Blockchain Hukuku

Blockchain hukuku dediğimiz zaman neredeyse her türlü hukuki işlemin gerçekleştirilebileceği bir veri tabanı ile karşı karşıya kalmaktayız. Blockchain teknolojisinin giderek gelişmesi ve güvenilirliğini kabul ettirmesi ile artık blockchain hukuku da ciddi çalışmaların yapıldığı bir alan haline gelmiştir.

Yazımızda blockchain hukuku nedir, neleri kapsar, blockchain teknolojisi içerisine ne gibi hukuki müesseseler katılabilir ve olası sonuçlar nelerdir gibi soruları yanıtlayacağız. Bunun yanında konunun bilinmesi gereken noktalarını izah edeceğiz.

Blockchain Hukuku Nedir?

Hukuki niteliği olan işlemlerin şifrelenmiş bir veritabanı olan blockchain sistemi üzerinden gerçekleştirilmesini ve bunun sonuçlarını konu edinen hukuki düzene blockchain hukuku denir.

Blockchain teknolojisi içerisinde akla ilk gelecek hukuki mesele akıllı sözleşmelerdir. Tabii ki blockchain hukuku bununla sınırlı değildir. Aşağıda blockchain ve hukuk ilişkisini genel hatları ile izah ettik.

Belirtmemiz gerekir ki blockchain hukuku ile ilgili işlemler Türkiye’de ve hatta dünya genelinde oldukça kısıtlı olarak yapılmaktadır. Dolayısıyla bu alanda yapılacak olan işlemlerin deneyimli bilişim avukatlarından hukuki yardım alınarak yapılması en öncelikli mesele olmalıdır.

Blockchain Teknolojisi Nasıl Çalışır?

Blockchain teknolojisi esasında bloklar halinde çalışan ve verilerin kaydedilmesini ve aktarımını sağlayan bir sistemdir. Oldukça korunaklı ve sıkı çalışan bir sistem olduğu uzmanlar tarafından ortaya konmaktadır.

Bu sistem içerisinde veriler katmanlı ve sıralı şekilde tarih, saat, kişi, miktar vs. hukuki işlemin konusuna göre verinin tutulmasını ve istenen blok içerisinde aktarımı gerçekleştirilir.

Blockchain teknolojisine bağlı bir hukuki veritabanı oluşturabilmek için öncelikle buna yönelik bir programlama gerekmektedir. Sistemin özünde şifreleme sistemi mevcuttur. Bu nedenle sistem üzerinde yaşayan paralara ‘kripto para’ denilmektedir.

Blockchain Hukuku ve Akıllı Sözleşmeler

Blockchain hukuku içerisinde en önemli meselelerden birisi blockchain sisteminin kamuya açık olup olmayacağı ve ilgili hukuki işlemlere müsait hale getirilip getirilmeyeceğidir. Ebette ki bunlar blockchain işleyişi içerisinde rahatlıkla çözülebilecek meselelerdir.

Akıllı sözleşmeler esasında hayatımızın zaten içindedir. En basit örnek olarak çay kahve otomatlarından alınan içecekler birer akıllı sözleşme örneğidir. Ancak akıllı sözleşmeler ile blockchain teknolojisini birleştirdiğimiz zaman blockchain hukuku olarak adlandırılan alana sınırsız bir konu sağlanmış olunur.

Blockchain ağı üzerinde kayıtlı kullanıcıların protokol şekilde bir yazılıma bağlı olarak sözleşme yapmaları ile akıllı sözleşme akdedilmiş olunur. Protokolün karmaşıklığı veya sadeliği blockchain ağının gelişimine bağlıdır. Ancak burada gerçek hayattakinden hiçbir şekilde geri kalmayacak sözleşmeler akdetmek mümkündür.

Blockchain teknolojisinin en önemli işlevlerinden biri aslında hukuki işlemlerde aracıyı ortadan kaldırmasıdır. Bu sayede hukuki işlemler ve tabii ki akıllı sözleşmeler hızlı ve hesaplı şekilde hayata geçmiş olur.

Kişisel Verilerin Korunması ve Blockchain Teknolojisi

Blockchain hukuku olarak adlandırdığımız alanın temeli yüzyıllar öncesine dayanan Borçlar Kanunu düzenlemeleri ile %100 uyumlu olmayacağı malumdur. Ancak blockchain sistemi hukuk ile giderek entegre olduğu için bu alanda düzenlemelerin yapılacağı ve yorumlama ilkesi doğrultusunda bu alana özgü hükümler doğacağı da bir gerçektir.

Yalnızca borçlar hukuku değil aynı zamanda kişisel verilerin korunması bakımından da blockchain hukuku önemli detaylar içerir. Buna göre buradaki en temel tartışma bu sistem üzerinde yer alan verilerin kişisel veri olup olmayacağıdır.

Ancak mevcut Kişisel Verilerin Korunması Kanunu düzenlemeleri doğrultusunda buraya işlenen verilerin kişisel veri olarak sayılmaması gibi bir ihtimal söz konusu olamaz. Elbette ki blockchain teknolojisinin KVKK kapsamında veri silme, veri sorumlusunun yükümlülükleri, unutulma hakkı vs. gibi kişisel veri hukukunun temel unsurlarına adapte olması gerekmektedir.

Blockchain teknolojisinin şifreleme üzere kurulu olduğunu belirttik. Bu şifreleme sayesinde kişilerin sisteme entegre ettikleri kişisel veriler korunmaktadır ve bu sayede sözleşmenin de gizliliği saplanmış olmaktadır.

Tapu, Patent ve Noter İşlemlerinde Blockchain Teknolojisi

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere blockchain teknolojisinin en önemli işlevi, hukuki işlemlerde aracıları ortadan kaldırması ve zamansal – parasal olarak tasarruf sağlamasıdır. Bu hukuki işlemlere tapu ve noter işlemlerini ve marka – patent tescili işlerini örnek gösterebiliriz.

Elbetteki bu işlemlerin blockchain hukuku içerisinde yer alması kısa vadede olması beklenmemektedir. Ancak orta ve uzun vadede hukuki işlemleri yavaşlatan ve kimi zaman hukuki sorunlara neden olan bu tür kurumların blockchain teknolojisine entegre olmamaları ihtimal dahilinde değildir.

O kadar ki şuan bir çok ülkede blockchain sisteminin tapu, noter ve bir çok sicil işlemlerine entegre edilmesi tartışmaya açıklmıştır. Henüz proje bazında olsa da İsveç gibi bazı Avrupa ülkeleri bu konuda ilerleme kaydetmiş bulunmaktadır.

Blockchain Teknolojisi İçerisinde Kriptopara Hukuku

Kriptoparalar halihazırda zaten blockchain hukuku içerisinde tartışma alanı bulmuş ve kendini kabul ettirmiştir. Bunların en bilineni bitcoin olarak adlandırılan para türüdür. Esasen bunların hukuki niteliği para, menkul kıymet, eşya vs. olarak net şekilde ortaya konmuş değildir.

Dolayısıyla hukuki işlemlere konu edilirken oldukça ciddi bir hukuki tartışma alanı doğurmaktadır. Blockchain hukuku içerisinde kriptoparaların yerine ‘kripto para hukuku’ başlıklı yazımızda yer verdik.

Blockchain Avukatı Neler Yapar?

Bu hukuk alanı yukarıda bahsettiğimiz belirsizliklere binaen hukuki yardımın en çok hissedildiği alanlardan biridir. Hızlı bir şekilde artan kripto para ve token türleri ile hukuki işlemlerin sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesi adına avukat yardımı almak önem taşır.

Blockchain teknolojisi üzerinde hukuki sonuç doğuracak işlemlerde bulunmak isteyen kişiler avukat yardımı alarak gerekli danışmanlığa sahip olmalıdır. Müvekkile özel olarak hazırlanması gereken standart ve belirli dökümantasyon çalışmasını bu alanda faaliyet gösteren bilişim avukatları yapmalıdır.

Gene blockchain hukuku içerisinde önemli yeri olan kripto paralaların transferi, hukuki işlemlere konu edilmesi vs. hukuki yardım alınarak sağlıklı bir şekilde gerçekleşebilir. ICO (initial coin offering) olarak adlandırılan süreçlerin yönetimi bilişim avukatı yardımı ile yapılmalıdır.

Aynı şekilde bu alanda görülen yeni gelişmeler ve bunların halihazırdaki hukuki münasebetlere uygunluğunun sağlanması ve denetimi hukuki destek alınarak gerçekleştirilmelidir.