Yıllık İzin Süreleri

Yıllık izin süreleri, 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) hizmet süresi olanlar için yılda 14 gündür. Hizmet süresi 5 yıldan 15 yıla kadar olan işçiler için yıllık izin süresi 20 gündür. Hizmet süresi 15  yıl ve üzerinde olan işçilerin yıllık izin süresi ise 26 gündür.

İşçi henüz 18 yaşını doldurmamışsa veya 50 yaşını doldurmuşsa, çalışma süresi 20 günden aşağı olamaz. Dolayısıyla, belirtilen yaş aralığındaki işçiler 1 yıldan 5 yıla kadarki hizmet süreleri boyunca da 20 gün yıllık izne hak kazanırlar.

Yeraltı işlerinde çalışan işçilerde ise yıllık izin süreleri dörder gün artırılarak uygulanır. Örneğin 10 yıllık bir yeraltı işçisi 20 gün değil 24 gün yıllık izne hak kazanır.

Yıllık izin sürelerini, bir tablo ile de göstermekte yarar vardır.

ÇALIŞMA SÜRESİ	YILLIK İZİN SÜRESİ
1-5 yıl (5 yıl dahil)	14 gün
5-15 yıl	20 gün
15 yıl ve üzeri	26 gün

Yıllık İzin Nedir?

Yıllık izin, işçiye çalışma günlerinde işe gitmeme ve ücrete hak kazanma imkanı tanıyan kanuni bir imkandır. Yıllık izin hakkına sahip olan işçi, bu imkanını kullanarak işe gitmeyebilir ve bu durum, ücrette herhangi bir kesintiye yol açmaz.

Yıllık İzin Ne Zaman Hak Edilir?

Yıllık izin, işçinin çalışma süresi 1 yılı doldurunca hak edilir. 1 yıllık süre dolana kadar, işçi yıllık izin hakkına sahip olmaz. Eğer işin başlangıcında deneme süresi olarak belli bir çalışma süresi kararlaştırılmışsa bu zaman zarfı da 1 yılın hesabına katılır.

6 Ay Çalışanın Yıllık İzin Hakkı Var mıdır?

Hayır. 6 ay çalışanın yıllık izin hakkı yoktur. İş Kanunu m. 53 uyarınca, işçinin yıllık izne hak kazanabilmesi için en az 1 yıldır çalışıyor olması gerekir.

Doğmamış Yıllık İzin Hakkı Avans İzin Olarak Kullandırılabilir mi?

Evet. Doğmamış yıllık izin hakkı, avans izin olarak kullandırılabilir. İşverenin yasal olarak böyle bir zorunluluğu olmasa da işçi ile anlaşarak doğmamış yıllık izni avans olarak kullandırabilir. 

Yıllık İzinde Yol İzni Kaç Gündür?

Yıllık izinde yol izni, toplam 4 güne kadardır. Fakat yol izni almak isteyen işçinin iznini geçireceği yer, işyerinin bulunduğu yerden başka bir yer olmalıdır. İşçi bu durumu belgeleri ile işverene sunmalı ve bu konuda talepte bulunmalıdır. Bu durumda işveren, yıllık izin süreleri dışında toplam 4 güne kadar ücretsiz yol izni vermek zorundadır.

Yıllık İzin Nasıl Talep Edilir?

Yıllık izin, bunun için düzenlenmiş özel form doldurulup işveren sunularak talep edilir. Böylelikle, ileride doğabilecek olası hukuki uyuşmazlıklar bakımından ispat sorunu gündeme gelmeyecektir. Ayrıca, yıllık iznin kullanılmak istendiği günden en az 1 ay önce, işverene yazılı bildirimde bulunulmalıdır.

İlgili dilekçe formu, “yıllık izin dilekçesi (formu) örneği” yazımızda yer almaktadır. Yazıda hem dilekçe taslağı bulunmakta hem de bunun nasıl doldurulacağına dair yol gösterilmektedir.

Yıllık İznin Ne Zaman Kullanılacağını Kim Belirler?

Yıllık iznin ne zaman kullanılacağını işveren belirler. Dolayısıyla, yıllık iznin kullanılacağı zaman aralığı işçinin takdirinde değildir. Fakat işçi ve işveren, yıllık iznin kullanım zamanı ile ilgili istedikleri gibi anlaşma sağlayabilir.

İşveren, yıllık iznin hangi dönemlerde kullanılabileceği ile ilgili bir plan yahut çizelge yayınlayabilir. Bu durumda, işçinin izin planı yapması da daha kolay olacaktır.

İşveren İşçiyi Zorla Yıllık İzne Çıkarabilir mi?

Evet. İşveren, işçiyi zorla yıllık izne çıkarabilir. Fakat bunu keyfi şekilde yapma imkanına sahip değildir. Özellikle birikmiş yıllık izinlerin kullandırılması durumunda veya ileride yaşanabilecek olası bir iş yoğunluğunda izin kullandırılmayacaksa daha öncesinde işçi zorla yıllık izne çıkarılabilir.

Fakat yukarıda da vurgulandığı üzere, işverenin bu tasarrufunda herhangi bir art niyet veya işçiyi zorlama gibi durumlar olmamalıdır. Bu ihtimalde, işçinin kendisine karşı ayrımcılık yapıldığı gerekçesiyle işverenden tazminat talep etme imkanı bulunur.

Yıllık İzin Süresi Bölünebilir mi?

Evet. Yıllık izin süresi bölünebilir. Bunun için işçi ve işverenin anlaşmış olması gerekir. Fakat hiçbir ihtimalde, yıllık izin sürelerinin bölünen bir parçası 10 günden az olamaz.

Örneğin işçinin 20 günlük yıllık izin hakkı varsa bir kısmı mutlaka kesintisiz olarak 10 gün şeklinde kullandırılmalıdır. Kalan 10 gün, tarafların anlaşmasıyla diledikleri kadar bölünerek kullanılabilir.

Kullanılmayan Yıllık İzin Süresi Sonraki Yıllara Devreder mi?

Evet. Kullanılmayan yıllık izin süresi, sonraki yıllara devreder. Çalışma yılı içinde kullanılmayan yıllık izin sürelerinin ve hakkının yanması söz konusu değildir.

Örneğin, işyerindeki üçüncü yılında 14 günlük yıllık izin hakkının 10 gününü kullanmış olan işçi. Gelecek yılda 14 değil 18 yıllık izin gününe sahip olur. Fakat yıllık iznin ne zaman kullanılabileceğine işverenin karar vereceği unutulmamalıdır.

Kullanılmayan Yıllık İzin Süresi Para Olarak İstenebilir mi?

Kullanılmayan yıllık izin süresi, iş ilişkisi devam ettiği sürece para olarak istenemez. Fakat iş ilişkisi sona erdiğinde, kullanılmamış yıllık izin sürelerinin ücret bakımından karşılığına denk gelen miktar para olarak istenebilir.

Yıllık İzin Kullanılmadan İşten Ayrılma/Çıkarılma Durumunda Ne Olur?

Yıllık izin kullanılmadan işçi işten ayrılırsa veya çıkarılırsa, yıllık izin hakkını kazandığı fakat bunu kullanamadığı günlere karşılık gelen yıllık izin ücretini işverenden talep edebilir. Üstelik bunun için özel hiçbir koşul aranmaz ve iş ilişkisinin nasıl sona erdiği de önem arz etmez.

İşten çıkan yahut çıkarılan işçinin yıllık izin süreleri bakımından ne kadar alacağa sahip olduğunun hesabı, doğru şekilde yapılmalıdır. Bu noktada, “yıllık izin ücreti hesaplama” yazımızdaki hesaplama aracından faydalanabilirsiniz.

Yıllık İzinde Maaş Kesilir mi?

Hayır. Yıllık izinde maaş kesilmez. İşçinin normal çalışma dönemindeki ücret alacakları, yıllık izin süreleri kapsamında geçirilen günlerde de aynen devam eder. Hatta işveren, yıllık izin dönemine ilişkin ücreti işçiye izne başlamadan önce peşin olarak ödemek yahut avans vermek zorundadır.

Yıllık İzinde Hafta Sonu Sayılır mı?

Hayır. İş Kanunu m. 56 uyarınca, yıllık izin sürelerine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz. Burada hafta tatili olarak işyerinde belirlenen çalışma gün sayısı önem arz eder.

Örneğin, cumartesi günü çalışılan bir işyerinde çalışan işçi, 12 gün yıllık izin kullanacak olsun. Haftanın ilk 6 günü işçinin yıllık izninden sayılır. İkinci haftadaki 6 gün de yıllık izin kapsamında sayılır. Fakat iki haftadaki pazar günleri, izin olarak sayılmaz. Dolayısıyla, 12 günlük yıllık izin kullanan işçi aslında 14 gün çalışmamış olur.

Cumartesi günü çalışılmayan bir işçiden de örnek vermekte yarar vardır. 5 gün izin alınmış olsun ve izin hafta başından itibaren başlamış olsun. Bu işçi, haftanın ilk  5 günü işe gitmeyecek ve hafta sonu da çalışmayacaktır. Dolayısıyla, 5 günlük yıllık izin kullanarak 7 gün çalışmamış olacaktır.

Yıllık İzinde Resmi Tatiller Sayılır mı?

Hayır. Yıllık izinde resmi tatiller sayılmaz. Örneğin, 2 gün yıllık iznini kullanan bir kimsenin izin günler 27 ve 28 ekim olsun. Bu durumda, işçinin 29 Ekim’de de çalışma zorunluluğu olmayacaktır. Yıllık izninden 2 gün kullanmış olan işçi, aslında 3 gün çalışmayacaktır.

Ücretli İzinler Yıllık İzin Süresinden Düşülür mü?

Hayır. İş Kanunu m. 56 uyarınca, işçiye yıl içinde verilen ücretli ve ücretsiz izinler, yıllık izin sürelerinden düşülmez. Ayrıca, işçinin dinlenme ve hastalık izin süreleri de yıllık izinden düşülmez. Yıllık izin, tüm bu izinlerden bağımsız olarak ayrıca kullanılır.

Yıllık İzin İhbar Süresinden Düşülür mü?

Yıllık izin ihbar süresinden düşülebilir. İşçi fesih bildiriminde bulunmuş ve işten ayrılmak için bekliyorsa ve aynı zamanda içerde yıllık izni de mevcutsa, ihbar süresi içinde de yıllık izin hakkını kullanmasının önünde engel yoktur. Bu durumda, geçen süreler ihbar süresinden de eksilmiş sayılır ve düşülür.

Yıllık İznin Kullandırılmaması Durumunda Ne Yapılır?

Yıllık iznin kullandırılmaması durumunda, işçinin iş sözleşmesini derhal feshedip işten ayrılma imkanı doğar. Bu durumda, işçi kıdem tazminatını alma hakkını da kaybetmez. Bunun yanında, yıllık izin hakkını ve varsa diğer alacaklarını da ücret olarak işverenden talep edebilir. 

Kendisine yıllık izin kullandırılmayan işçinin istifa ederek kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti ve diğer alacakları talep edebilmesi için yürütülmesi gereken hukuki süreçler mevcuttur. Bunlara dair bilinmesi gereken tüm detaylar, “işçinin yıllık izin ücretinin ödenmemesi” yazımızda ele alınmıştır.

Yıllık İzin Düzenlemesine Aykırı Davranmanın Yaptırımı Nedir?

Yıllık izin düzenlemesine aykırı davranmanın yaptırımı, 2.666 TL idari para cezasının ödenmesi ve işçinin haklı nedenle sözleşmeyi derhal feshederek kıdem tazminatı dahil tüm alacaklarını işverenden talep edebilmesidir.

Yıllık izin düzenlemesine aykırı davranıldığı takdirde, işçi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına bağlı ALO 170 hattını arayarak şikayette bulunabilir. Söz konusu aykırılıkların idari para cezası, 2024 yılında her bir işçi için 2.666 TL’dir. 

Fakat şikayette bulunarak idari para cezası verilmesini sağlamak, işçi için yeterli bir çözüm olmayacaktır. İşçi dilerse işten ayrılarak kıdem tazminatını, yıllık izin alacağını ve diğer alacaklarını işverene karşı ileri sürebilir.

Kısmi Süreli Çalışanların Yıllık İzin Süreleri Nedir?

Kısmi süreli çalışanların yıllık izin süreleri, tam zamanlı çalışanlarla aynıdır. Konuyla ilgili yönetmelik hükmüne göre, kısmi süreli çalışanlar yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlar gibi yararlanır ve farklı işleme tâbi tutulmaz.

Örneğin part-time çalışan bir işçi işyerinde ilk yılını doldurmuşsa 14 günlük yıllık izne hak kazanır. Gelecek yıl içinde, bu 14 günlük izni 14 çalışma günü boyunca kullanabilir ve normalde işe gelmesi gereken 14 gün boyunca işe gelmeyebilir.

Mevsimlik İşçilerin Yıllık İzin Hakkı Var mıdır?

Mevsimlik işçilerin, İş Kanunu kapsamında yıllık izin hakkı yoktur. Fakat iş sözleşmesiyle yahut toplu iş sözleşmesiyle, mevsimlik işçiler hakkında da yıllık izin hükümlerinin uygulanacağı kararlaştırılabilir. Bu ihtimalde, mevsimlik işçiler için de yıllık izin süreleri geçerli olur.

Yıllık izne hak kazanmanın ilk şartı, yukarıda da belirtildiği üzere bir yıllık çalışma süresinin doldurulmuş olmasıdır. Mevsimlik işler ise yapısı gereği birkaç aylık yahut dönemlik işler olduğu için bu şartla bağdaşmaz. Dolayısıyla, bu konuda iş sözleşmesine konulacak hükümler uygulama alanı bulur.

Sonuç

Yıllık izin süreleri ve bunun oluşma şartları ile nasıl kullanılması gerektiği gibi konularda, birçok hukuki detay bulunur. İşçi ve işverenin herhangi bir hukuki mağduriyet yaşamaması adına, uzman iş hukuku avukatından destek alarak süreci yürütmesinde yarar vardır.