Mirasçılık Belgesinin İptali (Veraset İlamının İptali)

Mirasçılık belgesinin iptali davası, uygulamada sıklıkla karşılaşılan ve konusu bakımından oldukça önemli sonuçları olan bir davadır. Gerek davanın açılması gerek takip edilmesi aşamasındaki detaylar bakımından dikkatle takip edilmesi gereken bir süreçtir.

Bu makalemizde mirasçılık belgesinin iptali nedir, ne gibi özelliklere sahiptir vb. soruları yanıtladık. Ayrıca mirasçılık belgesinin iptali dilekçesi ile ilgili önemli detaylara yer verdik. Yazımızı dikkatli okumanızı öneririz.

Mirasçılık Belgesinin İptali Davası Nedir?

Noterden veya sulh hukuk mahkemesinden alınan mirasçılık belgesinin (diğer adıyla veraset ilamının) mirasçı fazlalığı veya her bir mirasçının farklı yerlerden söz konusu belgeyi alması sebebiyle hukuka veya maddi gerçeğe aykırı olması halinde hatalı veraset ilamının iptali için açılan davaya mirasçılık belgesinin iptali davası denir.

Veraset İlamı: Veraset ilamı, diğer adıyla mirasçılık belgesi murisin (miras bırakan) ölümünden sonra mirasçı olan kişilerin gösterildiği belgedir. Veraset ilamı noterden veya sulh hukuk mahkemesinden mirasçıların talep üzerine elde edilir.

Veraset ilamının iptali davası ile mahkemeden sadece hukuka veya maddi gerçeğe aykırı olan mirasçılık belgesinin iptali istenebileceği gibi hem söz konusu belgenin iptali hem de yeni bir mirasçılık belgesinin düzenlenmesi talep edilebilecektir. Şayet veraset ilamının iptalini talep edebilecek herhangi bir mirasçı yoksa bu halde mirasçılar yerine hazine bu davayı açabilecektir.

Veraset İlamının İptali Davasının Tarafları

Veraset ilamının iptali davasını, mirasçılık belgesinin maddi veya hukuka aykırı olarak düzenlenmesinden hak kaybına uğrayan yasal veya atanmış mirasçılar  açabilecektir.

Veraset ilamının iptali davasının yöneltilmesi gereken kişiler mirasçılık belgesindeki tüm mirasçılardır. Davanın tüm mirasçılara yöneltilmesinin sebebi, dava sonunda açıklanacak olan hükmün tüm mirasçıların durumunu etkileyecek olmasındandır. Atanmış veya yasal mirasçı olmaması halinde davanın hazineye yöneltilmesi gerekmektedir.

ÖNEMLİ: Belgenin iptali davasında usul kuralları çok fazla öne çıkar. Mevzuatta yer alan usul işlemlere en ufak bir aykırılık bu davayı kaybettirir. Bu nedenle deneyimli miras avukatları ile çalışmakta yarar vardır.

Mirasçılık Belgesinin İptali Davası Şartları

Veraset ilamının iptali davasının öncelikle doğru davalıya/hasma yöneltilmesi gerekmektedir. Bu davanın hasımsız olarak açılması mümkün değildir. Yukarıda veraset ilamının iptali davasının taraflarını belirtmiştik (dava yasal veya atanmış mirasçılara karşı, eğer bunlar yoksa hazine hasım gösterilerek açılmalı).

Yargıtay da yerleşik içtihatlarında mirasçılık belgesinin iptali davasının sonucunda mirasçıların hukuksal durumlarının önemli ölçüde değişeceğinden sebeple miras belgesinde gösterilen kişilerin, bunlar ölmüşlerse mirasçılarının hasım olarak gösterilmesi gerektiğini kabul etmiştir. Aksi halde taraf koşulu kamu düzeninden olduğundan taraflarca öne sürülmese dahi hakim kendiliğinden söz konusu koşulu inceleyerek davanın reddi kararı verebilecektir.

İkinci olarak, mirasçılık belgesinde hukuki veya maddi hatanın bulunması gerekir. Veraset ilamında hukuki veya maddi hata olmaması halinde mahkeme tarafından davanın reddedileceği açıktır.

ÖNEMLİ: Her ne kadar mirasçılık belgesinde hukuki veya maddi hatanın olması bir şart olarak belirtilmişse de söz konusu hatanın açık bir şekilde dava dilekçesinde ifade edilmediği ihtimalde mahkemenin söz konusu hatayı kendiliğinden inceleme gibi bir imkanı yoktur. Bu sebeple dava yine reddedilecektir. Bu nedenle süreç öncesinde ve takibinde önce avukat yardımı alınmalıdır.

Veraset İlamının İptali Davası Dilekçe Örneği

Veraset ilamının iptali davası dilekçesinin hazırlanması istenilen sonuca ulaşılması açısından önemlidir. İhtilafın konusu, davanın yöneltileceği kişiler, hukuki sebepler her somut olay bakımından farklılık arz etmektedir. Bu sebeple veraset ilamının iptali dilekçesi her olgu bakımında ayrı inceleme yapılarak titizlikle hazırlanması gerekir. Aksi halde kişilerin hak ve zaman kaybı yaşaması kaçınılmazdır.

ÖNEMLİ: Mirasçılık belgesinin iptali dava dilekçesinin hazırlanmasından davanın sonuçlanıncaya kadar sürecin alanında uzman bir avukat tarafından yürütülmesi maddi ve manevi hak kaybına uğramamak adına elzemdir.

Mirasçılık Belgesinin İptali Davası Ne Kadar Sürer ?

Veraset ilamının iptali davasının ne kadar sürede sonuçlanacağı ile ilgili kesin bir bilgi vermek doğru olmayacaktır. Zira her somut olay bakımından mirasçıların sayısına ve ihtilafın nedenine göre süre değişecektir.

Örnek vermek gerekirse mirasçılık belgesinde maddi bir hata olması halinde dava kısa bir sürede sonuçlanabilecekken, mirasçıların pay oranlarına ilişkin bir ihtilaf olması halinde daha uzun bir sürede sonuca ulaşılacaktır. Genel olarak 1 seneyi geçmeyen bir süreç olduğunu söyleyebiliriz.

Veraset İlamının İptali Zamanaşımı

Türk Medeni Kanunu 598.maddede de belirtildiği üzere mirasçılık belgesinin iptali davası zamanaşımına tabi değildir. Hukuki yararı olan mirasçıların her biri herhangi bir zamanaşımı veya hak düşürücü süreye tabi olmaksızın davayı açabilecektir.

ÖNEMLİ: Davanın açılacağı zaman çok önemlidir. Sonuç olarak hukuki veya maddi gerçekliğe aykırı bir durum söz konusudur. Fakat bu olgu mahkemece iptali gerçekleşene kadar geçerliliğini korumaktadır.

Örnek vermek gerekirse aslında mirasçı olmayan bir kişinin veraset ilamında mirasçı olarak yazılması halinde söz konusu kişi mahkemece veraset iptali kararı verilinceye kadar diğer gerçek mirasçıların sahip olduğu hakların tümüne sahiptir. Yine bu kişi terekeden payını almak üzere mirasın paylaştırılmasını talep edebilecek ve söz konusu payı üçüncü kişilere devredebilecektir. Bu sebeple veraset ilamının gerçeğe aykırılığının fark edilmesi halinde derhal mirasçılık belgesinin iptali işlemleri başlatılmalıdır.

Mirasçılık Belgesinin İptali Davası Masrafları

Veraset ilamının iptali davası genel olarak maktu harca tabidir. Bu harçlar her sene yeniden belirlenen ve genellikle yüksek olmayan miktarlardadır. Ancak her somut olaya göre davanın kapsamı ve yapılacak işlemler doğrultusunda masraflar değişebilecektir. Burada en sağlıklısı meseleyi avukata sormak olacaktır.

Veraset ilamının iptali davası, genel olarak nüfus müdürlüğündeki kayıtların incelenmesi suretiyle karar verilecektir. Bu haseple davanın yöneltileceği mirasçı sayısının artması tebligat giderleri bakımından dava masraflarını artırabilir.

Veraset İlamının İptali Davası Yetkili ve Görevli Mahkeme

Hukuk Muhakemeleri Kanunu düzenlemelerine göre genel görevli mahkeme olan asliye hukuk mahkemeleri bu davada görevli olacaktır.

Hukuk Muhakemeleri Kanununun 11. maddesinin 2. fıkrasında mirasçılık belgesinin iptalini davasının mirasçılardan her birinin oturduğu yer mahkemesinin yetkili olacağı öngörülmüştür. Bu bağlamda dava açmak isteyen mirasçı kendi oturduğu yer asliye hukuk mahkemesinde davayı açabilecektir.

Sonuç İtibariyle Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda ayrıntılı olarak açıkladığımız üzere veraset ilamının iptali dikkatle takip edilmesi gereken süreçtir. Zira gerçeğe aykırılığın kim üzerinde gerçekleştiği ve bunun hukuki sebebi önem arz etmektedir. Söz konusu tespitlerin yanlış yapılması halinde sürecin uzaması ve hak kayıplarının yaşanması kaçınılmazdır. Bu nedenle sürecin alanında uzman miras avukatından hukuki danışmanlık almak gerekir.