Mesafeli Satış Sözleşmesi

Mesafeli satış sözleşmesi, e-ticaret sitelerinde gerçekleştirilen mal ve hizmet satışlarında tüketicinin online ortamda onayladıkları sözleşmedir. Genel kanının aksine bu sözleşme bir taslaktan ibaret değildir. Her satış işlemine, satışın konusuna, e-ticaretin niteliğine vb. birçok unsura göre değişen ve ona göre hükümler içermesi gereken bir sözleşmeden bahsediyoruz.

İnternetten alışveriş yapmanın artık ne kadar yaygın olduğunu konuşmaya gerek yok. Ancak internet ortamında bir şey satmanın veya internetten bir şey satın almanın hukuki arka planını bilmek gerekiyor. Özellikle e-ticaret işiyle uğraşan kişilerin, işlemlerini e-ticaretin sıkı kurallarına uydurması gerekiyor.

Bu nedenle e-ticaretin en önemli unsuru olan mesafeli satış sözleşmesinin önemli ayrıntılarını bu yazıda sizler için açıkladık. Genel olarak e- ticaret sözleşmeleri konusunda bilgi almak için “e-ticaret sitesinde bulunması gereken hukuki metinler” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Aşağıda mesafeli sözleşmelere ilişkin genel bir bilgilendirmeden sonra mesafeli satış sözleşmesinin özelliklerine,mesafeli satış sözleşmesinden cayma hakkına, bu tarz sözleşmeler hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlara ve konunun diğer önemli ayrıntılarına değindik. Konunun önemli olması nedeniyle yazımızı dikkatlice okumanızı tavsiye ediyoruz.

Mesafeli Sözleşme Nedir?

Her mesafeli sözleşme mesafeli satış sözleşmesi olacak diye bir kural yok. Mesafeli satış, mesafeli sözleşmenin bir türü. Yazımızın asıl konusu mesafeli satış sözleşmesi olsa da mesafeli sözleşmelere burada kısaca değinmekte fayda var.

Mesafeli sözleşmeler ile ilgili olarak iki temel mevzuat düzenlememiz mevcuttur. Bunlardan birincisi ve en temel olanı 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’dur. İkincisi ise, Mesafeli Sözleşmelere Dair Yönetmelik’dir.

Her iki düzenlemede de mesafeli sözleşme tanımlanıyor. Buna göre, satıcı yahut sağlayıcı ile tüketicinin eş zamanlı karşı karşıya olmaksızın, mal veya hizmetlerini uzaktan pazarlamaya müsait bir sistem üzerinden kurulan ve kurulma anı bu sistemde işlem yapıldığı an olan sözleşmeler mesafeli sözleşme olarak tanımlanıyor.

Kanun uzaktan iletişim araçları derken ne demek istediğini mevzuatın bir başka hükmünde açıklıyor. Buna göre uzaktan iletişim araçları; mektup, katalog, telefon, faks, radyo, televizyon, e-mail, sms, internet gibi araçlardır. Yani yüz yüze kurulmamış her sözleşme mesafeli sözleşme olma potansiyeline sahiptir. Bugün için bunlardan en yaygın olanı internet yani e-ticaret mesafeli satış sözleşmesidir.

Mesafeli Satış Sözleşmesi Nedir?

Mesafeli sözleşmelerin satışı konu edindiği durumlarda mesafeli satış sözleşmesinden bahsederiz. İnternetten yapılan her satış sözleşmesi, mesafeli satış sözleşmesidir diyemeyiz. Çünkü bir satışın mesafeli satış sözleşmesi olarak nitelendirilebilmesi için yukarıda yaptığımız tanımdaki unsurların varlığı gerekir. En önemlisi satış sözleşmesinin bir tarafı her zaman ‘tüketici’ olmak zorundadır. Yani her e-ticaret sözleşmesi için mesafeli satış sözleşmesidir diyemiyoruz. Ancak çoğu mesafeli satış sözleşmesidir.

Peki tüketici kimdir? Kimler tüketiciye tanınan haklardan yararlanabilir? Kanunda tüketici de tanımlanmıştır. Buna göre tüketici, ticari veya mesleki olmayan amaçla işlem yapan kişidir. Tüketici işlemi ise, tüketici ile ticari maksatla hareket eden kişi arasında gerçekleştirilen her türlü sözleşme ve hukuki işlemdir. Bu sözleşmelerin kapsamı akla gelebilecek her türlü sözleşmeyi içerir.

Aslında bu sözleşme klasik satış sözleşmesinin mesafeli kurulduğu şekildir ancak yaygınlığından ötürü artık ayrı hükümlere tabi kılınmıştır. Mesafeli satış sözleşmesinden önce aslında tüketicinin karşısına ön bilgilendirme formu çıkar.

Bu form tüketicinin yaptığı işlemin özellikleri, hukuki niteliği ve sahip olunan hakları içerir. Bununla ilgili önemli ayrıntılar için “ön bilgilendirme formu” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Ancak burada şunu belirtmemiz gerekir ki bu metin içerisinde tüketiciye “mesafeli satış sözleşmesini onaylarsa sözleşmenin kurulmuş olacağı” bildirilmelidir. Yani ön bilgilendirme formu ve mesafeli satış sözleşmesi arasında bu şekilde bir ilişki vardır.

Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeler eğer mesafeli olarak kurulmuşsa bu sözleşmenin bir nüshasının kağıda basılı olarak yahut kalıcı veri sağlayıcısı ile tüketiciye verilmesi, satıcı için bir zorunluluktur.

Aynı şekilde paket tur düzenleyici yahut aracıları, abonelik sözleşmesinin satıcı tarafı mesafeli olarak kurulan paket tur veya abonelik sözleşmesinin bir nüshasını tüketiciye vermek zorundadır.

Mesafeli satış sözleşmesinde neler olur? → Mesafeli satış sözleşmesine bu yazıda belirttiğimiz esaslar doğrultusunda istenilen hükümler konulabilir. Ancak uygulamada genellikle şu hususlar yer alır:

• Sözleşmenin ve satışın konusu
• Ödeme ve teslimat bilgileri
• Sözleşmenin hükümlerini doğurduğu tarih
• Tarafların ifa süreleri
• Mücbir nedenler varsa nasıl sonuçlar doğacağı
• Satıcının hak ve yükümlülükleri
• Tüketicinin hak ve yükümlülükleri
• Sipariş ve ödeme prosedürüne ilişkin bilgiler
• İade ve cayma hakkının kullanılması
• Garanti kapsamına ilişkin bilgiler
• Gizlilik hükümleri
• Uyuşmazlık çıkması durumunda hangi mahkemelerin yetkili olacağı

Mesafeli Sözleşmeden Cayma

Mesafeli satış sözleşmesinden cayma uygulamada çok önemli konular arasındadır. Mesafeli satış sözleşmesinden cayma hakkı, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun madde 48/4 düzenlemesinde yer alıyor.

Buna göre tüketicinin sözleşmeden dönmek için 14 günlük hak düşürücü süresi vardır. Bu 14 gün içerisinde herhangi bir neden göstermeden ve cayma bedeli ödemeden sözleşmeden dönebilir. Sözleşmede bunu engelleyici hüküm bulunamaz ve cayma bedeli buna göre belirlenmek zorundadır.

Tüketicinin cayma hakkı, satıcı tarafından tüketiciye bildirilmek zorundadır. Bunun yapıldığının ispatı da satıcıya aittir. Eğer yönetmelik kurallarının gerektirdiği şekilde tüketici bilgilendirilmemişse cayma hakkı süresi 14 gün + 1 yıl olur. Burada cayma hakkının ayrıntılarına girmiyoruz. Konunun önemli ayrıntıları İçin “e- ticarette cayma hakkı” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Mesafeli Satış Sözleşmesinin İfası ve Malın Teslimi

Mesafeli satış sözleşmesi tüketici tarafından onaylandığı andan itibaren satıcı sözleşmede taahhüt ettiği süre içerisinde satış konusu edimi yerine getirmek zorundadır.

Ancak belirtmemiz gerekir ki bu satış konusunu teslim süresi en fazla 30 gün olabilir. Yani internetten tüketici olarak bir ürün sipariş ettiğiniz zaman bunun 30 gün içinde gönderilmemesi durumunda bazı haklarınız mevcut.

Buna göre öncelikle talep etmeniz halinde tüketicinin yaptığı tüm ödemeler iade edilir. Ayrıca bu miktara kanuni faiz eklenerek iade sağlanır. Ayrıca tüketiciyi borç altına sokan senet vs. alınmışsa bunlar da iade edilir.

Mesafeli satış sözleşmesine konu edilen mal veya hizmetin yerine getirilmesi bir şekilde imkansızlaşırsa satıcı bu durumu öğrenmesini takiben 3 gün içerisinde bu durumu tüketiciye bildirmekle yükümlü olur. Bu bildirim yazılı olarak veya kalıcı veri sağlayıcısı ile gerçekleştirilir. Ayrıca tüketiciden alınan tüm ödemeler iade edilir. Bu iade de bahsettiğimiz bildirimin üzerinden 14 gün içerisinde yapılmak zorundadır.

Bazı durumlarda satış gerçekleşir ancak stokta bulunmadığı için satıcının sözleşmeyi iptal ettiği görülür. İşte bu da hatalı bir yaklaşımdır çünkü kanun malın stokta bulunmamasını ifanın imkansızlaşması olarak görmemektedir.

Mesafeli Satış Sözleşmesinde Zarardan Kim Sorumlu Olur?

Satıcı, malı tüketiciye veya onun söylediği başka bir kişiye teslim edene kadar ortaya çıkan zarardan sorumludur. Buna kayıp ve her türlü hasar dahildir. Yani kargo firması mala bir zarar verse veya malı kaybetse bundan ötürü satıcı tüketiciye karşı sorumlu olur. Sonrasında satıcı kargo firmasına uğradığı zarardan ötürü rücu ederek ödediği miktarı alır.

Ancak şöyle bir durum vardır ki eğer satıcı belirli bir kargo firması ile çalışıyorsa ancak tüketici başka bir kargo firması ile ürünün gelmesini istemişse artık satıcının sorumluluğu malı kargoya teslim edene kadardır.

Eğer mesafeli satış sözleşmesi ile tüketiciye satılan mal ayıplı (hasarlı, bozuk, yırtık, vaat edilen özelliklerini taşımıyor vb.) ise bu sefer tüketicinin bazı seçimlik hakları söz konusu olur. Sözleşmeden cayma hakkı süresi geçirilirse bu ayıp hükümlerine başvurulur.

Buna göre tüketici, malı iade edip ücret iadesi alabilir, aşırı bir masraf gerektirmediği taktirde malın ücretsiz tamirini isteyebilir, ayıpsız benzeri ile değiştirilmesini talep edebilir.

Satıcının bu hakları tüketiciye tanımaması durumunda Tüketici Hakem Heyetine başvuru yapılabilir. Başvurudan istenilen sonuç alınmazsa Tüketici Mahkemesinde dava açılabilir.

Tüketici Bilgilerinin Saklanması

Satıcının, mesafeli satış sözleşmesini, cayma hakkını tüketiciye bildirdiği metni, ön bilgilendirme formunu ve diğer hususlardaki her bir işleme dair belgeleri 3 yıl süreyle saklaması zorunludur. İstenilmesi halinde bu belgeler yetkili resmi kurumlara ve tüketicilere verilir.

Online ortamda yapılan satışlarda teslim edilen gayrimaddi mal veya ifa edilen hizmetin ayıpsız olduğunu olası bir yargılamada ispatla mükelleftir. Dikkat edilmesi gerekir ki burada maddi olmayan mallar ve hizmetler için geçerli bir kural söz konusudur.

Mesafeli Satış Sözleşmesi Hazırlanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Görüldüğü üzere birçok hüküm mesafeli satış sözleşmesinde yer alıyor ve bunların kanuni arka planı gerçekten oldukça karmaşık yapıda. Dolayısıyla bu sözleşmelerin taslak metinlerden ibaret olduğunu düşünmek büyük hatadır. Her bir hüküm özenle, ticaretin sağlıklı işleyebilmesi amaçlanarak hukuki zeminde hazırlanmalıdır. Yapılacak olan satışın niteliği, tacir ve tüketicinin durumu vs. bir çok etken bu hükümlerin hazırlanmasında etkilidir.

Mesafeli sözleşmeler, klasik sözleşmelere göre tüketicilerin kandırılmasına daha müsait olduğu için yukarıda bahsettiğimiz mevzuat düzenlemeleri tüketiciyi koruma esasına göre hazırlanmıştır.

Uygulamada gerek Tüketici Hakem Heyetleri gerek Tüketici Mahkemeleri tüketici lehine yorumlama getirerek hüküm verir. Dolayısıyla mesafeli satış sözleşmesinin açık, net ve kanuni düzenlemelere boşluk bırakmayacak şekilde uygun olması gerekir.

Mesafeli satış sözleşmesi, ön bilgilendirme formu ve cayma hakkı ile ilgili hususların e-ticaretteki görünümü olarak şöyle bir örnek gösterebiliriz:

Kanun ve yönetmelik düzenlemeleri her ne kadar tüketici lehine yorumlansa da bu düzenlemeler sözleşmeye belirli şekillerde konularak satıcıyı koruyan bir niteliğe kavuşturulabilir. Ancak sözleşmenin satıcı lehine yorumlanabilmesi için sözleşmeye konulan tüketici aleyhine ağır hükümler de geçerli olmaz.

Dolayısıyla e-ticaret hukuki sözleşmelerinin ve özellikle mesafeli satış sözleşmesinin titizlikle hazırlanması gerekir. Bunun en sağlıklı yolu da tecrübeli bir e-ticaret hukuku avukatı ile çalışmaktır. 

Sonuç

Yukarıda mesafeli satış sözleşmesinin önemli ayrıntılarına değinmeye çalıştık. Burada bahsettiğimiz genel kurallar her somut olaya farklı yorum ile uygulanır. Bir hukuki probleme yalnızca bahsettiğimiz münferit hükümler değil, mevzuatın çok farklı yerlerindeki hukuk kuralları etki eder.

Hukuki çare üretmek, sadece kanun lafzı veya taslak metinler ile olmaz. Başka sözleşmelerin taklit edilmesi ise çok fazla hukuki problem doğurur. Dolayısıyla bütün mevzuat göz önünde bulundurulup, kısa vadeli kazançlardan ziyade uzun vadeli istikrarı düşünerek sözleşme hazırlanmalıdır.

Tüm bunlar için yapılması gereken şey bilişim hukuku alanında tecrübeli bir avukattan hukuki destek almaktır.