Patent Nasıl Alınır?

Patent tescili, buluşun tüm haklarını hukuki koruma altına alarak, başkaları tarafından izinsiz kullanılması, satılmasını, çoğaltılmasını engeller. Bu engellemenin yapılması için patent nasıl alınır bunun bilinmesi gerekmektedir.

Yazımızda patent tescili nedir, tescil için aranan şartlar nelerdir, patent ile faydalı model arasındaki farklar nelerdir, patent başvuru süreci nasıl işler ve patent nasıl alınır soruları gibi konu ile ilgili merak edilenleri açıklayacağız. Yazımızı dikkatle okumanızı öneririz.

Patent Tescili Nedir?

Patent nasıl alınır konusuna geçmeden önce patent tescili nedir, ne gibi şartları vardır buna değinmek gerekecektir. Bir buluşun tüm haklarının başkaları tarafından kullanılmasının, pazarlanmasının, çoğaltılmasının engellenerek, hukuki koruma altına alınmasına patent tescili denir. Patent tescili ile birlikte, buluşa ait tüm haklar buluş sahibine ait olur. Buluşun kullanılması, pazarlanması, çoğaltılması gibi durumlarda patent sahibinin iznine ihtiyaç duyulur.

DİKKAT: Önemle belirtmemiz gerekir ki patent tescili, uygulamada marka tescili ile karıştırılmaktadır. Eğer bir marka adının tescili isteniyorsa patent değil marka tescili yoluna gidilir. Patent, buluşlar için alınır.

Patent tesciline ilişkin başvurular, tescil süreci ve tescilden sonra yapılacak işlemler patent tescili sonrası ihlallere ilişkin mevzuat düzenlemeleri 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu madde 82 ve devamında bulunur.

Buluşun tescil edilmemesi halinde buluşun benzerinin başka bir kişi veya firma tarafından tescil edilmesi söz konusu olabilir. Bu durumda büyük hak kayıpları yaşanacaktır. Bu nedenle buluşların gecikmeksizin tescil edilmesine dikkat edilmeli ve bu aşamada hukuki danışmanlık alınmalıdır.

Patent Tescili Şartları Nelerdir?

Bir buluşun patent tescili ile koruma altına alınması için birtakım şartların sağlanması gerekir. Patent tescili için aranan şartlara ilişkin düzenleme Sınai Mülkiyet Kanunu madde 82’de bulunur. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

Yenilik Şartı: Mevzuat düzenlemelerine göre bir buluşun yeni kabul edilebilmesi için tekniğin bilinen durumuna dahil olmaması gerekir. Yani buluşun daha önceden bilinmiyor olması, patent için başvuru yapılmadan önce herhangi bir şekilde dünya genelinde açıklanmaması, duyurulmaması gerekmektedir.

Sanayiye Uygulanabilirlik: Buluşun uygulanabilir nitelikte ve imalatının yapılabiliyor olması önemli bir şarttır. Patent tescili başvurusundan önce buluşun üretimine ilişkin tüm muhtemel zorluklara karşı bir çözüm bulunmuş olması gerekmektedir.

Buluş Basamağı: Buluşun geliştirme yöntemlerinin bilinmemesi, kullanılan teknik bilgilerin zaman ve emek ile geliştirilebilir nitelikte olması halinde bu şart sağlanmış olur.

Patent Tescili Dışında Kalan Durumlar

Patent tescili için gerekli ilk şart bir buluşun var olmasıdır. Buluş olarak nitelendirilemeyecek şeyler ise patent tescili ile koruma altına alınamaz. Buluş olarak değerlendirilmeyenler şu şekilde sıralanabilir:

• Bilgisayar programları
• Edebiyat eserleri, sanat eserleri,
• Bilimsel teoriler,
• Matematik yöntem ve kuralları,
• Keşifler.

Bazı durumlarda ise buluş olmasına rağmen patent tescili yapılmaması söz konusu olabilir. Bu durumlara örnek olarak buluşun kamu düzenine ve genel ahlaka aykırılık içermesi, tıbbi tedavi yöntemi alanına dahil olması verilebilir.

ÖNEMLİ!: Kabul şartlarını sağlayan ancak hukuki zemini doğru oluşturulmayan bir başvurunun reddedilme ihtimali yüksektir. Bu nedenle patent tescil başvurusu yapılmadan önce gerekli hukuki zemin oluşturulmalı ve başvuru da bu zemine uygun olarak yapılmalıdır. Bu konuda marka patent avukatı yardımı almak önem taşır.

Patent Nasıl Alınır ve Başvurusu Nasıl Yapılır?

Bir buluş için patent alarak tescillenmesi için, buluş sahibi tarafından Türk Patent Enstitüsüne başvuru yapılmalıdır.

Patent başvurusu için gerekli belgeler şu şekilde sıralanabilir:

• Başvuruya ilişkin doldurulmuş form,
• Buluşun konusunu açıklayan tarifname,
• Buluş sahibinin istemleri,
• Patent tescil başvuru ücretinin ödendiğine ilişkin bir belge.

Tüm belgelerin eksiksiz bir şekilde Kuruma teslim edilmesi halinde başvuru kesinleşmiş olur. Bu aşamadan sonra başvuru işleme alınacaktır. Eksiksiz bir şekilde yapılan başvuru öncelikle şekli şartlara uygunluk açısından bir değerlendirmeye tabi tutulur.

Şekli şartlarda eksiklik olması halinde bu eksikliklerin tamamlanması amacıyla başvuru sahibine iki aylık süre verilir. Eksiklik iki ay içerisinde giderilmezse başvuru red ile sonuçlanır.

Şekli şartlarda eksiklik olmaması halinde, başvuru sahibinin istemiyle veya başvuru sahibine yapılacak bildirim üzerine bir araştırma raporu düzenlenir ve bültende yayınlanır.

Başvuru tarihinden itibaren 18 aylık sürenin dolması ile veya bu süre dolmadan başvuru sahibinin erken yayın talebi üzerine patent başvurusu bültende yayınlanır. Bültende yayınlanması üzerine başvurudan haberdar olan üçüncü kişiler, patent başvurusuna ilişkin görüşlerini sunabilir. Patent başvurusunun yayınlanması ile başvuru sahibine geçici olarak patent ile sağlanan koruma tanınır.

Araştırma raporunun bildirim tarihinden sonraki 3 aylık sürede başvuru sahibinin inceleme yapılmasını talep etmesi gerekmektedir. Başvuru sahibinin talebi üzerine gerekli incelemeler yapılır ve buluşun Kanun hükümlerine uygun olup olmadığına ilişkin bir sonuca varılır.

Buluş Kanun hükümlerine uygun bulunursa patent verilmesine ilişkin bir karar verilir. Bu durum patent sahibine bildirilir ve buna ilişkin karar ve patent bültende yayınlanır. Bazı durumlarda değişiklik yapılması halinde patent verilmesi söz konusu olabilir. Bu durumlarda değişikliklerin 2 ay içinde tamamlanması halinde patent verilir ve bültende yayınlanır.

Başvurunun Kanun hükümlerine uygun olmaması halinde, başvuru reddedilir. Red kararı başvuru sahibine bildirilir ve bültende yayınlanır.

Patent nası alınır sorununun cevabını bu şekilde verebiliriz.

Patent Tesciline İtiraz

Yukarıda açıkladığımız üzere, tüm aşamaların tamamlanmasının ardından patentin verilmesine ilişkin karar, Bültende yayınlanır. Bültende yayınlanan bu karara altı aylık süre içinde itiraz edilmesi mümkündür.

İtiraz; patent verilmesi için gerekli şartların sağlanmadığı, patent başvurusunun açıklayıcılığının yetersiz olduğu, patent konusunun başvurunun ilk halinin kapsamının aştığı hususlarına ilişkin gerekçeler ile yapılabilir.

Patent kararına itiraz, ücretli bir işlemdir. Ücretin ödenmemesi halinde, itiraz yapılmamış gibi kabul edilir. Altı aylık itiraz süresi içinde herhangi bir itiraz yapılmaz ise patent verme kararı kesinleşmiş olur.

İtirazlar başvuru sahiplerine bildirilir, bunun üzerine başvuru sahipleri üç aylık sürede buluş üzerinde değişiklik yapabilir veya itiraza ilişkin görüşlerini sunabilir. Tüm bu hususlar Kurum tarafından incelenir. İtirazın haklı olduğu sonucuna ulaşılırsa patentin hükümsüzlüğüne karar verilir. Aksi halde patent verilmesine ilişkin karar kesinleşir.

Başvuruların olumlu sonuçlanması halinde sağlanan patent tescili korumaları belirli bir süre ile sınırlandırılmıştır. Patentler için belirlenen koruma süresi 20 yıldır. Bu sürenin başlangıcı olarak başvuru tarihi alınır.

Patent başvuruları oldukça teknik ayrıntılar içerir ayrıca çok maliyetli işlemlerdir. Başvuru sürecinde yapılacak hatalar başvuru sahipleri açısından maddi kayıplara ve hak kayıplarına yol açabilir. Bu nedenle başvurunun bir avukat yardımı ile yapılması önerilir.

Patent Tescil Ücreti

Patent tescili başvuru ücretleri, başvuru aşamasında talep edilecek hususlara göre farklılık gösterebilir. Bu nedenle net bir patent tescil ücreti belirtmek doğru olmayacaktır. Başvuru sürecinde öncelikle başvuru ücreti ödenir, bu ücret her yıl değişerek yayınlanır. (2023 yılı için patent başvuru ücreti 160 TL’dir.)

Başvurunun ardından inceleme raporu, araştırma raporu, rüçhan hakkı talep edilmesi durumlarında tekrar bir ödeme yapılması söz konusu olur. Tescil edilen patentler için ise ikinci yılın ardından sicil kayıt ücretleri başlar ve yirmi yıllık koruma süresi tamamlanıncaya kadar devam eder.

Bunun haricinde somut olayın şartlarına göre çeşitli masraf kalemleri çıkacaktır. Bunlarla ilgili genel bir değerlendirme süreç öncesinde yapılabilir.

Patent ve Faydalı Model Arasındaki Farklar

Ticari veya teknik değere sahip buluşlar, patent veya faydalı model ile koruma altına alınır ve bu şekilde taklit edilmeleri engellenmiş olur. Patent ve faydalı model esas olarak birbirine benzese de aralarında önemli farklılıklar bulunur. Bu farklar şu şekilde sıralanabilir:

• Patent alınması için en önemli şartlardan biri buluş basamağıdır. Fakat faydalı modelde böyle bir koşul bulunmamaktadır.
• Patent tescili yapılan bir buluşta, tescil ile sağlanan koruma süresi 20 yıldır. Faydalı modelde bu süre 10 yıldır.
• Usuller ve usuller sonucu elde edilen ürünlere patent tescili yapılabilir. Fakat bu ürünler için faydalı model tescili yapılamaz.
• Eczacılıkla ilgili, kimyasal ve biyolojik ürünlere ve biyoteknolojik buluşlara patent koruması sağlanabilir. Faydalı model koruması sağlanamaz.
• Patent korumasının sağlanabilmesi için mevzuatta düzenlenen şartların tamamlanıp tamamlanmadığına ilişkin inceleme raporu alınması gerekir. Faydalı modelde böyle bir aşama bulunmamaktadır.

	PATENT	FAYDALI MODEL
Sanayide Uygulanabilirlik Şartı	Var	Var
Buluş Basamağı Şartı	Var	Yok
Yenilik Şartı	Var	Var
Usuller ve Usuller Sonucu Elde Edilen Ürünler	Korunur	Korunmaz
İnceleme Raporu Aşaması	Var	Yok
Biyoteknolojik Ürünler	Korunur	Korunmaz
Koruma Süresi	20 Yıl	10 Yıl

Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda konu ile ilgili olarak patent tescilinin nasıl yapıldığı ve başvuru sürecinde yapılması gerekenlere ilişkin genel hatlarıyla bilgi vermeye çalıştık. Görüldüğü üzere patent tescil süreçleri önemli ayrıntılar içerir.

Patent tescil süreçlerinde hata yapılması, tescil sürecinin aksatılması, geciktirilmesi başvuru sahibinin hak kaybı ve maddi kayıplar yaşamasına neden olabilir. Bu nedenle sürecin titizlikle takip edilmesi oldukça önemlidir. Bu aşamada marka patent avukatından hukuki destek alarak avukata sormak en sağlıklısı olacaktır.

ÖNEMLİ: Patent tescili işlemlerini uygulamada “danışmanlık firması” adı altında bir takım kuruluşların yaptığı görülmektedir. Bu nedenle bu tür şirketlerce yapılan başvurular reddedildiğinde yahut başka hak kayıpları doğduğunda kişi muhatap alabileceği, hak arayabileceği birilerini bulamaz. Ki bu firmalar hukukçu olmadıklarından ezbere ve hazır bir takım evraklarla herkese aynı tür başvuruları yapmaktadır. Uygulamada bir çok hak kaybına neden olmakta ve telafisi güç zarar doğurmaktadır. Bu nedenle avukat yardımı almak önem taşır.