Vatandaşlık Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası

Vatandaşlık başvurusunun reddine itiraz ve iptal davası, Türk vatandaşlığı başvurusunun reddi ile karşılaşan yabancıların başvurabileceği hukuki imkanlardır. Gerek idareye itiraz gerekse idare mahkemesinde iptal davası süreci, dikkatle yürütülmelidir.

Türk Vatandaşlığı Başvurusu ve Başvurunun Değerlendirilmesi

Türk vatandaşlığı başvurusu, yurt içinde valilikler bünyesindeki il nüfus müdürlüklerine yapılır. Yurt dışında ise dış temsilciliklere yapılır. Başvuru için aranan tüm şartlar sağlanmalı ve bunları gösteren belgeler de eksizsiz olarak toplanmalıdır.

Başvuruyu alan valilik yetkilileri, ön incelemeyi yaparak herhangi bir eksiklik olup olmadığını inceler. Burada herhangi bir sorun çıkmadığı takdirde, dosya emniyet müdürlüğüne gönderilir ve başvurucu hakkında arşiv taraması yapılır. Emniyetin yapacağı araştırmanın neticesi de rapor olarak dosyaya eklenir ve dosya İçişleri Bakanlığına gönderilir.

İçişleri Bakanlığı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde kurulan komisyon, dosyadaki tüm hususları inceler, başvurucuyla mülakat gerçekleştirir. Sürecin başından beri elde edilen tüm veriler ve başvurucunun oluşturduğu intiba dikkate alınarak kriterler değerlendirilir ve komisyon tarafından nihai karar verilir.

Başvuru hakkında verilen karar, olumlu da olsa olumsuz da olsa başvuru sahibine tebliğ edilir. İdareden ret kararı alan kişi ise bu karara karşı itiraz ve dava yoluna gidebilir. Fakat ret kararının hangi gerekçeyle verildiği son derece önemlidir.

Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Sebepleri

Vatandaşlık başvurusunun reddi sebepleri, her bir vatandaşlık kazanma yolu için ayrıdır. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nda vatandaşlık kazanma yolları ve bunların şartları sayılmıştır. Hangi yola başvurulmuşsa o yolun şartlarının sağlanıyor olması gerekir. Aksi halde başvuru reddedilir.

Bunun dışında, bütün vatandaşlık kazanma yollarında geçerli bir ret sebebi vardır. Bu da başvurucunun milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir halinin bulunmasıdır. Bunun dışında, vatandaşlık başvurusu için gerekli belgelerde bir eksiklik olması ve bu eksikliğin idarenin verdiği süre içinde giderilmemesi de başvurunun reddi sebebidir.

Aşağıda, Türk vatandaşlığını kazanma imkanı veren çeşitli durumlara ve bunlara ilişkin yapılacak başvurularda hangi nedenlerle ret kararı verilebileceğine değinilmiştir.

5 Yıl İkamet Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Nedenleri

5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık kazanabilmek için aranan şartlar, 5901 sayılı TVK m. 11 kapsamında düzenlenmiştir. Bu şartların eksikliği ise ret nedenidir. İlgili şartlar, aşağıda listelenmiştir.

• Kendi milli hukukuna, vatansız ise Türk hukukuna göre reşit ve ayırt etme gücüne sahip olmak,
• Başvuru tarihi itibariyle, en az 5 yıldır Türkiye’de ikamet ediyor olmak,
• Türkiye’ye yerleşmeye karar verdiğini davranışlarıyla göstermek,
• İyi ahlaklı olmak,
• Genel sağlık açısından tehlikeli bir hastalığı bulunmamak,
• Türkçeyi yeteri kadar konuşabilmek,
• Kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin geçimini sağlayacak gelire sahip olmak,
• Milli güvenlik ve kamu düzeni tarafından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak.

Belirtilen şartların içeriğine dair detaylar ve konunun tüm yönleri, “5 yıl ikamet yoluyla vatandaşlık alma” yazımızda bulunmaktadır.

İstisnai Yolla Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Nedenleri

Türk vatandaşlığının kazanılmasında istisnai haller, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 12. maddesinde öngörülmüştür. Bu maddede sayılan kriterlere uyan kişiler, Cumhurbaşkanı kararı ile Türk vatandaşı olabilir. Bu maddede sayılan kriterleri karşılamayan kişilerin istisnai yolla Türk vatandaşlığı başvurusu reddedilir.

İstisnai yolla Türk vatandaşlığının kriterleri şöyle sayılabilir:

• Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler,
• Cumhurbaşkanının belirlediği kapsam ve tutarda yatırım yapanlar ve bu kişilerin yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı olan yabancı çocuğu,
• Turkuaz kart sahibi yabancılar ile bunların yabancı eşi ve kendisinin veya eşinin bağımlı veya ergin olmayan çocuğu,
• Bakanlıkça göçmen olarak kabul edilenler,
• Vatandaşlığa alınması zaruri görülenler, istisnai yolla Türk vatandaşı olabilir. Sayılan kriterlerden herhangi biri sağlanmadan yapılacak başvurular ise reddedilir.

Vatandaşlık başvurusunun reddine neden olabilecek bir diğer ihtimal, başvurucunun yukarıdaki kriterlerden birini sağlıyor olmasına rağmen milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından sakıncalı bir halinin olmasıdır. Bu durum da ret nedenidir.

Yukarıda belirtilen kriterlerle ilgili detaylara, “yatırım yoluyla Türk vatandaşlığı” ve “400.000 dolara gayrimenkul alarak Türk vatandaşlığı” yazılarımızdan erişebilirsiniz.

İkamet Şartı Olmaksızın Yeniden Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Nedenleri

Türk vatandaşlığının ikamet şartı olmaksızın yeniden kazanılması, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 13. maddesinde öngörülmüştür. Yalnızca aşağıdaki kişiler, Türk vatandaşlığını ikamet şartı olmaksızın yeniden kazanabilir:

• Çıkma izni alarak Türk vatandaşlığını kaybedenler,
• Ana veya babalarından dolayı Türk vatandaşlığını kaybeden kişilerden, reşit olmalarından itibaren 3 yıl içinde Türk vatandaşlığına geçiş için başvuruda bulunmayanlar.

Yukarıdaki kişilerden olmayıp buna rağmen başvuruda bulunan yabancıların, vatandaşlık başvurusu reddedilir. Ayrıca, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir duruma sahip olanların da başvurusu reddedilir.

Konuyla ilgili daha ayrıntılı bilgi için “mavi kartlıların yeniden Türk vatandaşlığına geçmesi” yazımıza göz atabilirsiniz.

İkamet Şartına Bağlı Olarak Yeniden Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Nedenleri

Türk vatandaşlığının ikamet şartına bağlı olarak yeniden kazanılması, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 14. maddesinde öngörülmüştür. Bu madde uyarınca aşağıdaki kişiler, Türk vatandaşlığını ikamet şartına bağlı olarak yeniden kazanabilir:

• TVK m. 29 uyarınca Cumhurbaşkanı kararı ile Türk vatandaşlığı kaybettirilenler, 3 yıl boyunca Türkiye’de ikamet etmek şartıyla, cumhurbaşkanı kararı ile tekrar Türk vatandaşı olabilir.
• Anne babaya bağlı olarak Türk vatandaşlığını seçme hakkı ile kaybedenler, İçişleri Bakanlığı’nın kararıyla, Türkiye’de 3 yıl boyunca ikamet etmek şartıyla Türk vatandaşlığını yeniden kazanabilir.

Listede belirtilen kişi gruplarından olmadığı halde başvuruda bulunan kişilerin, vatandaşlık başvurusu reddedilir. Bunun dışında, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından sorunlu kişilerin de başvurusu reddedilir.

Evlenme Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Nedenleri

Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılmasının şartları, 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 16. maddesinde düzenlenmiştir. İlgili şartlardan herhangi birinin olmaması, vatandaşlık başvurusunun reddi sebebidir. Söz konusu şartlar şunlardır:

• Bir Türk vatandaşı ile 3 yıldır evli olmak (Evliliğin devam ediyor olması gerekir.)
• Evlilik birliği içinde yaşıyor olmak,
• Evlilik birliği ile bağdaşmayacak bir faaliyette bulunmamak.

Sayılan şartlar dışında, başvurucunun milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından sorun arz edecek bir duruma sahip olması da ret nedenidir. Evlenme yoluyla Türk vatandaşlığının kazanılmasıyla ilgili tüm ayrıntılar, “evlilik yoluyla Türk vatandaşı olmak” yazımızda bulunmaktadır.

Evlat Edinilme Yoluyla Vatandaşlık Başvurusunun Reddi Nedenleri

Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ergin olmayan kişi, Türk vatandaşlığını kazanabilir. Ancak bunun için milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir halin bulunmaması gerekir.

Dolayısıyla, evlatlık ergin olmuşsa ya da evlatlığın Türk vatandaşı olması milli güvenlik bakımından sakıncalıysa vatandaşlık başvurusu reddedilir.

Türk vatandaşlığına başvuru gerekçesine göre şartlar, usuller ve ret nedenleri değişkenlik gösterir. Bu noktada, süreci doğru yürütebilmek için konuyla ilgili yapılan güncel değişiklik ve düzenlemeler takip edilmelidir. Bunu sağlayarak herhangi bir mağduriyet yaşamamak adına, uzman yabancılar avukatına danışmakta fayda vardır.

Vatandaşlık Başvurusunun Reddine İtiraz

Vatandaşlık başvurusunun reddi halinde, başvurucunun ret kararına karşı itiraz etme hakkı vardır. İtiraz mercii Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü olup itiraz süresi, kararın kişiye tebliğini izleyen günden itibaren 60 gündür. Müdürlük, itirazı 30 gün içinde karara bağlar.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, itirazın haklı olup olmadığını inceleyerek bir karara varır. Bu sürecin sonunda gündeme gelebilecek ihtimaller şunlardır:

• İtirazı haklı bularak kabul edebilir.
• İtirazı haksız bularak reddedebilir.
• 30 gün boyunca herhangi bir dönüş yapmayabilir. Bu durumda, itiraz reddedilmiş sayılır.

İdareye itirazda bulunmaktan bir sonuç alınamadığı takdirde, idare mahkemesinde iptal davası açma imkanı gündeme gelir.

Vatandaşlık Başvurusunun Reddine Karşı İptal Davası

Vatandaşlık başvurusunun reddi halinde başvurucu, idare mahkemesinde iptal davası açabilir. Dava açabilmek için önce itirazda bulunmaya gerek yoktur. Başvurusu reddedilen kişi ister doğrudan dava açar, ister önce itiraz edip bundan sonuç alamazsa dava açar.

Vatandaşlık başvurusunun reddine karşı iptal davası, dilekçe ile açılır. Davada davalı idare olarak İçişleri Bakanlığı gösterilir. Ayrıca dava dilekçesinde, ret kararının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilir. Buna ilişkin delil, tanık, bilgi ve belgeler varsa dilekçeye eklenir.

Dava açma süresi, ret kararının yabancıya tebliğini izleyen günden 60 gündür. Bu süre içinde önce idareye itiraz yoluna gidilirse dava açma bakımından süre durur. İtiraz reddedilirse veya idare sessiz kalırsa dava süresi kaldığı yerden işlemeye devam eder.

Durumu bir örnekle daha anlaşılır hale getirmekte fayda vardır. 60 günlük sürenin 18. gününde idareye itirazda bulunulursa dava açma bakımından süre durur. İdare itirazı reddederse veya 30 gün boyunca sessiz kalırsa 60 günlük süreden kalan 42 gün işlemeye başlar. Bu süre zarfında iptal davası açılabilir.

İlk derece idare mahkemelerinde açılan davanın reddedilmesi halinde, karara karşı istinaf yolu açıktır. Davası reddedilen yabancı, kararın kendisine tebliğinden itibaren 30 gün içinde bölge idare mahkemesine istinaf başvurusunda bulunabilir. İstinaf başvurusunun reddedilmesi halinde, Danıştayda temyiz yolu kapalıdır.

Vatandaşlık Başvurusunun Reddine Karşı İptal Davasında Yetkili ve Görevli Mahkeme

Vatandaşlık başvurusunun reddine karşı iptal davasında yetkili ve görevli mahkeme, Ankara idare mahkemeleridir. Dava yanlış mahkemede açılacak olursa hem ek masraflar hem de zaman kaybı gündeme gelebilir. Dolayısıyla, yetkili ve görevli mahkeme doğru tespit edilmelidir.

Vatandaşlık Başvurusunun Reddinden Sonra Yeniden Başvuru

Vatandaşlık başvurusunun reddinden sonra, tekrar başvuruda bulunulabilir. Ancak başvurunun reddi sebebinin ortadan kalkmış olması gerekir. Aksi halde başvuru yine reddedilir.

Türk vatandaşlık başvurusu reddedilmiş olan başvurucu, başka bir hukuki imkanı kullanarak vatandaşlık kazanma imkanına sahip olabilir. Bu noktada, Türk vatandaşlığını kazanma imkanı veren tüm durumların ele alındığı “Türk vatandaşlığı nasıl alınır” yazımızdan faydalanabilirsiniz.

DİKKAT: Türk vatandaşlığı başvurusunun reddi halinde, kişinin yeniden başvuruda bulunabilmesi için dava açmasına gerek yoktur. Ancak açtığı iptal davası reddedilen kişi de yeniden başvuruda bulunabilir. Bazı durumlarda dava açmak yerine yeniden başvuruda bulunmak, hem daha hızlı hem de olumlu sonuç verebilir.

Türk Vatandaşlığından Çıkma Başvurusunun Reddine İtiraz ve İptal Davası

Türk vatandaşlığından çıkma talebi, kişinin başka bir devletin vatandaşlığını kazanacağına dair inandırıcı emareler bulunmuyorsa reddedilir. Bunun dışında, idari sürecin doğru biçimde yürütülmemesi veya belgelerde eksiklik bulunması halinde de talep reddedilir.

Türk vatandaşlığından çıkma başvurusunun reddi kararına karşı, itiraz ve iptal davası yollarına başvurulabilir. Bunlara ilişkin usul ve prosedür, yukarıda izah edilen hususlarla aynıdır. Konuya dair daha detaylı bilgiler, “Türk vatandaşlığından çıkma” yazımızda yer almaktadır.

Türk Vatandaşlığının İptali Kararına İtiraz ve İptal Davası

Türk vatandaşlığı iptal edilen kimse, bu karara karşı itiraz ve iptal davası yoluna gidebilir. Burada yürütülecek süreç, vatandaşlık başvurusunun reddi ile aynı esaslara tâbidir. Vatandaşlığının hukuka aykırı biçimde iptal edildiğini düşünenler, söz konusu imkanlardan yararlanabilir.

Türk vatandaşlığının iptali, çeşitli birçok nedenden ötürü gündeme gelebilir. Hangi hallerde vatandaşlığın iptal edildiğine dair detaylar, “Türk vatandaşlığının iptali” yazımızda bulunmaktadır.

Sonuç

Vatandaşlık başvurusunun reddine itiraz ve iptal davası aşamaları, titizlikle yürütülmesi gereken hukuki süreçlerdir. Yabancılar hukuku alanı ise sürekli güncel gelişmeler yaşanan ve iyi takip edilmesi gereken bir alandır. Herhangi bir aşamada bilgi eksikliğinden kaynaklı hata yapılması halinde, süreç olumsuz etkilenebilir. Bu nedenle, uzman yabancılar avukatından destek alarak adım atmakta fayda vardır.