Yabancı Çalışma İzni Uzatma

Yabancı çalışma izni uzatma, Türkiye’de bir çalışma izni ile çalışmakta olan yabancılar ve işverenleri tarafından çalışma izni süresini uzatmak için başvurulan bir idari uygulamadır. Çalışma izni süresi bittikten sonra uzatma başvurusu yapmadan çalışan yabancıya sınır dışı edilme, bu yabancıyı çalıştıran işverene de idari para cezası yaptırımı öngörülmüştür.

Yabancı Çalışma İzni Uzatma Başvurusu Nasıl Yapılır?

Çalışma izni uzatma başvurusu, e-devlet sistemin üzerinden e-izin portalı aracılığıyla iş veren tarafından yapılır. Sisteme giriş için işverenin KEP adresi ve e-imzasının bulunması gerekir. Sistemdeki uzatma başvuru sekmesinde, uzatma başvurusu yapılacak çalışan seçilir. Sonrasında, başvuru formundaki bilgilerin eksiksiz girilmesi ve gerekli belgelerin pdf şeklinde sisteme yüklenmesiyle başvuru tamamlanır.

Çalışma izni uzatma başvurusu yapıldıktan sonra, işverenin sistemde kayıtlı e-posta adresine harç ve değerli kağıt bedelleri ve banka hesap bilgileri iletilir. Bu bildirimden itibaren 30 gün içinde harç ve değerli kağıt bedeli ödenmelidir. Aksi halde başvuru işlemden kaldırılır. 

Başvuru harçlarının yatırılmasından sonra, yetkili makamlar tarafından uzatmanın olumlu sonuçlanmasıyla çalışma belgesi işyeri adresine postalanmaktadır.

DİKKAT: Yapılan düzenlemeler ile çalışma izni veya uzatma başvurusunda bulunacak işverenin e-imza ve elektronik tebligata elverişli KEP adresinin olması zorunlu hale getirilmiştir.

Çalışma İzni Uzatma Ne Zaman Yapılır?

Çalışma izni uzatma başvurusu; çalışma izni süresinin bitimine 60 gün kala ve her halde iznin süresi bitmeden yapılır. Süresi içinde yapılmayan çalışma izni uzatma başvurusu kabul edilmez.

 Çalışma İzni Bittikten Sonra Uzatma Yapılabilir Mi?

Çalışma izni bittikten sonra uzatma yapılamaz. Çalışma izni süresi dolduktan sonra yapılan uzatma başvuruları reddedilir. Yabancının ayrıca geçerli ikamet izni de yoksa, 10 gün içinde ülkeyi terk etmemesi halinde sınır dışı edilmesi gündeme gelir.

Çalışma izni süresi sona eren yabancı, uzatma başvurusunda bulunmamışsa, ama Türkiye’de çalışmaya devam etmek istiyorsa yeni bir çalışma izni başvurusunda bulunmalıdır. Çalışma izni süresi sona erdikten sonra yapılan uzatma başvurusu da ilk kez yapılan çalışma izni başvurusu ile aynı hükümlere tabidir.

Çalışma İzni Uzatma Başvurusu Şartları

Çalışma izni uzatma başvurusu şartları; işveren tarafından karşılanması gereken şartlar, yabancı personel tarafından karşılanması gereken şartlar ve diğer şartlar olarak üçe ayrılır. 

İşverende Olması Gereken Şartlar

Yabancı çalışanının çalışma izni uzatma başvurusunun kabul edilmesi için işverenin karşılaması gereken bazı şartlar vardır. Bu şartlar şöyle listelenebilir:

• İşyerinde çalışan yabancı işçi oranının işyerindeki işçilerin en fazla ⅙’sı olmalıdır (örneğin, işyerinde 6 kişi çalışıyorsa en fazla 1 tanesi yabancı olabilir.)
• Sermaye şartının sürdürülüyor olması gerekir.
• Yabancı işçinin SGK ödemelerini tamamen ödemiş olmalıdır.
• İşyerinin bütün vergi borçlarını ödemiş olmalıdır.
• Yabancı personele verilen ücret, yabancılar için belirlenen asgari ücretten düşük olmamalıdır.

Bunların yanında ilk başvuruda bulunurken işyerinin sağlaması gereken şartların da devam ediyor olması gerekir. Bununla birlikte, işyerini, yabancının çalıştığı departmanda ciro yapmış olmalı ve ülke ekonomisine katkı sağlamış olmalıdır.

Yabancı personel uzatma başvurusunun olumlu sonuçlanması için, yabancı çalışan ile işveren arasında imzalanan iş sözleşmesinin de belirlenen kriterlere uygun olarak hazırlanmış olması gerekmektedir. Uygulamada, sözleşmelerdeki hatalar sebebiyle başvuruların reddi sıklıkla gündeme gelmektedir. Bu noktada, sözleşme hazırlanırken bir yabancılar avukatından destek almak fayda sağlamaktadır.

Yabancı Personelde Olması Gereken Şartlar

Uzatma başvurusunun kabul edilebilmesi için yabancı işçinin karşılaması gereken bazı şartlar da vardır. Bu şartlar şunlardır:

• Yabancı işçi; çalışma izni süresi boyunca altı aydan fazla yurt dışında bulunmamış olmalıdır,
• Herhangi bir suça karışmamış olmalıdır,
• Çalışma izni süresince, kamu sağlığı ve güvenliği açısından herhangi bir tehdit yaratmamış olmalıdır.

Bu şartların yanı sıra, mevcut çalışma iznine ilişkin özel şartların sağlanmaya devam etmesi gerekmektedir.

Diğer Şartlar

Yukarıda listelenen ve açıklanan şartlar, çalışma izni uzatma başvurusu için genel şartlardır. Bunun yanı sıra, her bir sektörün kendine has şartları bulunmaktadır. Yabancının sahip olabileceği tüm çalışma izinlerine ilişkin bilgiler, “yabancı çalışma izni nasıl alınır” başlıklı makalede açıklanmaktadır.

Uzatma Başvurularında Yabancı Personel Ücretinin Güncellenmesi

Yabancı çalışma izni uzatma başvurularında, yabancı personel ücretinin güncellenmesi gerekmektedir. Yabancılara ilişkin asgari ücret tarifesi her 6 ayda bir yeniden yayınlandığından, yeni çalışma izni dönemde, yabancının alacağı ücretin asgari tutarın üzerinde belirlenmesi şarttır.

Çalışma İzni Uzatma İçin Gerekli Belgeler

Çalışma izni uzatma için gerekli belgelerin bir kısmı yabancı çalışan, bir kısmı da işveren tarafından ibraz edilmelidir.

Çalışma izni uzatma için gerekli belgeler şunlardır:

• Çalışma izni uzatma başvurusu formu, 
• İşveren ve yabancı arasındaki iş sözleşmesi,
• Yabancı çalışanın yeminli mütercim tarafından Türkçeye çevrilmiş diploma veya mezuniyet belgesi,
• Pasaport veya pasaport yerine geçen belgenin fotokopisi,
• Yabancı çalışanın 2 adet biyometrik fotoğrafı,
• Yabancının mezun olduğu son okulu gösterir diploma,
• İşverenin vergi dairesi veya SMM onaylı kar-zarar bilanço tablosu,
• Mevcut çalışma izni belgesi,
• İşyeri faaliyet belgesi,
• Yabancı uyruklu kişi sağlık sektöründe çalışacaksa Sağlık Bakanlığı’ndan, eğitim sektöründe çalışacaksa Milli Eğitim Bakanlığı’ndan aldığı ön izin belgesi,
• İşyerinin son sermaye yapısı ve ortak sayısını gösteren Ticaret Sicil Gazetesi.

Bu belgeler başvuru yapıldığı sırada elektronik olarak sisteme yüklenir. Belgelerin elektronik ortamda elde edilememesi halinde, kabul edilen formatta (pdf) taranarak sisteme yüklenmesi gerekir.

Belgelerde eksiklik olması halinde başvurunun değerlendirilmesi, bu eksiklik giderilene kadar ertelenir. Eksikliğin giderilmesi için en fazla 30 gün süre verilir. Bu sürede eksiklik giderilmezse başvuru reddedilir.

Çalışma İzni Uzatma Ne Kadar Sürede Sonuçlanır?

Çalışma izni uzatma başvuruları yaklaşık olarak 20-25 gün içinde sonuçlanır. Ancak bu süre başvuruların yoğunluğuna göre değişebilmektedir. Başvuru belgelerinde bir eksiklik olması halinde idare bu eksikliğin giderilmesi için 30 güne kadar süre verebilir. Bu sürede başvuru, eksiklik tamamlanana kadar askıya alınır.

Çalışma İzni Kaç Yıl Uzatılır?

İlk kez alınan çalışma izni en çok 2 yıl uzatılabilir. Bu uzatma süresi bittikten sonra tekrar uzatma başvurusunda bulunulması halinde de en çok 3 yıllık uzatma yapılır.

Örneğin, 1 yıllık çalışma izni ile Türkiye’de çalışan yabancı, uzatma başvurusunda bulunduğunda izin en fazla 2 yıllık uzatılır. Bu sürenin bitmesine 60 gün kala yapılan uzatma başvurusunda da başvuru en fazla 3 yıl uzatılır. Böylece çalışma izni nihayeten 1+2+3 yıllık alınmış olur. 

İşverenin değişmesi halinde yapılan uzatma başvurusu, ilk kez yapılan çalışma izni başvurusunun hükümlerine tabi olacağı için en fazla 1 yıllık süreyle verilir.

Çalışma İzni İşyeri Değişikliği (İznin Transferi) Nasıl Yapılır?

Çalışma izni ile Türkiye’de çalışan yabancı, aynı işyerindeki farklı bir pozisyona veya aynı işverene ait aynı işkolundaki farklı bir şubeye geçiş yapabilir. Ancak bu geçiş için gereken bazı şartlar vardır. Bu şartlar şöyle sıralanabilir:

• Şube veya pozisyon değişikliği başvurusunun e-devlet üzerindeki e-izin portalından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na iletilmesi gerekir.
• Pozisyon değişikliği halinde geçiş yapılan pozisyon ön izin gerektirmemeli ve yabancının önceki pozisyonu ile benzer olmalıdır.
• Şube değişikliği halinde geçiş yapılan şube de, işverenin ticaret sicilinde kayıtlı olmalıdır.
• Yapılan başvuru Uluslararası İşgücü Genel Müdürlüğü’nce uygun görülmelidir.

Farklı bir işveren ile çalışmaya devam edilmesi halinde çalışma izni transferi yapılması mümkün değildir. Aynı şekilde tamamen farklı ve bağımsız bir iş yerine geçiş yapılması halinde de çalışma izninin transfer edilmesi söz konusu değildir. Bu durumlarda, yeni işveren tarafından yeni bir çalışma izni başvurusu yapılmalıdır.

Çalışma izni transferi başvurularına ilişkin bilgiler “çalışma izni transferi (iş yeri değişikliği)” başlıklı makalede detaylı şekilde açıklanmaktadır.

Uzatma Sürecinde SGK İşlemleri

Çalışma izni uzatma başvurusunun değerlendirilmesi sırasında işverenin işçiye karşı SGK yükümlülükleri devam edecektir. Bu dönemde de, yabancının çalışmaya devam etmesi halinde sigortasının ödenmesi zorunlu olup çalışan bunu işverenden talep edebilecektir.

Sektörlere Göre Uzatma 

Çalışma izni uzatmanın şartları genel olarak yukarıda anlatıldığı gibi olup bazı çalışma sektörlerinde aranan özel şartlar mevcuttur. Her bir sektör bakımından aranan özel şartlar, çalışma izni uzatmanın genel şartlarının yanında aranır. Yani yukarıda anlatılan genel şartlar bütün sektörlerde yapılacak uzatma başvurularında geçerlidir. Sektörlerin kendine has özel şartları ise aşağıda anlatılmıştır.

Ev hizmetleri: Yabancılara; yaşlı, hasta ve çocuk bakımı dışında ev hizmetlerinde çalışmak için çalışma izni verilmemektedir. Yaşlı bakımında çalışma izninin uzatılabilmesi için uzatma başvurusunda bulunulduğunda yabancının bakımını üstlendiği yaşlı kişi hayatta olmalıdır.

SağlıkHasta bakımında da hayatta olma şartı geçerli olup, ayrıca bakımı yapılan hastanın hastalığının devam etmesi gerekmektedir. Çocuk bakımında da yabancının baktığı çocuğun 15 yaşını doldurmamış olması gerekmektedir.

İlgili yazı: “yabancı bakıcı çalışma izni”

Eğitim sektörü: Eğitim sektöründe çalışan yabancının çalışma izninin uzatılabilmesi için, genel şartların yanında, çalıştığı eğitim kurumunun öğrenci sayısında artış olmalıdır. Bunun yanında eğitim sektöründe uzatma başvurusu, Milli Eğitim Bakanlığı’nın ön iznine tabidir. Bu izin, il milli eğitim müdürlüğünden alınabilir.

İlgili yazı: “yabancı öğretmen çalışma izni”

Sağlık Sektörü: Sağlık sektöründe çalışan yabancının çalışma izninin uzatılması, Sağlık Bakanlığı’nın ön iznine tabidir. Bu izin, il sağlık müdürlüğünden alınabilir.

İlgili yazı: “yabancı doktor çalışma izni”

Ev hizmetleri, eğitim ve sağlık sektörünün dışındaki sektörlerin kendilerine has özel şartları olmayıp, bunlar yalnızca genel şartlara tabidir.

Çalışma İzni Uzatma Avukatlık Ücret ve Masrafları

Çalışma izni uzatma masrafları, çalışma izninin türü ve uzatılacak süre bakımından farklılık göstermekle birlikte, her uzatma yılı için 4.635,30 Liradır. Bir yıllık uzatma yapılacaksa 4.635,30, iki yıla kadar uzatma yapılacaksa 9.270,60 TL, iki yıldan üç yıla kadar uzatma yapılacaksa 13.905,90 TL’dir. Bunun yanı sıra, uzatma süresinden bağımsız 356 TL tutarında değerli kağıt bedeli ödenmesi gerekmektedir.

Çalışma İzni Uzatma Başvurusunun Reddi

Uzatma şartlarını sağlamayan, süresi içinde yapılmayan, eksik belgeyle yapılan ve bu eksiklik süresi içinde giderilmeyen çalışma izni uzatma başvurusu reddedilir.

Başvuru tamamlandıktan sonra idare, başvuruyu değerlendirip karar verir. İdarenin bu süre içinde karar vermemesi de zımni ret olarak değerlendirilir. Başvurunun reddedilmesi halinde idareye itiraz ve iptal davası yolu açıktır.

DİKKAT: Çalışma izni reddedilen yabancının on gün içinde ülkeyi terk etmesi gerekir. Aksi halde sınır dışı edilir. Ancak yabancının uzatma başvurusunun reddine karşı itiraz etmesi yahut iptal davası açması halinde bu süreç sonuçlanıncaya kadar Türkiye’yi terk etmesi gerekmez.

Çalışma İzni Uzatma Başvurusunun Reddine Karşı İtiraz ve İptal Davası

Çalışma izni uzatma başvurusunun reddedilmesi halinde, yetkili makama itiraz ve iptal davası yollarına başvurulabilir. M ret kararının başvurucuya tebliğinden, zımni rette ise 30 günlük sürenin dolmasından itibaren, 30 gün içinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na itiraz edilebilir.

Yetkili makama itirazın reddedilmesi halinde, yahut itiraza cevap verilmemesi halinde idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Yetkili makama itirazda bulunmak zorunlu bir yol olmayıp, direkt olarak iptal davası da açılabilir.

Uzatma başvurusunun reddine ilişkin hususlarda uygulanacak hukuki prosedür, ilk başvurunun reddi ile aynıdır. Konuya ilişkin ayrıntılı bilgi, “çalışma izni uzatma başvurusunun reddi” başlıklı makalede yer almaktadır.

Sonuç

Çalışma izni uzatma başvurusunun usulüne aykırı yapılması halinde başvuru reddedilmektedir. Ret kararından sonra yabancının çalışmaya devam etmesi, işverene idari para cezası, çalışan yabancıya ise sınır dışı cezası verilmesine sebep olmaktadır. Uzatma başvurusunun reddine karşı itiraz ve iptal davası açma imkanlar mevcuttur. Bu hukuki yollar, oldukça detaylı ve karmaşık bir prosedüre tabi olduğundan, sürecin alanında uzman bir avukat ile yürütülmesi önemlidir.