Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni, Türkiye’de mühendislik ve mimarlık mesleğini icra etmek isteyen yabancıların başvurması gereken çalışma izni türüdür. Bu çalışma iznine sahip olabilmek için mesleki yeterliliğin yanında mevzuatta belirlenen diğer kıstasların da sağlanması gerekir. Çalışma izni başvurusu reddedilirse, tekrar başvuru yapılabilir. Ayrıca, karara karşı itiraz etme ya da iptal davası açma hakkı da bulunur.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalıştırma Kriterleri

Yabancı mühendis ve mimar çalıştırma kriterleri, UİK m.20, UİKUY m.42 ve TMMOBK m.34 hükümlerinde düzenlenmiştir. İlgili kanun hükümlerine göre yabancı mühendis ve mimar çalıştırma kriterleri şunlardır:

• Öğrenimlerini Türkiye’de bir yükseköğretim kurumunun mühendislik ve mimarlık fakültelerinde veya yurt dışında ilgili ülke makamları ve Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmış bir yükseköğretim kurumunda tamamlayarak mühendis ve mimar unvanlarını almış olan yabancılar başvuru yapabilir.
  • Ancak bu kapsamda proje bazlı ve geçici süre ile çalışma izni alarak mühendislik ve mimarlık mesleklerini icra edebilirler.
• Yabancı müteahhit veya yabancı kuruluşlar; Türkiye’de Devlet daireleri ile resmî ve özel kuruluş ve şahıslara karşı doğrudan veya yerli kuruluşlarla birlikte taahhüt ettikleri mühendislik veya mimarlıkla ilgili işlerde, yalnız bu işe münhasır olması şartıyla çalışma izni ile yabancı mühendis ve mimar çalıştırabilirler.
  • Bu kapsamdaki çalışma izni başvuruları TMMOB’nin görüşü alınarak değerlendirilir. TMMOB görüşünde ise, diplomalarını yurt dışındaki yükseköğretim kurumlarından almış yabancı meslek mensuplarının, diploma denkliğinin tespitinin yapılması şartı aranmaz.

Yukarıda belirtilen kapsama girmeyen işlerde çalıştırılacak yabancı mühendis ve mimarlara ilişkin çalışma izin başvuruları, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliğinin görüşü alınarak sonuçlandırılır. Yani, yukarıda belirtilen kapsamlara girmeyen işlerde yabancı mühendisler ve yabancı mimarlar, Odalar Birliğinin görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca verilen çalışma izni ile çalıştırılabilir.

DİKKAT: Türkiye’ye gelen yabancı mühendis ve mimarların, Türkiye’de bir aydan fazla kaldıkları halinde ihtisaslarına en yakın odaya başvuru yaparak geçici üye olarak kayıt olmaları zorunludur.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Nasıl Alınır?

Yabancı mühendis çalışma izni, yabancı kişinin uyruğunda bulunduğu ülkedeki T.C. dış temsilciliğine başvurması veya işveren tarafından e-izin sistemi üzerinden başvuru yapılmasıyla alınır.

Eğer yabancı yurtdışında ise yabancının uyruğunda bulunduğu ülkedeki T.C. dış temsilciliğine başvurulur. Ancak, yabancı yurtiçinde ve ve en az 6 ay süreli geçerli ikamet tezkeresi varsa işveren tarafından e-izin sistemi üzerinden başvuru yapılır.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Yurtdışından Başvuru

Türkiye’de çalışmak/çalıştırılmak istenilen yabancı mühendis veya mimar, uyruğunda bulunduğu veya yasal olarak ikamet ettiği ülkedeki T.C. dış temsilciliğine giderek çalışma vizesi başvurusunda bulunur. Oradan kendisine verilecek olan 16 haneli referans numarasını Türkiye’deki işverenine bildirir. İşveren ise bu referans numarasını kullanarak e-izin otomasyon sistemi üzerinden çalışma izni başvurusunu yapacaktır.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Yurt İçinden Başvuru

Türkiye’de en az 6 ay süreli ve geçerliliği devam eden ikamet izni bulunan yabancı mühendis veya mimarlar “99” ile başlayan T.C. Yabancı Kimlik Numarasına sahiptir. İşverence bu numara ile yurt içinden e-izin sistemi üzerinden çalışma izni başvurusu yapılacaktır.

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni başvuruları, yukarıda belirtilen aşamaların ardından verilmektedir. Bu çalışma iznini alan yabancıların Türkiye’ye giriş tarihinden itibaren en geç 20 iş günü içerisinde il göç idaresine adres bildirimlerini yapmaları zorunludur.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni başvurusunda gerekli belgeler şunlardır:

• İşveren ve yabancı tarafından imzalanmış iş sözleşmesi (Yurt dışı başvurularında bu sözleşmenin önceden taraflarca imzalanarak çalışma vizesi talep edilirken T.C. dış temsilciliklerine yabancı personel tarafından sunulması gerekir),
• Kuruluşun en son sermaye ve ortaklık yapısını gösteren Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi,
• Son yıla ait, vergi dairesi veya yeminli mali müşavir onaylı bilanço ve kâr/zarar tablosu.
• Mühendis veya mimar olarak yabancı personel istihdam edecek tüzel kişiliklerde, aynı meslekte Türk istihdam edildiğini ispatlayan ücret bordrosu.

Yukarıda sayılanlar, işveren tarafın sağlaması gereken belgelerdir. Bunlarla birlikte yabancı personelin sağlaması gereken belgeler ise şunlardır:

• Pasaport sureti ,
• Diploma (Türkçe tercümesi yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı olmalıdır),
• Mesleki hizmetler kapsamında mühendis veya mimar olarak çalışma izni talep edilen yabancının, yurt dışında yükseköğrenim görmesi halinde ilgili yönetmeliğe uygun olarak alacağı “Diploma veya Geçici Mezuniyet Denklik Belgesi”

Pasaportun Latin harfleri ile yazılı olmadığı durumlarda yeminli mütercim veya resmi makamlarca onaylı çevirisi de başvuruya eklenmelidir. Çalışma izni başvuru tarihi itibariyle 60 günden az süreli pasaport ve pasaport yerine geçen belgeyle yapılan çalışma izni başvurular işleme alınmamaktadır.

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni başvuru dosyaları, UİGM tarafından TMMOB’a iletilmektedir. Yabancı uyruklu mühendis ve mimarların UİGM’den çalışma izni alarak Türkiye’de mesleklerini icra edebilmeleri içinse müracaatlarında şu belgeler talep edilir:

• Denklik Belgesi, 
• Diğer mesleki sertifika ve belgeler, 
• Ülkesindeki mesleki kuruluştan mesleğini icra ettiğine, 
• Kendi ülkesinde akredite bir ulusal veya uluslararası meslek örgütüne üye olduğuna ve meslekten men cezası olmadığına ilişkin son altı ay içinde alınmış belge, 
• Mühendislik, mimarlık, müteahhitlik ve danışmanlık hizmetleri kapsamında yabancı uzman istihdam edecek tüzel kişilerde, aynı meslekte Türk mühendis ve mimar istihdam edildiğini ispata dair, son aya ait bu meslek mensuplarından birinin ücret bordrosu sayılmaktadır. (TMMOB Yabancı Mühendis, Mimar ve Şehir Plancılarının Çalışma İznine Esas Değerlendirilmesi ve Geçici Üyelik Müracaatları Hakkında Yönetmelik)

Yapılacak başvurularda, Bakanlık kriterlerinin karşılanmasına, gerekli belgelerin eksiksiz şekilde hazırlanmasına özen gösterilmelidir. Özellikle söz konusu belgelerde eksiklik bulunması halinde başvuru yapılamayacaktır. Bununla birlikte belgelerin sunulması sürecinde de usuli işlemlere riayet edilmelidir. Bu anlamda, başvuru sürecinin etkin şekilde yönetilmesi ve hızlı şekilde sonuç alınması için alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması faydalı olacaktır.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni İçin İş Sözleşmesinde Dikkat Edilecekler

Yabancı mühendis veya mimar ile yapılacak iş sözleşmesinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bu hususlardan en önemlisi ise yapılacak olan iş sözleşmesinin, İş Kanunu ve diğer mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenmesi gerektiğidir.

Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü’nün internet adresinde iş sözleşmesi örnekleri bulunmaktadır. Bu örnek sözleşmeler şunlardır:

• Belirli süreli iş sözleşmesi,
• Belirli süreli hizmet sözleşmesi (ev hizmetleri),
• Geçici koruma sağlananlar için belirli süreli iş sözleşmesi,
• Uluslararası koruma sağlananlar için belirli süreli iş sözleşmesi bulunmaktadır.

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni başvurularının kabul edilebilmesi için, iş sözleşmesinde yabancıya ödenecek ücret doğru bir şekilde belirlenmelidir. Bakanlığın değerlendirme kriterlerinde belirtilen zorunlu asgari ücretlerin altına bir ücretin belirlenmesi halinde çalışma izni başvurusu reddedilecektir.

Yabancı Mühendis ve Mimar İçin En Düşük Belirlenebilecek Ücret

Yabancı mühendis ve mimar için belirlenecek en düşük ücret asgari ücretin 4 katı olarak brüt 40.032,00 TL‘dir.

Bakanlığın değerlendirme kriterlerine göre başvuru tarihi itibariyle yürürlükte bulunan, 2023 yılı için asgari ücret tutarı dikkate alınarak bu ücret miktarı belirlenmiştir. Bu miktar senelere göre değişkenlik gösterebilir.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Reddi, Redde İtiraz ve İptal Davası

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni başvurusu, UİK’te genel olarak düzenlenen çalışma izni ret nedenlerden birinin veya birkaçının söz konusu olması halinde reddedilmesi gündeme gelebilecektir. Ayrıca çalışma izni başvurusunda bulunurken uyulması zorunlu olan usuli kurallara uyulmamasından da kaynaklanabilecektir. Bu açıklamalarla birlikte Bakanlığın değerlendirme kriterlerinin karşılanmaması halinde de çalışma izni başvurusu reddedilmektedir.  

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni başvurusunun reddedilmesine ilişkin Bakanlık kararına karşı ilgililer, bu kararın kendilerine tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde Bakanlığa itiraz edebilir. İtirazlar, e-izin otomasyon sistemi üzerinden yapılmaktadır.

Ayrıca itiraz konusuna ilişkin dilekçe yüklenmeli ve dilekçedeki hususları somutlaştıracak belgelerinde de sisteme e-imzalı olacak şekilde yüklenmesine dikkat edilmelidir. Yabancı çalışma izni başvurusunun reddedilmesine ilişkin Bakanlığa yapılan itirazın da reddedilmesi halinde, idare mahkemesinde iptal davası açılabilecektir. 

Bu konu başlığı altında yabancı mühendis ve mimar çalışma izninin reddine ilişkin genel olarak bilgi verilmiştir. Çalışma izni başvurusunun reddedilmesi halinde başvurulabilecek hukuki yollar hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “çalışma izni başvurusunun reddi” yazısını okuyabilirsiniz.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Başvurusunun Reddi Halinde Yeniden Başvuru Yapma

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni başvurusunun reddi halinde yeniden çalışma izni başvurusu yapılabilir. Ancak yeniden başvuru yapmadan önce, ret işlemine sebep olan eksiklik giderilmelidir. Eksikliğin giderilmesi için ise çalışma izni başvurusunun hangi nedene dayandığının doğru bir şekilde tespit edilmesi gerekmektedir. 

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Uzatma, Uzatmanın Reddi, İtiraz ve İptal Davası

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni uzatma başvuruları, çalışma izni süresinin bitimine 60 gün kalmasından itibaren ve her halde çalışma izni süresi dolmadan önce yapılmalıdır. Belirtilen sürenin dolmasından sonra yapılan uzatma başvuruları reddedilir. Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni uzatma başvurusu da e-izin sistemi üzerinden Bakanlığa yapılır. 

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni uzatma başvurusunda bulunan yabancılar, çalışma izni süresinin sona erdiği tarihten itibaren 90 günü geçmemek ve yaptığı işin mahiyetinin değişmemesi şartıyla aynı işyerinde çalışmaya devam edebilecektir. 90 günlük süre içerisindeki çalışmalar da kanuni çalışma olarak kabul edilmekte ve işverenin ve yabancı mimar veya mühendisin yükümlülükleri aynı şekilde devam etmektedir. 

Çalışma izni uzatma başvurusunun reddi, başvuru şartlarında uyulması gerekli olan usuli kurallara uyulmaması, Bakanlığın değerlendirme kriterlerinin karşılanmaması gibi sebeplerden kaynaklanabilir. Çalışma izni uzatma başvurusu reddedilirse, ilgililer bu karara itiraz edebileceği gibi iptal davası da açabilir. İtiraz ve iptal davası süreci, yabancı mühendis ve mimar çalışma izni reddi, redde itiraz ve iptal davası konusu altında açıklanan usul ile aynıdır.   

Konu hakkında daha fazla bilgi için çalışma izni uzatmanın nasıl yapıldığı ve başvuru sürecinin nasıl işlediği ile ilgili kapsamlı bilgilere yer verilen “yabancı çalışma izni uzatma” yazımızı inceleyebilirsiniz.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Ne Kadar Sürede Çıkar?

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni en geç 30 gün içerisinde çıkar.

Yabancı Mühendis ve Mimar Çalışma İzni Harç ve Masrafları

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni ilk başvuru ve uzatma başvuruları sırasında çeşitli harç ve masraflar ortaya çıkmaktadır. 2023 yılı itibariyle yabancı mühendis ve mimar çalışma izni harç ve masraf tutarları aşağıda tablo halinde incelenmiştir.

İZİN TÜRÜ/SÜRE,	HARÇ VE HARÇ TUTARI (TL),
Süreli/ 1 yıla kadar (1 yıl dahil),	Süreli Çalışma İzin Belgesi 3.090,20,
Süreli/ 1 yıldan fazla ve 2 yıl süreli izin,	Süreli Çalışma İzin Belgesi 6.180,40,
Süreli/ 2 yıldan fazla ve 3 yıl süreli izin,	Süreli Çalışma İzin Belgesi 9.270,60,
Süreli/ 3 yıldan fazla ve 4 yıl süreli izin,	Süreli Çalışma İzin Belgesi 12.360,80,
Süreli/ 4 yıldan fazla ve 5 yıl süreli izin,	Süreli Çalışma İzin Belgesi 15.451,00,
Süresiz,	Çalışma İzin Belgesi 30.914,50,
Bağımsız,	Çalışma İzin Belgesi 30.914,50.

Yukarıda belirtilen harç ve masraf ücretleri yabancı mühendis ve mimar çalışma izni başvurularında alınmaktadır. Bunların yanında, 2023 yılı için 356 TL değerli kağıt bedeli ve başvuru belgelerinden biri olan denklik belgesi alırken YÖK’e hizmet bedeli ödenmektedir. YÖK denklik belgesi hizmet bedeli 2023 yılı itibariyle 150 TL’dir.

DİKKAT: Bildirim tarihinden itibaren 30 gün içerisinde istenilen harç ve değerli kağıt bedelinin yatırılmaması çalışma izni başvurusu işlemden kaldırılmaktadır. Dolayısıyla çalışma izni başvurusunda bulunanlara ödeme yapmalarına ilişkin bildirim gelmesinden sonra 30 günlük bu süre içerisinde istenilen harç ve değerli kağıt bedelini ayrı ayrı olarak yatırılmış olmasına dikkat edilmelidir.

Sonuç

Yabancı mühendis ve mimar çalışma izni için yapılan başvuru sürecinde usulen dikkat edilmesi gereken birçok husus bulunmaktadır. Özellikle Bakanlık tarafından belirlenen kıstaslara uyulması, gerekli belgelerin temin edilmesi ve iş sözleşmesinin mevzuata uygun düzenlenmesi gerekir. Aksi halde başvurunun reddi gündeme gelecektir. Bu anlamda başvurunun başından itibaren alanında uzman bir yabancılar avukatına danışılması sürecin etkin ve hızlı yürütülmesi için faydalı olacaktır.