Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma Suçu

Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu Türkiye’de ceza yargılamasında sıklıkla görülür. 5237 sayılı TCK 123 düzenlemesinde tek madde olarak yer alan bu suç önemli ayrıntılara sahiptir.

Yazımızda kişilerin huzur ve sükununun bozulması suçu ile ilgili en çok merak edilen soruları cevaplandıracağız ve bilinmesi gereken önemli noktalara değineceğiz. Ardından bu suçla ilgili soruşturma ve yargılama sürecinin nasıl işleyeceğinden bahsedeceğiz, mahkemenin verebileceği kararlara ve diğer bazı sonuçlara değineceğiz.

TCK 123 kanun maddesini okumak istemeyenler direk olarak aşağıda konu ile ilgili detaylı açıklamalarımıza geçebilir.

Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma Suçu ve Cezası Nedir?

TCK 123 düzenlemesinde kişilerin huzur ve sükununu bozma suçunun ne şekilde işleneceği ve cezası yer almıştır.

Buna göre sırf huzur ve sükun bozmak amacı ile bir kişiye;

• Israrla telefon etmek (Yargıtay SMS atma fiilini de bu kapsama alır)
• Israrla gürültü yapmak
• Israrla hukuka aykırı herhangi bir davranışta bulunmak

fiillerini işlemek TCK 123 suçunu oluşturur.

Görüldüğü üzere suçun hangi fiillerle işleneceğine ilişkin ‘ısrarla telefon etmek’ ve ‘gürültü yapmak’ özel olarak sayılmışken bununla beraber hukuka aykırı herhangi bir fiil denilerek sınır genişletilmiştir.

Israrla telefon etme noktasında SMS (kısa mesaj) da bu kapsamda yer alır. Yargıtay SMS atma fiilini de bu kapsamda sayar. Israr ile ne kast edildiğine ilişkin de net bir ölçüt yoktur. Bir kere arama ile bu fiil oluşmaz. Ancak kaç kere aramanın ısrar olabileceği somut olaya göre değerlendirilir.

Peki hukuka aykırı diğer davranışlar neler olabilir? Bunları sınırlı olarak saymak mümkün değildir. Sınırsız sayıda davranış olabilir. Ancak örnek vermemiz gerekirse;

• Kapı zilinin belirli aralıklarla çalınması,
• Yolda yürürken araba ile rahatsız etme
• Evin önünde müzik açarak rahatsız etme
• Ardarda mail gönderme
• Evde parti verme
• Evin camının tıklatılması
• Eve ışık tutulması
• Kapının dinlenmesi
• Boş şişelerin veya çöp kırıntılarının evin bahçesine veya balkona atılması
• Kişinin takip edilmesi
• Üst katın balkonundan halı çırpma
• Uzaktan dürbünle gözetleme
• Bir kişinin evi veya işyeri önünde bekleme
• Binanın dış kapısını bilerek rahatsızlık vermek amacıyla açık bırakma, çarpma vs…

TCK 123 Cezası: Bu saydığımız şekilde kişilerin huzur ve sükununu bozan kişiye verilecek olan ceza 3 ay ile 1 yıl arasında değişen hapis cezasıdır.

Belirtmemiz gerekir ki cezanın görünüşte az gibi olması bunun önemsenmemesi gerektiğini göstermez. Bilakis bu suç çoğunlukla başka suçlarla birlikte işlenir. Bu şekilde cezaların birleşmesi ile ceza miktarı ciddi noktalara ulaşabilir. Bu nedenle sürecin ciddiyetle takip edilmesi ve ceza avukatı yardımı alınması önemlidir.

Yukarıda bahsettiğimiz fiillerin yahut kişilerin huzur ve sükununu bozma amacı taşıyan herhangi bir fiilin sosyal medya üzerinden işlenmesi mümkündür. WhatsApp, Facebook, Twitter, Youtube, İnstagram, Tiktok vs. herhangi bir sosyal medya platformu üzerinden bu suç işlenebilir.

Gene aynı şekilde 3 ay ile 1 yıl arasında değişen hapis cezası vardır.

Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma Suçunun Unsurları

TCK 123 suçu, herkes tarafından herkese karşı işlenebilen suçlar arasında yer alır. Fail ve mağdur bakımından özgü değildir. Ancak bu suç hareketlerinin belirli bir kişiye yönetilmesi gerekir. Yani kendisini hedef almayan bir davranıştan ötürü huzuru bozulan kişi bu suçun mağduru olamaz.

Bununla birlikte bir kişinin TCK 123’den ötürü cezalandırılabilmesi için söz konusu fiilleri “ısrarla” yapıyor olması gerekir. Bir kere gerçekleştirilen fiil, direkt olarak belirli bir kişiyi rahatsız etmeyi amaçlıyor olsa  dahi TCK 123 suçunu oluşturmaz.

Örnek vermek gerekirse, evde süreklilik arz etmeyen tadilat yapma, süreklilik arz etmeyecek şekilde parti verme vs. bu suçu oluşturmaz. Başka suçları oluşturup oluşturmadığı veya kabahat olup olmadığı ayrıca değerlendirilir.

ÖNEMLİ: Bu suçun en önemli unsuru, failin kişilerin huzur ve sükununu bozma maksadı taşıyor olması gerektiğidir. Yani failde bu şekilde özel bir saik aranır. Eğer kişileri özel olarak rahatsız etme kastı yoksa bu suç oluşmaz. Kişinin kastının ne olduğu tabii ki %100 hiçbir zaman bilinmez.

Burada failin beyanına değil, olağan yaşam akışına göre ortalama bir insanın kastı ile kıyas edilerek mahkeme tarafından belirleme yapılır.

Bu özel kastın olması çok önemlidir. Örnek vermek  gerekirse alkollü bir kişide, kişilerin huzur ve sükununu bozma kastı olmayacağından onun verdiği rahatsızlık TCK 123 suçunu oluşturmaz. Tabi o kişi sırf insanları rahatsız edici davranışlar ortaya koymak için sarhoş olmuşsa o zaman TCK 123 suçu işlenmiş olur. Görüldüğü gibi her durumda ayrı değerlendirme yapmak gerekir.

TCK 123 Suçunun Diğer Suçlarla Birlikte İşlenmesi

TCK 123 suçunda ısrar unsurunun gerekliliğinden bahsettik. Bir kişiye karşı ısrarlı şekilde yapılan bu fillerden ötürü tek bir suç (TCK 123) oluşur. Eğer ısrar eden davranışlar bir süreliğine kesilir ama tekrar ısrarlı şekilde gerçekleştirilmeye devam edilirse bu sefer müteselsil suç olur ve failin cezasında artırım yapılır.

Belirtmemiz gerekir ki aynı fiil ile birden fazla kişinin huzur ve sükunu bozulursa gene tek suç oluşur ancak failin cezasında artırım yapılır. Burada dikkat edilmesi gereken başka bir husus da şudur: fail ısrarla kişileri rahatsız ediyor ancak her hareketi farklı bir fiil içeriyor olabilir.

Örnek vermek gerekirse bir gün telefonla rahatsız ederken bir gün gürültü yapıyor, ertesi gün eve ışık tutuyor, sonraki gün çöp bırakıyor vs. böyle bir durumda TCK 123 suçunun oluşup oluşmayacağı konusunda yargı kararlarında netlik yoktur.

Uygulamada genellikle bu tür bir durumda TCK 123’den ötürü cezalandırma yapılsa da aynı fiilin ısrarla gerçekleştirilmesi gerektiği gerekçesi ile TCK 123’den cezalandırma yapılmadığı da görülmektedir.

Kişilerin huzur ve sükununu bozma fiili bazı suçların  unsuru olarak karşımıza çıkar. Böyle bir durumda yalnızca ilgili suçtan ötürü cezalandırma yapılır.

Örnek vermek gerekirse cinsel taciz suçu bir telefonla işlenmesi halinde fail yalnızca cinsel taciz suçundan cezalandırılır.

TCK 123 Suçu ile İşlenebilecek Diğer Benzer Suçlar

Yukarıda TCK 123 suçunun unsurlarından bahsettik. Bu unsurların tam olarak gerçekleşmesi ve bu unsurların tamamının başka bir suçun unsurları olmaması durumunda TCK 123 cezası uygulanır. Ancak bu suçun unsurları başka suçların içerisinde eriyorsa bu sefer diğer suçtan  ötürü cezalandırma yapılır.

Şu suçlarla TCK 123 suçunun birlikte yargılamaya konu olduğunu söyleyebiliriz:

• Cinsel taciz suçu
• Tehdit suçu 
• Şantaj suçu
• Konut dokunulmazlığının ihlali suçu
• Hakaret suçu
• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu
• Gürültüye neden olma suçu
• Trafik güvenliğini kasten tehlikeye sokma suçu
• Kasten yaralama suçu

Aşağıda yer alan örnek Yargıtay kararlarında da görüleceği üzere Yargıtay kişilerin huzur ve sükununun bozulmasını tamamlayıcı suç olarak görerek diğer suçlar oluşmuşsa onlardan ceza verilmesi gerektiğini söyler.

Ancak belirtmemiz gerekir ki her somut olayda böyle olmayabilir. Her iki suçtan da ceza verilmesi gerekebilir. Bunun değerlendirmesi için hukuki yardım alınmalıdır.

Suça Teşebbüs Durumu

Kişilerin huzur ve sükununun bozulması suçu neticeli bir suç değildir. Sırf bu maksatla ısrarlı davranış ortaya konması ile bu suç oluşur. Dolayısıyla bu suça teşebbüs etmek normal şartlarda mümkün görülmez.

Ancak somut olayın şartlarına göre niteliğine uygun düştüğü ölçüde teşebbüs söz konusu olabilir. Yargı kararlarında bu noktada ikilik görülmekte. Teşebbüsten hüküm kurulursa cezada indirim yapılır.

Birden Fazla Kişi ile Birlikte İşlenmesi

Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu birlikte işlenebilen bir suçtur. İştirak bakımından ekstra bir özellik göstermez. Bir kişi bu suça; yardım eden, azmettiren, dolaylı fail veya müşterek fail olarak katılabilir.

Bununla ilgili olarak ‘suça yardım etme’ ve ‘suça azmettirme’ başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz. Suça iştirak eden kişilerin cezaları ayrı ayrı hesaplanacaktır.

TCK 123 Suçunda Yargılama Süreci ve Bilinmesi Gerekenler

Yukarıda kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu ile ilgili olarak temel unsurlardan bahsettik. Suçun nasıl işleneceği, cezası vs. bunlar önemli konulardır. Unsurların gerçekleşmemesi halinde kişiye ceza verilemez. Ancak en az bunlar kadar önemli başka bir konu da yargılama sürecidir.

Soruşturma ve kovuşturma sürecinde ne gibi şeylerle karşılaşılır şimdi bunlara değineceğiz. Öncesinde süreci bir tablo ile özetlemekte yarar görüyoruz. Ancak detaylar için yazımızı mutlaka okuyunuz.

Şikayet, Şikayetten Vazgeçme ve Zamanaşımı

TCK 123 suçunun takibi için mağdurlardan en az birisinin şikayeti gerekli ve yeterlidir. Dolayısıyla kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu takibi şikayete bağlı suçlar arasında yer alır. Bu nedenle 6 aylık şikayet süresi söz konusudur.

Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu takibi şikayete bağlı suçlar arasında yer aldığı için bu suçta şikayetten vazgeçme mümkündür.

Bu kapsamda şikayetten vazgeçme şu hukuki sonuçları doğurur:

Bu süre failin ve fiilin öğrenildiği tarihten itibaren başlar ve bu süre içerisinde şikayet edilmeyen fiilden ötürü kişiye ceza verilmez. Ayrıca her halükarda bu suçun 8 yıl içerisinde soruşturulması gerekir. Yani 8 yıllık zamanaşımı süresi mevcuttur.

Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma Suçunda Etkin Pişmanlık

Etkin pişmanlık, failin suçu işledikten sonra pişman olarak suçun doğurduğu neticeleri elinden geldiğince gidermesi, savcılığa ve mahkemeye yardımcı olması karşılığında cezasının indirilmesidir.

Ancak TCK’da belirli suçlar için etkin pişmanlık imkanı tanınmıştır. Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu etkin pişmanlık imkanı tanınan suçlar arasında yer almaz. Bununla ilgili olarak ‘suçlarda etkin pişmanlık’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Kovuşturmaya Yer Olmadığına Dair Karar

Soruşturma aşamasında savcının araştırması sonucunda yargılamaya geçmeye yetecek şüphe (delil) bulunamamışsa savcı kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verir. Bu çok farklı şekillerde mümkün olabilir. Bir örneği yukarıda bahsettiğimiz şikayetten vazgeçme halidir. Diğer durumlar için “kovuşturmaya yer olmadığına dair karar” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Ancak burada şuna dikkat etmek lazım, uygulamada TCK 123 suçunun ispatında problem yaşanıyor. Kişiler ya gelişigüzel şikayetlerde bulunuyor ya da ispatlanamayacağını düşünerek şikayetten çekiniyor. Burada sağlıklı bir süreç izlenebilmesi adına ceza avukatına başvurulmalıdır.

Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma Suçunda Uzlaşma ve İyi Hal İndirimi

Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu takibi şikayete bağlı suçlar arasında yer aldığı için uzlaşmaya tabidir. Yani mahkeme aşamasına geçilmeden önce mağdur ile şüpheli, adliye eliyle görüştürülür. Buradan bir sonuç alınamazsa kovuşturma (mahkeme) aşamasına geçilir.

Eğer uzlaşma görüşmesinde iki taraf anlaşırsa kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir. Uzlaştırma ile ilgili önemli ayrıntılar için “uzlaşma nedir” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

TCK 123 suçunda sanık olarak yargılanan kişinin toplum nazarındaki durumu, mali ve sosyal durumu, yargılama süresince davranışları ve mahkemeye yardımcı olması, mağdura karşı tutumu vs. gözetilerek cezasında iyi hal indirimi yapılabilir. Bu indirim miktarı cezanın 1/6’sına kadar indirilmesini ifade eder. Bu indirim kalemi hakkında detaylı bilgi edinmek için ‘iyi hal indirimi’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

TCK 123 Suçunda Gözaltı, Tutuklama ve Adli Kontrol

Kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu kanuni ceza miktarı bakımından tutuklamaya engel bir suçtur. Yani sırf kişilerin huzur ve sükununu bozma suçundan ötürü tutuklama kararı verilemez. Ancak kişinin belirli durumlarda gözaltına alınması söz konusu olabilir.

Tabi şunu da belirtmek gerekir ki uygulamada kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu başka suçlarla birlikte işlenmiş olabiliyor. Böyle bir durumda diğer suçun niteliğine bağlı olacak şekilde tutuklama kararı da verilebilir.

Kural olarak TCK 123 suçundan ötürü kişi hakkında adli kontrol kararı vermek mümkündür. Özellikle mağdurun bulunduğu bölgeye gitmeme kontrolü uygulanabilir. Bununla ilgili ayrıntılar için ‘adli kontrol’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Kişilerin Huzur ve Sükununu Bozma Suçu Cezasının Ertelenmesi ve HAGB

Mahkemenin verebileceği bir takım kararlara gelecek olursak, mahkeme hapis cezasına hükmedecekken bu cezanın ertelenmesi kararını verebilir. Bu karar, cezanın infazının ileri bir tarihe erteleneceği anlamına gelmez.

Bu karar ile kişiye 1 ile 3 yıl arasında değişen bir denetim süresi tanınır ve kişi cezaevine girmez. Bu süreyi yükümlülüklerine uygun geçirdiği takdirde hakkında verilen ceza sanki infaz edilmiş gibi sonuç doğar. Bu konunun önemli ayrıntıları ve şartları için ‘hapis cezasının ertelenmesi’ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Cezanın ertelenmesine benzer diğer bir karar da hükmün açıklanmasının geri bırakılmasıdır. Bu karar için de cezanın ertelenmesinde olduğu gibi hapis cezasının 2 yılın altında kalmış olması ve kişinin geçmişinde bir suç işlememiş olması  gerekir.

Burada 5 yıllık bir denetim süresi tanınır ve sürenin yükümlülüklere uygun geçirilmesi halinde sanki TCK 123 suçu hiç işlenmemiş gibi sonuç doğar. Bunun önemli ayrıntıları için ‘hükmün açıklanmasının geri bırakılması’ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Cezanın Adli Para Cezasına Çevrilmesi

TCK 123 suçu cezası adli para cezasına çevrilebilir. 1 yılın altında kalması, kanunda hapse alternatif adli para cezası öngörülmemesi bakımından bu mümkündür. Bunun şartları ve nasıl gerçekleştirileceğine ilişkin detaylı bilgi için ‘adli para cezası’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Sonuç

Yukarıda TCK 123 suçu ile ilgili bilinmesi gereken tüm önemli meselelere değindik. Merak edilen soruları cevaplandırdık. Ancak belirtmemiz gerekir ki mesele her zaman bu kadar yalın değildir. Her somut olaya etki eden farklı meseleler olabilir. Bunların tamamının ortak bir hukuki zemine oturtulup ihtimalleri gözeterek hukuki çare üretilmesi gerekir.

Bunun için alınacak ceza avukatı yardımı oldukça hayatidir. Türkiye’de cezai süreç ve ceza avukatlarının çalışma sistematiği hakkında bilgi edinmek için “ceza avukatı” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.