Usulsüz Tebligat Nedir? Sonuçları Nelerdir?

Usulsüz tebligat; tebligatın kişi, yer veya zaman bakımından usule uygun olarak yapılmaması anlamına gelir. Usule aykırı yapılan tebligat ile ilgili olarak bu tebligatın geçerli olup olmadığı ve nasıl hareket edilmesi gerektiği en çok merak edilen hususlar arasındadır.

Yazımızda usulsüz tebligat nedir, hangi hallerde tebligat usulsüz olur, usulsüz tebligat geçerli midir, usulsüz tebligat nedeniyle hak kaybına uğranılması durumunda neler yapılabilir vb. soruları ayrıntılı olarak yanıtlayacağız. Sonucunda önemli hak kayıpları yaşanması ihtimali olması sebebiyle yazımızı dikkatle okumanızı öneririz.

Belirtilmelidir ki usulsüz tebligatı öğrenen muhatabın hak kaybı yaşamaması için kanuni süre içinde tebligatın usulsüz olduğunu bildirmesi ve itiraz etmesi oldukça önemlidir. İtiraz süresinin kaçırılması durumunda muhatap için beklenmedik sonuçlar ortaya çıkabilir bu nedenle itiraz sürecinin avukat yardımıyla yürütülmesi önerilir.

Usulsüz Tebligat Nedir?

Mevzuat düzenlemesine uygun olmadan yapılan tebligatlara usulsüz tebligat denir. Önemle belirtmek gerekir ki usulsüz tebligat her zaman geçersiz tebligat demek değildir. Usulsüz olarak gerçekleştirilen tebligat, gönderilen kişinin öğrendiğini bildirdiği tarihte tebliğ edilmiş kabul edilir. Yeniden usule uygun bir tebligat çıkarılması gerekmez.

Usulsüz tebligatı alan kişi tebligatın usulsüz olduğu gerekçesiyle işlem yapmaktan kaçınamaz. Yani bu kimse durumu öğrendiğini beyan ettiği tarihten itibaren tebligatın içeriğindeki işlemi yapması gereken sürede yapmazsa o işleme ilişkin hakkını kaybedecektir.

Usulsüz tebligat muhatap tarafından öğrenilmedikçe tebligat yapılmamış kabul edilir. Tebligatın öğrenilip öğrenilmediği muhatabın beyanına göre tespit edilecektir.

Tebligat Nedir, Nasıl Yapılır?

Usulsüz tebligat nedir sorusu kadar tebligat nedir sorusu de önemlidir. Tebligat, muhatabın yazılı ya da elektronik olarak bilgilendirilmesi ve bu bilgilendirmenin  belgeye bağlanması işlemidir. Tebligat 3 şekilde yapılabilir:

1. Yazılı
2. Memur eliyle
3. Elektronik yolla

Tebligat Yapılma Usulü

Tebligatın kişinin bilinen en son yerleşim yerinde yapılması gerektiği kuralı mevcuttur. Ancak bilinen son adresin tebligat yapmaya uygun olmadığı anlaşılır veya tebligat yapılamazsa kişinin adres kayıt sisteminde (MERNİS) bulunan yerleşim yeri tebligat yapılması için geçerli adres olarak belirlenir.

Gerçek Kişiler Bakımından Tebligat Usulü

Kural tebligatın bizzat muhataba yapılmasıdır. Ancak bazı durumlarda muhatap adına tebligatı almaya yetkili kişilere tebligat yapılması söz konusu olabilir.

Muhatap Yerine Aynı Konutta Oturan Kişilere veya Çalışana Tebligat

Kendisine tebliğ yapılacak kişinin adresinde bulunmaması durumunda tebligat kendisiyle aynı konutta oturan kişilere veya çalışana yapılabilir. Ancak bunun için bazı şartlar öngörülmüştür. Bunlar:

• Tebligatı alacak kişinin muhatap ile aynı konutta yaşaması gerekir (Komşu veya bina görevlisi aynı konutta oturan kişi sayılmayacaktır. Bu kişilere tebligat yapılması tebligatın usulsüz olması sonucunu doğurur.)
• Tebligat yapılacak kişi o konutta devamlı olarak oturuyor olmalıdır (Tatil için arkadaşına gelip birkaç gün kalacak kişiye yapılan tebligat usulsüzdür.)
• Tebligat yapılacak kişi hizmetçi ise günübirlik değil, evde sürekli olarak bulunan kişi olmalıdır (Haftada bir gün temizliğe gelen kişiye yapılan tebligat usulsüzdür.)
• Tebligat yapılacak kişi görünüşü itibariyle 18 yaşından aşağı olmamalıdır.
• Tebligat yapılacak kişinin belirgin bir şekilde ehliyetsiz bulunmaması gerekir (Çok yaşlı birine yapılan tebligat usulsüzdür.)

Bu şartların mevcut olması durumunda ilgiliye tebligat yapılır, imzası alınır. Bu husus evrakta belirtilir. Muhatap harici bir kişiye yapılan tebligat, yapıldığı tarihte tebliğ edilmiş sayılır.

Muhatap / Muhatap Yerine Tebligat Yapılacak Kişinin Adreste Bulunmaması / Tebligatı Almaktan Kaçınması Durumunda Tebligat

Tebligat yapılacak kişi veya bunun yerine tebligat kendisine yapılacak kişi adreste bulunmazsa veya tebligatı almaktan kaçınırsa tebligat muhtara yapılır (Muhtar veya zabıta amir ve memurları kendilerine verilen evrakı kabul etmekten kaçınamazlar).

Ayrıca tebligatın adreste yapılamadığına dair kapıya ihtarname yapıştırılır. Durum en yakın komşuya, yöneticiye veya bina görevlisine bildirilir. Bu durumda ihtarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih tebliğ tarihi olarak kabul edilir. Örneğin bu durumlarda tebligat muhtara yapılmasına rağmen buna ilişkin ihtarın kapıya yapıştırılmaması durumunda usulsüz tebligat yapılmış olacaktır.

Muhatap Adına Tebligatı Kabule Yetkili Kişinin Muhatabın Adresten Geçici Olarak Ayrıldığını Bildirmesi Durumunda Tebligat

Muhatap adına tebligatı kabule yetkili kişilerin, muhatabın geçici olarak bir yere gittiğini beyan etmesi durumunda bu beyanda bulunan kişiye ilişkin bilgiler tebliğ tutanağına yazılır. Daha sonra ilgili kişi bu tutanağı imzalar tebliğ evrakı bu kişilere verilir. Bu kişiler tebliğ evrakını almaktan kaçınamazlar. Tebligat, tebliğ evrakının muhatap adına tebligatı kabule yetkili kişilere verildiği tarihte yapılmış sayılır.

Tebligatı almaya yetkili kişi muhatabın adresten geçici olarak ayrıldığını bildirerek tebligatı almaktan kaçınırsa tebligat yine muhtara yapılır ve buna ilişkin ihtarname kapıya yapıştırılır. Bu durumda tebligat ihtarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarihten itibaren 15 gün sonra yapılmış kabul edilir.

Gösterilen Adresin Muhataba Ait Olmaması Veya Bu Adresten Taşınmış Olması ya da Bu Adreste Hiç Yaşamamış Olması Durumunda Tebligat

Gösterilen adres kişinin adres kayıt sistemindeki (MERNİS) adresi olmasına rağmen kişi ilgili yerde hiç bulunmamış veya o yerden sürekli olarak ayrılmış olabilir. Bu durumda tebliği yapacak memur ilgili evrakı yerleşim yerinin muhtar veya ihtiyar heyeti azasından birine veya görevli memurlara teslim eder. Tebligatın muhtara veya başka bir görevliye yapıldığına dair bilgi içeren ilgili ihtarname binanın kapısına yapıştırılır. Tebliğ tarihi ihbarnamenin kapıya yapıştırıldığı tarih olarak kabul edilir.

Tüzel Kişilere Tebligat

Tüzel kişilere yapılacak tebligatın onların yetkili temsilcilerine de yapılabilmesi mümkündür. Eğer birden fazla yetkili temsilci varsa, bunlardan birine tebligat yapılabilir.

Kendilerine tebliğ yapılacak kimseler herhangi bir nedenle mutat iş saatlerinde iş yerinde bulunmadıklarında veya o sırada evrakı bizzat alamayacak bir halde oldukları takdirde tebliğ orada hazır bulunan memur veya hizmetlilerden birine yapılır. Tebligat bu kişilere yapıldığında yetkili temsilciye yapılmış sayılır. Bu durumda örnek olarak, muhatabın adresinde bulunan memur veya hizmetli olmayan birine yapılan tebligat usulsüzdür.

Usulsüz Tebligat Sonuçları

Usulsüz tebligat direkt olarak geçersiz değildir. Usulsüz tebligat muhatap tarafından öğrenilirse bu andan itibaren tebliğ edilmiş kabul edilir. Muhatabın usule uygun yapılmayan tebliği öğrenme tarihi tebliğ tarihi sayılacaktır. Ancak usulsüz tebliğ muhatap tarafından öğrenilmedikçe herhangi bir sonuç doğurmaz.

Örnek olarak tebligat yapılacak kişinin evde olmaması durumunda tebligat evdeki 18 yaş altı bir çocuğa yapılırsa yapılan bu tebligat usulsüz olacaktır. Muhatap bu tebligatı öğrendiğini bildirene kadar tebligatla ilgili olarak herhangi bir süre işlemez tebliğ herhangi bir sonuç doğurmaz.

Usulsüz Tebligat Şikayeti

Tebligatın usulsüz olarak yapılması muhatabın hak kaybına uğramasına yol açabilir. Bu şekilde tebligatın usulüne aykırı olarak yapılması kişinin bir hak kaybına uğramasına yol açtıysa muhatap tabligatın düzenlendiği idareye tebligatın usulsüz olduğunu bildirebilir. Ayrıca muhatap tebligatın usule aykırı olarak yapıldığını her türlü delille ispatlamak imkanına sahiptir.

Usule uygun olmadan yapılan tebligat İcra İflas Hukukuna ilişkin ise muhatap İİK 16/1 gereğince usulsüz tebligatın öğrenilmesinden itibaren 7 gün içinde bu durumu icra mahkemesine bildirmelidir. Ancak bu tebligat sonucu yapılacak işlemler kamu düzeninden ise 7 günlük süre kısıtlaması geçerli olmayacaktır. Örneğin bir ödeme emrinin usulsüz tebliğ edilmesi durumunda icra işlemleri yapılmış ve kişi hak kaybına uğramışsa bu durum kamu düzenine aykırılık teşkil ettiğinden süresiz şikayete tabi olacaktır.

Usulsüz Tebligat ile İlgili Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda usulsüz tebligat nedir, hangi hallerde tebligat usulsüz yapılmış kabul edilir, usule uygun olmadan yapılan tebligat sonucunda neler yapılabilir sorularını ayrıntılı olarak yanıtladık.

Usulsüz tebligat durumları yalnızca yukarıda açıkladıklamızla sınırlı değildir. Somut olaya göre yapılan değerlendirmede tebligatın usule uygun olup olmadığı değişiklik gösterebilir. Ayrıca özellikle usulsüz tebligatın içeriği icra hukukuna ilişkin olduğunda büyük hak kayıpları yaşanabilir. Bu sebeple usulsüz tebligata ilişkin yapılacak şikayet sürecinin bir icra avukatı yardımıyla yürütülmesi gereklidir.