E-Ticaret Sitesinde Bulunması Gereken Hukuki Metinler

E-ticaret, hem ticari hem de tüketici alım satımların online ortamda gerçekleşmesi demektir. Bu şekilde bir mal veya hizmet satımı ciddi bir hukuki denetime tabidir. Bugün e-ticaret, her çeşit tüketicinin farklı nedenlerle uğradığı bir alandır. Buna bağlı olarak; e-ticaret siteleri, online pazar yerleri, online hizmet satan siteler vb. online ortamda ticaret yapan kişiler bu sitelerinde belirli hukuki sözleşmeleri barındırmak zorunluluğu altındadır.

E-ticaret günümüzde oldukça revaçta bir ticaret yoludur. Hal böyle olunca e-ticaretin hukuki denetim ve şartlara bağlanmamış olması düşünülemez. Hatta öyle ki e-ticaret hukuki sözleşmeleri,çoğu zaman normal bir ticari iş ve sözleşmeye göre daha ayrıntılı ve karmaşık kalabiliyor.

Yazımızda e-ticaret sitelerinde bulunması gereken hukuki sözleşme ve diğer hukuki metinlere, online pazar yerlerinde satış yapan kişilerin bağlı oldukları hukuki sözleşmelere, e-ticarette bağlı bulunulan kanuni düzenlemelere, bu hukuki sözleşmelere aykırı durumlarda ne gibi sonuçlar doğacağına ve konunun diğer önemli ayrıntılarına değineceğiz.

Konunun hem hukuki hem de cezai olarak önemli bir süreci içeriyor olması dolayısıyla yazının dikkatlice okunmasını tavsiye ederiz.

E-Ticaretin Hukuki Niteliği Nedir?

Bir ticari sözleşmenin online ortamda geçekleştirilmiş olması onun hukuki niteliğini farklı kılmaz. Yani e- ticaret sitesinden satış yapan kişi gene satış sözleşmesi akdetmiş olacağı gibi gene bu mecralardan hizmet satan kişi hizmet sözleşmesi yapmış olur. Bu bakımdan bunların hukuki niteliği özel hukuk sözleşmesi olmasıdır. Ancak hepten normal sözleşmelerle aynı işlemler değildir. Kanuni düzenlemelerde e-ticaret üzerinden yapılan bu sözleşmelerin hüküm ve sonuçlarında bazı farklılıklar mevcuttur.

Bununla beraber özel hukuk sözleşmesi olduğu için taraflar arasında sözleşme serbestisi ilkesi geçerlidir. Tabi aşağıda açıklayacağımız kanuni düzenleme ve zorunlu hukuki sözleşmelere aykırı bir anlaşma yapmak mümkün olmaz.

E-Ticaret Sitesinde Bulunması Gereken Sözleşme ve Diğer Hukuki Metinler Nelerdir?

E-ticaret sitelerine girildiği zaman çoğu kişinin okumadan onayladığı bazı sözleşmeler görülür. İşte bu sözleşmeler aslında taraflar arasındaki işlemin hangi sözleşme ve şartlara bağlı olduğunu, ihtilaf ortaya çıktığında ne şekilde hareket edildiğini bildirir. Yukarıda belirttiğimiz üzere bu sözleşmelerde serbestçe hüküm koyma ilkesi söz konusu iken bazı noktalarda kanuni zorunluluk gereği belirli hükümler bulunur. E-ticaret sitesi hukuki sözleşmeleri ve metinlerini genel olarak şu şekilde sıralamamız mümkündür:

E-Ticaret Ön Bilgilendirme Formu

Ön bilgilendirme formu, bir e-ticaret sitesinden alışveriş yapacak olan tüketicinin, ödeme işleminin henüz gerçekleşmesinden önce siparişi ile ilgili bilgileri özet olarak görmesine denir. Ön bilgilendirme formu müşteri tarafından onaylanmadıkça satış işlemine geçilemez. Mesafeli sözleşmelere dair yönetmelik m. 5 ve devamı maddelerinde ön bilgilendirme formu ile ilgili ayrıntılar yer almaktadır.

Buna göre ön bilgilendirme formunda şu hususlar açık ve anlaşılır şekilde yer almak zorundadır:

• Satıcı veya sağlayıcının isim ve soy ismi, ticaret ünvanı, açık adresi ve mevcutsa diğer iletişim bilgileri
• E-ticaret satışına konu olan ürün veya hizmetin temel nitelikleri
• Sözleşmeye konu olan satışa dair ödenen tüm vergi ve salt değer ile birlikte toplam olarak Türk Lirası karşılığı
• Eğer teslimat bedeli varsa bu bedel
• Ödeme, teslim ve tarafların ifasına ilişkin varsa diğer hükümler
• Tüketicinin cayma hakkının varlığı ve bu hakkını ne şekilde kullanacağına ilişkin temel bilgiler
• Online ortamdaki satıcı ile tüketici arasındaki iletişim bedelinin satış bedeline dahil olmadığı durumlarda bu bedele ilişkin açık bilgi
• E-ticarete konu olan satışa ilişkin fiyat ta dahil olmak üzere söz konusu taahhütün geçerlilik süresi. (henüz satış gerçekleşmediği için)
• Sürekli veya dönemsel olarak devam eden bir satış işlemi söz konusu ise bu sözleşmenin asgari süresi
• Eğer belirsiz süreli yahut süresi 1 yıldan daha uzun olan devamlı bir satış söz konusu ise bu sözleşmenin fesih şartları
• Tüketicinin bu satıştan ötürü itiraz veya şikayeti bulunması durumunda, mal veya hizmeti satın aldığı yer yahut ikametgahının bulunduğu yer tüketici sorunları hakem heyetine başvuruda bulunabileceğine dair bilgi

Belirttiğimiz üzere tüketici siparişini onaylayıp ödemesini yapmadan önce ön bilgilendirme formu adı altında bu saydığımız bilgilerin yer aldığı metni görmeli ve onaylamalıdır. Bu formun tüketiciye bu şekilde hazırlanıp sunulması, satıcının bir yükümlülüğüdür.

Burada ön bilgilendirme formu tüketiciye online ortamda sunulmakta ve onaylaması da online ortamda gerçekleşmektedir. Mesafeli sözleşmelere dair yönetmelikte açıkça bu işlemin gerçekleştirilmemiş olması durumunda satış sözleşmesi yapılamayacağı yer almaktadır.

Ön bilgilendirme formuna ilişkin şekli zorunluluklar da söz konusu olabilmektedir. Ön bilgilendirme formu en az 12 punto büyüklüğündeki yazı ile metne alınmalıdır. Üstü kapalı genel anlamlar içeren anlatım bozukluğu olan cümleler tüketici lehine yorumlanacağı için sade ve anlaşılır bir dil kullanılmalıdır. Özellikle yukarıda saydığımız unsurlar, tüketicinin açıkça görebileceği şekilde metin içerisinde yer almalıdır.

Daha fazla detay için konunun ayrıntılarına değindiğimiz “ön bilgilendirme formu” yazımızı mutlaka okumalısınız.

E-Ticaret Mesafeli Satış Sözleşmesi

Mesafeli satış sözleşmesi, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun m. 48 hükmünde düzenlenmektedir. Mesafeli satış sözleşmesi, adı üzerinde bir satış sözleşmesinin satıcı ile tüketici arasında bir araya gelmeksizin akdedilmesine denir. E-ticaret sitelerinde gerçekleştirilen sözleşme mesafeli satış sözleşmesi niteliğindedir. Mesafeli satış sözleşmesinde;

• Satıcı ve alıcıya ilişkin bilgiler açıklayıcı net bilgiler
• Satışa konu olan ürün ile ilgili ayırt edici bilgiler
• Satış bedeline ilişkin ayrıntılı ve net bilgiler
• Satışa konu ürünün teslimatına ilişkin genel bilgiler
• En son olarak da tüketicinin cayma hakkına ilişkin açıklayıcı bilgiler yer almalıdır.

Mesafeli satış sözleşmesi, e-ticarette satıcı ile tüketici arasındaki asıl sözleşme niteliğindedir. Bu nedenle hem satıcı hem de tüketici hakları bakımından özenle hazırlanması gerekir. Ayrıca mesafeli satış sözleşmesinde bu saydığımız hususların yanında özel hükümler de konulabilir. Sonuç itibariyle mesafeli satış sözleşmesi için de sözleşme serbestisi ilkesi geçerlidir.

Online ortamda satış işleminin gerçekleşebilmesi için, ön bilgilendirme formunda olduğu gibi mesafeli satış sözleşmesinin de ödeme öncesinde tüketici tarafından online ortamda onaylanması şarttır.

Mesafeli satış sözleşmesinin şekli şartları arasında en az 12 punto ile hazırlanması şartı vardır. Mesafeli satış sözleşmesinin, satış işlemi gerçekleştikten sonra 3 yıl süre ile satıcı tarafından muhafaza edilmesi bir başka şarttır.

Bununla birlikte mesafeli satış sözleşmesinde tüketicinin siparişi onayladığı takdirde ödeme yükümü altına gireceği de belirtilmelidir. Tüketiciye bu bildirimin yapıldığına dair ispat yükü satıcıya ait olur.

Daha fazla detay için konunun ayrıntılarına değindiğimiz “mesafeli satış sözleşmesi” yazımızı mutlaka okumalısınız.

E-Ticaret Kullanıcı – Üyelik Sözleşmesi

E-ticaretin ve online platformun niteliğine, kullanım koşullarına ve somut durumun diğer özelliklerine bağlı olarak üyelik sözleşmesi de farklılık gösterebilmektedir. E-ticaret sitesi üyelik şartları ile ilgili hazırlanacak metin büyük önem taşır.

Çünkü burada üyelerin site üzerinde ne şekilde hareket edeceği, varsa kısıtlamaları, üyelerin ve site yönetiminin hak ve yükümlülükleri, üyelik sözleşmesine aykırı davranışlar sonucunda uygulanacak hükümler yer almaktadır.

Tabi burada en önemlisi, sitenin ne tür durumlarda sorumlu olacağı ve ne tür durumlarda sorumluluk almayacağı bilgisi yer alır. Ayrıca bu kullanıcı – üyelik sözleşmesinin içeriğinde gizliliğe ilişkin bilgiler de yer almalıdır. E-ticaret kullanıcı sözleşmesi üye olacak kişi tarafından onaylanmalıdır. Kullanıcı, üye olurken kendisine ilişkin bilgileri net ve doğru şekilde doldurmalıdır ki herhangi bir sorun ortaya çıktığında muhatap alınabilecek birisi bulunabilsin. Bu nedenle gerekirse telefon onayı veya mail onayı gibi işlemler üyelik işlemleri içerisine zorunlu unsur olarak dahil edilmelidir.

E-ticaret sitesinde üyelik sistemi bulunmak zorunda değildir. Bir e-ticaret platformunda üyelik sistemi bulunmuyor olsa bile kullanım koşullarına ilişkin bir metnin bulunması zorunludur. Kullanım koşulları metni ile site kullanıcıları burada anlattığımız kullanma şartları hakkında bilgi sahibi edilir.

E-Ticaret Gizlilik Sözleşmesi ve KVKK

E-ticaretin doğası gereği, tüketici kişisel bilgilerini e-ticaret sitesine ve dolayısıyla satıcıya vermiş olur. Bu kişisel veriler, kullanıcının adı ve soy adından tutunda TC kimlik numarası veya kredi kartı bilgilerine kadar geniş bir yelpazeyi ifade eder. İşte e-ticaret sitesi gizlilik politikası metni, tüketiciye hangi kişisel bilgilerinin nerede ve ne kadar süre ile depolanacağını, paylaşılıp paylaşılmayacağını vs. konuları bilgilendiren bir metindir.

Bu metinde Kişisel Verilerin Korunması Hakkında Kanun hükümleri ve Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümleri ağır basmaktadır. Ayrıca bu verilerin gizliliğine aykırılık durumunda tüketicinin başvurabileceği yollar da e-ticaret sitesi hukuki sözleşmesi olan gizlilik politikası metninde yer alır.

Bu güvenlik ve gizlilik politikası metninde, kullanıcılardan alınan kişisel veriler hakkında açık ve anlaşılır ifadeler hakkında bilgilendirmeler yer almalıdır. E-ticaret gizlilik politikası uyarınca, tüketicinin kişisel verileri satıcının sitemi olan e-ticaret sitesi kayıtlarına işlenmiş olur. Gizlilik politikası metni site içerisinde ve mümkünse satış ekranı sayfasında kullanıcının kolaylıkla erişebileceği bir yerde bulunmak durumundadır.

Daha fazla detay için konunun ayrıntılarına değindiğimiz “gizlilik sözleşmesi” ve “KVKK nedir” yazımızı mutlaka okumalısınız.

E-Ticaret Satıcısının İletişim Bilgileri

Satıcının iletişim bilgileri e-ticaret sitesinde muhakkak bulunmalıdır. Bu bilgiler kullanıcıların  kolayca ulaşabileceği bir yerde bulunmalıdır. Satıcının iletişim bilgilerine; ticaret ünvanı, işletme adı, işletme adresi, satıcının adres ve telefon bilgisi, e-posta ve varsa diğer iletişim bilgileri, ticaret sicil numarası, vergi numarası bilgilerini içermelidir.

Site işletmecisinin bu iletişim bilgilerinin e-ticaret sitesinde yer alıyor olması pratikte büyük kolaylık sağlar. En ufak ihtilafların tüketici hakem heyetine veya yargıya taşınmasının önüne geçilmiş olabileceği gibi diğer işletmecilerin ulaşımı sağlanarak telif gibi konuların yargıya gitmeksizin çözülmesi imkanı doğar.

E-Ticarette Cayma Hakkının Düzenlenmesi

E-ticarette cayma hakkı belki de en önemli konular arasında yer alır. Online platformlar üzerinden alışveriş yapan tüketicilerin, Tüketicilerin Korunması Hakkında Kanun madde 48 hükmü uyarınca 14 gün içerisinde herhangi bir neden belirtme zorunluluğu olmadan ve cezai şart – kargo ücreti  gibi ek ödemeler yapmadan sözleşmeden dönme hakkı söz konusudur. Tüketici 14 gün içerisinde cayma hakkını kullandığına dair beyanını satıcıya bildirirse bu hakkını kullanmış olur.

Bu kurallar genel olarak cayma hakkını anlatmaktadır. Satıcı e-ticaret sitesinde tüketicinin cayma hakkına dair bilgilendirmeyi muhakkak yapmış olmalıdır. Ayrıca tüketiciye bu hakkı ile ilgili açıkça bilgilendirme yapmış olduğunu ispat etme yükümlülüğü de satıcıya aittir.

Bu önemlidir çünkü eğer satıcı bu cayma hakkı ile ilgili bilgilendirmeyi tüketiciye yapmamışsa veya yapmış olduğunu ispat edemezse tüketicinin cayma hakkı 14 günden 1 yıla çıkar. Bu 1 yıllık süre de 14 günün sonundan itibaren başlar.

Dolayısıyla hem yukarıda bahsettiğimiz sözleşmelerden gerekli olanlarında hem de sitede tüketiciye bu bilgilendirmenin açıkça görülecek şekilde yapılması satıcının lehinedir.

Daha fazla detay için konunun ayrıntılarına değindiğimiz “e- ticaret cayma hakkı” yazımızı mutlaka okumalısınız.

E-Ticaret Hukuki Metinleri Siteye Gerektiği Şekilde Konulmaz ise Ne Olur?

Yukarıda bahsettiğimiz metinler satıcı için yalnızca birer yükümlülük değil, aynı zamanda e-ticaretin sağlıklı şekilde işlemesini sağlayan araçlardır. Dolayısıyla uyulmasında her zaman fayda bulunmaktadır. Ancak uyulmaması durumunda somut olayın şartlarında da bağlı olarak idari – cezai yaptırımlar söz konusu olmaktadır.

Bununla birlikte tüketici ile satıcı arasındaki bir ihtilafta tüketicinin otomatik olarak haklı çıkma gibi durumuna yol açılmış olabilir.

E-ticaret sitesinde ön bilgilendirme formunun bulunmaması durumunda satış sözleşmesi tüketici lehine yorumlanacaktır. Bu ön bilgilendirme formunda yer alması gereken konuların tüketiciye bildirildiğine dair ispat yükümlülüğü satıcıya aittir.

Ayrıca ön bilgilendirme formuna uyulmaması durumunda idari para cezası olarak 1000 TL ile 5000 TL arasında değişen bir miktarda yaptırım söz konusu olur. Mesafeli satış sözleşmesi de aynı şekilde çok önemlidir. Muhakkak bulundurulması gerekir.

E-ticaret gizlilik politikasının yer almaması ve bu kişisel verilerin kötüye kullanılması durumunda somut olayın şartlarına bağlı olarak kişiye TCK 135 – TCK 140 düzenlemeleri uyarınca cezai yaptırım uygulaması söz konusu olur. Bu konularda aydınlatma yükümlülüğünün yerine getirilmemiş olması 100 bin TL’ye kadar idari para cezasına neden olabilir. Özellikle kişisel verilerle ilgili ihlal içeren bir işlem söz konusu olması durumunda 1 milyon TL’ye kadar idari para cezası uygulanabilmektedir.

Tüketicinin cayma hakkı konusunda bilgilendirilmemiş olmasının sakıncasına yukarıda değindik. Böyle bir ihtimalde 14 günlük cayma hakkı süresi 1 yıl daha uzamaktadır. Dolayısıyla satıcının oldukça aleyhine bir durum ortaya çıkar. Tüketicinin cayma hakkı konusunda bilgilendirilmiş olduğuna dair ispat yükümlülüğü de satıcıya aittir.

Gene e-ticaret işinde satıcıya ait kişisel bazı verilerin bulunmaması, kullanıcıların veya telif hakkı sahiplerinin satıcıya ulaşmadan doğrudan yargıya gitmeleri gibi bir ihtimali beraberinde getirmektedir.

Diğer E-Ticaret Sitelerinin Hukuki Metinlerinin Kopyalanarak Siteye Konulması

Bu çok tehlikeli ve sağlıksız bir yöntemdir. Her e-ticaret sitesi kanunun emredici kurallarını ihlal etmeyecek şekilde kendi kurallarını sözleşmeye dahil eder. Başka sitelerdeki hukuki sözleşmelerin kopyalanması durumunda yabancı olunan bir sözleşme metni kopyalanmış olur ve hiç beklenmeyen sonuçlar doğabilir.

Bunun yanında yukarıda bahsettiğimiz bazı sözleşmeler her bir satış işlemi için ayrı şekilde hüküm ve sonuç eklenerek yeniden düzenlenmesi gereken işlemlerdir.

Tüm bunların yanında başka sitelerden direkt olarak alınan bu sözleşme metinlerinin sürekli güncellenen mevzuat hükümlerine uygun olup olmadığının da denetlenmesi zor olacağından en sağlıklı izlenmesi gereken yok kişinin kendi sitesinin niteliğine uygun sözleşmeler ortaya koyması veya bu konuda hukuki yardım almasıdır.

E-Ticarette Kanuni Düzenleme

E-ticaret netice itibariyle bir özel hukuk ilişkisidir. Dolayısıyla her şeyden önce Türk Borçlar Kanunu hükümlerine bağlıdır. Bunun yanında Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmelik hükümleri de e-ticaret sözleşmeleri hakkında izlenmesi gereken mevzuatta yer alır.

E- ticaret sözleşmeleri her ne kadar özel hukuk ilişkisi olsa ve sözleşme serbestisi hakim olsa da bu mevzuat hükümlerinde yer alan emredici kurallara aykırı sözleşme akdetmek mümkün değildir.

E-Ticaret Siteleri İçin Hukuki Danışmanlık ve Avukat Desteği

Bir e-ticaret sitesi ister profesyonel olsun ister amatör olsun muhakkak bu bahsettiğimiz hukuki prosedürü uygulamak durumundadır. Zira bu hükümler bütün e-ticaret ortamları için geçerlidir.

Ayrıca bu prosedürlere uymak satıcı için gereksiz bir yükümlülük de değildir. Satıcı ve e-ticaret sahibinin ticari faaliyetini sağlıklı bir şekilde ilerletebilmesi adına önem taşıyan sözleşmelerden bahsediyoruz. Bu sözleşmelerin ve bilgilendirme formlarının hukuki zemin içerisinde satıcı lehine ve sağlıklı bir şekilde işlemesi adına deneyim sahibi bir e-ticaret avukatının hukuki desteğine başvurmak önem taşır.

E-ticaret avukatı gerek bu sözleşmelerin hazırlanması bakımından gerekse e-ticaret faaliyeti sürerken hukuki danışmanlık desteği ile kişilerin ticari hayatının hukuki boyutunun sağlıklı şekilde takip edilmesini sağlar. Hukuk yardımı alan e – ticaret sitesi, gereksiz takip ve işlemlerden ötürü sıkıntılarla karşı karşıya gelmek durumunda kalmaz.