İmar Planının İptali Davası

İmar Planının İptali Davası

İmar planının iptali davası, ilgili vatandaşların imar planına karşı rahatsızlıklarını dava yolu ile öne sürmesi sonucu ortaya çıkan bir kavramdır. Bu dava ile kişiler, çeşitli gerekçeler öne sürerek hak iddia edebilmektedir.

Yazımızda imar planının iptali davasının ne olduğunu, imar planının iptali dava dilekçesinin nasıl hazırlanması gerektiği gibi soruları detaylı bir biçimde cevaplandıracağız. Sürecin sorunsuz bir şekilde sona ermesi için konu hakkında genel bilgiye sahip olmak elzemdir. Bu sebeple yazımızı özenle okumanızı tavsiye ederiz.

İmar Planının İptali Davası Nedir?

Belirli bir alanda yaşayan kişilerin ihtiyaçlarının yerine getirilmesi maksadıyla hazırlanan planlara imar planı denmektedir. İmar planının hazırlanması sırasında öncelikli dikkat edilmesi gereken mevcut düzeni koruyarak kamu yararını gözetmektir. İmar planının iptali davası ise hazırlanan imar planının en geniş anlamda çevrede rahatsızlık uyandıran bir husus oluşturması ile karşımıza çıkan bir dava türüdür.

İmar planının iptali davasına ilişkin hukuki düzenlemeler 2577 Sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu 10. maddesinde ve devamında hüküm altına alınmıştır.

ÖNEMLİ: İmar planının iptali davası, dikkatle takip edilmesi gereken önemli ayrıntılar barındırmaktadır. Bu ayrıntılar göz önünde bulundurulmadan hareket ederek hatalı işlemler ile beklenmedik sonuçlar meydana gelebilir. İmar planının iptali davası için yapılacak işlemlerin önemli hususları içermesi nedeniyle başından sonuna kadar alanında uzman bir gayrimenkul avukatı yardımı almak önem arz eder.

İmar Planının İptali Davası Nasıl Açılır?

İmar planının iptali davası nasıl açılır sorusuna yanıt vermeden önce bu davanın hangi hallerde açılabileceğine bakılmalıdır. Öncelikle açılacak olan iptal davasında bir hukuka aykırı işlem söz konusu olmalıdır.

Somut bir durum ifade etmeyen bazı nedenleri gerekçe sunarak planın hukuka aykırılığı iddia edebilmek mümkün değildir. Bu nedenle hukuka aykırı bir imar planından söz edebilmek için bazı önemli gerekçeler aranmaktadır. Bu halde en temel hususlar ilgili planın kamu yararına, planlama esaslarına veya şehircilik prensiplerine aykırılık teşkil etmesi olarak ifade edilebilmektedir.

İmar planı söz konusu yerin belediye meclisi tarafından onaylanmak suretiyle yürürlüğe girmektedir. Yürürlüğe giren imar planları askıya çıkarılır. Bir aylık süre boyunca imar planı askıda bekletilir. Bu süre boyunca ilgili kişiler imar planını herhangi bir problem olup olmadığı konusunda inceler.

Yapılan incelemeler sonucunda ilgili vatandaşlar istedikleri takdirde itiraz kanun yoluna giderek rahatsızlıklarını ileri sürebilmektedir. İtiraz kanun yolunun denenmesi halinde iptal davası prosedürü buna göre işleyecektir. İtirazın kabulü ile süreç sona erse de itirazın reddi halinde vatandaşlar, bir başka hakları olan imar planının iptalini dava yolu ile ileri sürebilmektedir.

Bu noktada belirtmekte fayda vardır ki itiraz kanun yolunun denenmiş olması imar planının iptali davası açısından bir ön şart değildir. Yani kişiler, imar planına itiraz etmemiş bile olsa iptal davası açma hakkına sahiptir.

İmar Planının İptal Sebepleri

İmar planının iptali sebepleri beş ana başlıkta ifade edilebilmektedir. Bunlar; konu yönünden hukuka aykırılık, yetki yönünden hukuka aykırılık, amaç yönünden hukuka aykırılık, neden yönünden hukuka aykırılık ve biçim yönünden hukuka aykırılıktır.

İmar planına ilişkin, yukarıdakilerden birini gerekçe göstererek açılacak olan dava imar planının iptali davasıdır. İlgili vatandaşlar, bunları ileri sürerek rahatsızlıklarının giderilmesini sağlayabilmektedir.

Yukarıda yazılı gerekçeler dışında imar planlarının, çevrenin nüfusu ve yoğunluğu göz önünde bulundurularak hazırlanması gerekir. Taşınmaza ilişkin bir sınırlama içeren imar planlarında mutlak surette değişikliğe gidilmelidir. Yapılan inceleme sonucunda ise imar planı kişinin menfaatine uygun şekilde düzenlenmelidir.

Bu davada imar planının; yetki, şekil, sebep, amaç, konu bakımından aykırılığı tartışılacaktır. Konu ile ilgili olarak “idari işlemin iptali davası” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

İmar Planına Karşı Kimler Dava Açabilir?

Türk hukuk sisteminde dava açma ehliyeti belirlenirken kamu yararı gözetilmektedir. İmar planları, kamu yararının yüksek olduğu konular arasında yer almaktadır. Bu nedenle bu davayı açabilecek kişiler diğer davalarda olduğu kadar sınırlı değildir. Örnek vermek gerekirse menfaati bulunması halinde sivil toplum kuruluşları ve dernekler dahi bu davayı açmaya ehil kılınmıştır.

İmar Planının İptali Dava Açma Süresi

Öncelikle belirtmek gerekir ki imar planına karşı iptal davası açmak için itiraz yoluna başvurmuş olmak zorunlu değildir. Yani imar planına itiraz, açılacak olan iptal davasında bir ön şart olarak aranmamaktadır. Ancak açılacak davanın hangi süreler içinde açılabileceği önceden itiraz yapılıp yapılmadığına göre değişkenlik göstermektedir.

Kişinin iptal davası açmadan önce itiraz yoluna başvurmuş olması halinde zamanaşımı süresi örtülü ret veya açık ret şekilde verilen kararın kişiye tebliğ tarihinden itibaren işlemeye başlar. Kişinin iptal davasını direkt olarak açacağı durumda zamanaşımı süresi imar planını askıya çıkarılma tarihinden itibaren işlemektedir. Her iki durumda da zamanaşımı süresi 60 gündür.

İmar Planının İptali Davası Dilekçe Örneği

İmar planının iptali davası dilekçe örneği, her somut olayda farklı şekilde karşımıza çıkabilmektedir. Bu nedenle hazırlanacak dilekçenin olaya özgü düzenlenmesi gerekir. Aksi halde işlemin iptalini isteyen taraf açısından problem yaşanabilmektedir.

ÖNEMLİ: Menfaati olanın daha sonra mağdur olmaması adına imar planının iptali davası dilekçesinin hazırlanmasında alanında uzman bir avukattan yardım alınması gerekir. Zira bu konuda yapılabilecek hatalar ile süreç gereksiz yere uzayabileceği gibi hak kaybı yaşanması da mümkündür.

Yetkili ve Görevli Mahkeme

Davalarda hangi mahkemenin görevli olduğu belirlenirken uyuşmazlık konusu dikkate alınmaktadır. İmar planı iptal davaları, bir idari işlemi konu edindiğinden idare mahkemelerinin görev alanına girmektedir.

Dolayısıyla bu dava temel olarak idare mahkemesinde açılır. Ancak imar planının bakanlık seviyesinde yapılan bir işlem olması halinde Danıştay Kanunu madde 24 gereğince davaya direkt olarak Danıştay bakmaktadır.

İmar planına ilişkin iptal davalarında, hak bir taşınmaza bağlı olarak iddia edilebildiğinden, yer yönünden imar planına konu yapının bulunduğu mahkeme yetkili kılınmıştır.

İmar Planının İptalinin Sonuçları

İmar planının iptaline karar verilmesi durumunda davaya konu işlem hiç tesis edilmemiş kabul edilmektedir. İptali davaları, önceki hukuki halin iadesini mümkün kılan davalardır. İmar planının iptali kararı verilmesi halinde;

  • İmar planlarının bir düzenleyici bir idari işlemi konu edinmesi nedeniyle iptal durumunda kendiliğinden sonuç doğar ve önceden plan bulunan bölge plansız kabul edilir.
  • İmar planının düzenleyici bir idari işlemi konu edinmesi sebebiyle mevcut plan hakkında verilen karar, planın içerdiği bütün parsellere karşı etki doğurur.
  • İmar planlarının somut olaya göre bir veya birden fazla parsel için iptale konu olabileceği Danıştay tarafından kabul edilmektedir.
  • Bir imar planının iptali durumunda başkaca ölçekte bulunan planlar etkilenmemektedir.
  • İmar planında yapılan değişiklikler iptale konu olmuşsa ve bunların iptaline karar verilmişse bu halde, imara konu bölge plansız duruma gelir.

İmar planının iptali halinde genel olarak doğacak sonuçlar aslında her somut olay için değişecektir. Burada önemli olan, somut olayın dikkatli bir şekilde değerlendirilmesi ve sürecin en başından beri atılacak adımların ona göre atılmasıdır.

Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yukarıda imar planının iptali davasının ne olduğunu ve dava sürecinin nasıl işlediğini anlatarak bu idari işleme ilişkin merak edilen önemli hususlara ayrıntılı olarak yer verdik.

Aktarılan hususlar mevzuatta düzenlenen ve uygulamada görülen şekilde anlatılmıştır. Ancak belirtmekte fayda vardır ki her somut olayda yaşananlar farklılıklar gösterebilmektedir. Bu sebeple yaşanan her olay kendi kapsamında değerlendirmeye tabi tutulmalıdır. İmar planının iptali davası,  teknik bir süreçten ibaret olduğundan oldukça önemli ve detaylı işlemler barındırmaktadır.

Bu sürecin doğru bir şekilde yürütülerek istenilen biçimde sona ermesi için önce avukata sormakta yarar vardır. Aksi halde hatalı veya ihmali bir şekilde yapılan işlemler sonucu istenmeyen sonuçlar ile karşı karşıya kalınabilecektir.