İkamet İzni Başvurusu Reddi

İkamet izni başvurusunun reddi; Türkiye’de ikamet izni almak isteyen yabancıların başvurularında usule ilişkin eksiklik bulunması, başvuru gerekçesinin ikna edici olmaması, gerekli şartların mevcut olmaması ve benzeri sebeplerden kaynaklanabilmektedir. İkamet izni başvurusunun reddedilmesi halinde, itiraz ve iptal davası yoluna gidilmelidir.

İkamet İzni Başvurusu Reddi Sebepleri

Yabancılara verilen ikamet izinlerine ilişkin başvurularda, çeşitli nedenlerle ikamet izni başvurusu reddiyle karşılaşılabilmektedir. Bu sonucun ortaya çıkmasında; başvuru şartlarının taşınmaması, usuli işlemlerin yanlış yapılması, sürelerde hataya düşülmesi gibi çeşitli sebepler etkili olmaktadır.

İkamet izni başvurusu reddi, ret sebeplerinden en az birinin bulunması halinde gündeme gelmektedir. Bu nedenle, başvurucu bakımından böyle bir sebebin mevcut olup olmadığı mutlaka tespit edilmelidir. İkamet izni başvurusu reddi sebepleri, Kanun’un çeşitli hükümlerinde düzenlenmiştir. Bu sebeplerden bazıları birkaç ikamet türü bakımından söz konusu olurken bazıları yalnızca belli bir ikamet izni bakımından geçerlidir.

İkamet İzni Başvurusu Reddi 32. Madde Genel Ret Sebepleri

İkamet izni başvurularında ya da uzatma başvurularında, ret kararı çoğunlukla benzer sebeplere dayanarak verilmektedir. Genel ret sebepleri olarak adlandırılan bu sebepler, hemen hemen tüm ikamet türleri bakımından geçerlidir. Uygulamada her ne kadar 32. madde ret sebepleri diye anılsa da aslında dolaylı olarak YUKK ve Yönetmelik bünyesindeki diğer hükümler de burada uygulama alanı bulmaktadır.

Bu çerçevede; genel ret sebepleri olarak sayılan ve uzun dönem ikamet izni, insani ikamet izni ve insan ticareti mağduru ikamet izni dışındaki diğer ikamet izin türleri bakımından ret sebebi teşkil eden durumlar şunlardır:

• Pasaportu, pasaport yerine geçen belgesi, vizesi veya ikamet ya da çalışma izni olmayanlar veya bunların sahte olduğu anlaşılanlar,
• Vize, vize muafiyeti veya ikamet izin süresinin bitiminden itibaren en az 60 gün süreli pasaport veya pasaport yerine geçen belgesi olmayanlar,
• Türkiye’ye girişi yasak olanlar,
• Kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından sakıncalı görülenler,
• Kamu sağlığına tehdit olarak nitelendirilen hastalıklardan birini taşıyanlar,
• Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu anlaşmalar uyarınca, suçluların geri verilmesine esas olan suç veya suçlardan sanık olanlar ya da hükümlü bulunanlar,
• Türkiye’de kalacağı süre boyunca geçerli olan sağlık sigortası bulunmayanlar,
• Türkiye’ye giriş, Türkiye’den geçiş veya Türkiye’de kalış amacına ilişkin haklı sebep sunmayanlar,
• Kalacağı süre boyunca yeterli olacak düzenli maddi imkânı bulunmayanlar,
• Vize ihlalinden yahut önceki alacaklardan doğan borçları ödemeyi kabul etmeyenler veya halihazırda takip edilen borç ve cezalarını ödemeyi kabul etmeyenler.

İkamet izni başvurusu reddi sebeplerinden birinin yabancı kişi hakkında söz konusu olması halinde, başvuru talebi reddedilir. Bu nedenle, sürecin başında böyle bir durumun olmadığından emin olunmalıdır.

Kısa Dönem İkamet İzni Ret Sebepleri

Kısa dönem ikamet izni ret nedenleri, YUKK m. 32 ve 33 hükümlerinde yer almaktadır. Bu maddelerde düzenlenen durumlardan birinin veya birkaçının somut olayda mevcut olması halinde, ikamet izni başvurusu reddi gündeme gelecektir. Söz konusu ret nedenleri, şunlardır:

• Genel ret sebepleri başlığı altında sıralanan kişilerden olmak,
• YUKK 31 bünyesinde düzenlenen kısa dönem ikamet izni gerekçelerinden birini veya birkaçını ileri sürmemiş olmak,
• İkamet talebine ilişkin bilgi ve belgeleri ibraz etmemek,
• Türkiye’ye girişine izin verilmeyecek yabancılardan olmak,
• Hakkında sınır dışı kararı verilmiş yabancılardan olmak,
• Kendisine vize verilmeyecek yabancılardan olmak,
• Genel sağlık ve güvenlik standartlarına uygun barınma şartlarına sahip olmamak,
• Kendisinden talep edilmiş olmasına rağmen, vatandaşı olduğu ülkedeki resmi makamlarca verilmiş adli sicil kaydını ibraz etmemek,
• Türkiye’de kalınacak adres bilgilerini sunmamak.

Yukarıda belirtilen herhangi bir ret nedeninin mevcut olması durumunda, kısa dönem ikamet izni başvurusu reddi söz konusu olacaktır. Dolayısıyla, başvuru sürecinde bu durumların gözetilmesinde büyük fayda vardır. Kısa dönem ikamet izninin şartları ile başvuru usulü ve sürecine dair detaylı bilgi için “kısa dönem ikamet izni” yazımızı inceleyebilirsiniz.

Aile İkamet İzni Ret Sebepleri

Aile ikamet izni ret sebepleri; yukarıda belirtilen genel ret sebeplerinin ve aile ikameti izni şartlarının taşınmaması olarak ifade edilebilir. Bu şartlardan en az birinin bulunmaması, yapılan başvurunun reddine sebep olacaktır. Buna göre, aile ikamet izni başvurusu reddi nedenleri aşağıda listelenmiştir.

• Genel ret sebepleri başlığı altında sıralanan kişilerden olunması,
• YUKK m. 34 ve 35 kapsamında düzenlenen aile ikamet izni şartlarının taşınmıyor olması,
• Kişi hakkında sınır dışı kararı bulunması,
• Başvurucu yabancının Türkiye’ye girişi yasaklı kimselerden olması,
• Başvurucunun vize verilmeyecek yabancılardan olması.

Yukarıda sayılan durumlarda, aile ikamet izni başvurusu reddi söz konusu olacaktır. Aile ikamet izni alabilmek için, başvuran yabancı ve destekleyici açısından farklı şartlar öngörülmüştür. İkamet talebinin reddedilmemesi için belirtilen şartlar sağlanmalıdır. Bu şartların detayları ve sürecin işleyişi, “aile ikamet izni” yazımızda ayrıntılı şekilde açıklanmıştır.

Öğrenci İkamet İzni Ret Sebepleri

Öğrenci ikamet izni ret sebepleri, ikamet izinlerine dair genel ret sebeplerinden ve bu ikamet türüne mahsus olan özel ret sebeplerinden oluşmaktadır. Bu durumların başvurucu bakımından söz konusu olması halinde, ikamet talebi reddedilecektir. İlgili ret nedenleri, aşağıda listelenmiştir.

• Genel ret sebepleri başlığı altında sıralanan kişilerden olmak,
• YUKK 38 çerçevesinde düzenlenen şartları karşılamıyor olmak,
• Hakkında sınır dışı kararı verilmiş kişilerden olmak,
• Türkiye’ye girişi yasaklanmış kişilerden olmak,
• Vize verilmeyecek yabancılardan olmak,
• Öğrenci ikamet izni başvurusunda bulunabilmek için gereken belgeleri ibraz etmemek,
• Türkiye’de kalınacak adres bilgilerini vermemek.

Öğrenci ikamet izni başvurularının ve uzatma başvurularının reddi, yukarıdaki şartların taşınmaması halinde gündeme gelecektir. Öğrenci ikamet izni başvurusunda bulunurken aranan şartlar ve başvuru sürecinin işleyişine ilişkin ayrıntılar, “öğrenci ikamet izni” yazımızda incelenmiştir.

Uzun Dönem İkamet İzni Ret Sebepleri

Uzun dönem ikamet izni ve şartları, YUKK 42 ve devamındaki hükümlerde yer almaktadır. İlgili hükümler kapsamında, bu ikamet izninin kazanılmasının hangi şartlara tâbi olduğuna değinilmiştir. Bu şartların sağlanamaması halinde, ikamet izni reddedilecektir. Söz konusu şartlar, aşağıda listelenmiştir.

• Kesintisiz en az 8 yıl ikamet izniyle Türkiye’de kalmış olmak,
• Son 3 yıl içinde sosyal yardım almamış olmak,
• Kendisinin veya varsa ailesinin geçimini sağlayacak yeterli ve düzenli gelir kaynağına sahip olmak,
• Geçerli sağlık sigortasına sahip olmak,
• Kamu düzeni veya kamu güvenliği bakımından tehdit oluşturmamak.

Uzun dönem ikamet izni için aranan bu şartlardan birinin veya birkaçının taşınmaması halinde, ikamet başvurusu reddedilecektir. Uzun dönem ikamet izni başvurularında aranan şartlar ve başvuru süreci, “uzun dönem ikamet izni” yazımızda detaylı biçimde ele alınmıştır. 

İnsani İkamet İzni Ret Sebepleri

İnsani ikamet izni, kanunda yer alan istisnai haller söz konusu olduğunda verilen bir ikamet izni türüdür. Bu ikamet türü için belirlenmiş olan şartların yokluğu halinde, insani ikamet izni talebi reddedilecektir. YUKK m. 46 kapsamında düzenlenen bu ikamet türüne ve şartlarına ilişkin ayrıntılı bilgi, “insani ikamet izni” yazımızda yer almaktadır.

İnsan Ticareti Mağduru İkamet İzni Ret Sebepleri

İnsan ticareti mağduru ikamet izni, istisnai nitelik arz eden ikamet izni türlerindendir. Bu ikamet izninde, diğer ikamet türlerinde aranan şartlar aranmamaktadır. Dolayısıyla; yukarıda belirtilen herhangi bir şartın sağlanmaması, insan ticareti mağduru ikamet izninin reddine sebep olmayacaktır.

Fakat bu ikamet türü ile Türkiye’de kalmasına izin verilen yabancıların, suçun failleriyle yeniden bağ kurduklarının belirlendiği durumlarda ikamet izinleri yetkili makam tarafından iptal edilir.

İkamet izni türlerinin tamamı için söz konusu olan şartlara ve ret nedenlerine, “ikamet izni” yazımızda değinilmiştir.

İkamet İzni Başvurusu Reddine İtiraz

İkamet izni başvurusu reddine itiraz, ret sebeplerinden en az birinin söz konusu olması halinde gündeme gelir. İkamet başvurusuna ilişkin ret kararı, başvuru sahibine veya avukatına tebliğ edilecektir. Başvurusu reddedilen yabancı, ret kararının tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün içinde Göç İdaresi Genel Müdürlüğüne itirazda bulunma veya idare mahkemesinde dava açma hakkına sahiptir.

İtirazda bulunulduğu takdirde, yetkili makamın itirazı değerlendirmek için 30 günlük süresi mevcuttur. İdareye başvuru yapıldıktan sonra gündeme gelebilecek ihtimaller, aşağıda listelenmiştir.

• İtiraza verilen cevap olumlu ise ikamet izninin çıkarılması mümkün hale gelir.
• İtiraza verilen cevap olumsuz ise 60 günlük dava açma süresinden kalan süre zarfında idare mahkemesinde dava açılır. 60 günlük süre, idareye itirazda bulunulduğu an durmuş olacak ve ret kararının tebliğinden itibaren sürenin kalanı işlemeye devam edecektir.
• İtiraza 30 günlük süre içinde cevap verilmemişse itiraz reddedilmiş sayılır ve 60 gün içerisinde idare mahkemesinde iptal davası açılır. 

Burada özellikle sürelere dikkat edilmelidir. Ret kararının tebliğini izleyen günden itibaren 60 gün boyunca idareye itirazda bulunma veya idare mahkemesinde dava açma imkanı mevcuttur. Başvurucu örneğin 10. gün itirazda bulunur ve bu itiraza 20 gün sonra ret cevabı verilirse idari dava açmak için kalan süre, ret kararının tebliğini izleyen günden itibaren 50 gün olacaktır. Bu süre zarfında, idare mahkemesinde iptal davası açılabilir.

İdari dava ve itiraz sürelerinin doğru tespit edilememesi veya kaçırılması halinde, ret kararı kesinleşecek ve yabancı için sınır dışı edilme ihtimali gündeme gelecektir. Bu risklerden kaçınmak adına, uzman yabancılar avukatına danışarak adım atmakta fayda vardır.

İkamet İzni Başvurusu Reddine Karşı İptal Davası

İkamet izni başvurusu reddine karşı iptal davası, yetkili makama itirazda bulunmadan direkt açılabileceği gibi itiraz yolu tüketildikten sonra da açılabilir. Burada yetkili ve görevli mahkeme, ret kararını veren makamın bulunduğu yerdeki idare mahkemeleridir. İptal davasını açma süresi, ret kararının tebliğini izleyen günden başlayarak 60 gündür.

Konunun detaylarını açık şekilde ortaya koyan bir dilekçe ile dava açılır. Dava dilekçesinde, ikamet izni talebini haklı gösteren belge ve bilgilerin bulunması oldukça önemlidir. İdare mahkemesinin kararına karşı, istinaf imkanı bulunmaktadır. İptal davası kararına itiraz etmek isteyen taraf; kararın kendisine tebliğini izleyen günden itibaren 30 gün içinde, kararı veren mahkemeye istinaf dilekçesi sunabilir.

Bu durumda, istinaf mercii olan bölge idare mahkemesi dosyayı inceleyecektir. Fakat, bölge idare mahkemesinin verdiği kararın kesin olduğu ve buna karşı temyiz imkanı bulunmadığı unutulmamalıdır.

İkamet İzni Uzatma Başvurusunun Reddi

İkamet izni uzatma başvurusunun reddi; Kanun’un çeşitli hükümlerinde, ikamet izni türleri açısından ele alınmıştır. İkamet izni verilmesi için aranan ve başvuru sırasında mevcut olan şartlardan herhangi birinin ikamet izni verildikten sonra ortadan kalkması halinde, ikamet izni uzatma başvurusu reddedilir.

Aynı şekilde, uzatma başvurusu için aranan şartların sağlanamaması veya süre ve usul işlemleri noktasında hata yapılması halinde de başvuru reddedilir. İkamet iznini uzatma sürecine ilişkin bilinmesi gereken detaylar, “ikamet izni uzatma” yazımızda bulunmaktadır.

İkamet izni uzatma başvurusu, mevcut ikamet izninin son 60 günü içinde ileri sürülmüş olmalıdır. Aksi takdirde, başvur reddedilecektir. İkamet izni uzatma başvurusunun reddi halinde, bu işleme karşı itiraz ve iptal davası yolları mevcuttur. 

İkamet İzni Uzatma Başvurusunun Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

İkamet izni uzatma başvurusu reddine karşı itiraz ve iptal davası süreçleri, ikamet izni başvurusu reddi ile aynı hükümlere ve esaslara tâbidir. Uzatma başvurusu reddedilen kişi, yukarıda ikamet izni başvurusu reddine itiraz ve iptal davası yolları olarak izah edilen hukuki imkanlara aynı şartlarla başvurabilir.

Dolayısıyla, itiraz ve iptal davası imkanları için ret kararının tebliğini izleyen günden itibaren 60 günlük süre mevcuttur. Söz konusu talepler, bu süre dolduktan sonra ileri sürülemeyecektir.

İptal Davasında Yürütmenin Durdurulması

İkamet izni uzatma başvurusu reddedilen veya izni iptal edilen kişi buna karşı dava yoluna başvurduğunda; davanın yürütmeyi durdurma talepli açılması halinde, kişi dava süresince ikamet imkanından faydalanmaya devam edebilir.

Fakat bunun için dava mutlaka yürütmenin durdurulması talep edilerek açılmalı ve dilekçe hazırlanırken bu husus göz önünde bulundurulmalıdır. Yürütmenin durdurulmasına karar verilmesiyle birlikte başvurucu kişi, dava sonuçlanıncaya kadar ikamet izninin sağladığı imkanlardan faydalanmaya devam edecektir.

İkamet İzni Başvurusu Reddi Sonrasında Yeniden Başvuru

İkamet izni başvurusu reddi sonrasında, yeniden başvuru mümkündür. YUKK Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik m. 21/10 hükmü, bu konuyu düzenlemektedir. Mevzubahis hükme göre; ikamet izni ya da uzatma başvurusu reddedilenler, 6 ay içinde ikamet iznine tekrar başvuracak olursa farklı bir gerekçeye dayanmalıdır. Bu zaman dilimi içerisinde, aynı gerekçelere dayanarak yeniden ikamet izni başvurusu yapılamaz.

Bununla birlikte; aynı sebebe dayanarak ikamet iznine başvurmak isteyen yabancı, 6 aydan sonraki süreçte aynı gerekçelerle başvuru yapabilir. 6 aylık süre, başvurunun reddi kararının yabancıya tebliğ edildiği günü izleyen gün başlayacaktır.

Sonuç

İkamet izni başvurusu reddi konusunda, hangi durumların ret sebebi olduğu ve ret kararına karşısında ne yapılması gerektiği gibi önem arz eden hususlar mevcuttur. Buna ilişkin süreçlerde özellikle usule ve sürelere ilişkin bir hata yapılması halinde, yabancı sınır dışı edilebilir. Bu tür mağduriyetler yaşamamak adına, yabancılar avukatından destek almakta fayda vardır.