Anonim Şirket Esas Sözleşmesinin Değiştirilmesi

Anonim şirketlerde esas sözleşmeye yeni hükümler eklemek, çıkarmak veya tümüyle değiştirmek anonim şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesi anlamına gelir. Esas sözleşme değişikliğinin kanunda yer alan usule uygun yapılması oldukça önemlidir.

Yazımızda anonim şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesi nedir, değişiklik için kanunda nasıl bir usul belirlenmiştir, sözleşme değişikliği için alınan kararda uygulanacak nisaplar nelerdir gibi konu ile ilgili merak edilenleri açıklayacağız.

Anonim şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesi önemli ayrıntılar içeren bir konudur. Bu sebeple yazımızı dikkatle okumanızı ve sözleşme değişikliği işlemleri yapılırken konuyu önce avukata sormanızı öneriyoruz.

Anonim Şirket Esas Sözleşme Değişikliği Nedir?

Anonim şirketlerin temel yapısını oluşturan, şirketle ilgili sermaye, pay sahipliği, hak, yetki gibi birçok hususu düzenleyen esas sözleşmenin kanundaki usule uygun olarak değiştirilmesidir. Anonim şirketlerin kuruluşundan başlayarak sona ermesi dahil her husus bu sözleşme ile düzenlendiği için değiştirilmesi aşamasında birtakım kurallar öngörülmüştür.

Esas sözleşme değişikliği sözleşmedeki bir hükmün kaldırılması, yeni bir hüküm eklenmesi veya içeriğinin tümüyle değiştirilmesi şeklinde karşımıza çıkabilir. Sözleşme hazırlanırken yapılan küçük yazım, imla hatalarının düzeltilmesi esas sözleşme değişikliği olarak nitelendirilemez.

Anonim şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesine ilişkin düzenleme 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu madde 452 ve devamında bulunur.  Madde 452’ye göre anonim şirket genel kurulunun kanundaki hükümlere uymak şartıyla esas sözleşme içeriğini bütünüyle değiştirme yetkisi vardır. Genel kurula tanınan bu yetkinin sınırları kazanılmış ve vazgeçilmez haklardır.

Anonim Şirket Esas Sözleşme Değiştirilmesinin Usulü

Anonim şirketlerde esas sözleşme değişikliğinin usulüne ilişkin bilgiler madde 413 ve devamında yer alır.

Değişiklik Taslağının Hazırlanması

Anonim şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesinde usule ilişkin ilk kural değişiklik taslağının hazırlanmasıdır. Değişiklik taslağını hazırlama görevi şirket yönetim kurulundadır. Yönetim kurulu şirketin ihtiyaçlarını dikkate alarak kendiliğinden bu taslağı hazırlayabileceği gibi genel kurulun isteği üzerine de değişiklik taslağı hazırlanabilir.

Gümrük ve Ticaret Bakanlığının İzni

Kural olarak anonim şirketlerin kuruluşu veya esas sözleşme değişikliği izne tabi tutulmamıştır. Ancak TTK madde 333 bu durumun istisnasını oluşturur. Madde 333 kapsamında olan şirketlerin kurulması ve esas sözleşmelerinde değişiklik yapması için  Gümrük ve Ticaret Bakanlığının izninin alınması gerekir.

Kanunda düzenlenmiş bu istisna dışında hiçbir anonim şirket kurulurken veya esas sözleşme değişikliği yaparken herhangi bir makamın iznine ihtiyaç duymaz.

Değişiklik Taslağının İlanı

Anonim şirket genel kurulu esas sözleşme değişikliği için toplantıya çağrılmadan önce, Gümrük ve Ticaret Bakanlığının izninin alınması gereken hallerde izinler alınmış izne gerek olmayan diğer şirketlerde yönetim kurulunun hazırladığı değişiklik taslağı ilan edilmelidir.

İlan anonim şirketin internet sitesinde ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde yapılır. İlan genel kurul çağrısını da içerir bir şekilde genel kurulun toplanmasından  en az 2 hafta önce yapılmalıdır.

Genel Kurul Toplantısı

Yukarıda da açıkladığımız üzere anonim şirketlerde şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesi genel kurulun vereceği karar ile olur. Genel kurulun esas sözleşme değişikliğine ilişkin yetkisi devredilmez niteliktedir.

Esas sözleşme değiştirilmesine ilişkin yapılacak oylamalarda pay sahiplerine oyda imtiyaz sağlanması yasaktır. Esas sözleşme değişikliği esasında bir genel kurul kararı olması sebebiyle gerekli koşulların oluşması halinde verilen karara karşı iptal davası açılması mümkündür.

Esas sözleşme değişikliği kararı alınması için öngörülen nisaplar TTK madde 421’de bulunur. Madde düzenlemesine göre esas sözleşme değişikliği için ağırlaştırılmış nisaplar belirlenmiştir. Kanunda düzenlenen nisapların daha ağırlarının esas sözleşme ile kararlaştırılması mümkündür. Ancak nisapların hafifletilmesi söz konusu olamaz.

Esas sözleşme değiştirilmesine ilişkin karar verilmesi şirket sermayesinin en az yüzde ellisinin bulunduğu genel kurul toplantısında hazır olan pay sahiplerinin oyların çoğunluğu ile mümkündür. Genel kurulun ilk toplantısında toplantı nisabı oluşmazsa 1 ay içinde yeni bir toplantı yapılır. Bu toplantıda karar için aranan nisap ilk toplantıdan farklıdır.

İkinci toplantıda, ilk genel kurul toplantısından farklı olarak şirket sermayesinin en az üçte birinin toplanmasıyla ile toplantı nisabı sağlanmış olur. Tüm bu nisaplar kanunda veya esas sözleşmede aksinin kararlaştırılmadığı hallerde geçerlidir.

Madde 421’de öngörülen esas sözleşme değişikliği için belirlenen nisaplar genel durumlar için söz konusudur. Madde düzenlemesinde bazı durumlar için daha ağır nisaplar belirlenmiştir.  Bilanço zararlarının kapatılması için yükümlülük ve ikincil yükümlülük koyan kararlar ve şirket merkezinin yut dışına taşınmasına yönelik verilen kararların alınması için sermayenin tamamını oluşturan pay sahiplerinin hepsinin olumlu oy vermesi gereklidir. İlk toplantıda toplantı nisabının sağlanamaması durumunda ikinci toplantıda için de aynı nisap söz konusu olur, herhangi bir farklılık yoktur.

Şirketin işletme konusunun tamamen değiştirilmesi, imtiyazlı pay oluşturulması ve nama yazılı payların devrinin sınırlandırılmasına ilişkin verilecek esas sözleşme değişikliği kararları şirket sermayesinin en az dörtte üçünü  oluşturan pay sahiplerinin olumlu oyları ile alınır. İlgili toplantı nisabı ilk toplantıda sağlanamazsa ikinci toplantıda da aynı nisap aranır.

Esas Sözleşme Değişikliğinin Tescili

Esas sözleşme değişikliğine ilişkin karar genel kurul tarafından verilir. Genel kurul tarafından verilen bu kararın tescil edilmesi gereklidir. Tescil işlemlerinde yetkili ve görevli organ anonim şirket yönetim kuruludur.

Yönetim kurulu şirket merkezinin bulunduğu yerin ticaret siciline genel kurulu kararını tescil ettirir. Ayrıca ilan edilmesi gereken hususlar ilan edilir. Bu işlemlerin ardından genel kurul tarafından verilen karar şirketin internet sitesine konulur. Esas sözleşme değişikliğinin üçüncü kişilere karşı ileri sürülebilmesi genel kurul kararının tescilinden sonra mümkündür.

Anonim Şirketlerde Avukat Zorunluluğu

Önemle belirtmekte yarar var ki anonim şirketlerin ticari hayattaki önemine binaen bazı özelliklere sahip anonim şirketler için avukatla çalışma zorululuğu söz konusudur. Bu durum şirketin her türlü işlemi için şirket lehinedir. Zira avukattan düzenli hukuki danışmanlık almak kısa, orta ve uzun vadede şirketin önemli zararlarını daha doğmadan önleyecektir. Konu ile ilgili olarak “anonim şirketlerde avukat zorunluluğu” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda yazımızda konuya ilişkin anonim şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesi hususunda genel hatlarıyla bilgi verdik. Görüldüğü üzere anonim şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesi konusunda dikkat edilmesi gereken teknik ayrıntılar bulunmaktadır. Bu nedenle anonim şirket esas sözleşmesinin değiştirilmesi sırasında herhangi bir hukuki hata yapmamak için şirketler hukuku avukatından destek alınması yararlı olacaktır.