Patent Lisans Sözleşmesi

Patent lisans sözleşmesi, oldukça büyük ekonomik değere sahip, önemli ayrıntılar içeren bir sözleşmedir. Bu sözleşme ile lisans veren patentten doğan haklarına ilişkin kullanım hakkını konu için gerekli bedeli ödeyen lisans alana verir.

Yazımızda; patent lisans sözleşmesi nedir, sözleşme nasıl kurulur, tarafları kimdir ve tarafların yükümlülükleri nelerdir ve sözleşme hangi nedenlerle sona erer gibi konu ile ilgili merak edilenleri ayrıntılarıyla birlikte açıkladık. Yazımızı dikkatle okumanızı öneririz.

Patent Lisans Sözleşmesi Nedir?

Belirli bir süre ile sınırlı olmak kaydıyla keşif sahibine bulduğu şey üzerinde yalnızca kendisine ait olan bir hak tanıyan ve bu kişinin rızası olmadan üçüncü kişilerin kullanmasını engelleyici bir koruma sağlayan fikri mülkiyet hakkına patent denir.

Patent lisans sözleşmesi ise konusu patent olan ve lisans sahibinin haklarını kullanabilmek için lisans alan ile lisans veren arasında yapılan sözleşmedir. Bu sözleşmenin yapılması lisansı alan için mutlak bir hak oluşturmaz yalnızca patenti kullanarak çeşitli işlemler yapabilmeye ilişkin bir nispi hak oluşturur. Lisans veren ve alan arasında patent lisans sözleşmesinin kurulması patent sahibinin bu sıfatı kaybetmesine yol açmaz.

Önemle belirtmek gerekir ki patent ile marka uygulamada karıştırılmaktadır. Markaya ilişkin de çeşitli sözleşmeler bulunmakta ancak patent daha çok bir buluş ve keşif için söz konusu olur. Konu ile ilgili olarak “patent tescili” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Patent hakkı ve patent sözleşmelerine ilişkin olarak 551 Sayılı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname bulunmaktadır ve konu ile ilgili bu mevzuat düzenlemesinde yer almayan durumlar için TBK ve TTK uygulama alanı bulabilir.

Patent lisans sözleşmeleri dikkat edilmesi gereken teknik ayrıntılar içeren sözleşmelerdir. Hazırlanma aşaması da dahil olmak üzere sözleşmenin konusu olan patent hakkının kullanılması sürecinde herhangi bir hata yapılması büyük hak kayıplarına neden olabilir. Bu nedenle ilgili sürecin deneyimli marka patent avukatı yardımıyla takip edilmesi önem arz eder.

Patent Lisans Sözleşmesinin Şekli

Konu ile ilgili mevzuat düzenlemesi olan Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname uyarınca patent lisans sözleşmelerinde yazılı şekil kuralı bulunmaktadır. Bu yazılı şekil şartı sözleşme için geçerlilik şartı niteliğinde olup, yazılı şekilde yapılmayan patent lisans sözleşmeleri geçersiz olacaktır.

Sözleşmenin taraflarının ayrıca sözleşmenin noter tarafından düzenlenmesi şeklinde resmi bir yazılı şekil kararlaştırmaları da mümkündür. Patent lisans sözleşmeleri oldukça büyük ekonomik değere sahip sözleşmeler olduğundan tarafların resmi yazılı şekil kararlaştırmaları faydalı olacaktır.

Patent lisans sözleşmelerinin üçüncü kişilere karşı hüküm doğurabilmesi için Patent Siciline kaydedilmesi gerekir. Lisans alan ve lisans veren arasında yapılan patent lisans sözleşmesi sicile kayıt tarihinden itibaren üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilir bir duruma gelir.

Eğer bu sözleşme sadece sözlü olarak yapılmışsa, yukarıda da belirttiğimiz gibi sözleşme geçersiz olur. Ancak karşılıklı edimler olmuşsa, ödeme vs. yapılmışsa bu ödemeler sebepsiz zenginleşme hükümleri uyarınca geri alınabilir. Bunun için somut olayın değerlendirilmesi gerekir.

Patent Lisans Sözleşmesinin Türleri

Lisans sözleşmeleri kullanım şekilleri, lisans alanın kullanımı, bölge sınırlaması, süre sınırlaması gibi nedenlerle çeşitli ayrımlara tabi tutulmuştur. Esasen bu konuyu lisans sözleşmesi başlıklı yazımızda değerlendirdik. Ancak burada patent lisans sözleşmeleri özelinde konuya değinmekte yarar görüyoruz.

Basit Lisans/İnhisari Patent Lisans Sözleşmesi

Basit lisansın mevcut olduğu durumlarda lisans veren kullanım hakkını birden çok kişiye verebilir ya da bir kişiye verip kendisi de kullanmaya devam edebilir. Yani basit lisans söz konusu olduğunda lisans alanın patent kullanım hakkı üzerinde bir tekel hakkı elde ettiği söylenemez.

İnhisari lisans sözleşmesinde ise basit lisansın tam karşıtı olarak lisans verenin hakkını aynı anda birden çok kişiye vermesi mümkün değildir. Aynı zamanda kendisi de lisans konusu hakkını kullanamaz.

İsteğe Bağlı/Zorunlu Patent Lisans Sözleşmesi

Patent hakkı yukarıda açıkladığımız üzere patent sahibinin bu patentten doğan hakkı kullanması için sahip olduğu tekel hakkıdır. İsteğe bağlı olarak kendisinin kullanması veya bu hakkın kullanımını başkasına devretmesi mümkündür. Yani normal durumlarda patent hakkına ilişkin sözleşme yapılması patent sahibinin iradesine bağlıdır.

Zorunlu lisans sözleşmesi ise isteğe bağlı lisans sözleşmesinin tam karşıtı olarak patent sahibinin rızasının aranmadığı belirli şartların gerçekleşmesi halinde zorunlu olarak yapılan sözleşmelerdir.

Patent konusu buluşun belirli bir süre boyunca kullanılmadığı durumlarda patent konularının bağımlılığının söz konusu olması halinde kamu yararı ilkesi uyarınca zorunlu olarak lisans verme gerçekleşir. Konuya ilişkin ayrıntı düzenleme Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname madde 99 ve devamında bulunur.

Patent Lisans Sözleşmesinin Tarafları ve Yükümlülükleri

Patent lisans sözleşmesi patent hakkı sahibi ile lisans alan arasında kurulur. Tarafların arasında kurulan sözleşme gereğince çeşitli hak ve yükümlülükleri doğar.

Sözleşmenin kurulmasının ardından lisans verenin ilk ve asli yükümlülüğü patentten doğan lisans haklarını lisans alanın kullanmasını sağlamaktır. Bu hakların kullanımını sağlama tek başına yeterli değildir. Lisans veren, lisans alanın sözleşme süresince bu hakkı kullanabilmesinin devamlılığını da sağlamalıdır. Lisans verenin bir diğer yükümlülüğü inhisari lisans sözleşmesi yapılması durumunda patent lisansının kullanım hakkını başkasına devretmeme ve kendisinin de kullanmama yükümlülüğüdür.

Sözleşmenin diğer tarafı olan lisans alanın ilk ve asli yükümlülüğü lisans bedelini ödemektir. Ayrıca lisans verenin lisans alanın defterlerini inceleme hakkına sahip olması nedeniyle lisans verene hesap verme yükümlülüğü de bulunmaktadır.

Patent Lisans Sözleşmesinin Sona Ermesi

Patent lisans sözleşmelerine ilişkin düzenlemelerin yer aldığı Patent Haklarının Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede sözleşmenin sona ermesine ilişkin özel bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bu nedenle sona ermeye ilişkin Türk Borçlar Kanunu genel hükümlerde yer alan sözleşmelerin sona ermesi hükümleri patent lisans sözleşmeleri açısından da uygulama alanı bulur.

Patent lisans sözleşmeleri tarafların sözleşmenin kurulması sırasında sözleşmenin geçerli olacağı süreye ilişkin bir sınırlama yapmaları halinde kararlaştırılan sürenin bitiminde sona erer. Sözleşmeye fesih nedenlerinin konulmuş olması halinde bu nedenlerden birinin gerçekleşmesiyle sözleşme sona erer. Bazı şartların gerçekleşmesi halinde sözleşmeden dönme söz konusu olabilir. Taraflardan birinin ölümü, iflası gibi durumlar da sözleşmenin sona erme sebebidir.

Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda konu ile ilgili olarak patent lisans sözleşmeleri nedir, sözleşmenin türlerinin özellikleri nelerdir, sözleşmenin tarafları ve tarafların sözleşme nedeniyle doğan yükümlülükleri nelerdir, patent lisans sözleşmesi hangi hallerde sona erer gibi konu ile ilgili merak edilenleri ayrıntılı bir şekilde açıkladık.

Patent lisans sözleşmeleri ticari hayatın pek çok yerinde karşımıza çıkan büyük ekonomik değere sahip sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerin hazırlanmasından başlayarak devam eden hakkın kullanılması ile ilgili tüm süreçlerde hukuki danışmanlık alınması yaşanması muhtemel hukuki hataları önleyecektir.