E-Tespit Nedir? Nasıl Yapılır?

E-tespit, günümüzde internet ve sosyal medya kullanımının artmasıyla birlikte bu mecralarda artarak görülen suçların, ispatlanması ve delillendirilmesi adına büyük öneme sahiptir. Elektronik ortamda meydana gelen olayların tespiti bu yolla yapılır.

Yazımızda e-tespit nedir, nasıl yapılır, ne gibi yararları vardır gibi sorulara yanıt vermeye çalışacağız. Günümüzde çok sık karşılaşılan bir soruna çözüm olması sebebiyle kişilerin bu konuda bilinçlenmesi ve ona göre hareket etmesi oldukça önemlidir. Bu sebeple yazımızı dikkatle okumanızı öneririz.

 E-Tespit Nedir?

Belirli bir anda veya zaman aralığında değişmeksizin kayıt altına alınması ve saklanması istenen bir donanım veya internet üzerindeki verilerin yetkili kişiler tarafından tespit edilmesi işlemine e-tespit denir.

İnternet ve sosyal medya kullanımı günümüzde oldukça yaygındır. Bu kullanımla birlikte bu mecralarda işlenen suçlar da artış göstermiştir. Suçların internet üzerinden işleniyor olması suçun işlenmesini kolaylaştırırken delil bulmak zor bir hal almıştır, bu noktada e-tespit bu zorluklara bir çözüm getirir.

Önceden internet üzerinden gerçek veya tüzel kişiye karşı bir site veya sosyal medya aracılığıyla suç işlendiğinde, kişi sitenin linkini veya sayfanın ekranın görüntüsünü alarak kendi çabalarıyla delil toplamaya çalışırdı. Ancak hukuki süreç başlayana kadar sitedeki suça neden olan içeriğin kaldırılması veya sitenin tamamen kapatılması hallerinde suçun tekrar tespit edilmesi zor hale gelmekte ve süreçte aksamalara neden olmaktaydı. Ancak bu sistemin uygulanmaya başlamasıyla birlikte elektronik ortamda tespit edilen suçlar kayıt altına alınmakta ve hukuki delil oluşturulmaktadır.

E-tespit konusu hakkında 1512 Sayılı Noterlik Kanunu ve Noterlik İşlemlerinin Elektronik Ortamda Yapılması Hakkında Yönetmelik olmak üzere iki temel mevzuat düzenlemesi bulunmaktadır. İlgili yönetmelik ve Noterlik Kanunu 198/A bendi uyarınca noterler elektronik ortamdaki görüntü, belge, video şeklinde olabilen her bir verinin tespiti işlerini yapabilir hale gelmiştir. İnternet ortamındaki verinin tespiti işlemi Türkiye Noterler Birliği Bilişim Sistemi aracılığıyla yapılır.

E-Tespit Nasıl Yapılır?

E-tespit işlemi temelde iki aşamadan oluşur. İlk olarak Türkiye Noterler Birliği’nin http://portal.tnb.org.tr linkinde yer alan E-Hizmetler bölümünden  tespite yönelik işlemler gerçekleştirilir ve buna ilişkin evrak alınır. Ardından noter işlemi gerçekleştirilmelidir. Yani alınan evrak noterce onaylanmalı ve ispat hukuku açısından kabul edilebilir bir tespit verisi elde edilmelidir.

DİKKAT: E-tespit süreci tek başına bir hukuki süreç değildir. Çoğu zaman bir suçla veya özel hukuk ilişkisi ile içiçedir. Dolayısıyla hukuki süreç içerisinde bütünlük arzeder. İşlemlerin de genel anlamda süreç gözönünde bulundurularak takip edilmesi gerekir. Dolayısıyla hatalı yahut ihmali işlemlerden kaçınmak adına bilişim avukatı yardımı almakta yarar vardır.

Hakaret Suçunda ve Diğer Hukuki İlişkilerde E-Tespit

E-tespit işlemi en çok sosyal medya üzerinden işlenen hakaret ve tehdit suçlarında gündeme gelir. Bu suçların tespiti açısından, cezanın kesinliği ve sürecin sağlıklı bir şekilde işletilebilmesi açısından e-tespit neredeyse olmazsa olmaz niteliktedir. Bunun haricinde her ne kadar suç teşkil etmese de özel hukuk münasebetlerinde de e-tespit gerekebilir. Örneğin boşanma davalarında ispat aracı olarak sosyal medya paylaşımları vs. kullanılacaksa bu delillerin kesinliği için bu işlemler gerekmektedir.

E-Tespit ücreti

Tespit işlemi ile sistem üzerinden kaydedilen veriler Türkiye Noterler Birliği Sisteminde kayıt altına alınır. İşlemin ücretlendirmesi, noterlik tarifesi üzerinden tespit sonucu çıkan belgeler ile noter huzurunda belge hazırlanırken tespit edilen görüntü sayısı ve mevcut ise indirilen dosyaların büyüklüğü dikkate alınarak yapılır.

İşlem sonucu ne kadar ücretin oluşacağı her tespit işleminde kaydedilen verilerin büyüklüğünün farklı olması sebebiyle değişiklik gösterecektir. Bu nedenle net bir ücret söylemek mümkün değildir. Bu noktada avukata danışılması yararlı olacaktır.

E-Tespit Sonrasında Avukat Desteğinin Önemi

Yazımızda E-Tespit işleminin ne olduğu ve internet üzerinden bu işlem yapılırken dikkat edilmesi gereken tüm ayrıntılara yer verdik. Görüldüğü üzere getirilen bu düzenleme ile birlikte sosyal medya üzerinden karşılaştığımız kişilik haklarına yapılan saldırılar sonucu uğranılan mağduriyetlerin tespit edilmesi ve ayrıca tespiti gerçekleşen bu verilerin daha sonra internet üzerinden silinmesi halinde bile geçerliliğini koruması çok daha kolay bir hal almıştır.

E-Tespit işlemi gerçekleştirildikten sonra açılacak ceza davası ve akabinde istenecek tazminatlar bakımından tespiti gerçekleştirilen tüm bu veriler delil olarak kullanılabilecektir. Hak kaybına uğramamak adına sürecin ilerleyen bu bölümünde bir avukattan destek almanız faydalı olacaktır.