Evlenmeye İzin Davası

Evlenmeye izin davası, ergin olmayan küçüğün veya kısıtlı kişinin evlenebilmesi için getirilmiş bir yoldur. Bu yol ile kişi henüz 18 yaşına gelmiş olmamakla birlikte evlenmesinin önü açılmıştır.

Evlenmeye izin davasının, olağan ve olağan dışı haller için düzenlenmiş  bulunan türleri vardır. Bunların hangisin açılacağı, davaların özellikleri, evliliğin asgari yaşı gibi hususlar yazımızda yer almaktadır. Bu nedenle yazımızı dikkat ve özenle okumanızı öneririz.

Evlenmeye İzin Davası Nedir? 

17 yaşını doldurmuş ancak henüz reşit olmamış kişilerin evlenmesi için veli veya vasisinin izin vermemesi halinde yahut 16 yaşını doldurmuş ancak 17 yaşını doldurmamış kişinin evlenebilmesi için açılması gereken davaya evlenme izin davası denir.

• Bunlardan ilki, evlenecek olan kişinin 17 yaşını doldurmuş ve velisi yahut vasisi tarafından evliliğe izin verilmiş olmasıdır ( bu olağan haldir).
• İkincisi, kişinin 16 yaşını tamamlamış ancak 17’yi doldurmamış olması ve evlilik gerektiren olağanüstü bir halin mevcut olmasıdır (bu olağanüstü haldir).

İşte ilk halde veli yahut vasinin izin vermemesi halinde evlenmeye izin davası açılır. İkinci halde veli ya da vasinin izin verme gibi bir durumu yoktur, izni verecek merci mahkemedir. Bu nedenle ikinci halde de her halükarda evlenmeye izin davası açılacaktır.

Evlilik izin davası 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 124 ve devamı maddelerinde, ayrıca mevzuatın farklı bölümlerinde düzenlenmiştir.

DİKKAT! Evlilik izin davası, somut olaya göre farklılık gösteren bir dava çeşididir. Olağan evlilik ve olağanüstü evlilik hali için dava açılabilmektedir. Hangi halde, davanın nasıl açılacağı konusunda hataya düşmemek için ve usuli hatalar yapmamak adına, ayrıca davanın somut delillere dayandırılması ve mahkemenin evliliğe izin vermesinde doğru prosedürün izlenmesi için sürecin en başında avukata sorulmalıdır.

Olağan Evlenme Nedir?

Olağan evlenme, 18 yaşını doldurmuş kişilerin kendi iradeleri ile yaptıkları evlilik veya 18 yaşını doldurmamış ancak 17 yaşını doldurmuş kişilerin veli yahut vasilerinin izni ile yaptıkları evliliktir.  

Kanuna göre; kişinin evlenebilmesi için ayırt etme gücüne sahip olması; evlenecek olan kişi küçükse yasal temsilcisinin izni olması; evlenecek olan kişi kısıtlı ise vasisinin izni bulunması gerekir. 

Yine kanuna göre, kişi 17 yaşını doldurmadıkça evlenemez. 17 yaşında ve sonrasında yapılan evlilikler olağan evlenmedir. 

Olağan Evlenmede Evlenmeye İzin Davası

18 yaşını doldurmamış ancak 17 yaşını tamamlamış kişinin de evlenmesinin mümkün olduğundan yukarıda bahsettik. Bu kişilerin evlenebilmesi için velisinin veya velisi yoksa vasisinin izni gerekir. Yine kısıtlı bir kişinin evlenebilmesi için de vasi izni şarttır. İşte veli yahut vasi bu izni vermezse, evlenecek olan kişi evlenmeye izin davası açabilir.

Bu halde karar hakim tarafından, veli yahut vasinin dinlenmesinin ardından verilir. Veli yahut vasi haksız olarak izin vermiyorsa hakim evliliğe izin verir.

Evlenmeye izin davasında davalı olarak izni vermeyen kişi veya kişiler gösterilir. Bu davada mutlaka izin vermeyen taraf dinlenir. Yani dosya üzerinden karar verilmesi olanaksızdır. 

Mahkeme her iki tarafı da dinledikten sonra, yasal temsilcinin evliliğe izin vermemesini haksız bulursa, evliliğe izin verir. Görevli ve yetkili mahkemenin hangisi olacağına aşağıda detaylı olarak yer verdik.

Olağanüstü Evlenme

Yukarıda olağan evlenmeden bahsettik. Görüldüğü gibi olağan evlenme 17 yaşından sonra mümkündür. 17 yaşından küçük ancak 16 yaşını tamamlamış kişilerin evlenmesinde tek bir imkan vardır, o da olağanüstü halin bulunmasıdır. Olağanüstü halin olduğu durumlarda, evlenmek isteyen kişi, 16 yaşını doldurmuş ise mahkemeden evliliğe izin verilmesini talep edebilir. 

Hangi hallerin olağanüstü hal olarak kabul edileceği kanunda sayılmış değildir. Bu konunun takdiri hakimdedir. Yani hakim durumu olağanüstü kabul edebilir de etmeyebilir de. Yargıtay içtihadlarından örnek verecek olursak şu haller olağanüstü olarak kabul edilebilir:

• Evlenecek kişinin hamilelik durumunun mevcut olması,
• Evlenen kadının, evlenmesi ile birlikte anne veya babasına yardım edebilecek maddi imkana sahip olacak hale gelmesi,
• Nişanlı kadının öksüz, bakımsız ve yoksul olması,
• Kişinin başka ülkeye gitmesi ve gideceği ülkenin evlilik yaşının daha düşük olması,

gibi nedenler olağanüstü hal olarak kabul edilebilir. 

Olağanüstü evlilik ve olağan evliliği bir tablo ile açıklayacak olursak:

Olağan Evlilik	Olağanüstü evlilik
Asgari evlenme yaşı 17.	Asgari evlenme yaşı 16.
18 Yaşından küçükse yasal temsilci dinlenir.	Yasal temsilci dinlenir
Evlenme için olağanüstü neden gerekmez	Olağanüstü bir sebebin bulunması gerekir.
Görevli mahkeme Aile Mahkemesi	Görevli mahkeme Aile Mahkemesidir.

Olağanüstü Evlenmede Evlenmeye İzin Davasının Özellikleri

Kişinin olağanüstü yolla evlenebilmesi için yasal temsilcisinin izni yeterli değildir. Mutlaka mahkeme kararı gerekir. Yukarıda örnek yoluyla sayılan hallerin veya somut olayın şartlarına göre pek önemli hallerin varlığında mahkemeden evlilik için dava yoluyla izin alınır.

Bu dava hasımsız olarak açılır. Davacılar da çocuğun velileridir. Ancak velilerin bu davayı açmaya yanaşmamaları halinde sosyal hizmetler kurumunun yahut çocuğa atanan vasinin bu davayı çocuğu temsilen davacı sıfatı ile açtığı görülmektedir.

Evlenmeye izin davası basit usulde görülen ve çekişmesiz açılan bir davadır. Yargılama sürecinde önemli aşamalar bulunur. İlgililer dinlenir.

Evlenmeye İzin İçin Aranan Şartlar Nelerdir?

Evlenmek için mahkemeden izin alınması hususunda 2 durumu yukarıda inceledik. Bunların her ikisi için de ayrı ayrı şartlar vardır. Yani ikisi için ortak şartlar listesi bulunmaz. Bunları tek tek incelemek gerekir. 

Olağan evlenmede yasal temsilcinin izin vermemesi halinde mahkemede açılacak olan evliliğe izin davasında:

• Kişi 17 yaşını doldurmuş olmalıdır.
• Yasal temsilci izin vermemelidir.
• Yasal temsilcinin izin vermemesinde haklı bir neden bulunmamalıdır.
• Mahkemede yasal temsilci mutlaka dinlenmelidir.

Yasal temsilcinin izin vermemesindeki haklı nedeni değerlendirecek olan kişi mahkemedir. Yani hakimin takdirinde olan bir husustur.

Olağanüstü evlenmede çekişmesiz yargı işinde aranan şartlar:

• Kişi 16 yaşını doldurmuş bulunmalıdır.
• Kişinin evlenmesi için pek önemli ve olağanüstü bir sebep bulunmalıdır.
• Anne, baba veya vasi dinlenmelidir.

Evlenmeye İzin Davası Dilekçe Örneği

Tüm davaların kendisine has özellikleri olduğu gibi evlenmeye izin davasının da kendi özel hukuki zemini bulunmaktadır. Somut olayın şartlarına göre hazırlanacak dava dilekçesi de değişiklik gösterir. Taslak kalıplarla dava dilekçesi hazırlayıp mahkemeye sunmak, davanın kaybedilmesine dahi yol açabilmektedir. Ancak genel anlamda evlenmeye izin davası dilekçesinde şu unsurların bulunması gerektiğini söyleyebiliriz:

XXX (YETKİLİ)  AİLE MAHKEMESİNE

DAVACI :Davacının adı, soyadı, adresi ve T.C. Kimlik Numarası yazılır. 16-17 yaş arası çocuğun açtığı davada çocuğa velayeten velisi bu davayı açar. Bunun haricinde kimlerin davacı olabileceğine aşağıda yer verdik.

VEKİLİ: Varsa vekilin adı, soyadı, adresi ve baro bilgileri yazılır.

DAVALI: 16 ile 17 yaş arasında olan çocuğun açacağı dava çekişmesiz yani hasımsız açılan bir dava olduğundan davalı burada yer almaz. Ancak 17 ile 18 yaş aralığında olan çocuğun açacağı evlenmeye izin davası velilere karşı açılacağından bu kişiler burada davalı olarak yer alır.

DAVA KONUSU: Evliliğe izin verilmesi talepli dilekçe olduğu belirtilir.

AÇIKLAMALAR: Öncelikle somut olaya ilişkin temel bilgilere yer verilir. Çocuğa, velilere, evlenmek istenilen kişiye ilişkin temel bilgilere ve vakıaya yer verilir. Eğer dava 16-17 yaş aralığındaki çocuğun açtığı evlenmeye izin davası ise olağanüstü şartın gerçekleştiğine yer verilir. Eğer dava 17-18 yaş aralığındaki çocuğun açtığı evlenmeye izin davası ise velilerin izin vermediğine, bunun haksız olduğuna ve izin verilmesinin gerekliliğine yer verilir. Temel iddialar yargı kararları ile desteklenmelidir. Somut olaya temas eden çeşitli mevzuat hükümleri burada yer almalıdır. Eğer dava adli yardım talepli açılacaksa buna ilişkin bilgiler verilmelidir.

DELİLLER: Olaya ilişkin deliller tam ve eksiksiz olarak eklenir. Başka yerden getirtilmesi gereken delil varsa bu durum talep olarak burada yer almalıdır. Hukuk yargılamalarında iddia ve savunmanın genişletilmesi yasağı olduğu için delil olarak sayılacak hususlar çok önemlidir.

HUKUKİ SEBEPLER: Kanunun hangi maddelerine dayanıldığı ve ilgili mevzuat hükümleri yazılır.

SONUÇ VE TALEP: Açık bir şekilde talep sonucu yazılır. Bu kısım çok önemlidir. Zira mahkeme kişinin talebi ile bağlıdır. Bu nedenle netice ve talep detaylı, anlaşılır ve net olmalıdır.

Davacının veya vekilinin imzası yer alır. Tarih atılarak dilekçe tamamlanılır.

Olağan evlenme halinde görevli mahkeme, Aile mahkemesidir. Ancak olağanüstü evlenmede Sulh Hukuk Mahkemesi görevlidir.

Evlenmeye İzin Davasını Kimler Açabilir?

Evlenmeye izin verilmesini mahkemeden kimlerin talep edebileceği konusunu, yukarıda  açıklanan iki hal için ayrı ayrı incelemek gerekir.  Buna göre ilk hal olarak olağan evlenmede  mahkemeden izin talep edilmesinde davayı açabilecek kişi, evlenmesine izin verilmeyen kişidir.

Olağanüstü evlenme halinde de talepte bulunabilecek olan kişi 16 yaşını doldurmuş olan küçüktür. Ancak bu hakkını velileri aracılığı ile kullanır. Bunu bir tablo ile gösterecek olursak:

	Evlenmeye İzin Davasında Davacı
16-17 yaş aralığındaki çocuğun açacağı davayı	Çocuğun velileri açar, veliler buna yanaşmazsa çocuğa vasi atanarak vasi bu davayı açar.
17-18 yaş aralığındaki çocuğun açacağı davayı	Davacı çocuktur. Husumet, izin vermeyen velilere yöneltilir.

Evlenmeye İzin Davasında Davalı Taraf

Evlenmeye izin davasının davalısı için de ikili bir ayrım yapmak gerekir. Bunu da bir tablo ile izah edecek olursak:

	Evlenmeye İzin Davasında Davalı
16-17 yaş aralığındaki çocuğun açacağı dava	Hısımsızdır yani davalı taraf yoktur.
17-18 yaş aralığındaki çocuğun açacağı dava	Anne ve babaya yani velilere karşı açılır. Eğer veli yoksa vasiye karşı açılır.

Evlenmeye İzin Davası Ne Kadar Sürer?

Evliliğe izin davası için kanunda öngörülmüş azami bir süre yoktur. Ancak uygulamada aksi bir durum olmadığı sürece birkaç ay gibi kısa bir sürede bu davalar sonuçlanmaktadır. Tabii ki tebligatlar, dışardan getirtilecek deliller, dinlenecek kişiler, mahkemenin yoğunluğu, sürecin nasıl takip edildiği vs. süreyi artırabilir veya azaltabilir. Bu noktada avukat yardımı almak, zamansal anlamda olumlu etki eder.

Evlenmeye İzin Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Gerek 16-17 yaş aralığındaki çocuk için açılan davada gerekse 17-18 yaş aralığındaki çocuk için açılan davada görevli mahkeme aile mahkemesidir. Bu durumda çocuğun bulunduğu yer aile mahkemesinde açılacak bir dava ile sonuca ulaşılabilecektir.

Evlenmeye İzin Davasında Mahkemenin Verebileceği Kararlar

Evlenmeye izin davasında mahkeme 2 türden karar alabilir. Bunlardan ilki mahkemenin, izin isteyen tarafı haklı görerek evlilik talebini kabul etmesi, yani evliliğe izin vermesidir.

Mahkemenin verebileceği diğer bir karar ise talebi yerinde görmeyerek, ailenin izin vermediği durumlarda aileyi haklı bularak ya da olağanüstü hal için talepte bulunulduğunda olağanüstü halin var olmadığı gerekçesi ile evliliğe izin vermemesidir.

Bu durumda kararın istinaf edilmesi mümkündür. İstinaf kanun yolu ile mahkemenin kararının hukuka aykırı olduğu ve evliliğin gerekli olduğu yönünde itirazda bulunulabilir.

Her iki karar da hakimin takdirindedir. Yani hakim somut olayı ve şartları inceleyerek uygun gördüğü kararı verecektir. Mahkemenin doğru karar verebilmesi için, mahkemeye sunulacak deliller çok önemlidir. Süreç avukat yardımı alınarak takip edilmelidir.

Sık Sorulan Sorular

Son Olarak Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yazımızda evliliğe izin davasının ne olduğunu, türlerini inceledik. Sık sorulan soruları yanıtladık. Görüldüğü gibi evliliğe izin davası çok hassas bir süreçtir. Çünkü söz konusu olan çocuğun evlenmesidir. Bu nedenle olağanüstü evlilik, gerçekten olağanüstü bir sebebe dayanmalıdır.

17 yaşındaki kişinin evlenmesi halinde de yasal temsilcinin izin vermemesi haksız bir sebebe daynamamalıdır. İşte tüm bu sebepler doğru tespit edilmelidir. Mahkemeye sunulacak olan deliller ve talep çok önemlidir. Tüm bu nedenlerden dolayı sürecin Aile Hukuku alanında uzman bir boşanma avukatından yardım alınarak takip edilmesi faydalıdır.