Yaş Büyütme ve Yaş Küçültme Davası

Nüfus kayıtlarında gerçek doğum tarihi yer almayan kişilerin mağdur olmaması, hak kaybı yaşamaması için kanun yaş büyütme ve küçültme davası kurumunu getirmiştir. Böylece bu durumdaki kişiler dava açarak gerçek doğum tarihinin tespit edilerek nüfus kaydının düzeltilmesini mahkemeden isteyebilmektedirler.

Yaş Büyütme ve Küçültme Nasıl Yapılır?

Yaş değiştirme işlemi ancak dava yolu ile yapılabilmektedir. Yaş büyütme davası ve yaş küçültme davası için mahkemeye dava dilekçesi verilerek dava açılır. Ayrıca dava açarken gider avansı ve harç ücreti de yatırılmalıdır.

Dava süresince mahkeme gerekli araştırmaları yaparak varsa kurumlardaki belgeleri toplar. Doğum tarihinin tespiti için davacının tanıkları dinlenir. Mahkeme gerekli gördüğü takdirde kemik testi de isteyebilir. Tüm bunların sonucunda mahkeme bir kanaate vararak yaş değiştirmeye ya da davanın reddine karar verir.

Yaş büyütme ya da yaş küçültme talep eden kişinin hali hazırda kovuşturma aşamasında bir cezai yargılaması varsa yaş değiştirme davası usulden reddedilir. Böyle bir durumda kişinin yaş tespiti talebi halihazırda davanın görüldüğü mahkeme tarafından yapılmalıdır.

Yaş Büyütme ve Küçültmede Yasal Düzenleme

Yaş büyütme ve yaş küçültmenin hukuki dayanağı Nüfus Hizmetleri Kanunu’dur. Kanun, kişinin doğum tarihinin yanlış kaydettirilmesi ya da hata sonucu yanlış olarak kaydedilmesi halinde gerçek tarihin tespit edilerek nüfus kaydının düzeltilmesine imkan sağlamıştır. Yaş değiştirme işlemi, kanun gereğince, yalnızca dava yolu ile kullanılabilir.

Yaş Büyütme ve Küçültme Şartları

Yaş büyütme ve yaş küçültme işlemi için belli şartlar vardır. Bu şartlar yerine getirilmiyorsa dava reddedilecektir. Yaş büyütme ve yaş küçültme şartları şunlardır;

• Hastane, sağlık ocağı ya da doğumhane gibi doğum kayıtlarının tutulduğu kurumlarda doğmamış olmak.
• Yaş değiştirme talep eden kişinin dış görünüşünün nüfusta kayıtlı olan yaşa uygun olmaması.
• Yaş değiştirme talep eden kişinin, iddia ettiği yaşta bir kardeşi olmaması (istisnalar vardır)
• Yaşın değişmesi durumunda kardeşleri ile arasındaki büyüklük küçüklük silsilesini bozmayacak olması (istisnalar vardır)
• Daha önce yaş büyütme ve yaş küçültme işlemlerini yapmamış olmak.

Yaş Büyütme ve Küçültme Davalarında Aynı Yaşta Kardeş Bulunması

Yaş değiştirme talep eden davacının olduğunu iddia ettiği yaşta bir kardeşinin bulunmaması gerekmektedir. Yaşını büyütmek ya da yaşını küçültmek isteyen kişinin gerçekte olduğunu iddia ettiği yaş ile kardeşinin yaşı arasında belli bir aralık olmalıdır. İki doğum arasında, hayatın olağan akışına göre olması gereken süreden daha kısa bir süre davada söz konusu olursa dava reddedilecektir.

Ancak bazı durumlarda kardeşlerden birinin ölmesi durumunda yeni doğan onun kimliğini kullanmakta ve bu durumda yaş farkları ve hatta doğum sırası bile değişebilmektedir. Ancak bu durumun ispatı gerekmektedir.

Yaş Büyütme ve Küçültme Davasında Gerekli Belgeler

Davada gerekli görüldüğü takdir gerçek doğum tarihinin tespiti için çeşitli belge ve bilgiler istenebilir. Kesin olarak gerekli olacak belgeler bulunmamakla birlikte durumun niteliğine göre farklı belgelerin temin edilmesi gerekebilir.

Yaş büyütme davası ve yaş küçültme davasında mahkeme tarafından istenebilecek bilgi ve belgeler şöyledir;

• Aileye ve davacıya ait nüfus kayıtları
• Adli Tıp’tan konu hakkında rapor ve kemik testi
• Resmi kurumlarda bulunan çeşitli kayıtlar
• Hastane kayıtları
• Okula başlama kayıtları
• Askere gidiş tarihi kayıtları
• Tanık ifadeleri

Yaş Değiştirme Davası Tarafları

Yaşının nüfus kayıtlarına yanlış kaydedildiğini düşünen kişi yaş büyütme ve yaş küçültme davası açabilir. Dava açma ehliyeti bulunmayan kişiler adına veli ve vasilerinin bu davayı açması mümkündür.

Nüfus kaydının doğru ve tam olarak tutulması kamu düzenine ilişkin bir konudur. Bu nedenle Cumhuriyet savcısı da yaş konusunda bir yanlışlık tespit ettiğinde söz konusu davayı açabilecektir.

Nüfus kayıtları Nüfus Müdürlüğü tarafından tutulmaktadır. Bu nedenle nüfus kayıtlarıyla ilgili bir dava olan yaş büyütme ve yaş küçültme davaları Nüfus Müdürlüğü’ne karşı açılacaktır.

Avukat olmadan dava açmak isteyen kişilerin yanlış kurum ve kişilere karşı dava açtığı sık karşılaşılan bir durumdur. Yanlış kişiye karşı dava açılması halinde mahkeme davayı reddedecek ve doğru kişiye karşı yeniden dava açılması gerekecektir. Maddi açıdan ve zaman açısından zarara uğramamak için yaş büyütme davası ve yaş küçültme davasının avukatla birlikte açılması tavsiye edilir.

Yaş Büyütme ve Küçültme Davasında İspat, Şahit ve Kemik Testi

Gerçek doğum tarihinin tespit edilmesi için tanık ifadelerine başvurulabilir. Tanıkların ifadeleri doğum tarihi konusunda ne kadar net olursa davanın başarılı olma ihtimali de o kadar artmaktadır. Bu nedenle tanıkların doğru seçilmesi, kişinin ailesinden kişilerin tanıklık yapması avantaj sağlayacaktır.

Mahkeme tanık ifadelerini yeterli bulmadığı takdirde Adli Tıp Kurumu’nda kemik testi yapılarak yaşın tespit edilmesini isteyebilir. Ancak bu 25 yaşından küçük kişiler kemik testine gönderilebilir. 25 yaşından büyük kişilerde biyolojik sebeplerden ötürü kemik testi sonuç vermemektedir.

Tanık ifade ve kemik testi dışında, yaş büyütme ve yaş küçültme için her türlü delil kullanılabilir. Ancak hastane kayıtlarının mevcut olması halinde dava reddedileceği için bunlar delil olamaz. Bu davalarda tanık ifadesi dışında davacının bir ispat aracı bulabilmesi oldukça zordur. Dava açmadan önce hukuk bürolarına danışarak gerçek doğum tarihinin nasıl ispatlanması gerektiği konusunda fikir alınabilir.

Yaş büyütme ve yaş küçültme davalarında mahkeme yaşın tespit edilmesi için Adli Tıp Kurumu tarafından kemik testi yapılmasını isteyebilir. Kemik testi yaş tespiti konusunda kesin sonuç vermektedir.

Ancak 25 yaşından büyükler için kemik testi gerçek yaşı verememektedir. Bunun sebebi insan kemiğinin 25 yaşından itibaren gelişiminin durmasıdır. Fakat 25 yaşından küçükler için kemik testi mahkemede delil niteliği taşıyan bir yöntemdir.

Yaş Büyütme ve Küçültme Davası Ne Kadar Sürer?

Yaş büyütme davası ve yaş küçültme davası mahkemelerin yoğunluğu, ispat araçlarının yeterliliği veya mahkemenin kemik testi isteyip istememesi gibi unsurlara bağlı olarak değişebilmektedir. Ortalama olarak bu davalar 4-6 ay arasında sürmektedir.

Davacı, davanın daha hızlı sonuçlanması için daha kesin deliller sunabilir ya da mahkemeden önce kemik testi yaptırabilir. Davanın avukat aracılığı ile takip edilmesi ispat ve belgeler konusunda hata yapılma ihtimalini düşüreceği için dava süresini azaltacak etkenlerden biridir.

Ayrıca davanın tekrar açılıp açılamayacağı bakımından; davada gerçek durum tespit edildikten sonra yani dava kabul veya ret edildiği takdirde yeniden yaş değişikliği davası açılamaz. Yani bu dava niteliği gereği yalnızca bir kez açılabilen bir davadır.

Yaş Büyütme ve Küçültmenin Askerlik ve Bedelli Askerliğe Etkisi

Yaş değişikliğinin askerliğe olan etkisi Askerlik Kanunu’nun 81. maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre askerlik çağından sonra yapılan yaş değişikliklerinin askerliğe herhangi bir etkisi olmayacaktır. Bu durumda yaşı değiştirilen kişinin değişimden önceki yaşı askerlik konusunda dikkate alınacaktır.

Kanun askerlik çağına girmeden önce yaşını büyütenlerin değişmiş yaşlarının askerlik konusunda kabul edileceğini belirtmiştir. Örneğin nüfus kayıtlarında 18 yaşında olan kişinin dava sonucunda yaşı büyütülerek 21 yapılırsa bu kişinin askerlik işlemleri başlatılır.

Bedelli askerlikte de askerlik çağına girmiş kişilerin yaptıkları yaş değişiklikleri herhangi bir etki yaratmaz. Fakat askerlik çağına girmeyen, yani 20 yaşından küçük kişinin yaşının büyütülerek askerlik çağına girmesi bedelli askerlikten faydalanmasını sağlar. Kısacası askerlik çağından önce yaşı büyütülen kişi bedelli askerlikten yararlanabilir.

Yaş Büyütme ve Küçültmenin Emekliliğe Etkisi

Yaş büyütme ve yaş küçültmenin emekliliğe bir etkisi bulunmamaktadır. Yaşını büyüten kişinin daha erken, yaşını küçülten kişinin daha geç emekli olması gibi bir durum söz konusu değildir. Bu konuda Anayasa Mahkemesi de çeşitli kararlar vermiştir. Yaşı değişen kişinin emekliliğinde değişimden önceki yaşı baz alınır.

Yaş Büyütme ve Küçültme Davalarında Görevli ve Yetkili Mahkeme

Yaş büyütme davası ve yaş küçültme davasında yetkili mahkeme kişinin yerleşim yeri mahkemesidir. Bu davalarda görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Yani yaşını değiştirmek isteyen kişiler yerleşim yerlerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi’nde dava açmalıdır.

Yaş Büyütme ve Küçültme Davasında Avukatın Önemi

Yaş büyütme ve küçültme davalarında ispat çok önemlidir. Özellikle 25 yaşından büyükler için kemik testi de uygulanamayacağından davacının gerçek doğum tarihini ispatlaması beklenmektedir. Avukatlar ispat için gerekli delilleri toplayıp doğru tanıkları seçerek ispatı kolaylaştırabilir.

Ayrıca davanın açılması ve sürdürülmesi esnasında yapılması gereken birtakım hukuki işlemler söz konusu olmaktadır. Bunların vaktinde ve doğru olarak yapılması davanın uzamasını engeller. Avukatlar teknik bilgileriyle gerekli her türlü işlemi yaparak müvekkiline zaman kazandırabilir.

Davaların avukat aracılığı ile açılması ve takip edilmesi hem zaman kaybını hem de olası bir maddi kaybı engelleyerek olumlu sonuçlar alınmasını sağlayabilir.