Kira Sözleşmesi Depozito İadesi

Kira sözleşmesi depozito iadesi, kira sözleşmesi ile ilgili en önemli konulardan biri olup günlük hayatta oldukça fazla karşımıza çıkmaktadır. Konut ve çatılı işyerlerinin kiralanması açısından önem arz eden depozitonun iadesi kavramı birçok önemli detay içermektedir.

Yazımızda kira sözleşmesi depozito iadesi nedir, depozitonun iadesi şartları nelerdir, iade edilmezse hangi hukuki yollara başvurulabilir gibi sorulara detaylı bir şekilde cevap vereceğiz. Sürecin hatasız bir şekilde son bulması için konu hakkında genel bilgiye sahip olmak gerekir. Bu sebeple yazımızı dikkatle okumanızı tavsiye ederiz.

ÖNEMLİ: Kira sözleşmesi depozito geri alınması, dikkatle takip edilmesi gereken önemli ayrıntılar barındırmaktadır. Bunlar göz ardı edilerek yapılan hatalı işlemler beklenmedik sonuçlara sebebiyet verebilir. Kira sözleşmelerinde depozitonun geri alınmasında önemli noktalar olması nedeniyle işlemin başından sonuna avukat yardımı almak önem arz eder.

Kira Sözleşmesi Depozito İadesi Nedir?

Konut ve çatılı işyerlerinin kiralanması sırasında mülk sahibi tarafından kiracıdan güvence bedeli olarak alınan bir miktar paraya depozito denir. Depozitonun iadesi ise, kiracının kiralananı terk edeceği sırada, başlangıçta güvence olarak ödenen bu bedelin kiracıya geri ödenmesini ifade eder.

Kira sözleşmesinde depozitonun iadesine ilişkin hukuki düzenlemeler, Türk Borçlar Kanunun kiracının güvence vermesi başlığı altında  342. madde ve devamında hüküm altına alınmıştır. Bununla birlikte mevzuatın çeşitli hükümleri bu depozito meselesine etki edebilmektedir. Bunlar tamamen somut olayın özelliklerine göre belirlenecektir.

ÖNEMLİ: Kira sözleşmelerinde genellikle şu kadar depozito bedelinin elden alındığına dair ibare yer alır. Bu nedenle depozitonun verilip verilmediğine dair bir uyuşmazlık pek çıkmaz. Genellikle depozitonun iade edilip edilmeyeceğine dair uyuşmazlık çıkar. Burada yapılması gereken şey, kira sözleşmesinde feshin hukuka uygun olduğunu ortaya koyarak depozitonun iadesi sürecini ona göre yönetmektir.

Kira Sözleşmesinde Depozitonun Özellikleri

Depozito, konut ve çatılı işyerlerinin kiralanması sırasında kiralananda meydana gelebilecek muhtemel hasarlar veya ortaya çıkabilecek herhangi bir masraf ihtimaline karşın mülk sahibini güvence altına alma amacı taşımaktadır. Depozitonun iade edilmesi için en önemli detay, depozitonun kira kontratında belirtilmiş olmasıdır.

Ayrıca depozito kiralayana ödenirken mümkün oldukça meblağı elden vermek yerine banka transferi veya benzeri yollarla belge niteliği taşıyabilecek şekilde vermeye özen gösterilmelidir. Her ne kadar kira sözleşmelerinde kararlaştırılan kira bedeli Türk Lirası olması yaygın ise de depozitonun döviz cinsinden verilmesi uzun vadede ülkenin ekonomik şartlarından etkilenmeyecek olup kiracıyı koruyacaktır.

Bir başka güvenceye alma yöntemi de kiracının kiralanandan çıkarken bir teslim tutanağı düzenlemesi ve bu tutanağı mülk sahibine imzalatmasıdır. Bu şekilde kiracı, kiralananı teslim ettiğine ilişkin ispat niteliğine sahip bir belgeye sahip olacaktır.

Depozito İade Edilmezse Hangi Hukuki Yollara Başvurulabilir?

Mülk sahibi, ortada olağanüstü bir durum veya hasar olmamasına rağmen depozito bedelini geri vermediyse kiracı öncelikle usulü şartları sağlayan bir ihtarname çekmelidir. Bu ihtarnamede, kira sözleşmesinin sona ermesindeki hukuki düzene değinilmeli, depozito bedelinin iadesi zorunluluğu izah edilmeli ve ödenmemesi halinde işletilecek hukuki süreçten bahsedilmelidir. Bununla ilgili olarak “ihtarname nedir” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Bunun da işe yaramaması halinde kiracı dava veya direkt icra takibi yoluna gitmelidir. Dava yolunda, mülk sahibi maddi bir zararın varlığını ispatlamakla yahut depozitonun iadesinin gerekli olmadığını, kiracının haksız olduğunu ispatlamakla yükümlü olacaktır. Burada icra takibi mi yoksa dava yoluna mı gidilmesi gerektiği somut olayın özelliklerine göre değerlendirilmelidir.

Depozito bankada depolama yoluyla ödenmiş ise banka bu bedeli üç şarttan birinin oluşması halinde geri verebilir. Bunlar; iki tarafın rızası, kesinleşmiş icra takibi veya kesinleşmiş mahkeme kararı varlığından biridir. Bu halde tahliyenin söz konusu olması durumunda kiraya veren tahliye sürecinde yasal yollara başvurmamış ise güvence bedeli kural olarak yazılı olarak başvurulması üzerine üç ay içinde kiracıya iade edilir.

Depozitonun bankada vadeli hesapta tutulması halinde sorun çıkmamasına karşın uygulamada görülen şekliyle bedelin elden verilmesi üzerine kiracının tahliye olması halinde problemler ortaya çıkabilmektedir. Kiraya verenin, kiralananda hiçbir hasar veya zarar bulunmamasına rağmen depozitoyu iade etmemesi üzerine kiracı, icra takibi yoluna başvurabileceği gibi dava da açabilir.

Kira Sözleşmesinde Depozitonun İade Şartları Nelerdir?

Kira sözleşmesinde depozitonun iade şartlarından ilki, kira sözleşmesinin usule uygun şekilde sona erdirilmiş olmasıdır. Usulüne uygun şekilde son bulan kira sözleşmesinin ardından mülk sahibi ve kiracı tarafından, kiralananda herhangi bir hasar olup olmadığına bakılarak anahtar malike teslim edilir. Bu işlem üzerine bir teslim tutanağı düzenlenir ve bu tutanak her iki tarafça imzalanır.

Yapılan inceleme sonucunda kiralananda bir hasar, zarar, kiralanana ilişkin borç niteliği taşıyan bir ödeme mevcut ise bunlar tutanakta belirtilir. Ancak kiralananda herhangi bir problem olmaması durumunda kira sözleşmesi yapıldığı sırada verilen depozito kiracıya geri verilmelidir.

Eğer kiracı depozitoyu bankada depolama yoluyla ödemiş ise bankanın bu bedeli kendisine geri verebilmesi için iki tarafın rızasının varlığı, icra takibinin kesinlik kazanması veya kesinleşmiş bir mahkeme kararı gerekir. Kira sözleşmesinin sona ermesi üzerinden üç ay içinde kiracıya karşı kira akdiyle alakalı bir dava açılmış ya da icra veya iflas takibi yapılmışsa ancak bu durum bankaya iletilmemiş ise kiracının talep etmesi üzerine banka depozito bedelini kiracıya geri öder.

Kira Sözleşmesinde Depozitonun İade Süresi

Kira sözleşmelerinde depozitonun iade süresi, kira sözleşmesinin sona ermesinden itibaren başlamaktadır. Bir başka deyişle kira sözleşmesinin devam ettiği sırada depozitonun iade istenmesi mümkün değildir.

Kira sözleşmesinin bir şekilde sona ermesi üzerine gerekli incelemeler yapıldıktan sonra bir problem olmaması halinde depozito bedeli banka yoluyla ödenmiş ise bankaya yazılı başvuru ile üç ay içinde geri alınabilir. Depozitonun elden verilmesi halinde ise kiralananda herhangi bir zarar tespit edilmemişse bedel derhal kiracıya geri ödenmelidir.

Haklı neden olmaksızın geri ödenmeyen güvence bedelleri için kiracı icra takibine veya dava yoluna başvurmalıdır. Bu yollara başvurulması halinde bedelin iade süresi değişkenlik göstermektedir.

DİKKAT: Uygulamada sıklıkla karşılaştığımız kira sözleşmelerinde depozitonun iadesi konusunda uyuşmazlık çıkması halinde iade süreleri sürecin gidişatına göre değişkenlik göstermektedir. Bu süreci daha kolay ve sorunsuz şekilde yürütmek için uzman bir avukat yardımı almakta fayda vardır.

Kira Sözleşmesinde Depozitonun İadesi Hesabı ve Faiz

Depozito iadesinin hesaplanmasında öngörülen yol şudur: verilen bedelin değerin korunması amacı ile depozitonun, kıymetli evrak olarak veya vadeli bir hesap şeklinde bankaya yatırılması gerekir. Mevzuattaki bu düzenlemenin amacı, güvence bedelinin enflasyondan etkilenmesini önleyerek  kiracının muhtemel hak kaybının önüne geçmektir.

Bankaya yatırılan bu para veya kıymetli evrak Türk Borçlar Kanunu 342/2. maddesi uyarınca iki tarafın rızası, kesinleşmiş icra takibi ya da kesinleşmiş mahkeme kararı olmaksızın taraflara verilmez. Bunların birinin varlığı halinde işleyen bütün faizlerle birlikte somut olaya göre kiraya verene ya da kiracıya teslim edilecektir.

Normal şartlarda elden veya banka ilan yoluyla TL olarak kiraya verene gönderilen depozitonun iadesinde faiz işlemesi söz konusu olmaz. Daha doğru bir ifade ile, depozitonun mülk sahibine verildiği günden itibaren faiz işlemez. Burada eğer depozitonun iadesi şartları oluşmuşsa ve depozito iade edilmemişse, iade edilmesi gereken günden itibaren geçmiş gün faizi işletilebilecektir. Burada icra hukuku kuralları gündeme gelecektir. Bununla ilgili olarak deneyimli icra avukatı yardımı alınmalıdır.

Sonuç Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda kira sözleşmesinde depozitonun iadesi nasıl olur sorusuna genel nitelikli açıklamalar getirdik.  Görüldüğü üzere konunun önemli detayları vardır.

Kira sözleşmelerine ilişkin hukuki durumlar, sonucunda büyük mağduriyetlerin ortaya çıkabileceği ve buna bağlı olarak hak kayıplarının yaşanabileceği süreçlerdir. Bu sürecin düzgün bir şekilde başlatılıp istenilen şekilde sonuca varması için öncesinde muhakkak avukata sorulmalıdır. Aksi takdirde hatalı veya ihmali işlemler sonucu istenmeyen sonuçlar ile karşı karşıya kalınabilir.