İşe İade Davası

İşe iade davası, uygulamada sıklıkla görülen ve haksız olarak işten çıkarılan işçinin bir takım haklarını almak için başvurduğu bir dava yoludur. Çok ciddi sonuçları olan ve önemli hukuki zemine sahip bir süreçtir.

Yazımızda işe iade davası şartlarını, dava sürecini ve sonuçlarını izah ettik. Bunun yanında sıkça sorulan soruları yanıtladık. Dikkatli okumanızı öneririz.

İşe İade Davası Nedir? 

İşçinin, haksız olarak çıkarıldığı işine geri dönmesi, geri alınmadığı takdirde bir takım tazminat kalemlerinin ödenmesi talebi ile açılan davaya işe iade davası denir.

İşe iade davası, 4857 sayılı İş Kanunu madde 20 düzenlemesinde yer alır. Bu düzenlemenin ilgili kısmı şu şekildedir:

“İş sözleşmesi feshedilen işçi, fesih bildiriminde sebep gösterilmediği veya gösterilen sebebin geçerli bir sebep olmadığı iddiası ile fesih bildiriminin tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde işe iade talebiyle, İş Mahkemeleri Kanunu hükümleri uyarınca arabulucuya başvurmak zorundadır. Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaya varılamaması hâlinde, son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren, iki hafta içinde iş mahkemesinde dava açılabilir.”

ÖNEMLİ: İşe iade davası, uygulamada çok farklı görünümlere sahiptir. Bu nedenle yasal düzenlemeler yetersiz kalmaktadır. Dolayısıyla daha çok yargı kararları ile şekillenir. Yargı kararları da sıklıkla değişir. Bu nedenle işe iade davası gibi süreçlerin muhakkak avukat yardımı ile sürdürülmesi gerekir.

İşe İade Davası Şartları Nelerdir?

İşe iade davası şartları hem yasal düzenlemeler hem de yargı kararları etrafında şekillenmiştir. İşe iade davası iş güvencesi hükümlerine tabidir. İşçinin, iş güvencesi hükümlerinin koruması altında olması için; 

• İş yerinde 30 ve üzeri işçi çalışması gerekir. 
• Belirsiz süreli çalışan işçi olması gerekir. 
• İşverene ait işyerinde 6 ay veya daha fazla kıdem süresini doldurmuş olmak gerekir. 
• Belirli düzey işveren vekili olmaması gerekir. 

Bu şartları taşıyan kişilerin sözleşmelerinin feshinde sadece 2-4-6-8 haftalık ihbar sürelerine uyulması yetmez; feshin mutlaka daha önce de yukarıda belirtilmiş olan, kanunda sınırlı olarak sayılan iki ana grup sebepten birine dayanması gerekir; 

• İşçiden kaynaklanan sebepler 
• Ekonomik sebepler 

İşveren işçiden yeni işçinin verimi veya davranışlarından kaynaklanan sebeplerle iş sözleşmesini feshetmek isterse, işçinin savunmasını mutlaka almak zorundadır. Savunma feshin geçerli olup olmadığının incelenmesi için ön şarttır. Eğer savunma alınmadan sözleşme feshedilirse (yani yazılı savunması almadan işçi işten çıkarılırsa) mahkeme daha ilk duruşmadan işe iade kararı verecektir. İşçinin savunmasının alınması da tek başına yeterli olmaz. İşçiye, işten çıkarılma sebebi mutlaka yazılı ve açık olarak bildirilmek zorundadır (İş Kanunu madde 19).

İşe İade Davası Açma Süresi: Bu davanın açılma süresi için önce arabuluculuğa başvuru süresine değinmek gerek. İşçinin işten çıkarılmasından itibaren 1 ay içerisinde arabuluculuğa başvurması gerekir. Ardından bu görüşmeler sonucunda düzenlenen “son tutanak” gününü takip eden 2 haftalık süre içerisinde dava açması gerekir. Eğer arabuluucuya başvurmadan dava açılırsa usulden red kararı verilir. Bu karar üzerine kararın tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde arabuluculuğa başvurulabilir. İşe iade davası açma süresi ile ilgili tablomuzu inceleyebilirsiniz.

İşe İade Arabuluculuk: İşe iade davalarında ve bir takım önemli işçi alacağı davalarında dava öncesi arabuluculuk, 2018 yılı itibariyle zorunlu hale getirilmiştir. Yani davadan önce arabuluculuk süreci muhakkak işletilmelidir. Anlaşılırsa zaten dava aşamasına geçilmez. Anlaşılmazsa dava sürecine geçilir. Taraflardan biri görüşmeye katılmazsa arabuluculuk gideri o katılmayan tarafa yükletilir.

Kıdem Tazminatı Alan İşçi İşe İade Davası Açabilir mi? Kıdem tazminatı alan işçi işe iade davası açabilir. Ancak davayı kazanması halinde, önceki aldığı kıdem tazminatını işverene iade etmek durumunda kalır. Şu husus unutulmamalıdır ki, kişi kıdem tazminatını iade edince geçmiş dönemdeki kıdemi ölmez. Yani o kıdem hakkı devam eder. İleri bir tarihte kıdem tazminatına hak kazanacak şekilde işten ayrılırsa geçmiş dönem kıdem hakkını da alır.

DİKKAT: İşe iade davası gerek usule işlemleri gerekse davadaki haklılığın ispatı bakımından oldukça zor davalardandır. Hatalı yahut ihmal edilen bir işlem, kişiyi haklı iken haksız konuma düşürebilir. Bu nedenle iş hukuku avukatı yardımı almak önem taşır.

Görevli ve Yetkili Mahkeme

İşe iade davasında görevli ve yetkili mahkemenin doğru seçimi çok önemlidir. Bununla ilgili şu tabloyu gösterebiliriz:

Yargılama Süreci ve İspat

İşe iade davalarında basit yargılama usulü uygulanır. İspat yükü somut olayın kapsamına göre işçide yahut işverende olabilir. Bu davanın tek bir konusu vardır: o da işe iadedir. Yani davada kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi işçi alacakları dava konusu değildir. Ancak aşağıda da değineceğimiz üzere bu davada hüküm kısmında işe iade ile birlikte bir kısım tazminatlara hükmedilir. İşveren işe iade davasında feshin geçerli nedene dayandığını ispatlamakla yükümlüdür. 

Yargılamada işçinin işten çıkarılmasının haklı veya geçerli bir nedene dayanıp dayanmadığı, işçinin savunmasının alınıp alınmadığı, alınmışsa bile işçiye yazılı ve açık şekilde bunun bildirilip bildirilmediği belirtilir. Bu dava ile işçi, işverenden kendisini işe geri almasını istemektedir. 

Yargılama sürecinde tanıklar dinlenir. Ki en önemli ispat aracı tanıktır. Ardından bilirkişi raporu eğer gerekliyse alınır. Sendikalardan ve diğer işçi kurumlarından görüş alınır. Diğer ispat araçları değerlendirilir. Nihayetinde hüküm verilir. 

İşe İade Davası Süresi Ne Kadardır?

İşe iade davasında arabuluculuğa başvuru süresi, feshin kendisine bildirilmesinden itibaren 1 aydır. Arabuluculuk görüşmesinin ne kadar sürdüğünün bir önemi yoktur. Arabuluculuk son tutanağının imzalanmasını takip eden 2 haftalık süre içerisinde dava açılmalıdır. Yani işe iade davası açma süresi 2 haftadır.

Arabuluculuğa Başvurulmazsa: Arabuluculuğa başvurulmadan dava açılması halinde davanın usulden reddine karar verilir. Usulden red kararının kişiye tebliğ edilmesinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde tekrar arabuluculuğa başvurulabilir. Arabuluculuk son tutanağından sonra gene 2 hafta içinde dava açılmalıdır.

Sonuç olarak süreleri bir tablo ile gösterecek olursak:

İşe İade Davası Dilekçe Örneği 

İşe iade davası dilekçe örneği, internet ortamında bulunan ancak büyük sakıncalar içeren bir taslak metindir. Zira işe iade davalarında ispat unsuru çok önemlidir. Dava dilekçesi güncel mevzuata ve somut olaya uygun şekilde hazırlanmalıdır. Ancak işe iade davası dilekçe örneği şeklindeki taslak boşluk doldurmalı metinler, sürekli yenilenen Yargıtay kararlarına ve güncel yasal düzenlemelere aykırı bir çok unsur içerir. Bu nedenle işe iade davası dilekçesi hazırlanırken muhakkak avukat yardımı alınmalıdır.

Fikir olması adına işe iade davası dilekçe örneği olarak dilekçenin şu unsurları içereceğini söyleyebiliriz:

… NÖBETÇİ İŞ MAHKEMESİNE

DAVA DİLEKÇESİ

DAVACI: Davacı işçinin adı, soyadı, TC kimlik numarası ve adresi yer alır.

VEKİLİ: Sürecin avukat yardımı ile takip edilmesi durumunda vekile ilişkin bilgiler yer alır.

DAVALI: Davalı işverenin adı, soyadı, TC kimlik numarası ve adresi yahut davalı işyeri/şirketin vergi numarası vs. bilgileri ile adresi bu kısımda yer alır.

DAVA: İşe iade davası olduğu ve yasal dayanağı belirtlir.

KONU: Neticei talepte yer alan istemin kısa özeti ile birlikte işe iade talepli dilekçe olduğu belirtilir.

AÇIKLAMALAR:

Açıklamalar kısmı en önemli kısımdır. Zira iş akdi feshinin haksız olduğu bu kısımda ortaya konur. Her ne kadar işveren iş akdi feshinin geçerli veya haklı bir nedene dayandığını kendisi ispat etmek zorunda olsa da ortaya koyacağı alelade iddia ve delillere karşı güçlü deliller öne sürülmelidir. Tanıklarla desteklenebilecek açıklamalar bu kısımda yer almalıdır. İşe iade talebinin haklılığı ve feshin geçersizliği Yargıtay kararlarından örnekler verilerek ileri sürülmelidir. Sürekli olarak değişen güncel mevzuat hükümleri gözönünde bulundurularak dava açılmalıdır.

HUKUKİ DELİLLER: İleri sürülecek delillerin elde olanları bu kısımda belirtilip dilekçeye ek olarak sunulmalıdır. Başka yerden alınması istenen deliller varsa onlar da bu kısımda belirtilmelidir. Tanık delili, isticvap, bilirkişi incelemesi vb. ispat araçları muhakkak öne sürülmelidir. Aksi halde sonradan bu delillere dayanılamaz.

YASAL DAYANAK: Konuya temas eden yasa hükümleri bu kısımda yer almalıdır. Özellikle İş Kanunu madde 19, 20 ve devamı hükümleri belirtilmelidir. 6100 sayılı usul yasası ve benzeri yasa isimleri zikredilmelidir. Bunun haricinde konuya uyan Yargıtay kararlarına karar ve esas numaraları ile birlikte değinmekte yarar vardır.

NETİCE VE TALEP: İşe iade davalarında netice-i talep standarttır. Burada temelde 3 şey istenir; işçinin işe iadesi, dört aylık çalıştırılmayan süre için ücret ve diğer haklar, işçinin, kararın kesinleşmesini takiben 10 iş günü içerisinde iade için işverene başvurmasına rağmen, işverenin işe iadeyi kabul etmemesi ihtimalinde ekstradan ödeyeceği 4 – 8 ay arasında değişen iş güvencesi tazminatı şeklindedir. Tabi ek olarak yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı işveren üzerinde kalması da istenir. Nihayetinde ad – soyad – imza – tarih ile dilekçe sona erdirilir.

İşe İade Davası Masrafları 2023

İşe iade davası masrafları; genel olarak mahkeme harç ve gider avansı ile avukat ücretidir. Bunların her biri somut olayın kapsamına göre belirlenir.

İşe İade Davası Mahkeme Harç ve Masrafları 2023

İşe iade davası 2023 masrafları başlangıçta toplam 741 TL’dir Bunları şu şekilde sayabiliriz:

Bunun haricinde sonradan ortaya çıkma ihtimali olan masraflar vardır. Bunlar keşif ve bilirkişi masraflarıdır. Dava devam ederken mahkeme talep eder ve ödenir.Bunlar da:

İşe İade Davası Avukat Ücreti 2023

İşe iade davası avukat ücreti somut olayın kapsamına göre değişse de genel olarak İstanbul ve Ankara Barolarının ücret tarifelerine göre belirlenir.

2023 yılı için İstanbul Barosu tarifesi uyarınca işe iade davası ücreti 27.000,00 TL’dir. Ancak bu rakam İstanbul Barosu’nun tavsiye niteliğindeki tarifesidir. Somut olaya göre bu ücret daha az veya daha fazla olabilir. Bunun için İstanbul ve çevresinden “İstanbul İş Hukuku Avukatı”, Ankara ve çevresi için “Ankara İş Hukuku Avukatı” başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz.

İşe İade Davası Sonuçları

Bu davanın sonuçları çok önemlidir. Mahkemenin nihai olarak vereceği karar temelde 4 hususu içerir. Bunlar;

• İşçinin işe iadesi, 
• Dört aylık çalıştırılmayan süre için ücret ve diğer haklar, 
• İşçinin, kararın kesinleşmesini takiben 10 iş günü içerisinde iade için işverene başvurmasına rağmen, işverenin işe iadeyi kabul etmemesi ihtimalinde ekstradan ödeyeceği 4 – 8 ay arasında değişen iş güvencesi tazminatı,
• Yargılama giderleri ve vekalet ücreti.

İşçinin İşe İadesi: Davayı kazanan işçi için ilk olarak işe iade kararı verilir. İşçi aynı veya benzer bir pozisyonda ve o günün şartlarına göre hak ve ücret ile geri işe alınacaktır. Yani işçi işe geri dönebilecektir. Ancak bu karar idare hukukundaki gibi mutlak surette uyulması gereken bir karar değildir.

İşçi İşe Başlatılmazsa Ne Olur: İşveren, kararın kesinleşmesinden sonra yasal süresi içerisinde işe iade için kendisine başvuran işçiyi geri almazsa mahkemenin hükmettiği (4-8 aylık ücreti arasında değişen) iş güvencesi tazminatını işçiye öder.

Davadan Sonra İşçinin İşe Başlamaması: Eğer işçi işe iade davası sonucunda işverene başvurmazsa bu durumda çalışmadığı zaman için ücret hakkı elde edecek ancak iş güvencesi tazminatı ve işe iade hakkını kaybedecektir.

İşe İade Davasını Kazanan İşçinin Hakları: Sonuç olarak işe iade, ödenmemiş 4 aylık ücret ve 4 ile 8 ay arasında değişen ücret tutarı kadar tazminat hakkı vardır.

İşe İade Tazminatı: Uygulamada işe iade tazminatı olarak bilinen tazminat, yukarıda iş güvencesi tazminatı olarak belirttiğimiz işçinin 4-8 ay arasında değişen tazminattır. İşverenler genellikle işçiyi tekrar işe almak istemezler. Dolayısıyla işe iade tazminatı gündeme gelir.

İşe İade Başvuru Süresi: İşe iade davasının kazanan işçinin, kararın kesinleşmesinden itibaren 10 günlük süre içerisinde işverene başvurması gerekir.

İşe İade Tazminatı Hesaplama Tablosu 

İşe iade tazminatı hesaplama tablosu büyük önem taşır. Esasen işe iade tazminatı hesaplama tablosu ile kastedilen şey yukarıda iş güvencesi tazminatı olarak belirttiğimiz alacak kalemidir. Bu da işçinin tekrar işe alınmaması halinde işçiye ödenecek olan 4 ile 8 aylık ücret tutarıdır. Bununla ilgili aşağıdaki örnek işe iade tazminatı hesaplama tablosunu inceleyebilirsiniz.

İşe İade Tazminatı Hesaplama Tablosu:

Sık Sorulan Sorular

Yukarıda konu ile ilgili uygulamadaki işleyişi ve yasal düzenlemeleri izah ettik. Bunun haricinde sık sorulan bazı soruları cevaplandırmakta yarar görüyoruz.

Sonuç Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda işe iade davası ile ilgili bilinmesi gereken temel hususlardan bahsettik. Görüldüğü üzere hem yasal olarak hem uygulama olarak hem de yargı kararları anlamında ciddi bir hukuki zemin söz konusudur.

Bu davanın başarılı bir şekilde sürdürülüp sonuca bağlanabilmesi için muhakkak avukata sorarak hareket edilmelidir.