Parselasyon Nedir?

Parselasyon planı, plana dahil olan kişiler için oldukça önemli sonuçlar doğurur. İdare tarafından hazırlanan planın hukuka aykırılık içermesi  halinde iptal edilmesi söz konusu olabilir. 

Yazımızda parselasyon planı nedir, buna nasıl itiraz edilir, hangi hallerde dava açılabilir, açılacak davanın genel özellikleri nelerdir gibi konu ilgili merak edilenleri açıklayacağız. Yazımızı dikkatle okumanızı öneririz. 

Parselasyon Planı Nedir?

İmar sınırları içinde bulunan arsa ve arazileri birbirleriyle ve belediyeye ait yerlerle birleştirip yeniden imar planına uygun olarak parsellere ayırarak hak sahiplerine paylaştırmak için hazırlanan plana parselasyon planı denir. 

Bu planlamalar ülkemizde 18. madde (İmar Kanunu) uygulaması adıyla da bilinmektedir. Parselasyon planlaması yapılırken maliklerin muvafakati aranmaz. Ancak bu planın hukuka aykırı bir şekilde düzenlenmiş olması halinde malikler hazırlanan plana itiraz edebilir. 

Konu ile ilgili olarak 3194 sayılı İmar Kanunu, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği mevzuat düzenlemeleri bulunmaktadır. Ayrıca 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununda da konuyla ilgili uyuşmazlıklarda başvurulması gereken hususlar yer almaktadır.

ÖNEMLİ: Bir parselin yer aldığı imar adası için parselasyon planı yağılıp bunun belediye encümeni tarafından kabul edildilmesinden önce o adada yer alan herhangi bir parsel için yapı ruhsatı verilemez, gene benzer şekilde ifraz ve tevhid işlemleri de yapılamaz (Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği m.5/12-13). Bu durum yapı ruhsatlarının verilebilmesi adına planlamanın hızlı ve usulsüz çıkarıldığı görülebilmektedir. Bu tür durumda hak kaybı yaşamamak adına doğru adımlar atılmalıdır.

Parselasyon planlarının hukuka aykırılık oluşturduğu durumlarda plana itiraz etme ve planın iptali için dava açma süreçleri oldukça önemlidir. Bu süreçte hukuki danışmanlık almak bir hak kaybı yaşanmaması için oldukça önemlidir. 

Parselasyon Planına İtiraz

Parselasyon planları, idari makamlar tarafından kamu hizmetinin yürütülmesi amacıyla kamu gücü kullanılarak hazırlanır. Bu nedenle söz konusu planları idari işlem olarak tanımlamak mümkündür. Dolayısıyla idari makamlar tarafından hazırlanan plana karşı İdari Yargılama Usulü Kanununda belirtildiği usul ve şekilde itiraz etmek ve iptali için dava açmak mümkündür. 

İdari işlemlere itiraza ilişkin düzenleme İYUK madde 11’de yer alır. Madde uyarınca idari işlem niteliğindeki parselasyon planına karşı ilgilisi olan herkes itiraz yoluna başvurabilir. İtirazın; planın değiştirilmesi, kaldırılması veya yeni bir plan yapılmasına ilişkin olması mümkündür. 

İdari yetkili makamlar tarafından hazırlanan parselasyon planı İmar Kanunu madde 19 uyarınca ilgili bir aylık süre boyunca idareye asılarak ilan edilir. İlanın ardından planın hazırlandığı idari makama itiraz yapılabilir. Eğer plan belediye tarafından hazırlanmış ise itiraz belediye başkanlığına yapılır. Bu bir dava değil direk idareye itiraz şeklindedir. 

İdareye yapılan itiraz başvurusu üzerine, idare 60 günlük süre içinde olumlu veya olumsuz bir cevap verebilir. Belirlenen süre içinde olumlu-olumsuz bir yanıt gelmemesi halinde bu da olumsuz yanıt anlamına gelir. İdarenin itiraza olumsuz yanıt vermesi halinde ilgililerin başvurması gereken yol, idari işlemin iptali davası açmak olacaktır. Yazının ilerleyen bölümlerinde bu davaya ilişkin ayrıntılı bilgi vereceğiz. 

Parselasyon Planı İptal Davası

Parselasyon planlarının iptal edilebilmesi için hukuka aykırı bir şekilde düzenlenmiş olması gerekir. Hukuka aykırılığı oluşturacak sebepler şu şekilde olabilir: planı hazırlayan idari makamın bu konuda yetkisinin olmaması, şekil unsurunda sakatlık bulunması, planın içeriğinin imkansız olması, planın herhangi bir mevzuat düzenlemesine aykırılık oluşturması, sebep açısından sakatlık olması vs. şeklinde sıralanabilir. 

Parselasyon planlamaları için bu plandan etkilenecek her ilgilinin iptal davası açma hakkı bulunmaktadır. Açılacak iptal davasında diğer taraf, planı hazırlayan idari makama göre belediye başkanlığı veya valilik olabilir. İptal davasına ilişkin ayrıntılı bilgi için “İdari İşlemin İptali” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Parselasyon Planın Hukuka Aykırılık Nedenleri

Yukarıda açıkladığımız üzere parselasyon planının iptal edilebilmesi için hukuka aykırılık içermesi gerekmektedir. Hukuka aykırılık hallerine örnek olarak şu durumlar verilebilir: 

• İmar planına aykırı yapılan parselasyon işlemleri
• Planın yetkisiz kamu idaresi tarafından yapılması
• Plan hazırlanırken düzenleme alanına ilişkin hatalı tespit yapılması
• Düzenleme ortaklık payına ilişkin hata yapılması
• Kanuna aykırı olarak bazı kamu alanlarının parselasyon planına dahil edilmesi vs.

Hukuka aykırılık oluşturacak nedenler yukarıda sayılanlar ile sınırlı değildir. Mevzuatta düzenlenmiş herhangi bir duruma aykırılık oluşturan her durum hukuka aykırılık nedeni olarak kabul edilir. Bunun için somut olayın değerlendirilmesi gerekir.

İptal davası açarken planın hangi nedenle hukuka aykırılık oluşturduğunu doğru belirlemek davanın seyri açısından oldukça önemlidir. Bu nedenle henüz sürecin başında avukata sormak gerekir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

Parselasyon planı hazırlanması idari bir işlem niteliğinde olduğundan bu plana karşı açılacak davalar idari yargının görev alanındadır. Davaya konu planın ilgilileri, idare mahkemelerine başvurarak planın iptal edilmesini talep edebilirler. Yani parselasyonun iptali için açılan davada görevli mahkeme idare mahkemeleridir. 

Yetkili mahkeme ise İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca taşınmazın bulunduğu yer mahkemesidir. Davanın görev ve yetki bakımından doğru yerde açılması oldukça önemlidir. Aksi halde dava usulden reddedilir. Bu da davacının hak kaybı yaşamasına neden olabilir.

Dava Açma Süresi

İptal davası açma süresi plana itiraz edilip edilmemesine göre farklılık gösterecektir. İtiraz edilmesi halinde iptal davasına ilişkin süre durur.  İtirazın red ile sonuçlanması halinde bu tarihten itibaren 60 gün, herhangi bir cevap gelmemesi halinde de cevap süresinin bittiği tarihten itibaren 60 gün içinde iptal davası açılabilir. 

Plana itiraz edilmemesi halinde eğer plan ilgiliye tebliğ edildiyse bu tarihten itibaren, herhangi bir tebliğ olmaması halinde 30 günlük askı ilanının son gününden itibaren 60 gün içinde iptal davası açılabilir. 

YENİ KANUNİ DÜZENLEME: Parselasyon planlarına karşı İmar Kanunu madde 8 düzenlemesine 2020 itibariyle eklenen yeni hükme göre parselasyon planlarına karşı açılancak davalarda azami süre 5 yıldır. Yani karar kesinleştikten sonra dava açma süresi henüz başlamamış olsa dahi kesinleşmenin üzerinden 5 yıl geçtikten sonra dava açılamaz.

Parselasyon Planına İtiraz Dilekçesi

İdari işlemin iptali dava dilekçeleri önemli ayrıntılara dikkat edilerek hazırlanması gerekir. Parselasyon planına itiraz dilekçesinde planın hangi nedenlerle hukuka aykırılık oluşturduğu gerekçelendirilerek açıkça anlatılmalıdır. Esasen her somut olayın kendine has özellikleri bulunduğundan her dilekçe de ona göre hazırlanmalıdır. Yani bu konuda genel geçer bir taslak dilekçeden bahsedemeyiz. Ancak örnek olması adına şu dilekçe örneğini buraya ekliyoruz:

(…) Nöbetçi İdare Mahkemesine 

Yürütmenin Durdurulması Taleplidir

Davacı: Ad, soyad, TC no, adres bilgisi yazılır.

Davacı Vekili: Davacının kendini vekil ile temsil ettirdiği durumlarda avukata ilişkin bilgiler burada yer alır. Bu hallerde dilekçeler dahil tüm süreç zaten avukat tarafından hazırlanıp takip edilir.

Davalı: Davalı idareye ilişkin temel bilgiler yazılır; ünvan, adres vs. gibi

Konu: Detayları ile kamu idaresi tarafından hazırlanan parselasyon planının iptal edilmek istendiği belirtilir

Açıklamalar: İptal edilmek istenen parselasyon planına ilişkin genel bilgiler verilir. Parselasyon planının hangi nedenler hukuka aykırılık teşkil ettiği ayrıntılı bir şekilde açıklanır. O olayın temas ettiği mevzuat düzenlemeleri eklenir, bu düzenlemeler çerçevesinde idari işlemin haksızlığı ortaya konur.

Yürütmenin durdurulması isteniyorsa bunun gerekliliğine ve şartların oluştuğuna değinilmelidir.

Her iptal davası dilekçesi somut durumdaki hukuka aykırılık nedeni ve ilgili taşınmazın durumu göz önünde bulundurularak hazırlanmalıdır. Bu noktada idare avukatından yardım almak faydalı olacaktır. 

Hukuki Deliller: Planın bizatihi kendisi, aykırılık başka bir mevzuat hükmünden kaynaklanıyorsa bu hükümler, tanık vs. her türlü yasal delil burada belirtilmelidir.

Sonuç ve İstem: Açıklanan nedenlerle ilgili parselasyon planının iptali talep edilir. Somut olayın özelliklerine göre yargılama giderleri ile vekalet ücreti talep edilebilir. Yürütmenin durdurulması talebi de burada yer almalıdır.

Davacı (ve varsa) Vekili

Ad Soyad

İmza

Davanın Sonuçları

Hakim tarafından yapılan incelemeler sonucunda ilgili planın hukuka aykırılık oluşturduğu sonucuna ulaşılması halinde dava kabul edilir ve parselasyon planı iptal edilir. Ancak planda herhangi bir hukuka aykırılık olmadığı sonucuna ulaşılırsa dava reddedilir ve planın uygulanmasına devam edilir. Davanın olası sonuçları şu şekilde gösterilebilir:

Mahkeme Kararına Karşı Kanun Yolları

İdare mahkemesi tarafından verilen kararlara ilişkin olarak önce istinaf ardından da temyiz kanun yollarına başvurulması mümkündür. İptal davasında red kararı verilmesinin ardından bu tarihten itibaren 30 günlük süre içinde Bölge Adliye Mahkemesine istinaf başvurusu yapılabilir. 

İstinaf sürecinin de olumsuz neticelenmesinin ardından Danıştaya temyiz başvurusu yapmak mümkündür. İdare mahkemeleri tarafından verilen kararlara karşı kanun yoluna başvurma süreci titizlikle takip edilmelidir. Bu süreçte herhangi bir hata yapılması ilgililerin hak kaybı yaşamasına neden olabilir. Bu nedenle avukat yardımı almak önem arz eder.

Konu ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda konu ile ilgili olarak parselasyon planı nedir ve planın uygulanmaması için itiraz ve dava yollarının nasıl ilerlediğini genel hatlarıyla açıkladık.

Görüldüğü üzere idari işlemin iptali süreçleri pek çok hukuki teknik ayrıntı içermektedir. Dava sürecinin titizlikle takip edilmesi ve herhangi bir hukuki hata yapmamak için gayrimenkul avukatı yardımı almak yararlı olacaktır.