Hakaret Sayılan ve Sayılmayan Kelimeler

Hakaret sayılan ve sayılmayan kelimelerin tespiti, kanuni sınırlar dahilinde Yargıtay kararları ile yapılmaktadır. Somut olayın tüm özellikleri göz önüne alınarak, mağdura yöneltilen kelime ve cümlelerin hakaret kapsamında kalıp kalmadığı değerlendirilmektedir.

Hakaret Sayılmayan Kelimeler Nelerdir?

Hakaret sayılmayan kelimeler, mağdurun şeref ve onurunu zedeleyici nitelikte olmayan bu nedenle de bu sözcükleri sarf eden kişi hakkında dava açılmasına ve cezaya hükmolunmasına neden olmayan ifadelerdir.

Beddua niteliğindeki, ağır eleştiri ve tenkit niteliğindeki, savunma kapsamında kalan, kaba ve nezaket dışı söylem niteliğindeki ifadeler hakaret sayılmamaktadır. Aynı şekilde, yalnızca rahatsızlık veren ifadeler de hakaret kapsamında değerlendirilmemektedir.

Örneğin Yargıtay kararlarına göre, “ahmak” ifadesi hakaret değildir. Yargıtay, somut olayda, ‘’… iftira atanlar ahlaksızdır, ahmaktır ve ispat edemedikleri sürece de müfteridir’’ sözlerinin hakaret suçunu oluşturmadığına hükmetmiştir. (Yargıtay 18. CD., 2015/11404 E., 2015/4552 K.)

Allah belanı versin ifadesi hakaret değildir. Yargıtay, sanığın “Allah belasını versin” şeklindeki ifadesinin beddua niteliğinde olması ve mağdurun onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte olmaması nedeniyle hakaret suçunun kanuni unsurlarının gerçekleşmediği yönünde hüküm vermiştir. (Yargıtay CGK 2020/5180 E., 2021/97 K.) 

Cahil söylemi hakaret değildir. Yargıtay, “Sizin gibi cahilleri buraya koyuyorlar, ondan sonra böyle oluyor” şeklinde kaba hitap tarzı niteliğindeki sözlerin müştekinin onur, şeref ve saygınlığını rencide edici boyutta olmaması nedeniyle hakaret suçunun unsurlarının oluşmadığına hükmetmiştir. (Yargıtay 18. CD., 2017/565 E., 2019/3443 K.)

Terbiyesiz kelimesi tek başına hakaret değildir. Yargıtay tarafından verilen bir kararda, bu ifade; kaba ifade ve ağır eleştiri niteliğinde kabul edilmiştir. (Yargıtay 18. Ceza Dairesi, 2015/26138 E., 2016/6745 K., 04/04/2016)

Somut olayın özelliklerine göre değişmekle birlikte, yalancı ifadesi hakaret değildir. Yargıtay, “Sen yalancısın, nasıl avukatsın” şeklindeki sözlerin rahatsız edici, nezaket dışı ve kaba hitap tarzı niteliğinde olduğunu ve hakaret suçunun kanuni unsurlarının gerçekleşmediğini belirtmiştir. (Yargıtay CGK. 2015/490 E., 2018/300 K.) 

Yargıtay kararlarında, somut olayın özelliklerine göre hakaret olarak kabul edilmeyen diğer bazı ifadeler şunlardır:

• Çapsız (Yargıtay 18. CD., 2016/13440 E., 2019/1360 K.),
• Çemkirmek (Yargıtay 18. CD., 2016/13440 E., 2019/1360 K.),
• Edepsiz (Yargıtay 18. CD., 2019/9147 E., 2020/4690 K.),
• Gevşek (Yargıtay 18. CD., 2015/31474 E., 2017/12527 K.) ,
• Herif (Yargıtay 18. CD., 2017/6450 E., 2019/10939 K.),
• Rezil (Yargıtay 4. CD., 2012/14059 E., 2014/249 K.),
• Yalaka (Yargıtay 18. CD., 2015/25598 E., 2016/6843 K.) ,
• Ukala (Yargıtay 4. CD., 2013/22906 E., 2015/2218 K.) ,
• Saçmalama (Yargıtay 4. CD., 2013/14609 E., 2014/30743 K.).

Hakaret Sayılan Kelimeler Nelerdir?

Hakaret sayılan kelimeler, bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikteki kelimelerdir. Aynı şekilde, sövmek suretiyle, bir kişinin onur, şeref ve saygınlığına saldırıda bulunmak için sarf edilen ifadeler de hakaret olarak kabul edilmektedir.

Hakaret suçunun kanuni düzenlemesi, suç kapsamı ve hakaret suçuna ilişkin detaylı bilgi “hakaret suçu ve cezası” makalesinde yer almaktadır.

Hangi kelimelerin hakaret olarak kabul edilip edilmeyeceği hususu, yine somut olayın tüm özellikleri göz önünde bulundurularak takdir edilmektedir. Bu itibarla, Yargıtay kararları da yol gösterici olmaktadır.

Örneğin, Yargıtay kararlarına göre, “geri zekalı” “mal” ve “salak” ifadeleri hakarettir. Yargıtay, sanığın mağdura karşı sarf ettiği ‘Gerizekalı, kuş beyinli, mal’ şeklindeki sözlerden dolayı sanığın mahkumiyetine karar verilmesi gerektiğine hükmetmiştir. (Yargıtay 18. CD., 2018/3539 E., 2018/8545 K.) 

Yargıtay kararlarında hakaret kabul edilen diğer kelimeler şunlardır:

• Alçak (Yargıtay 16. CD., 2017/2277 E., 2017/5414 K.),
• Beyinsiz (Yargıtay 4. CD., 2015/8679 E., 2015/10885 K.),
• Bunak (Yargıtay 2. CD., 2010/35246 E., 2012/41578 K.),
• Çakal (Yargıtay 18. CD., 2018/5587 E., 2019/1726 K.),
• Pılını pırtını topla git (Yargıtay 2. CD., 2011/35318 E., 2013/22910 K.),
• Dolandırıcı (Yargıtay 2. CD., 2011/26183 E., 2013/4913 K.),
• Köpek (Yargıtay 18. CD., 2015/27586 E., 2016/4717 K.),
• Soytarı (Yargıtay 4. CD., 2013/39288 E., 2014/32342 K.),
• Dangalak (Yargıtay 4. CD., 2020/16956 E., 2022/17887 K.),
• Öküz (Yargıtay 1. CD., 2012/31201 E., 2013/31993 K.).

Yukarıda yer alan örneklerin yanı sıra, sinkaflı küfür ve ifadeler de hakaret olarak kabul edilmektedir.

Hakaret Suçunun Cezası ve Tazminatı

Hakaret suçunun cezası, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. Hakim, bu cezalardan yalnızca birini seçerek uygulanmasına karar verebilir. Hem hapis hem de adli para cezasına hükmedilmesi mümkün değildir. 

Hakaret suçundan dolayı şeref, onur ve saygınlığı rencide olan kişiler, ceza davasının yanı sıra açacakları manevi tazminat davası ile bu süreçte yaşamış oldukları elem ve kederin giderilmesini talep edebilirler. 

Hakaret suçuna ilişkin açılabilecek manevi tazminat davası hakkında detaylı bilgi, “hakaret nedeniyle manevi tazminat davası” başlıklı makalede yer almaktadır.

Sonuç 

Hakaret suçu, mağdurun şeref, onur, haysiyet ve saygınlığına zarar verici nitelikte sözler sarf edilmesi ile oluşan, yargılaması sonucunda da hapis cezası gerektiren ciddi bir suçtur. Hakaret suçundan dolayı yapılan yargılamanın en kısa sürede lehe sonuçlanabilmesi için alanında uzman bir ceza avukatından yardım alınması önemlidir.