmalıdır.

Mirasçılık belgesi için talep edilen dilekçenin doğru yazılması oldukça önemlidir. Taslak metinlerin kullanılması halinde dilekçe usuli birçok hatayı barındırır. Dilekçenin yazılmasında uzman bir avukata danışmakta fayda vardır aksi halde bu durum veraset ilamının iptaliyle sonuçlanacak kadar ciddi sonuçlara sebebiyet verebilir.

Veraset İlamı Nasıl Alınır?

Veraset ilamı nasıl alınır sorusuna gelecek olursak veraset ilamı düzenleme yetkisini TMK sulh hukuk mahkemeleri ve noterlere tanımıştır. Maddenin ilk halinde noterlere böyle bir yetki verilmemişti. Ancak hem mahkemelerin iş yükünü azaltmak hem de kısa sürede veraset ilamı çıkartılabilmesi için bu yetki noterlere de verilmiştir.

Veraset ilamı için talepte bulunabilecek kişiler yukarıda açıklanan belgelerle sulh hukuk mahkemesine ya da notere talepte bulunarak mirasçılık belgesi çıkarabilir.

Ancak uygulamada bazı durumlarda noterler mahkemeye yönlendirme yapmaktadır.

Sulh Hukuk Mahkemesine Yapılan Talep

Mirasbırakanın son yerleşim yeri mahkemesi ya da mirasçılarının her birinin yerleşim yeri mahkemesi yetkili mahkemedir.

Mirasçılık belgesi talep edecek kimseler yetkili sulh hukuk mahkemesine yukarıda açıklanan gerekli belgeler ile başvurarak mirasçılık belgesini talep edebilir.

Mirasçılık belgesi talebi bir çekişmesiz yargı işidir. Hasımsız bir taleple alınabileceği gibi talep ederken hasım da gösterilebilir. Eğer burada hasım gösterilecekse diğer mirasçılar davalı olarak gösterilir. Bu durumda dilekçenin doğru yazılması oldukça mühimdir.

İşlemlerin doğru bir şekilde, daha kolay ve hızlı yapılması için veraset ilamını avukat aracılığı ile almakta fayda vardır.

Noterlere Yapılan Talep

Mirasçılık belgesi talep etmeye yetkili kişiler yukarıda açıklanan belgelerle birlikte noterliğe başvurarak mirasçılık belgesi talep edebilir. Ancak noterler her durumda bu belgeyi düzenleyemez.

Aşağıdaki hallerden bir veya birkaçının varlığı halinde noter mirasçılık belgesi düzenleyemez.

1. Nüfus kayıtlarının mirasçılığı ortaya koyacak derecede yeterli olmaması
2. Mirasçılık belgesinin yabancılar tarafından talep edilmesi
3. Mirasçılık belgesi düzenlenebilmesi için bilirkişi incelemesi, tanık dinlenmesi gibi araştırmalara ihtiyaç duyuluyorsa
4. Mirasçılık belgesi talebi yabancılık unsuru taşıyorsa

Bu hallerde mirasçılık belgesi çıkartmak için sulh hukuk mahkemesine başvurulmalıdır.

Veraset İlamı İptali

Veraset ilamı TMK madde 598/3’e göre aksi her zaman ispatlanabilen, geçersizliği her zaman ileri sürülebilen bir belgedir. Bu belgenin gerçek hak durumunu yansıtmaması halinde görevli mahkeme olan asliye hukuk mahkemesinde iptal davası açılır, mirasçılardan her birinin oturduğu yer mahkemesi ise yetkili mahkemedir.

Mirasçılık belgesinin iptaline ilişkin dava çekişmeli yargıya tabidir. Davada diğer mirasçılar davalı olarak gösterilir ve veraset ilamı iptal edilerek yenisinin düzenlenmesi talep edilir.

 Mirasçılık Belgesi İçin Dikkat Edilecek Hususlar

Uygulamada daha çok veraset ilamı olarak bilinen mirasçılık belgesi TMK’da tek bir maddede düzenlenmesine karşın önemli bir mahiyete sahiptir. Kanunda yeterli düzenleme bulunması sebebiyle uygulamada mirasçılar için güçlükler ortaya çıkmaktadır.

Gerek mirasçılık belgesinin talep edilmesi gerek iptali için dava açılmasında yapılacak olan hatalar tüm mirasçılar için hak kayıplarına neden olacağından uzman bir miras avukatı ile çalışmak daha sağlıklı ve kısa süren bir sonuç elde edilmesini sağlayacaktır.