Yapı Kayıt Belgesi İptali

Yapı kayıt belgesi iptali, geçtiğimiz yıllarda gerçekleşen ve imar barışı – imar affı olarak bilinen düzenlemeden sonra gündeme gelmiştir. İmar barışından yararlanarak yapı kayıt belgesi alan kişilerden bir kısmı şuan bahsettiğimiz iptal durumu ile karşı karşıyadır.

Yazımızda imar kayıt belgesi iptali nedir, nasıl olur, yapı kayıt belgesi iptal edilenler ne yapabilir gibi soruları cevapladık. Genel olarak sürecin işleyişinden ve kişilerin haklarından bahsettik. Önemi dolayısıyla dikkatli okumanızı öneririz.

Yapı Kayıt Belgesi Nedir?

Belirli şartları taşıyan ancak bir şekilde yapı kayıt sistemi içerisinde kayıtlı olmayan yapılar için geçtiğimiz yıllarda başvuru üzerine verilen belge yapı kayıt belgesidir. Bu yazıda yapı kayıt belgesinin alınma şartları ve usulüne değinmeyeceğiz. Zira bu süreç zaten sona erdi.

Burada asıl önemli olan kişilere herhangi bir denetim yapılmadan verilen yapı kayıt belgesi iptali ve buna karşı ne yapılacağıdır. Zira bu iptal kimi durumda haklı olarak yapılırken kimi durumda hukuka aykırı olur.

Burada konuya direk girmek gerekirse, yapılacak olan şey idari yargıda idari işlemin iptali davası açmak olacaktır. Somut olayın özelliklerine göre kişiler zarara uğramışsa açılacak olan dava idareye karşı tazminat yani tam yargı davası olabilir.

ÖNEMLİ: Kişinin yapı kayıt belgesi iptaline karşı dava sürecini takip ederken avukat yardımı alması çok önemlidir. Bu sürece muhatap olan kişiler idari davayı çok titizlikle takip etmelidir. Haklılık hukuki zeminde doğru bir şekilde ortaya konulmalıdır. Aksi durumda kişinin haklı iken haksız olarak hak kaybına uğraması söz konusu olabilir.

Yapı Kayıt Belgesi İptali Nasıl Olur?

Yapı kayıt belgesi iptali Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüklerinin belge verilen yapıları denetlemesi sonucunda idari bir işlem olarak gerçekleşir. 3194 sayılı İmar Kanunu geçici madde 16 düzenlemesi kapsamında imar affından yararlanamayacak bazı yapılar olduğunu söyleyebiliriz.

Bu kapsamda eğer yapı kayıt belgesi alamayacak bir yapı için başvuru yapılmışsa ilgili birimler yapı kayıt belgesi iptali işlemi gerçekleştirir. Bu durumda eğer kişi haksız olarak iptal işlemi yapıldığını düşünüyorsa aşağıda bahsettiğimiz hukuki sürece girişmelidir.

Yapı kayıt belgesi verilemeyecek yapıları şu şekilde sıralamamız mümkündür:

• 31/12/2017 tarihinden sonra inşa edilmiş olan yapılar
• Kişinin kendisine ait olmayan yani üçüncü kişilerin özel mülkiyeti üzerine inşa edilmiş olan  yapılar
• Kesinleşmiş planlar doğrultusunda sosyal alan olarak ayrılmış ve bu amaç doğrultusunda ilgili kurumlara tahsis edilmiş Devlete ait taşınmazlar üzerine inşa edilen yapılar
• 2960 sayılı Boğaziçi Kanunu’nda belirtilmiş Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi sınırı içinde gösterilen alanlara inşa edilmiş yapılar
• İstanbul tarihi yarımada (Fatih ilçesi, suriçi) bölgesinde yer alan Kanuna ekli kroki ile listede sınır ve koordinatları belirtilmiş olan alanlara inşa edilmiş yapılar
• 6546 sayılı Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanunun 2/1-e düzenlemesinde yer alan tarihi alana inşa edilmiş yapılar.

Genel olarak bu saydığımız yapılar için yapı kayıt belgesi iptali verilmektedir. Ancak bu iptal işlemi her zaman hukuka uygun olmaz. Örneğin bedelin geç ödenmesi eksik ödenmesi, değerin fazla ya da az gösterilmesi gibi gerekçelerle hukuka aykırı olarak iptal kararı verilirse bu durumda kişiler idare karşısında haklı olur. Pek tabii başka gerekler de kişiyi haklı kılabilir. Peki yapı kayıt belgesi iptal edilenler bu durumda ne gibi bir yola başvurmalı? Nelere dikkat etmek gerekir?

Yapı Kayıt Belgesi İptal Edilenler Ne Yapmalı?

Yapı kayıt belgesi iptal edilenler yukarıda da belirttiğimiz üzere idari işlemin iptali davası açmalıdır. Bu davanın açılma süresi, yapı kayıt belgesi iptali kararının ilgili kişiye tebliğ edilmesinden itibaren 60 gündür. Yani 60 gün içerisinde dava açılmazsa artık bu hak düşürücü süre olduğundan bir daha dava açmak mümkün değildir.

Bunun haricinde kişilerin zorunlu olmamakla birlikte idareye başvuru şartı vardır. Yani kararı veren merciiye itiraz hakları bulunur. Bu yolun izlenip izlenmeyeceği somut olayın özelliklerine göre kişi tarafından belirlenir. Somut olayın özelliklerine göre ya direkt olarak dava açmak ya da önce idareye başvurup sonrasında dava açmak gerekir.

Yapı kayıt belgesi iptal edilenler tüm bu süreç içerisinde hukuki yardım alarak hareket etmelidir. Zira kişinin haklılığını ve idari işlemin (yapı kayıt belgesi iptali işleminin) hukuka aykırılığını net bir şekilde hukuki usullere göre ortaya koymak önemlidir.

Yapı Kayıt Belgesi İptaline Karşı Dava

Yapı kayıt belgesi iptaline karşı dava hukuki niteliği bakımından idari işlemin iptali davasıdır. İdari işlemin iptali davası 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu madde 12 ve devamı hükümlerinde yer almıştır.

Bu davada kişiler idari işlemin yani yapı kayıt belgesi iptali işleminin; konu, şekil, yetki, amaç ve sebep unsurlarından biri bakımından hukuka aykırı olduğunu ispat etmelidir. Bu davanın detayları ile ilgili olarak ‘idari işlemin iptali davası’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Yapı kayıt belgesi iptaline karşı dava için görevli mahkeme idare mahkemeleridir. İdari işlemi gerçekleştiren yerde bulunan idare mahkemesi bu davaya bakacaktır.

Bununla birlikte yapı kayıt belgesi iptal edilenler için icrai bir işlem başlamışsa örneğin yapı kayıt belgesi iptal olan bina için yıkım işlemine başlanmışsa yürütmenin durdurulması talep edilmelidir. Bu konu ile ilgili olarak ‘yürütmenin durdurulması’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Yapı Kayıt Belgesi İptal Olan Bina Yıkılabilir Mi?

Bu süreçte kişi sadece iptal davası ile değil başka bazı hukuki süreçlerle de karşı karşıya kalabilir. Yapı kayıt belgesi iptal olan bina yıkılabilir mi sorusu sıklıkla sorulmaktadır. Bu soruya verilecek olan cevap “somut olayın özelliklerine göre yıkılabilir” olacaktır. Kişi burada;

• Öncelikle resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan suçundan soruşturma ile karşı karşıya kalacaktır.
• Yapı kayıt belgesi iptal olan bina için yıkım kararı alınabilir ve bu bina mühürlenebilir. Ayrıca kişi hakkında idari para cezası söz konusu olacaktır. Kişiye tanınan süre içerisinde yapı yıkılmazsa tekrar idari para cezası işlemi söz konusu olabilir.
• Yapının imar kanununa aykırılığı tescillenmiş olur ve bu durum yetkililer tarafından tapu kaydına beyan olarak girilir.
• Kişi hakkında TCK 184 yani imar kirliliğine neden olma suçu bakımından soruşturma başlatılabilir.
• O yapı için verilmiş olan halihazırdaki işyeri açma ve çalışma ruhsatı da iptal edilme ile karşı karşıya kalabilir.
• O yapı için yapılmış olan elektrik, su gibi abonelikler de iptal edilecektir.

Bu bahsettiğimiz sıkıntılı durumlar tamamen somut olayın özelliklerine göre kişinin karşısına çıkabilecek risklerdir. Yani kişi sadece yapı kayıt belgesi iptali ile değil bu tür durumlarla da karşı karşıya kalabilir.

Dolayısıyla iptal davası açmanın önemi daha çok artar. Burada kişinin deneyimli gayrimenkul avukatlarından yardım alarak süreç öncesi bir ön hazırlık ve değerlendirme yapması ardından yapılacak işlemin tespit edilerek sürece ona göre girişilmesi önemlidir.

Sonuç Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda yapı kayıt belgesi iptali sürecini ve yapı kayıt belgesi iptali edilenler ne yapmalı bunları izah ettik. Görüldüğü üzere önemli sonuçları olan ve özenle takip edilmesi gereken bir süreçtir bu.

Kişi haklı iken haksız duruma düşmemek adına hazırlanacak olan dilekçenin hukuki zeminde somut olaya ve güncel mevzuata uygun olarak sunulduğundan emin olmalıdır. Burada yapılacak olan en sağlıklı şey hukuki yardım almak olacaktır.