Şikayetvar Sitesinden Şikayet Kaldırma

Şikayetvar sitesinden şikayet kaldırma, gerçeğe aykırı şikayetler yahut gerekli değişiklikler yapılmasına rağmen kaldırılmayan eski tarihli şikayetler açısından söz konusu olmaktadır. Uygulamada, şikayetvar gibi şikayet sitelerinde yayınlanan şikayetler sebebiyle zarara uğrayan şirket sayısı oldukça fazladır. Bu durumlarda başvurulabilecek hukuki yollar birden fazla olup, yayınlanan şikayetin niteliğine göre değişiklik göstermektedir. 

Şikayetvar Benzeri Şikayet Sitelerinden Hukuken Şikayet Sildirme

Şikayetvar vb. şikayet sitelerinden hukuken şikayet sildirme; ilgili mevzuat hükümlerinde yer alan çeşitli yollarla mümkün olmaktadır. Şikayet sitelerinden şikayet kaldırma süreçlerinde dayanak teşkil edebilecek hükümler şunlardır:

• Şikayetin, ilgili Kanun hükümlerinde sayılan suçlardan birini oluşturması halinde 5651 sayılı Kanun m.8 hükmü,
• Kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması; milli güvenlik, genel sağlık ve kamu düzeninin korunması, suç işlenmesinin önlenmesi için gerekli olması halinde 5651 sayılı Kanun m.8/A hükmü,
• Yayınlanan şikayetin, gerçek ve tüzel kişilerin kişilik haklarına zarar vermesi halinde 5651 sayılı Kanun m.9 hükmü,
• Şikayet sebebiyle özel hayatın gizliliğinin ihlal edilmesi halinde, 5651 sayılı Kanun m.9/A hükmü,
• Telif ve marka haklarına zarar veren şikayetlerin söz konusu olması halinde, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu EK m.4 hükmü,
• Şikayetin haksız rekabet yaratması halinde, Türk Ticaret Kanunu’nun haksız rekabete ilişkin m.54 vd hükümleri,
• Şikayetin, bireylerin kişilik haklarına saldırı içermesi halinde, Türk Medeni Kanunu m.24-24 hükümleri,
• Unutulma hakkının ihlal edilmesi halinmde, Anayasa ve Anayasa Mahkemesi kararlarını ilgili metinleri.

Yukarıda sayılan hukuki dayanaklardan her biri, farklı hukuki yollara başvuruyu öngörmektedir. Bu kapsamda, hukuk mahkemelerinde dava açılması, sulh ceza hakimliklerine başvuru, içerik sağlayıcısına başvuru yahut Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru uygulanabilecek yollar arasındadır. Bunun yanında, şikayet linkinin niteliğinin uygun düşmesi halinde, çeşitli teknik işlemlerle de şikayetlerin kaldırılması mümkündür.

Şirketi Karalama Amaçlı ve Asılsız Yazılan Şikayetleri Kaldırma

Şirketi karalama amaçlı ve asılsız yazılan şikayetleri kaldırma, ilgili kanunlarda yer alan hukuki yolların tüketilmesiyle mümkündür. Bu noktada, şartların taşınması halinde Türk Ticaret Kanunun 54 vd. hükümlerinde yer alan haksız rekabet hususuna dayanılarak şikayetlerin kaldırılması mümkündür.

Bunun yanı sıra, şirket kişilik haklarının zarara uğraması halinde, 5651 sayılı Kanun hükümlerince yetkili sulh ceza hakimliklerine başvurarak içeriğin kaldırılması ve/veya erişimin engellenmesi talep edilebilmektedir.

Yayınlanan şikayet sebebiyle şirket marka ve telif haklarının ihlali halinde de yetkili makamlara başvurmak suretiyle içeriğin çıkarılması talep edilebilmektedir.

5651 Sayılı Kanuna Göre Şikayete Erişim Engelleme ve Kaldırma

5651 sayılı Kanuna göre şikayete erişim engelleme ve şikayet kaldırma; 8-8/A-9-9/A hükümlerine dayanılarak yapılmaktadır. 

Sayılan hükümlerden her biri, farklı kapsamlardaki şikayetlere ilişkin düzenlemeler içermektedir. Başvurulacak hukuki yolun tespit edilmesinden önce, şikayet sebebiyle ortaya çıkan hukuka aykırılığın da doğru şekilde tespit edilmesi gerekmektedir.

Konusu Suç Teşkil Eden Şikayetlerin Kaldırılması

Konusu suç teşkil eden şikayetlerin kaldırılması, 5651 sayılı Kanun m.8 hükmüne dayanılarak yapılmaktadır. Mevzubahis hükme dayanılarak şikayetin kaldırılabilmesi için şüphe bulunması gereken suç türleri şunlardır:

• İntihara yönlendirme suçu,
• Çocukların cinsel istismarı suçu,
• Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanılmasını kolaylaştırma suçu,
• Sağlık için tehlikeli madde temini suçu,
• Müstehcenlik suçu,
• Fuhuş suçu,
• Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçu,
• 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkında Kanunda yer alan suçlar,
• 7258 sayılı Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlar,
• 2937 sayılı Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Kanununun 27 nci maddesinin birinci ve ikinci fıkrasında yer alan suçlar.

Şikayet sitesinde yayınlanan şikayette, yukarıda sayılan suç türlerinden herhangi birinin işlendiğine ilişkin şüphe bulunması halinde, doğrudan Bilişim Teknolojileri ve İletişim Kurumunun ilgili birimlerine başvuruda bulunmak mümkündür.

Kurum tarafından incelemenin ardından, şikayete ilişkin olarak içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi kararlarının verilmesi söz konusudur. Bununla birlikte, sayılan suçlara ilişkin olarak başlatılan soruşturma ve kovuşturma süreçlerinde de ilgili makamlar tarafından içeriğin çıkarılması ve erişimin engellenmesi kararı verilebilmektedir.

Kişilik Haklarının İhlal Edilmesi Halinde Şikayetin Yayından Çıkarılması ve Erişimin Engellenmesi

Kişilik haklarının ihlal edilmesi halinde, şikayetin yayından çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi mümkündür. Bu noktada, 5651 sayılı Kanun m.9 hükmü dayanak teşkil etmektedir.

Yayınlanan şikayet sebebiyle kişilik hakları zarara uğrayan gerçek kişiler yahut şirketler ile kurum ve kuruluşlar içerik sağlayıcısına başvurarak şikayetin kaldırılmasını talep edebilmektedir. Bu noktada içerik sağlayıcısı, şikayet sahibi olarak kabul edilmektedir. Ancak somut olayın özelliklerine göre şikayet sitesi de içerik sağlayıcısı olarak kabul edilebilmektedir. Bu durumda, Şikayetvar gibi şikayet sitesine başvurarak ilgili şikayetin kaldırılması da talep edilebilmektedir.

Şikayetin kaldırılması talebinin, 24 saat içinde içerik sağlayıcısı tarafından cevaplandırılması gerekmektedir. Mevzubahis süre zarfında talebe cevap verilmemesi yahut yeterli cevabın verilmemesi halinde yetkili sulh ceza hakimliğine başvurarak şikayetin kaldırılması ve/veya erişimin engellenmesi talep edilebilmektedir.

Bunun yanında, içerik sağlayıcısına başvurmadan, doğrudan sulh ceza hakimliğine sunulan usule uygun dilekçe ile talepte bulunmak da mümkündür.

Yetkili sulh ceza hakimliği, talebin sunulmasından itibaren 24 saat içinde başvuruyu değerlendirmekte ve karara bağlamaktadır. Talebin kabul edilmesi halinde karar, hakimlik tarafından birliğe gönderilmekte ve 4 saat içinde şikayete erişim engellenmektedir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Halinde Şikayete Erişimin Engellenmesi

Özel hayatın gizliliğini ihlal halinde şikayete erişimin engellenmesi, doğrudan Bilişim Teknolojileri ve İletişim Kurumuna yapılan başvuru ile mümkündür. 

Doğrudan Kuruma sunulan erişimin engellenmesi talebinde, şikayetin URL adresi, taraflara ilişkin kimlik bilgileri ve şikayetin hangi açılardan özel hayatın gizliliğini ihlal ettiğine ilişkin açıklamalara yer verilmektedir. Sayılan bilgilerde eksiklik olması halinde, talep Kurum tarafından işleme konulmamaktadır.

Birlik tarafından yapılan inceleme sonucunda, talebin yerinde görülmesi halinde, 24 saat içinde şikayetin kaldırılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilmektedir. Kurum tarafından verilen olumlu kararın, kararın verildiği tarihten itibaren 24 saat içinde yetkili sulh ceza hakimliğine, başvuru sahibi yahut temsilcisi tarafından sunulması zorunludur. Belirtilen süre zarfında, yetkili sulh ceza hakimliğine sunulmayan erişim engelleme kararları kaldırılmaktadır.

Yayınlanan şikayet sebebiyle özel hayatın gizliliği hakkı ihlal edilen kişiler, usulüne uygun hazırlanmış dilekçe ile doğrudan yetkili sulh ceza hakimliğine başvuru imkanına da sahiptir. Uygulamada, kaldırılması aciliyet içeren şikayetler hakkında, kısa zamanda sonuç doğurması sebebiyle, doğrudan Kuruma başvuru yoluyla erişimin engellenmesi talep edilmektedir.

TTK Haksız Rekabet Hükümlerine Göre Şikayet Kaldırma, Tazminat ve Ceza Hükümleri

Türk Ticaret Kanunu m.54 ve devamında açıklanan haksız rekabet hükümlerine göre şikayet kaldırmak mümkündür. Haksız rekabet hükümlerinin uygulanabilmesi için yayınlanan şikayette belli başlı unsurların bulunması gerekmektedir. Bu hususlardan bazıları şunlardır:

• Dürüstlük kuralına aykırı reklamlar,
• Şirketi yahut şirket mallarını, ürünlerini, fiyatlarını, faaliyetlerini; yanlış, yahut yanıltıcı şekilde kötüleyen açıklamalar,
• Şirket mallarının, ürünlerinin, faaliyetlerinin karıştırılmasına yol açacak unsurlar barındırmak,
• Şirketi yahut şirket ürünlerini; gerçeğe aykırı, kötüleyici yahut yanıltıcı şekilde bir başka şirket yahut ürünle karşılaştıran içerikler,
• Şirket yahut şirket ürün ve hizmetlerine ilişkin karalama kampanyaları.

Yukarıda sayılan haksız rekabet hallerinin yanı sıra, söz konusu olabilecek diğer pek çok durumda haksız rekabetin varlığından söz etmek mümkündür. Bu noktada, yayınlanan şikayet bir uzman tarafından incelenmeli ve içeriğin haksız rekabet kapsamında değerlendirilip değerlendirilemeyeceği saptanmalıdır.

Haksız rekabetin varlığı halinde, haksız rekabete sebep olan şikayetin ortadan kaldırılmasını ve konu sebebiyle ortaya çıkan zararın tazmini için maddi manevi tazminat da talep edilebilmektedir. 

Açılacak davalarda, dava dilekçesinde talep edilmesi ve mahkeme tarafından kabul edilmesi halinde, içeriğin çıkarılması tedbir kararının uygulanması da mümkündür. Bu durumda, dava süresince, haksız rekabete sebep olan şikayetin erişime kapalı tutulması söz konusu olacaktır.

TMK 24 vd. Hükümlerine Göre Şikayet Kaldırma ve Tazminat

TMK m.24-25 hükümleri, şikayet sitelerinde yayınlanan şikayetler dolayısıyla kişilik hakları saldırıya uğrayan kişilere dava açma imkanı sunan hukuki yoldur. 

İçerik sağlayıcısının yahut mağdurun yerleşim yeri asliye hukuk mahkemelerinin yetkili olduğu davada, şikayet sebebiyle ortaya çıkacak olası saldırıların önlenmesi, mevcut saldırının engellenmesi yahut sona eren saldırının hukuka aykırılığının tespit edilmesi talep edilebilmektedir.

Dava sonuçlanmadan önce, diğer bir ifadeyle dava süresince ilgili içeriğe erişimin engellenmesi, konu hakkında tedbir talebinin mahkemeye sunulmasına ve sunulan talebin mahkemece kabul edilmesine bağlıdır. Bu itibarla, dava dilekçesinde sunulan içeriğin çıkarılması tedbir talebinin kabul edilmesi halinde, içerik dava süresince erişime kapalı tutulacaktır.

Bunun yanı sıra, yayınlanan şikayet sebebiyle uğranılan zararlara ilişkin maddi manevi tazminat talep edilmesi de mümkündür. Ancak, bu hususun dava dilekçesinde sunulması ve ortaya çıkan zararın yayınlanan şikayet ile doğrudan ilgili olması tazminat taleplerini etkileyen hususlardır. 

Telif ve Marka Hakkının İhlali Halinde Şikayet Kaldırma

Telif ve marka hakkının ihlali halinde şikayet kaldırma, Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu EK m.4 hükmü ile Sınai Mülkiyet Kanununun ilgili hükümlerince söz konusu olmaktadır.

Yayınlanan şikayet sebebiyle, tescilli marka ve telif hakları zarara uğrayan kişiler sulh hukuk mahkemelerinden hizmetin durdurulmasını talep edebilmektedirler. Hizmetin durdurulması kararı, erişimin engellenmesi ve içeriği çıkarılması kararlarından farklı olup, mevzubahis hükümler uyarınca erişimin engellenmesi kararının talep edilmesi söz konusu değildir.

Unutulma Hakkı Kapsamında Şikayet Kaldırma

Unutulma hakkı kapsamında şikayet kaldırma, uzun zaman önce yayınlanmış, eski tarihli ve haber değeri kalmamış silinmesini sağlayan hukuki yoldur. Şikayetvar gibi şikayet sitelerinde yayınlanan şikayetlerin unutulma hakkı çerçevesinde silinmesi içeriğin tarihi ve bilimsel bir değer taşıyıp taşımadığı gibi kriterler dikkate alınarak değerlendirme yapılır.

Unutulma hakkı kapsamında bir içeriğin kaldırılabilmesi için, o içeriğin uzun süre boyunca internet ortamında kolayca ulaşılabilir olması sebebiyle, kişinin şeref ve itibarını zedeleyici bir etkiye sahip olması gerekmektedir. Bu değerlendirme sırasında basın özgürlüğünün ihlal edilmemesi ve unutulma hakkı ile basın özgürlüğü arasında bir dengesizlik ortaya çıkmış olması dikkate alınmaktadır.

Paylaşılmış olan içeriklerin unutulma hakkı kapsamında değerlendirilmesi için gereken süre, her somut olayın özelliklerine göre değişir. Örneğin, ünlü kişilerin özel hayatlarına ilişkin içeriklerin uzun süreler boyunca basın hürriyeti kapsamında korunduğu ve bu tür içeriklerin unutulma hakkı çerçevesinde kaldırılmasının daha zor olduğu durumlar görülebilmektedir.

Unutulma hakkı kapsamında erişimin engellenmesi ve içeriğin kaldırılması talepleri, mağdurun yerleşim yerindeki sulh ceza hakimliğine yapılmaktadır. Talebin reddedilmesi ve iç hukuk yollarının tüketilmesi durumunda ise mağdura, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru yapma hakkı tanınmıştır.

Unutulma hakkı kapsamında içerik kaldırılmasına ilişkin detaylı bilgi “unutulma hakkı” başlıklı makalede yer almaktadır.

Şikayet Yazarlarının Tazminat ve Cezai Sorumluluğu

Şikayet yazarlarının tazminat sorumluluğu Türk Medeni Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu hükümlerine aykırılık doğuran şikayetlerde söz konusu olmaktadır. Diğer bir ifade ile, kişilik haklarının ihlal edildiği yahut haksız rekabet yaratan şikayetler sonucunda içerik yazarı hakkında maddi manevi tazminata hükmedilebilmektedir. 

Tazminat taleplerinin yanı sıra, şikayetin suç teşkil etmesi halinde veya haksız rekabet yaratması halinde cezai sorumluluk da gündeme gelmektedir. Bu noktada içerik yazarı hapis cezası, adli para cezası gibi yaptırımlarla karşı karşıya kalabilmektedir.

Şikayet Sitelerinin Tazminat ve Cezai Sorumluluğu

Şikayet sitelerinin 5651 sayılı Kanun hükümlerince içerik sağlayıcısı olarak kabul edilmesi mümkündür. Bu halde şikayet sitesi, yorumu yayınlayan yazar gibi maddi manevi tazminat ödemekle yahut 2 yıla kadar hapis cezası veya adli para cezası gibi yaptırımlarla karşı karşıya kalabilmektedir.

Yer sağlayıcısı sıfatında değerlendirilecek şikayet siteleri ise bildirme yükümlülüğüne aykırı davranmaları sebebiyle 5 milyon lira ile 50 milyon lira arasında idari para cezasına çarptırılmaktadır.

Yukarıdakilerin yanı sıra, şikayet sitesinde hizmet sunan, yazı işleri müdürü, genel yayın yönetmeni, şikayeti siteye koyan yahut onaylayan kişiler ve ilan servisi şefinin hem tazminat sorumluluğu hem de cezai sorumluluğu doğmaktadır. 

Şikayet Sitelerinden Şikayet Sildirme Ne Kadar Sürer?

Şikayet sitelerinden şikayet sildirme yaklaşık 1-2 gün sürer. İçeriğin çıkarılması tedbir talebinin uygulanması ise yaklaşık 15 gün sürmektedir. Ancak, tedbir talebinin uygulanması, dava dilekçesinde talebin ileri sürülmesine ve mahkeme tarafından kabul edilmesine bağlıdır. 

Sonuç

Şikayetvar sitesinden şikayet kaldırma, 5651 sayılı Kanun esas olmak üzere, çeşitli mevzuat hükümlerine dayanılarak yapılan birçok işlemle mümkündür. Ancak, şikayetin en kısa süre içinde kaldırılması, doğru hukuki dayanağın tespit edilmesi ve doğru yolun uygulanmasına bağlıdır. Aksi halde, taleplerin reddiye içeriklerin uzun süreler yayında kalmaya devam etmesi söz konusu olabilmektedir. Bu açıdan, şikayet kaldırma süreçlerinin uzman bilişim hukuku danışmanlığında yürütülmesi fayda sağlamaktadır.