Hatalı Ekspertiz Raporunda Eksperin Sorumluluğu

İkinci el araç satışı hem avantajların hem de dezavantajların bulunduğu bir hukuki işlem olduğu için hukuki zemini iyi bilinmelidir. İkinci el araç alanların ve satanların kanuni haklarını bilmesi önemlidir. Ekspertiz raporu da ikinci el araç satışında önemli bir yere sahiptir. Hatalı ekspertiz raporunda eksperin sorumluluğu da bu anlamda net bir şekilde bilinmelidir.

Yazımızda hatalı ekspertiz raporunda eksperin hukuki sorumluluğu ile ilgili bilinmesi gereken önemli ayrıntılara ve en çok merak edilen soruların cevaplarına yer vereceğiz. Önemine binaen yazımızı dikkatli okumanızı tavsiye ederiz.

İkinci El Araç Satışında Oto Ekspertizin Hukuki Sorumluluğu Nedir?

İkinci el araç satışında bilindiği üzere aracın hasarı, değişen parası, boyası, kilometresi, motor ve diğer kısımların durumu vs. gibi uğurlar önem taşır. Bu noktada alıcı ve satıcı yalnızca birbirlerinin beyanına göre değil, aracı inceleyen eksper raporuna göre hareket ederler. 

İşte araçta ekspertiz raporunda bulunmayan bir ayıp ortaya çıktığı zaman ekspertizin sorumlu tutulmasına oto eksperinin hukuki sorumluluğu diyoruz. Bununla ilgili temel hukuki düzenlemeler; 

• 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu
• 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
• 30331 Resmi Gazete sayılı İkinci El Motorlu Kara Taşıtlarının Ticareti Hakkında Yönetmelik düzenlemeleridir.

Hemen belirtmemiz gerekir ki araçta bir ayıp çıktığı zaman satıcı ile hatalı ve yanlış ekspertiz raporunu veren eksper müteselsilen sorumlu olur yani birlikte sorumlu olurlar.

Oto eksperinin hukuki sorumluluğun doğması için bu ayıpların var olmasına rağmen ekspertiz raporunda çıkmaması gerekir. Yani eksper hatalı, yanlış veya hileli rapor vermiş olmalıdır.

Bunun ayrıntılarına aşağıda değineceğiz. Ancak öncesinde oto ekspertiz zorunluluğundan ve ikinci el araç ayıbından bahsedeceğiz.

Oto Ekspertiz Zorunlu mu?

30331 sayılı yönetmelik madde 14 hükmü ekspertiz raporunu düzenler. Buna göre; 8 yaşının üzerinde yahut 160 bin km’nin üzerindeki araçlar için ekspertiz raporu alınması zorunlu değildir.

Bu şu anlama geliyor: eğer bir araç hem 8 yaşının altındaysa ve hem de 160 bin km’nin altındaysa o aracın satışında ekspertiz raporu alınması zorunludur. 

Ancak önemle belirtmemiz gerekir ki aracın yaşı veya km’si ne olursa olsun, ekspertiz raporu oto eksperinin hukuki sorumluluğunu doğurur. Tabi bunun için aşağıda izah edeceğimiz ayıpların ortaya çıkması gerekir.

İkinci El Araçta Ayıp Nedir?

Satılan şey ne olursa olsun satıcının bildirdiği özellikleri taşımaması, değerini veya sözleşme gereğince beklenen faydaları azaltan ya da kaldıran eksikliklerinin bulunması hukuken ayıp olarak nitelendirilir. 

İkinci el araç satışının doğası gereği araçta bir takım eksiklikler olacaktır. Burada açık ayıp değil gizli ayıplardan ötürü satıcı ve ekspertizin sorumluluğu gündeme gelir.

İkinci el araçlarda sıklıkla görülen ayıpları ise şu şekilde sıralayabiliriz:

• Aracın hasar kaydının veya değişen parçasının olması
• Aracın şasesinde bozulma, eğilme vs. olması
• Sunroof, radyo, kapı, far, camlar gibi özelliklerin bozuk olması
• Aracın şanzımanında, motorunda, yakıt sisteminde vs. bozukluk bulunması
• Kilometresinin düşürülmüş olması
• Baskı, balata veya yağ sisteminin bozuk olması
• Sebebi ne olursa olsun (bilinmese dahi) aracın satıcının vaat ettiğinden düşük performansta çalışması veya hiç çalışmaması (bu önemli)

Yine belirtmemiz gerekir oto eksperin hukuki sorumluluğun doğması için bu ayıpların var olmasına rağmen ekspertiz raporunda çıkmaması gerekir. Bu ayıpların sonradan öğrenilmesi de önemli değildir. Sonradan ortaya çıkan ayıplar derhal satıcıya ve ekspertize bildirilmelidir.

İkinci El Araç Ayıplı Çıkarsa Eksperin Sorumluluğu Ne Olur?

Belirtmemiz gerekir ki araçta ekspertiz raporunda yer almayan bir ayıp ortaya çıkarsa satıcı ve. ekspertiz bundan müteselsil sorumlu olur. Bunun anlamı şudur, alıcı ekspertiz raporunu hatalı veya yanlış düzenleyen ekspere veya satıcıya başvurabilir yahut her ikisine birden başvurabilir.

Türk Borçlar Kanunu madde 227 ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 11’de alıcının seçimlik haklarına yer verilmiştir. Esasen bunlar satıcıya karşı ileri sürülebilecek haklardır. Bu konunun tüm önemli ayrıntılarını “ikinci el  ayıplı araç satışında satıcının sorumluluğu” başlıklı yazımızda inceledik. Mutlaka okumanızı öneririz.

Ancak oto ekspertizinin hukuki sorumluluğu satıcı ile müteselsil sorumluluk olduğu için bunların kural olarak ekspere karşı da izler sürülebileceği kabul edilir. 

Burada kısaca belirtecek olursak ekspertizin sorumluluğu kapsamında iade, onarım, bedelde indirim veya tazminat gibi bir çok sorumluluk yer alır. 

Önemle tekrar etmemiz gerekir ki eksperin ekspertiz raporundan sorumluluğu, raporda yer almayan bir ayıbın ortaya çıkması sonucunda doğar. Yani raporun gerçek durumu yansıtmıyor olması gerekir ki oto ekspertizin hukuki sorumluluğundan bahsedilebilsin.

Oto ekspertizin sorumluluğu yalnızca hukuki sorumluluk mudur? Hayır, somut olayın özelliklerine göre oto ekspertizin hukuki sorumluluğuna cezai sorumluluk da eklenebilir. Yani gerçekleştirdiği fiil bir suç teşkil ediyorsa hakkında cezai işlem de yapılabilir. 

Örnek vermek gerekirse oto ekspertiz “kasıtlı olarak” raporu gerçeğe aykırı düzenlerse özel belgede sahtecilik ve dolandırıcılık suçları bakımından cezai sürece tabi tutulabilir. Bununla ilgili olarak “dolandırıcılık suçu” ve “özel belgede sahtecilik suçu” başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz. Uygulamada buna hileli ekspertiz raporu da denilmektedir.

Burada uygulamada çok yaygın bir meseleye de değinmekte yarar görüyoruz. Bazen aracın kilometresinin kasıtlı olarak düşürüldüğü görülmektedir. Kimi zaman bu ekspertiz tarafından yapılabiliyor. Bu durumda hem satıcı hem de ekspertizin ağır bir fiili söz konusu olur ki bunun sonuçları da ciddi olur. Bununla ilgili olarak “kilometresi düşürülmüş alan kişinin hakları” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz

Oto Eksperinin Hukuki Sorumluluğu Kaç Yıldır?

Ayıptan sorumluluğun süresine kıyasen oto eksperinin hukuki sorumluluğu 2 yıldır diyebiliriz. Ancak oto ekspertizin hukuki sorumluluğu eğer ağır ihmali veya kötüniyeti söz konusu ise 2 yıldan sonra da devam eder.

Belirtmemiz gerekir ki bu tür bir durumda ayıp öğrenilir öğrenilmez hem satıcıya hem de ekspertize derhal başvurulmalıdır.

Ekspertiz Raporu Alınmadan Satış Yapılmışsa Ne Olur?

Ekspertiz raporu alınmadan satış yapılmışsa satıcının sorumluluğu devam eder. Yani yönetmelikte yer alan ekspertiz raporu zorunluluğuna uyulmaması, satıcının sorumluluğunu kaldırmaz. Ancak rapor alınmamış olduğundan sadece satıcıya gidilebilecektir.

İkinci El Araçla İlgili Hukuki Süreçte Nelere Dikkat Edilmelidir?

Yukarıda ikinci el araç satışında oto eksperinin hukuki sorumluluğundan bahsettik. Görüldüğü üzere ikinci el araç satışı da hukuki güvenlik bakımından kanunlarda korunmuştur. 

Ancak belirtmemiz gerekir ki süreç çoğu zaman yukarıda anlattığımız kadar yalın olmaz. Çoğu olayın temas ettiği başkaca hukuki sorunlar olabilir. Bu nedenle hukuki süreç başlamadan ön hukuki zemin oluşturulması gerekebilir. 

Bu tür durumlarda hak kaybı yaşamamak adına tecrübeli avukatlarla çalışmak en sağlıklısı olacaktır. Aksi halde usuli veya esasa ilişkin hatalar ciddi zararlara yol açabilir.i