İşyeri Kapatma Kararına İtiraz ve İptal Davası

İşyeri kapatma kararına itiraz ve iptal davası, işyeri sahibi olan kişilerin bilmesi gereken ve hassasiyetle üzerinde durması gereken bir konudur. Günümüzde pek çok işyeri sahibi insan bulunmaktadır. İşyerlerinin hangi sebeple kapatıldığı, sürecin nasıl ilerlediği önemli meselelerdir.

Yazımızda işyerinin neden kapatıldığı, işyeri kapatma kararına itiraz ve iptali davasının detayları, işyerinin faaliyetten meni ve daha detaylı bilgiler yer almaktadır. Bu konuda sıklıkla sorulan soruları da aşağıda yanıtladık. Yazımızı dikkat ve özenle okumanızı tavsiye ederiz.

İşyeri Kapatma Kararına İtiraz ve İptal Davası Nedir?

İşyeri kapatma kararına itiraz ve iptal davası; işyerlerine ilişkin kapatma nedenlerinin olduğu iddia edilerek bu yönde karar verilen işyerleri için, işyeri sahipleri tarafından kararının hukuka aykırılığı gerekçesiyle, bu kararın idare tarafından kaldırılması veya mahkeme tarafından iptal edilmesine yönelik getirilmiş iki farklı hukuki  yoldur.

Esasen burada işyeri kapatma kararına itiraz, bir yol iken iptal davası ikinci yoldur. Kişi isterse önce işyeri kapatma kararına itiraz eder ve bunun sonucuna göre dava açar, isterse direkt olarak idari yargıda iptal davası açar. Bunun detaylarına aşağıda yer verdik.

İşyeri kapatma kararına itiraz ve iptal davası, mevzuatın çeşitli bölümlerinde yer almaktadır. İptal davası ve itiraz, İdari Yargılama Usulü Kanununda düzenlenmiştir. İdari işlemin iptali davası her bir olay için farklılık gösteren bir dava çeşididir. Bunun detayları için “iptal davası” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Bu yazımızda hem işyeri kapatma kararına itiraz hem de iptal davası sürecine, bu konu özelinde değineceğiz.

İşyerinin hangi hallerde kapatılacağı veya faaliyetinin durdurulacağı ve bu durdurmaya itiraz ise farklı yönetmeliklerde düzenlenmiştir.

Önemle belirtmek gerekir ki, uygulamada idari merciilerin gelişigüzel basit denetlemeler ile kanuna ve usule aykırı işyeri kapatma işlemi yaptığı görülmektedir. Bu işlemlere karşı muhakkak hukuki süreç işletilmelidir. Aksi halde kişi haklı iken haksız konuma düşebilir.

DİKKAT: İşyerinin kapatılması pek çok farklı nedene dayanmaktadır. Hangi nedenlerle işyerlerinin katılabileceği, kim tarafından kapatılabileceği, hangi kapatma hallerinin hukuka aykırılık oluşturacağı ve kapatma kararı karşısında ne yapılacağı, hak kaybına uğramamak açısından bilinmesi önem arz eden konulardandır. Bu tür bir durumun oluşması halinde alanında uzman “idare hukuku avukatından” yardım almak gerekir.

İşyeri Neden Kapatılır ve Faaliyeti Neden Durdurulur?

İşyeri kapatma kararına itiraz ve iptal davası sürecine girmeden önce işyeri neden kapatılır sorusunu cevaplamak, belediyelerin işyeri kapatma yetkisine ve ruhsat sürecine bakmak gerekir.

İşyerlerinin kapatılması ve faaliyetlerinin durdurulması çeşitli nedenlere dayanmaktadır. Öncelikle faaliyetin durdurulması nedenleri, “İşyerlerinde İşin Durdurulmasına Dair Yönetmelikte” düzenlenmiştir. Buna göre:

• İşyerinde veya eklentilerinde, hayati tehlike oluşturan bir hal olması durumunda bu tehlike sona erinceye kadar,
• Sınıf olarak çok tehlikeli bölümde yer alan metal, tehlikeli kimyasallar ve yapı işleri ile ilgili işyerlerinde risk değerlendirmesi yapılmadığının tespit edilmesi halinde işyerinin faaliyetlerinin durdurulması kararı verilir.
• Gayri Sıhhi müesseselerde kanuna aykırılık halinde bu aykırılık giderilinceye kadar, sıhhi müesseselerde aykırılığın giderilmemesi halinde 15 günlük süre ile, işyeri faaliyetten men edilir. 

İşletmelerin sıhhi ve gayri sıhhi yönden ayrımı aşağıda incelenmiştir.

İşyerinin kapatılması kararı ise mevzuatın çeşitli yerlerinde düzenlenmiştir. İşyerlerinin kapatılmasına ve ruhsatlarının iptaline neden olan bazı haller şunlardır:

• Ruhsatın yenilenmesinin gerekli olduğu veya intibak yapılması gereken hallerde 3 ay içinde yetkili idareye başvurulmalıdır. İdareye başvurulmaması halinde idare, 15 gün zaman verir. Bu sürede de ruhsat yenilenmez ise veya intibakı yapılmazsa ruhsat iptal edilir.
• Ruhsatın verilmesinden itibaren 1 ay içinde yapılacak denetimlerde aykırılık ve noksanlık görülürse, bunların giderilmesi için 15 günlük süre verilir. Bu sürede giderilmemesi söz konusu olursa ruhsatın iptali gerekir ve işyeri kapatılır.
• 1. Sınıf gayri sıhhi müesseselerde sorumlu müdür bulunmak zorundadır. Bu sorumlu müdürün işyerinde olmaması veya yanlış beyanda bulunması halinde, aykırılığın giderilmesi için 15 günlük süre verilir. Giderilmezse ruhsat iptal edilir.
• Alkollü içecek satışı veya nargile satışının olduğu yerlerde kesinleşmemiş ruhsat düzenlenir. Açık alkollü içki satış belgesi veya nargile tütün mamulü sunum uygunluk belgesi alınarak ruhsat kesinleştirilir. Süresi içinde bu belgeleri ibraz etmeyen işyerlerine ilişkin ruhsat iptal edilir.
• PVSK’nın 8. maddesi uyarınca işyerinin, 1 yılda 3 kez faaliyetten men edilmesi halinde, bu fiiller tekrar işlenirse işletme izni iptal edilir. 
• Tali hizmet olarak vale hizmeti de veren işyerlerinin aykırılık ve noksanlıkları, faaliyetten men edilen süre içinde giderilmezse ruhsatları iptal edilir.
• Sıhhi müessese içinde yer alan bakkal, market gibi yerlerin hijyen kurallarına uygun olmaması halinde aykırılığın giderilmesi için 15 günlük süre verilir. Giderilmezse ruhsat iptal edilerek işyeri kapatılır.
• Ruhsat olmaksızın işyerinin açılması halinde de işyeri kapatılır.

ÖNEMLİ: İdare, işyeri kapatırken veya ruhsatla ilgili bir iptal işlemi yaparken her zaman hukuka uygun hareket etmez. Kanunların gelişigüzel ve olması gerekenin çok dışında uygulandığı sıklıkla görülmektedir. Bu nedenle idarenin işyeri kapatma kararına itiraz ve iptali davası süreci büyük önem taşır ve titizlikle takip edilmelidir.

İşyerinin Faaliyetlerinin Durdurulmasına Kim Karar Verir?

İşyerlerinin faaliyetlerinin durdurulması yukarıda sayılan nedenlere göre yapılabilir. Bu durdurma süreci, İşyerlerinde İşin Durdurulmasına İlişkin Yönetmelikte Düzenlenmiştir. 

Öncelikle işyerlerinde işin durdurulabilmesi için heyet oluşturulur. Bu heyette 3 müfettiş yer alır. Heyetin, işyerinin faaliyetinin durdurulmasına ilişkin olarak hazırladığı rapor 1 gün içinde valiliğe ve ilgili il müdürlüğüne gönderilir. Kurul Başkanlığına da rapor gönderilir. Durdurma kararı, 24 saatlik zaman zarfında Mülki İdare Amiri tarafından yerine getirilir. Mühürleme işlemi amirin emri ile yerine getirilir ve durum tutanak altına alınır.

İşyeri Faaliyetlerini Durdurma Kararına İtiraz

İşyerinin faaliyetlerinin durdurulmasına ilişkin olarak verilen karara karşı itiraz yolu mevcuttur. Buna göre; durdurma kararına karşı itiraz, durdurmanın gerçekleştirildiği günden itibaren 6 iş günü içinde gerçekleşir.  İtiraz, işyerinin bulunduğu yerdeki İş Mahkemesine yapılır. Mahkeme 6 iş günü içinde karar verir ve karar kesindir.

Ancak bu süre, yukarıda kapatma nedenleri kısmında bahsettiğimiz işle ilgili meselelerden kaynaklıdır. Ruhsat iptali vs. gibi hallerde aşağıda tablo olarak izah ettiğimiz kısımdaki süreler geçerlidir.

İşyerini Kapatma Yetkisi Kimdedir?

İşyerlerinin kapatılmasına ilişkin nedenleri yukarıda incelendik. Bu nedenlerin varlığı halinde işyerlerinin ruhsatları iptal edilerek işyerleri kapatılır. İşyerini kapatmaya ilişkin yetkinin kimde olduğunun saptanması için yetki ve usulde paralellik ilkesi gözetilir. Buna göre işyerine ilişkin işletme ve çalışma ruhsatı kim tarafından veriliyorsa, yine o kişi tarafından işyeri kapatılır. 

İşyerinin açılması için ruhsat ise, yetkili idareden alınır ve yetkili idarenin en üst amiri tarafından imzalanır. Yönetmeliğe göre yetkili idareden: İl özel idaresi, büyükşehir belediyesi, büyükşehir ilçe belediyesi, belediye, organize sanayi bölgesi tüzel kişiliği, endüstri bölgesi sınırları içinde Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketi ile bölgede yer alan AR-GE ve tasarım faaliyetinde bulunan firmalar için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı il müdürlükleri anlaşılır. 

Bunların hangisinin yetkili olduğu, yetki çevresine göre belirlenir. Ruhsatı vermeye yetkili olan bu kurumlar tarafından işyerinin kapatılması gerçekleştirilir.

İşyeri Kapatma Kararına İtiraz Süreci

İdarenin gerçekleştirdiği işyeri kapatma kararına itiraz yolu açıktır. İtiraz, dava açmadan önce yapılır. Ancak şunu önemle belirtmek gerekir ki; iptal davası açmadan önce işyeri kapatma kararına itiraz etmek zorunlu değildir. Yani direkt olarak iptal davası açılabilir.

İşyeri kapatma kararına itirazın nasıl yapılacağı, İdari Yargılama Usulü Kanununun 11. maddesinde düzenlenmiştir.

İşyeri Kapatma Kararına İtiraz Nasıl Yapılır?: İşyeri kapatılması kararına karşı 30 gün içinde itiraz edilebilir. Bu itiraz, dava açmaya ilişkin süreyi durdur. İdare tarafından 30 gün içinde reddedilir veya kısmen kabul edilirse dava açılabilir. Cevap verilmemesi halinde ise reddedilmiş sayılır. Cevap verilmez ise yahut cevap reddedilmişse dava açmaya ilişkin süre  tekrar işlemeye başlar.

İşyeri Kapatma Kararına İtiraz Nereye Yapılır?: İşyeri kapatma kararına karşı itiraz, kararı veren idareden bir üst makama yapılır. Eğer bir üst makam yoksa kararı veren idareye yapılır. İşyeri kapatma kararına itiraz, usulüne uygun bir dilekçe ile yapılır.

İşyeri kapatma kararına itirazın doğru yere ve doğru bir dilekçe ile yapılması konusunda avukattan hukuki danışmanlık almanın önemi büyüktür.

İşyeri Kapatma Kararına İtiraz Dilekçesi   

İdareye sunulacak olan işyeri kapatma kararına itiraz dilekçesi, her somut olaya göre farklılık gösterir. Dilekçenin kalıp cümlelerle hazırlanması doğru değildir. Muhakkak avukat yardımı alınmalı ve dilekçe içerisinde; somut olayın özellikleri, o olaya isabet eden mevzuat hükümleri, idarenin kararının hukuka aykırılığı ve doğuracağı olumsuz zararlar, kararın kaldırılmaması halinde açılacak iptal davasının sonuçları vs. yer almalıdır. Ancak örnek olması adına şu usul gösterilebilir:

BEŞİKTAŞ BELEDİYESİ (Kapatma Kararını Veren İdareye Yöneltilir) BAŞKANLIĞINA İSTANBUL

İşyeri Kapatma Kararına İtiraz Dilekçesi

İTİRAZ EDENİN:

ADI- SOYADI: İşyeri kapatılan kişinin idareye itiraz hakkı vardır. Bu kişinin adı ve soyadı burada yer alır.

T.C. KİMLİK NO:İtiraz eden kişinin Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası yazılır.

ADRESİ: İtiraz eden kişinin adresi yazılır. Bu kısım, idare tarafından verilecek kararın tebliği bakımından önemlidir.

KONU: İtirazın konusu bu kısımda yazılır. Örneğin İş yerinin kapatılmasına ilişkin karara karşı itiraz edildiği bilgisi yer alır.

TEBLİĞ TARİHİ: İşyeri kapatma kararı, ruhsat iptali vs. hangi idari işlemse bunun kişiye tebliğ edildiği yahut fiilen gerçekleştirildiği tarih burada belirtilir.

AÇIKLAMALAR: Öncelikle somut olay kronolojik olarak özetlenmelidir. Kararın hukuka aykırı olduğu, işyerinin kapatılmasına ilişkin verilen karara yönelik neden itiraz edildiği, itirazın hangi gerekçelere dayandığı, vs. gibi hususlara yer verilir. O somut olaya etki eden ve mevzuatın farklı yerlerinde düzenlemiş kanun ve yönetmelik hükümleri burada özellikle yer almalıdır. Eğer gerekiyorsa, konuya ilişkin emsal mahkeme kararlarına da yer verilebilir. Somut olaya ilişkin detaylar açıklanır. Her somut olayda buraya yazılacak olan ifadeler de farklılık gösterir. İtirazın net bir şekilde ve doğru ifade edilmesi çok önemlidir.

YASAL DAYANAK: İdari işlemin hukuka aykırılığına ilişkin yasal dayanak maddeleri burada sayılmalıdır.

DELİLLER: İşyeri kapatma kararına itiraz dilekçesinde öne sürülen olayları ve idari işlemin sakatlığını ispata yarayışlı deliller burada sayılmalıdır.

NETİCE VE TALEP: Burada talep edilen husus detaylı olarak yer almalıdır. Gerekçe vs. değil, direkt olarak talep sonucu burada yer almalıdır. Ancak ne talep ediliyorsa detaylı şekilde belirtilmelidir. Nihayetinde tarih ad soyad, iletişim bilgileri ve imza ile işyeri kapatma kararına itiraz dilekçesi tamamlanır.

İşyeri Kapatma Kararının İptali Davası

İşyeri kapatma, ruhsat iptali, faaliyetin durdurulması vs. kararının ardından, önce itiraz edip sonra idari yargıda iptal davası açılabileceği gibi direkt olarak iptal davası da açılabileceğini belirtmiştik.

İşyeri kapatma kararına itirazın reddedildiği veya reddedilmiş sayıldığı tarihten itibaren; itiraz yapılmadığı hallerde kapatmanın gerçekleştiği tarihten itibaren 60 gün içinde idari işlemin iptaline yönelik olarak dava açılabilir. Ancak önce işyeri kapatma kararına itiraz edilmişse o zaman zarfında geçen süre 60 gün içerisinde sayılmaz.

Bu davada, yapılan idari işlemin; yetki, sebep, konu, amaç ve şekil yönünden hukuka aykırı olup olmadıkları incelenir. Hukuka aykırılığın mevcudiyeti halinde, idari işlem iptal edilir. Bu dava duruşmalı olabileceği gibi duruşmasız da olabilir. Bu davacının talebine bağlıdır.

İşyeri Kapatma – Ruhsat İptali Davasında Yürütmenin Durdurulması: Eğer işyerinin kapatılması yahut ruhsat iptali, telafisi güç bir zarar doğuracaksa bu durumda dava dilekçesi ile birlikte yürütmenin durdurulması talep edilebilir. Bu talep üzerine eğer mahkeme yürütmenin durdurulması kararını kabul ederse, dava süresince işyeri faaliyetlerini sürdürmeye devam eder. Bununla ilgili olarak “yürütmenin durdurulması kararı” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

İşyeri Kapatma Kararının İptali Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme: Davaya idare mahkemesi bakar. Bu davada yetkili mahkeme ise, işyerinin kapatılmasına ilişkin olarak karar veren idarenin bulunduğu yerdeki mahkemedir. Ancak her ilde idare mahkemesi bulunmaz. Bu durumda, dava dilekçesi Asliye Hukuk Mahkemesine verilir.

İşyeri Kapatma Kararının İptali Davasında Mahkemenin Verebileceği Kararlar

İşyeri kapatma kararına itiraz sonrasında açılan dava idari davadır. İdari davalarda yalnızca hukuka uygunluk denetimi yapılır. Yerindelik denetimi yapılmaz. Yani idarenin verdiği kararın yerinde olup olmadığına bakılmaz. Yalnızca hukuka uygun olup olmadığına bakılır. Bu hukuka aykırılık için; yetki, sebep, konu, şekil ve maksat yönlerinden inceleme yapılır.

Örneğin; işyerinin kapatılması kararını veren idare yetkili değilse veya şekle uyulmamışsa bu hallerde karar iptal edilir. Herhangi bir hukuka aykırılığın bulunmadığı durumlarda karar iptal edilmez. Dava reddedilir.

Yukarıda izah ettiğimiz üzere davanın başlangıcında yürütmenin durdurulması kararı verilebilir. Bunun haricinde dava sonunda kaybeden taraf aleyhine yargılama giderleri ile vekalet ücretine hükmedilir.

İşyeri Kapatılmasında Tazminat Alınabilir Mi?

İdari işlemlere karşı açılacak 2 tür dava vardır. Bunlardan ilki yukarıda anlatılan iptal davasıdır. İkincisi ise, idarenin yaptığı işlem ve eylemler nedeni ile zarara uğrayan kişinin açtığı tazminat talepli tam yargı davasıdır.

Tam yargı davası menfaati olan herkes tarafından değil, yalnızca hakkı doğrudan zarara uğrayan kişi tarafından açılabilir. Yani işyerinin haksız olarak kapatılması nedeni ile doğrudan zarara uğrayan kişi zararın giderilmesini talep edebilir. Bununla ilgili detaylar için “tam yargı davası” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

İşyeri Kapatmada Süreler

İşletmelerin Sınıflandırılması

İşletmelerin türleri, İşyeri Açma ve Çalışma Yönetmeliğinde yer almaktadır. Bu türlere göre kapatma nedenleri değişiklik göstermektedir. Yukarıda incelenmiştir. Yönetmelikte yer alan işyeri türleri şunlardır:

Umuma açık istirahat ve eğlence yerlerinden; otel, motel, sinema, lunapark, kahvehane, internet salonları, zeka ve maharet geliştirici oyunların bulunduğu işletmeler ve benzeri yerler anlaşılır.

Sık Sorulan Sorular

Yukarıda işyeri kapatma kararına itiraz ve dava süreci ile ilgili kanundan ve uygulamadan önemli detaylara yer verdik. Bunun haricinde konu hakkında sık sorulan bazı sorulara burada yer vermekte yarar görüyoruz.

Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yazımızda işyerlerinin hangi hallerde kapatılacağını, işleyen prosedürü, kapatma kararına karşı itirazı ve iptal davasını inceledik. Uygulamada idarenin işyeri kapatma kararını gelişigüzel verdiği ve kanuna – usule aykırı iş yaptığı sıklıkla görülmektedir.

İşyerlerinin; sahibine para kazandırması, orada çalışan işçiler için ekmek kapısı olması yönüyle açık kalması önem arz eder. Hukuka uygun olmayan şekilde işyerlerinin kapatılması halinde büyük sorunlar doğar.

İdari bir dava olan iptal davası ve itiraz yolu, görüldüğü üzere oldukça karmaşık bir süreçtir. Bu süreçte tecrübeli bir avukattan yardım almak, sürecin doğru ve eksiksiz işlemesi, ayrıca hak kayıplarının yaşanmaması açısından faydalı olacaktır. Bu nedenle ilk olarak yapılması gereken şey avukata sormak olmalıdır.