Özel Belgede Sahtecilik Suçu

TCK 207. madde düzenlemesinde yer alan özel belgede sahtecilik (özel evrakta sahtecilik) suçu ciddi bir suçtur ve uygulamada sıklıkla yargılamaya konu olur. Bu suçun hem unsurları hem de yargılama süreci ile ilgili önemli ayrıntılar vardır.

Yazımızda özel belgede sahtecilik suçu ile ilgili en çok merak edilen soruları cevaplandıracağız ve konunun bilinmesi gereken başka özelliklerine yer vereceğiz.

TCK 207 kanun maddesini okumak istemeyenler direk olarak aşağıda konu ile ilgili detaylı açıklamalarımıza geçebilir.

TCK 207 Özel Belgede Sahtecilik Suçu Nedir?

Bir özel belgenin; sahte olarak düzenlenmesi, gerçek bir özel belgenin aldatıcı şekilde değiştirilerek kullanılması veya bu şekilde sahte olduğu bilinen özel belgelerin kullanılmasına özel belgede sahtecilik suçu denir.

Burada belge nedir, resmi belge – özel belge ayrımı nasıl olur, bir belgeyi özel belge yapan nedir gibi sorular akla geliyor olabilir. Buna aşağıda değineceğiz. Ancan yukarıda yaptığımız tanıma göre özel belgede sahtecilik suçunun işlenebilmesi için şu 3 hareketten en az birisinin işlenmiş olması gerekir:

• Bir özel belgeyi sahte olarak düzenleyerek bunu kullanmak: Aşağıda unsurlarına değineceğimiz özel belgeleri sahte olacak şekilde düzenlemek ve bunu bir hukuki ilişkiye konu edinmek ile TCK 207/1 suçu oluşmuş olur. Hemen belirtmemiz gerekir ki belgenin sadece sahte olarak düzenlenmesi TCK 207’den ötürü cezalandırılmak için yeterli değildir. Bu özel belgenin kullanılması da şarttır. Örnek vermek gerekirse sahte kira sözleşmesi, sahte tahliye taahhütnamesi, sahte gider pusulası düzenlemek ve bunları kullanmak ile TCK 207/1 suçu oluşur.
• Gerçek bir özel belgeyi aldatıcı şekilde değiştirerek bunu kullanmak: Bu fiil de gene TCK 207/1’de yer alır. TCK 207/1’in bu şekilde oluşabilmesi için öncelikle ortada bir özel belge olmalı, bu özel belge üzerindeki temel unsurların değiştirilmesi, bu değiştirmenin profesyonel olması yani kişilerin ilk bakışta değişikliği farketmemesi, son olarak da bu değiştirilen özel belgenin kullanılması gerekir.
• Sahte olduğu bilinen bir özel belgeyi kullanmak: TCK 207/2 ise failin zaten sahte olduğunu bildiği özel belgeyi kullanmasını suç olarak düzenler. Bu sahte özel belge başka herhangi bir kişi tarafından sahte olarak düzenlenmiş veya gerçek bir belge iken değiştirilmiş olabilir. Bu durumdan bir şekilde haberdar olan diğer kişiler bu belgeyi kullanırsa TCK 207/1 suçunu işlemiş olur.

Suçun nasıl işlendiğinden bahsettik. Bu üç hareket unsuru ile TCK 207 özel evrakta sahtecilik cezası söz konusu olacaktır. Özel belgede sahtecilik suçu cezasına geçmeden önce hangi belgeler özel belge olarak kabul edilir buna bir bakalım.

Belge Nedir? Mahkeme Neleri Özel Belge Olarak Kabul Eder?

Belge; olayları nakleden, içerdiği irade beyanları hukuken değer taşıyan ve belirli bir kişi tarafından oluşturulan her türlü yazılı araca denir. Dolayısıyla belgede sahtecilik suçları anlamında bir belgeden bahsedebilmek için bunun;

• Yazılı olması
• İçerdiği irade beyanının hukuki bir karşılığının olması
• Düzenleyen kişinin belirli olması gerekir.

Hukuken iki tür belge vardır. Birisi resmi belge diğeri özel belgedir. Kamu görevlisi tarafından görevi gereği düzenlenen belgelere resmi belge denir. Yani;

• Kamu görevlisi tarafından düzenlenmiş olacak
• Görevinden ötürü düzenlenmiş olacak

bu iki unsuru taşıyan belgelere resmi belge denir. Bu iki unsuru aynı anda taşımayan, yani resmi belge olmayan, her türlü belgeye de özel belge denir.

Peki savcılık veya ceza mahkemesi neleri özel belge olarak görür, örnek vermek gerekirse şunları sayabiliriz:

• Bir borca ilişkin ibraname
• Faturalar
• İşe giriş – çıkış bildirgeleri
• İhtarname – ihbarnameler
• Ücret bordroları
• Kira sözleşmeleri, tahliye taahhütnameleri
• Satış sözleşmesi ve diğer Türk Borçlar Kanunu sözleşmeleri,
• Başkası adına sınava girilip de o kişi adına düzenlenen sınav kağıdı
• Şirket karar defteri
• Sigorta belgeleri ve poliçeleri
• Noterde onaylama suretiyle düzenlenen belgelerin onay kısmını kapsamayan ve yalnızca dışarıda yazılıp getirilen içeriği
• Sahte otobüs, uçak vs. bileti
• Bir hakkı ispata yarayan ve yazılı delil başlangıcı olan yazılar
• Belirli bir olayı ispatlayan mektuplar
• Özel ilaç reçeteleri
• Sahte ilaç küpürleri
• Dilekçeler ve suç bildirim yazıları,
• Özel hekim raporu
• Banka teminat mektubu
• Beyanname

belgeler üzerinde özel belgede sahtecilik suçunun işlenmesi mümkündür.

Ancak bu bahsettiklerimiz yalnızca konuya ilişkin örneklerdir. Yani somut olayda başka belgeler de bu suça konu olabilir veya olmayabilir. Bunun doğru bir şekilde değerlendirilebilmesi için ceza avukatı yardımı alınmalıdır.

Kambiyo Senedi, Emtiayı Temsil Eden Senet, Hisse Senedi veya Vasiyetname Üzerinde Sahtecilik

Bilindiği üzere kambiyo senetleri, emtiayı temsil eden belge, hisse senedi veya vasiyetnameler resmi belge değildir. Bir kamu görevlisi tarafından görevi gereği düzenlenmezler. Bu nedenle yukarıda yaptığımız tanım gereğince özel belge kabul edilmeleri gerekir.

Ancak TCK 210/1 hükmü uyarınca; emre veya hamile yazılı kambiyo senedi, emtiayı temsil eden belge, hisse senedi, tahvil veya vasiyetname üzerinde sahtecilik yapıldığı zaman özel evrakta sahtecilik cezası değil resmi evrakta sahtecilik cezası uygulanır. Bununla ilgili önemli ayrıntılar için “resmi belgede sahtecilik suçu” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Özel Belgede Sahtecilik Cezası

Yukarıda TCK 207/1 ve TCK 207/2’de yer alan toplam üç farklı suç fiilinden bahsettik. TCK 207 düzenlemesinde özel belgede sahteciliğin her üç fiili için de aynı ceza öngörülmüştür. Buna göre özel evrakta sahtecilik suçu cezası alt sınırı 1 yıl ve üst sınırı 3 yıl olan hapis cezasıdır.

Bu ceza miktarı, suçun temel işleniş şekli için öngörülen cezadır. Yani özel evrakta sahtecilik cezasına artırıcı veya azaltıcı olarak etki eden başka unsurlar da olabilir. Dolayısıyla özel evrakta sahtecilik cezası 1 yılın altında veya 3 yılın üzerinde verilebilir.

TCK 207 Suçunda Cezayı Azaltan Haller ve Cezası

TCK kapsamında suçlar için geçerli bazı ceza indirimi halleri vardır. Bazı suçlar için de bu hallere ek olarak özel ceza indirimi halleri öngörülmüştür. Özel belgede sahtecilik suçunda hem bu suç için özel olarak düzenlenmiş ceza indirim nedeni vardır hem de gene hükümler kapsamında ceza indirimi gerektiren nedenler uygulanır.

TCK 211 hükmü uyarınca özel belgede sahtecilik suçu ‘bir hukuki ilişkiye dayanan alacağın ispatı veya gerçek bir durumun belgelenmesi amacıyla işlenmişse’ verilecek olan ceza 1/2 oranında artırılır.

Bu kapsamda TCK 207 suçu cezalarını bir tablo ile özetlemek gerekirse:

Peki cezayı azaltan başka ne gibi nedenler olabilir? Şöyle ki;

• Suç teşebbüs aşamasında kalmış olabilir
• Olası kast ile işlenmiş olabilir
• Fail çocuk veya sağır – dilsiz olabilir
• İyi hal indirimi olabilir

bunlar gibi haller olabilir.

Burada saydıklarımız özel belgede sahtecilik için gündeme gelebilecek olan hallerdir. Niteliğine uygun düştüğü ölçüde TCK’da yer alan diğer ceza indirimi sebepleri de TCK 207 suçu için uygulanabilir.

Özel Evrakta Sahtecilik Suçunun Unsurları

TCK 207 suçu herkes tarafından işlenebilen genel nitelikli bir suçtur. Bir kamu görevlisi de özel belgede sahtecilik suçu işleyebilir. Önemli olan belgenin niteliğidir. Ayrıca belge yukarıda saydığımız özellikleri taşıyor olmalıdır. Tekrar etmek gerekirse belgenin aldatıcı özelliği de olmalıdır.

Özel belgede sahtecilik suçu kasten işlenebilir. Taksirle işlenmesi mümkün değildir. Olası kastla işlenmesi de mümkündür. Olası kast, failin asıl amacının söz konusu suç fiili olmaması ancak hedefine ulaşabilmek için o fiili gerçekleştirmek bakımından ‘olursa olsun’ şeklinde hareket etmesi yani neticeyi istemeyip kabullenmesi anlamına gelir.

ÖNEMLİ: TCK 207 suçunda söz konusu belgenin muhakkak kamuya yönelik zarar verebilme özelliği olmalıdır. Yani zarar doğurma ihtimali olmayan bir belge ile özel belgede sahtecilik suçu işlenemez. Zararın ortaya çıkması şart olmayıp zarar doğurma yeteneğine sahip bir belgenin kullanılması yeterli ve gereklidir.

Suçun Diğer Suçlarla Birlikte İşlenmesi

Özel belgede sahtecilik suçu başka bir suçun işlenmesi sırasında ayrı olarak işlenmiş olabilir. Burada cezalandırmanın neye göre yapılacağı somut olayın özelliklerine göre belirlenir.

TCK 207 suçunun başka suçlarla birlikte işlenmesini şu şekilde tablo olarak izah edebiliriz:

ÖNEMLİ!: Tabloda son iki kısımda yer alan fiillerin aynı suç işleme kararı kapsamında olması gerekir. Aksi halde ne kadar suç işlenmişse o kadar özel belgede sahtecilik cezası verilir. Yani bir kişi birden fazla kişiye karşı farklı suç işleme kararı kapsamında sahte özel belge kullanırsa mağdur sayısı kadar ceza verilir.

TCK 207 Suçuna Teşebbüs

Yukarıda özel belgede sahtecilik suçunun ne şekilde işlenirse işlensin sahte özel belgenin kullanılmaması halinde cezalandırılamayacağını söyledik. Yani sahte özel belgenin üretilmesi, değiştirilmesi vs. durumlarında suçun icra hareketlerine başlanmış olmaz. Dolayısıyla üretip kullanmama, değiştirip kullanmama gibi hallerde teşebbüs hükümleri uygulanmayacağı gibi zaten suç oluşmaz da.

Özel belgede sahtecilik suçuna teşebbüs edilebilmesi için kullanma aşamasında suçun yarıda kalması gerekir. Bu yarıda kalma durumu da failin elinde olmayan nedenlere dayanmalıdır. Böyle olduğu zaman cezada 1/4 ile 3/4 oranı arasında indirim yapılır.

TCK 207 Suçunun Birden Fazla Kişi ile Birlikte İşlenmesi

Özel belgede sahtecilik suçuna iştirak konusunda genel hükümler uygulanır. Yani bir kişi bu suça ‘yardım eden’, ‘azmettiren’, dolaylı fail’ veya ‘müşterek fail’ olarak katılabilir. Ancak ne olursa olsun suça katılan diğer kişilerde de özel belgede sahtecilik kastı aranır.

Aksi halde o kişilerin cezalandırılması söz konusu olmaz. Bununla ilgili olarak ‘suça yardım etme’ ve ‘suça azmettirme’ başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz.

TCK 207 Suçunda Yargılama Süreci ve Bilinmesi Gerekenler

Yukarıda özel belgede sahtecilik suçu ile ilgili bilinmesi gereken temel kanuni unsurlardan ve cezalandırmadan bahsettik. Yargılama süreci de en az bu anlattıklarımız kadar önemlidir. Şimdi TCK 207’den ötürü ceza soruşturma ve kovuşturmasında ne gibi hususlarla karşılaşılabileceğine değineceğiz. Ancak öncesinde süreci şu tablo ile özetleyebiliriz:

Özel Belgede Sahtecilikte Şikayet, Şikayetten Vazgeçme ve Zamanaşımı

TCK 207 suçu takibi şikayete bağlı olmayan suçlar arasında yer alır. Dolayısıyla bu suçun soruşturulması ve kovuşturulması için mağdurun şikayetine gerek olmaz, yapılan bildirim ihbar olur.

Bu nedenle özel belgede sahtecilik şikayet süresi diye bir durum olmaz. Ancak 8 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Bu süre içerisinde soruşturma işlemlerinin yapılmış olması gerekir.

Takibi şikayete bağlı suçlarda şikayetten vazgeçildiği zaman soruşturma aşamasında kovuşturmaya yer olmadığı kararı, kovuşturma aşamasında davanın düşmesi kararı verilir. Ancak TCK 207 şikayete tabi bir suç olmadığı için şikayetten vazgeçme dilekçesi verildiği zaman süreç sonlanmaz yani devam eder.

Bu şikayetten vazgeçme dilekçesi hukuken sonuç doğurmayacak olsa da mahkemenin vereceği karara olumlu yönde etki edecektir. Ancak burada hatalı bir işlem yapılmaması ve hatta iftiradan soruşturmaya uğramamak adına bu dilekçenin tecrübeli ceza avukatlarına yazdırılması gerekir.

Özel Belgede Sahtecilik İyi Hal İndirimi

Sanığın dava sürecinde ve suçu işledikten sonraki  tavrı ve davranışları, mağdura karşı tutumu, zararı gidermesi, somut olayın aydınlanmasına yardımcı olması, sosyo – ekonomik durumu, saygınlığı vs. durumlar gözetilerek cezasında 1/6 oranına kadar indirim yapılabilir.

TCK 207 suçu için de bu indirim kalemi uygulanabilir. Bunun şartları ve diğer özellikleri için “iyi hal indirimi” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

TCK 207 Suçunda HAGB, Cezanın Ertelenmesi, Adli Para Cezasına Çevirme

TCK 207 suçu cezası 2 yılın altında veya üstünde olabilir. 2 yıl veya altında ise ve diğer şartlar da oluşmuşsa sanık hakkında hükmün açıklanmasının geri bırakılması veya cezanın ertelenmesi kararı verilebilir. Her iki kararla da kişiye bir denetim süresi tanınır, kişi cezaevine girmez.

Bu sürelerin sorunsuz geçirilmesi halinde HAGB ile sanki hiç suç işlenmemiş gibi sonuç doğarken cezanın ertelenmesi ile sanki o ceza infaz edilmiş gibi sonuç doğar. Bu iki karar ile ilgili olarak ‘hükmün açıklanmasının geri bırakılması’ ve ‘cezanın ertelenmesi’ başlıklı yazılarımızı inceleyebilirsiniz.

Özel evrakta sahtecilik cezasının alt sınırı 1 yıldır. İndirim kalemleri ile 1 yılın altına düşmesi mümkündür. Eğer 1 yılın altında kalırsa ve diğer şartlar da varsa özel evrakta sahtecilik suçu paraya çevrilebilir. Bununla ilgili olarak ‘adli para cezası’ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

TCK 207 Memuriyete Engel mi?

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu madde 48 düzenlemesine göre 1 yılın üzerinde hapis cezası alan kişiler ile süresi 1 yılın altında kalsa dahi bazı özel suçlardan ceza alan kişiler devlet memuru olamaz, memur ise bu sıfatını kaybeder.

TCK 207 suçu hem ceza miktarı bakımından hem de maddede sayılan sahtecilik suçları arasında yer alması bakımından memuriyete engel olur.

Özel – Resmi Belgede Sahtecilik Farkı

Resmi belgede sahtecilik suçu TCK 204 düzenlemesinde yer alır. Özel belgede sahtecilik ile resmi belgede sahtecilik suçlarını kıyaslayacak olursak,

Sonuç

Yukarıda özel belgede sahtecilik suçunun önemli ayrıntılarına ve ceza muhakemesi sürecine değindik. Ancak süreç hiçbir zaman bu anlattıklarımızla kalmaz. Her zaman somut olaya etki eden başka unsurlar olur.

Bu nedenle mevzuata bütüncül yaklaşmak gerekir. Hatalı yahut ihmali işlemlerden uzak durarak telafisi güç zararlara neden olmamak gerekir. Bu kapsamda yapılacak en sağlıklı durum bir ceza avukatı ile süreci ilerletmektir.