Aile İkamet İzni

Aile ikamet izni, aile yapısının korunması amacıyla Türk vatandaşlarının veya Türkiye’de oturma izni sahibi kişilerin ailelerine verilmektedir. Uygulamada genelde Türk vatandaşı ile evlenen yabancıya verilir.

Aile İkamet İzni Nedir?

Aile ikamet izni, Türk vatandaşlarının ya da Türkiye’de ikamet izni olan yabancıların; yabancı eşi ve eşinin yahut kendisinin ergin olmayan çocuklarına verilen ikamet izni türüdür. 

Türk vatandaşı olan ya da Türkiye’de ikamet izni olan yabancı veya mülteci yahut ikincil koruma altında olan kişi, destekleyici olarak kabul edilir. Destekleyiciye dayanarak bu ikamet iznini alabilecek kişi; destekleyicinin eşi, destekleyicinin veya eşinin reşit olmayan veya bağımlı çocuğudur. 

Aile Oturma İzni Nasıl Alınır?

Aile oturma izni, e-ikamet portalından başvuru formu ile il göç idaresine başvurarak ve gerekli belgelerin il göç idaresine sunulması suretiyle alınır.

Başvuru yaptıktan sonra başvuru formunun çıktısı alınır ve imzalanır. Sistem tarafından verilen randevu gün ve saatinde başvurucu, gerekli belgelerle birlikte il göç idaresine gider ve başvurusunu tamamlar. İdare, başvuruyu şartlar ve gerekli belgeler açısından inceleyip en geç 90 gün içinde olumlu veya olumsuz bir yanıt verir.

Aile ikamet izni, oldukça detaylı bir prosedür ile düzenlenmektedir. İşlemlerde eksiklik olması, başvurunun reddi sonucunu doğuracaktır. Bu itibarla, işlemlerin bir yabancılar avukatı danışmanlığında yürütülmesi oldukça önemlidir.

Aile İkamet İzni Kimlere Verilir?

Aile ikamet izni, destekleyicinin yabancı eşine, kendisinin veya eşinin ergin olmayan yabancı çocuğuna, kendisinin veya eşinin bağımlı yabancı çocuğuna verilmektedir.

Destekleyiciler; Türk vatandaşı, ikincil koruma altındaki yabancı, mülteci, mavi kartlı veya Türkiye’de ikamet izni ile ikamet eden yabancıdır. Bu kişilere dayanarak aile ikamet iznine başvurulabilir.

İşte bu nitelikteki kişilerin yabancı eşi, yabancı çocuğu veya eşinin yabancı çocuğu bu kişilere dayanarak aile ikamet izni başvurusunda bulunabilir. Çocuklara ikamet izni verilmesi için diğer ebeveynin de muvafakat etmesi gerekmektedir.

Destekleyici kişinin ülkesinin çok eşliliği kabul etmesi ve destekleyicinin de birden fazla kişiyle evli olması halinde aile ikamet izni, eşlerinden sadece birine verilebilir. Bu durumda destekleyicinin diğer eşleri için diğer ikamet izinlerine başvurulabilir. Diğer tüm ikamet izinlerine ilişkin bilgi, “ikamet izni nasıl alınır” yazısında açıklanmaktadır.

Aile İkamet İzni Alma Şartları Nelerdir?

Aile oturma izni alma şartları; YUKK 35 madde hükmünde düzenlenen şartlardır. Kanun bu şartları destekleyici ve başvuran bakımından ikiye ayırmıştır. Destekleyici ve başvuranın sağlaması gereken şartlar aşağıda listelenmiştir.

Destekleyicinin Sağlaması Gereken Şartlar

Destekleyicinin; yani kendisine dayanarak aile ikamet izni başvurusunda bulunulan Türk vatandaşı veya mavi kartlı ya da ikamet izni ile Türkiye’de kalan yabancı uyruklu kişinin sağlaması gereken şartlar şunlardır:

• Destekleyicinin toplam geliri asgari ücretten az olmamalı ve geliri; ailedeki fert başına asgari ücretin üçte birinden az olmamalıdır.
• Destekleyici; ailedeki kişi sayısına göre, genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmalı ve tüm aile fertlerini kapsayan sağlık sigortası yaptırmış olmalıdır. 
• Destekleyici, eğer yabancıysa, Türkiye’de en az bir yıldır ikamet izniyle kalıyor olmalıdır.
• Adres kayıt sisteminde destekleyicinin kaydı bulunmalıdır.
• Destekleyicinin adli sicil kaydını almış olması gerekir.

Türk vatandaşlarının yabancı eşleri ve bilimsel araştırma amaçlı ikamet izni ile Türkiye’de ikamet edenlerin 1 yıldır Türkiye’de ikamet etmesi şart değildir.

Yabancının Sağlaması Gereken Şartlar

Aile ikamet izni almak için başvuran yabancı uyruklu eş veya çocuğun sağlaması gereken şartlar şunlardır:

• Başvurucu; destekleyenin yabancı eşi olmalı ve bunu ispat eden belgeyi (evlilik cüzdanı veya muadili bir belge ile) ibraz etmelidir.
• Adına başvurulan çocuk; destekleyenin veya eşinin ergin olmayan ya da bağımlı olan ergin çocuğu olmalıdır ve bu durumu ispat eden bilgi ve belgeler ibraz edilmelidir.
• Başvurucu, destekleyici ile birlikte yaşadığını veya yaşama niyetinin olduğunu ortaya koymalıdır.
• Başvurucu destekleyen ile evliliği, ikamet izni alabilmek için yapmamış olmalıdır.
• Başvuran yabancı eş, 18 yaşını doldurmuş olmalıdır.
• İkamet şartı hariç olmak üzere, destekleyici için getirilen şartlar başvurucu tarafından da sağlanmalıdır.

Kanunda eşlerin her birinin 18 yaşını doldurmuş olması şart olarak aranmış, 18 yaş ifadesi yerine reşitlik gibi bir terim tercih edilmemiştir. Bundan dolayı eşler kendi hukuklarına göre reşit bile olsa, 18 yaşından küçüklerse aile oturma izni alamazlar. 

Aile İkamet İzni İçin Gerekli Belgeler

Aile ikamet izni için gerekli belgeler; iznin şartlarının mevcut olduğunu kanıtlayacak belgelerdir. İstenen belgeler; başvurucudan istenen belgeler, destekleyiciden istenen belgeler ve, çocuk için başvurulması halinde, ortak belgelerdir. Ortak belgeler çocuğa ilişkin belgeler olup bunları hem destekleyici hem de başvuran gösterebilir.

Aile ikamet izni için gerekli belgeler şunlardır:

Başvurucudan istenen belgeler:

• Aile ikamet izni online başvuru formu (e-ikamet portalından ön başvuru yapılınca çıktısı alınabilir. Bu çıktının imzasının alınması gerekir.),
• Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin aslı ve fotokopisi
• Evlilik cüzdanı
• Son 6 ay içinde çekilmiş 4 adet biyometrik fotoğraf
• İkamet harcı makbuzu

Destekleyiciden istenen belgeler: 

• Destekleyici Türk vatandaşı ise kimlik kartının aslı ve fotokopisi, yabancı ise pasaportunun aslı ve fotokopisi ile ikamet/çalışma izninin aslı ve fotokopisi, destekleyici mülteci veya ikincil koruma altındaki kişiyse kimlik belgesinin aslı ve fotokopisi,
• Destekleyicinin kendisinin ve ailesinin geçimini sağlayacak maddi imkana sahip olduğuna dair onaylı, imzalı belge, 
• Destekleyicinin ve bütün aile bireylerinin; ikamet izni süresini kapsayan sağlık sigortası (hem SGK’ye genel sağlık sigortası için başvuru yapılmalı ve bunun belgesi sunulmalı hem de özel sağlık sigortası poliçesinin imza ve kaşeli aslı ibraz edilmelidir.),
• Destekleyicinin adli sicil kaydı,
• İkametgah,
• Destekleyicinin adres kayıt sistemine kayıtlı olduğunu gösterir belge,
• Destekleyici kendi evinde kalıyorsa tapu kaydı fotokopisi, kirada kalıyorsa kira sözleşmesinin noter onaylı örneği.

Çocuk adına başvurulması halinde ortak belgeler:

• Çocuğun onaylı doğum belgesi
• Çocuğun onaylı velayet belgesi, çocuğun annesi ile babası boşanmış ise diğer ebeveynin vereceği onaylı muvafakatname
• Çocuğun diğer ebeveyni ölmüşse, ölüm belgesi

Bu belgelerin bir kısmının yabancı ülkeden getirilmesi gerekir. Yabancı ülkeden getirilen resmi belgelerin yabancının vatandaşı olduğu ülkedeki Türk konsolosluğu tarafından tasdik edilmesi ya da belgelerin üstünde apostil şerhi bulunması gerekir. Ayrıca yabancı dildeki belgelerin noter onaylı yeminli tercümeli halde il göç idaresine sunulması gereklidir.

Yabancı Sağlık Sigortası 

Aile oturma izni için yabancı sağlık sigortası, ikamet izninin verilebilmesi için yapılması gereken bir sigortadır. Türkiye’de bir yıldan uzun ikamet etmek isteyen yabancıların sağlık sigortası poliçesine sahip olması gerekir.

Yabancı sağlık sigortası; başvurucunun kendi ülkesinde değil Türkiye’deki özel sigorta şirketleriyle yapılır ve Türkiye’de geçerli olur. Eğer destekleyici SGK kapsamında sigortalı olan bir Türk vatandaşı ise başvurucu eş ve adına başvurulan çocuk için yabancı sağlık sigortasına gerek yoktur. 

Aile Oturma İzni Kaç Yıllık Verilir?

Aile oturma izni en fazla 3 yıllık verilir. Bu süreyi il göç idaresi takdir eder. İznin süresi bittiğinde yeniden yenilenmesi için başvuru yapılabilir. Yenileme süresi de en fazla 3 yıldır. 

Destekleyicinin yabancı olması halinde destekleyici de ikamet izniyle ikamet eder ve aile ikamet izninin süresi bu ikamet izninin süresini geçemez. Örneğin aile ikamet izni verildiği anda destekleyicinin iki buçuk yıllık ikamet izni kalmışsa, başvurucuya azami iki buçuk sene ikamet izni verilebilir. 

Aile Oturma İzni Ne Kadar Sürede Çıkar? 

Aile oturma izni, yaklaşık olarak 15-30 gün içinde çıkar. Başvurunun işleme alınmasından itibaren en geç 90 gün içinde neticelenir.

Aile ikamet izni başvurusunda bulunan yabancıya, başvuru neticelenene kadar Türkiye’de kalabilmesi için müracaat belgesi verilir. Bu belge ile, başvurunun değerlendirilme aşamasında, yabancı uyruklu kişi, bir çıkışta 15 günü aşmamak kaydıyla, yurt dışına çıkabilir. 

Aile Oturma İzni Başvuru Avukatlık Ücret ve Masrafları

Aile oturma izni masrafları; 2023 yılı için yaklaşık olarak 3000 TL ikamet harcı, 3000 TL sağlık sigortası ve 2000 TL noter masrafı olmak üzere 8000 TL’dir. Özellikle sağlık sigortası, özel şirketler ile kurulduğu için fiyatı değişebilmektedir.

Çekya, Danimarka, Kosova, İrlanda, Türkmenistan, Suriye ve Sri Lanka vatandaşları mütekabiliyet esası çerçevesinde ikamet harcından muaf tutulmaktadır. Bu ülkelerin vatandaşlarının ikamet harcı ödemesine gerek yoktur.

Aile Oturma İzni Başvurusunun Reddi

Aile oturma izni, başvuru esnasında şartların sağlanmaması ya da başvurudaki eksikliklerin süresi içinde giderilmemesi hallerinde reddedilir.

Aile oturma izni başvurusunun ret sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

• Başvurucu veya destekleyici gerekli şartları sağlamıyorsa
• Başvurucu veya destekleyici gerekli belgeleri ibraz etmemişse,
• Başvurucunun Türkiye’ye giriş yasağı bulunuyorsa,
• Başvurucunun kamu sağlığını tehdit eden bir bulaşıcı hastalığı varsa,
• Başvurucuya ikamet izni verilmesi kamu sağlığını tehdit ediyorsa,
• Yabancı hakkında sınır dışı etme kararı varsa,
• İkamet izninin amacı dışında kullanıldığı belirlenirse,
• Evliliğin; ikamet izni almak amacıyla anlaşmalı olarak yapıldığı tespit edilirse,
• İkamet izni alınırken; şartlar hakkında yalan beyanda bulunulursa,
• Yabancı kamu düzeni veya güvenliği açısından tehlike arz ediyorsa.

Aile ikamet izni başvurusu reddedilen yabancı, ret kararının kendisine tebliğinden itibaren 10 gün içinde ülkeyi terk etmelidir. Bu sürede ülkeyi terk etmeyen yabancı hakkında sınır dışı etme kararı verilebilir. Ancak yabancının, ret kararına karşı itiraz etmesi veya iptal davası açması halinde itiraz veya iptali karara bağlanana kadar Türkiye’de kalabilir. 

Aile Oturma İzni Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

Aile oturma izni başvurusunun reddedilmesi halinde, yetkili makama itirazda bulunma veya idare mahkemesinde iptal davası açma yollarına başvurulabilir.

İtiraz yoluna başvurulması halinde, yetkili makam, ret kararını veren makam ya da bir üst makamdır. İptal davasında görevli mahkeme ise idare mahkemesidir. Dava açma ve itiraz süresi 60 gündür. Bu süre ret kararının yabancıya ya da avukatına tebliğ edildiği tarihte başlar.

Yetkili makamın itirazı reddetmesi halinde idare mahkemesinde iptal davası açılabilmektedir. Ret kararına karşı itiraz ve iptal davası oldukça detaylı düzenlemeye sahiptir. Konu hakkındaki detaylı bilgi “ikamet izni başvurusunun ret edilmesi” başlıklı makalede açıklanmaktadır.

Aile Oturma İzninin İptali

Aile oturma izninin iptali, izin alındıktan sonra, başvuruda aranan geçerlilik şartlarının sağlanmadığı hususunun ortaya çıkması halinde söz konusu olur.

Örneğin destekleyici ile başvurucu arasında geçerli bir evlilik olmadığı sonradan fark edilirse başvurucunun izni iptal edilir. Bunun yanında, yabancının, ikamet izni verildikten sonra 6 ay içinde ülkeye giriş yapmaması halinde de ikamet izni iptal edilir.

Boşanma, kural olarak, aile oturma izninin iptal sebebi olmayıp sadece uzatılması talebinin ret sebebidir. Boşanmadan sonra eş, ikamet izni süresi doluncaya kadar Türkiye’de ikamet etmeye devam edebilir, sonra da başka bir ikamet izni için başvuruda bulunabilir. 

Aile Oturma İzni İptaline Karşı İtiraz ve İptal Davası

Aile oturma izni iptaline karşı itiraz ve iptal davası, izin başvurusunun reddine karşı itiraz ve iptal davası ile aynı hükümlere tabidir. İptal işlemi, yabancıya tebliğ edilir. Yabancı tebliğ tarihinden itibaren 60 gün içinde yetkili idare mahkemesinde itiraz edebilir ve idare mahkemesinde iptal davası açabilir. 

Aile ikamet izninin iptal sebepleri, başvurulacak hukuki imkanlara ilişkin detaylar ve dikkat edilmesi gerekenler, “oturma izninin iptal edilmesi” yazısında yer almaktadır.

Anlaşmalı Evlilik Yoluyla Talep Edilen Aile Oturma İzni 

Anlaşmalı evlilik yoluyla talep edilen ikamet izni reddedilmektedir. İkamet iznine dayanak gösterilen evliliğin sahte olduğunun sonradan anlaşılması halinde de oturma izni iptal edilmektedir.

Evliliğin anlaşmalı olup olmadığı, valilikler tarafından kurulan bir komisyonca düzenli olarak denetlenir. Komisyon bunu değerlendirirken evliliğin anlaşmalı olduğunu düşündüren sebeplerin varlığına bakar. Bunlara örnek olarak; eşler arasında dil veya yaş farkı ve eşlerin farklı konutta yaşaması verilebilir.

Aile İkamet İzni Uzatma Nasıl Yapılır?

Aile ikamet izni uzatma için öncelikle Göç İdaresi’ne bağlı e-ikamet sistemi üzerinden form doldurularak ön başvuru yapılır. Sonra gerekli belgeler hazırlanır ve il göç idaresinin verdiği randevu tarihinde, bu belgelerle il göç idaresine giderek başvuru tamamlanır.

Uzatma başvurusu, ikamet izni süresinin son 60 günü içinde yapılmalıdır. Bu süre geçtikten sonra ikamet izni uzatma başvurusu yapılamayacağından yabancı, yeni bir ikamet izni başvurusu yapmak zorunda kalabilir, aksi halde sınır dışı edilebilir. 

Aile ikamet izni aldıktan sonra kişinin pasaport detaylarında veya aile ikamet izni belgesindeki kayıtlarda bir değişiklik meydana gelmesi halinde, bu değişikliğin 20 gün içinde il göç idaresine bildirilmesi gerekir.

Aile ikamet izni uzatma başvurusu prosedürüne ilişkin detaylı bilgi “ikamet izni uzatma” başlıklı makalede yer almaktadır.

Aile İkamet İzni Uzatma Başvurusu Gerekli Belgeler

Aile ikamet iznini uzatmak için gereken belgeler, izne başvurmak için gereken belgelerle hemen hemen aynıdır. Bunların yanı sıra, online başvuru formunun çıktısı ve mevcut ikamet izninin fotokopisinin de sunulması gerekmektedir.

Aile İkamet İzni Uzatma Başvurusunun Reddi

Aile ikamet izni uzatma başvurusunun şartlarında bir eksiklik varsa başvuru reddedilir. Bunun yanında, ikamet izninin amacının dışında kullanıldığının tespit edilmesi halinde de uzatma başvurusu reddedilmektedir.

Aile İkamet İzni Uzatma Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası

Aile ikamet izni uzatma başvurusunun reddedilmesi halinde başvurulacak hukuki imkanlar, ikamet izni başvurusunun reddi ile aynı düzenlemeye sahiptir.

Uzatma başvurusunun reddi halinde de yabancı, 60 günlük süre içinde itiraz ve iptal davası yollarına başvurabilir. Bu noktada, itirazda bulunulacak yetkili makam, ret kararını veren makam ya da bir üst makamdır. İptal davasının açılacağı görevli mahkeme ise idare mahkemesidir.

Aile İkamet İzni Uzatma Masrafları

Aile ikamet izni uzatma masrafları; 2023 yılı için yaklaşık olarak, 2000 lira noter, 3000 lira sağlık sigortası ve 3000 lira harç bedeli olmak üzere 8000 liradır. Bu masraflar her yıl değişmektedir. 

Türkiye’ye Giriş Yasağı Bulunan Yabancıya Aile İkamet İzni Nasıl Alınır?

Türkiye’ye giriş yasağı bulunan yabancı aile oturma izni alamaz, zira başvurucunun Türkiye’ye giriş yasağı bulunması başvurunun reddi sebeplerindendir. Bununla birlikte, hakkında sınır dışı etme kararı olan yabancı, meşruhatlı vize alarak Türkiye’ye giriş yapabilir. Meşruhatlı vize, aile oturma izni yerine geçmez.

Meşruhatlı vize hakkındaki detaylı bilgi “özel meşruhatlı vize nasıl alınır” yazısında açıklanmaktadır.

Aile Oturma İzni İle Çocuklar Okula Gidebilir Mi?

Aile oturma izni ile Türkiye’de ikamet eden yabancının yabancı çocuğu, ikamet izni süresince ilk ve orta öğretimini Türkiye’de alabilir. Bunun için çocuğun 18 yaşından küçük olması gerekmektedir. 18 yaşından büyük öğrenciler, yükseköğretim kurumlarında öğrenim görebilmek için öğrenci ikamet iznine başvurabilirler.

Aile Oturma İzni Olan Yabancı Çalışabilir mi?

Aile oturma izni, yabancının Türkiye’de çalışması için yeterli değildir. Türk hukukunda her türlü çalışma izni, ikamet izni yerine geçerken ikamet izinleri çalışma izni yerine geçmez. Tıpkı diğer ikamet izinleri gibi, aile oturma izni olan yabancının çalışması için ayrıca çalışma izninin olması gerekir. 

Ölüm veya Boşanma Durumunda Aile Oturma İzni Ne Olur?

Destekleyici eşin ölümü, halihazırda alınmış olan aile oturma iznini etkilemez. Destekleyicinin ölmesi halinde ikamet izni, süresinin sonuna kadar devam eder. Bu sürenin sonunda, yabancı hala Türkiye’de kalmak istiyorsa, diğer ikamet izinlerine başvurabilir.

Aile İkamet İzni Geçiş Başvurusu

Aile ikamet izni geçiş başvurusu; ikamet izni şartları ortadan kalkan veya yeni bir ikamet türü için gerekçesi ortaya çıkan ve bu nedenle izni iptal edilecek yabancı tarafından 10 gün içinde valiliğe yapılır.

Aile ikamet izninden bir başka ikamet iznine geçiş ya da bir başka ikamet izninden aile ikamet iznine geçiş mümkündür. Bir başka ikamet iznine geçiş yapan yabancı, şartlarını sürdürmesi halinde önceki ikamet izninin sağladığı haklardan da yararlanır.

Örneğin öğrenci ikamet izniyle Türkiye’de ikamet eden yabancı, bir Türk vatandaşı ile evlenmesi halinde, diğer şartları da karşılıyorsa, aile ikamet iznine geçebilir. Bu kişi, şartlarını sürdürüyorsa, mesela hala öğrenciyse; öğrenci ikamet izninin sağladığı haklardan da yararlanabilir, Türkiye’de tahsiline devam edebilir. 

İkamet izni geçiş başvurusunda bulunan yabancı, geçiş yapmak istediği ikamet izninin şartlarını sağlamalı ve süresi içinde başvuruda bulunmalıdır. Aksi halde başvurunun reddi gündeme gelecektir. Konu hakkında daha detaylı bilgi, “ikamet izni geçiş başvurusu” başlıklı makalede açıklanmaktadır.

Sonuç 

Aile ikamet izni çok detaylı şartlara tabidir. Bu şartların varlığını kanıtlamak için bütün belgelerin eksiksiz olarak sunulması gerekmektedir. Başvurunun hatalı veya eksik yapılması halinde aile ikamet izni verilmeyecek ve dava açma süresinin kaçırılması halinde süreç uzayabilecektir. Bu sakıncaları en aza indirmek için bir yabancılar hukuku avukatına danışılması tavsiye edilir.