Tedbir Nafakası Nedir?

Tedbir nafakası, dava süresince eşin ve çocuğun geçim şartlarında önemli bir düşüş olmaması ve mağduriyet durumunun ortaya çıkmaması için konulan bir nafakadır. Boşanma davasının açılmasıyla birlikte hakimin talep beklemeksizin kendiliğinden alması gereken önlemler arasında yer alır ve kusur aranmayan bir nafaka türüdür.

Tedbir nafakası boşanma davasında hükmedilebileceği gibi ayrılık davasında da hükmedilebilir. Taleple bağlı değildir ancak talep edilmesinde de bir sakınca yoktur. Özellikle belirli bir miktar yönünde talepte bulunulabilir.

Ayrıca tedbir nafakası boşanma davasında verilen karar ile birlikte her türlü sona erer. Boşanma davası reddedilirse tamamı kaldırılır ve artık başka bir nafaka olarak devam etmez. Boşanma kararı ile birlikte tedbir nafakasının eşe verilen kısmı yoksulluk nafakası olarak, çocuğa verilen kısmı ise iştirak nafakası olarak devam eder. Sonuç olarak her halde sona erecektir

Tedbir Nafakası Şartları

Tedbir nafakası genellikle boşanma davası süresince geçerli olacak şekilde ve boşanma davasının açılması ile birlikte hükmedilir. Ancak ayrıntılarına aşağıda değineceğimiz üzere boşanma davası açılmazdan önce de tedbir nafakası söz konusu olabilir. Bu nedenle boşanma davasının açılması tedbir nafakasının şartlarından biri olarak karşımıza çıkmaz.

Tedbir nafakasında aşağıda ayrıntılarına değineceğimiz üzere kusur şartı aranmaz. Cinsiyet şartı da aranmaz. Zira bu nafaka türünde boşanma sürecinde maddi sıkıntıya düşecek eş ve çocuğun geçiminin sağlanması amaçlanmaktadır. Talep de burada tedbir nafakası şartları arasında yer almaz. Hakimin re’sen alması gereken önlemlerden olması dolayısıyla talebe gerek yoktur. Bununla beraber talep edilmesinde bir sakınca da yoktur.

Bu nafaka türü eğer hakimin resen hükmetmesi beklenmeden talep edilmişse bu talep ne kadarlık bir miktar olursa olsun ayrıca bir harca tabi değildir. Yani bu talep için harç ödeme şartı söz konusu değildir. Boşanma davasının içerisinde yer alan fer’i bir karardır. Ancak aşağıda anlatacağımız boşanma davası açmaksızın talep edilen tedbir nafakasında harç ödemek gerekir.

Dava ile ilgili bilgiler için “boşanma davası” yazımızı mutlaka okumalısınız.

Tedbir Nafakası Hakkında Diğer Bilinmesi Gerekenler

Boşanma Davası Açılmaksızın Verilen Tedbir Nafakası

Tedbir nafakasının genellikle boşanma davası ile birlikte hakimin re’sen hükmedeceği kararlardan olduğunu söyledik. Ancak kimi durumlarda boşanma veya ayrılık davası açılmadan da tedbir nafakası talep edilebilir. Bu durumda eşler ayrı yaşıyorsa ve talep eden eş ayrı yaşamada haklı ise bununla beraber tedbir nafakası ihtiyacı hasıl olmuşsa hakimden kendisine bunun verilmesi talep edilebilir. Burada velayet hakkını ortak kullandıkları çocuk eğer tedbir nafakası isteyen kişi ile birlikte yaşıyorsa nafaka bu çocuğu da kapsayacak şekilde belirlenir.

Ayrıca burada en önemli şart ayrı yaşayan eşin ayrı yaşamada haklı olduğu hususunu hakime ispat etmesidir. Aksi halde tedbir nafakası talebi boşanma davası açılıncaya kadar kabul görmeyecektir. Ayrı yaşamada haklı olma durumuna örnek olarak özel boşanma nedenlerinden terk için beklenen süre örnek olarak gösterilebilir. Yahut evinden kovulan eş, şiddet görüp evden ayrılan eş vs.

Tedbir Nafakasında Kusur

Kusur, boşanma davasında karar verilinceye kesinleşinceye kadar sabit olmayan bir husustur. Tedbir nafakası da karar kesinleşinceye kadar geçerli olan bir nafaka türüdür.

Bununla beraber tedbir nafakası amacı gereği de kusurdan uzaktır. Burada amaçlanan ayrı yaşayan eşin ve velayet hakkını tutan eşin ve çocuğun geçiminin sağlanması ve dava süreci dolayısıyla geçim şartlarında bir değişiklik olmamasının sağlanmasıdır. Bu nedenle burada kusur aranmadığı gibi cinsiyet ayrımı da yapılmaz.

Miktar Ne Kadardır ve Neye Göre Belirlenir?

Tedbir nafakasının neye göre belirleneceği ve nasıl hesaplanacağına ilişkin matematiksel bir ifade söz konusu değildir. Burada tamamen eşin ve çocuğun yaşam standartları, gelirleri, ihtiyaçları, eğitim durumları vb. durumlar önem arz eder. Tedbir nafakası miktarı konusuna etki eden bir diğer faktör de kendisine nafaka ödenecek olan eşin, ortak velayet hakkı kullandıkları çocuğa fiilen bakıyor olmasıdır. Bu durumda çocuğun ihtiyaçlarını da kapsayacak miktarda belirlenir.

Tedbir nafakası miktarı ayrıca dava süresince değişen şartlara göre değiştirilebilir. Bunun için ayrı bir nafaka uyarlama davası açmanın lüzumu yoktur. Uygulamada gördüğümüz kadarıyla 500 TL gibi cüz’i rakamlara hükmedilebildiği gibi 80 bin TL gibi ciddi miktarlar da belirlenebilmektedir.

Tedbir Nafakası Ne Kadar Sürede Bağlanır?

Burada bahsettiğimiz nafaka acil bir ihtiyacı ifade eder. Bu nedenle hızlı bir şekilde karar verilmesi gereken bir nafakadır. Hakim re’sen tedbir nafakası belirlemekte acele eder. Genelde dava açıldıktan sonra ilk düzenlenen belge olan tensip zaptı ile bu konuda karar verilir ve bu işlem genel olarak 3-20 gün arasında sonuçlanır.

Ayrıca boşanma davası açma sürecinin hızlı ve doğru şekilde ilerlemesi de tedbir nafakasının bağlanması süresi bakımından önem arz eder. Bu noktada deneyim sahibi bir boşanma avukatından yardım almak kişinin yararına olacaktır.

Ne Zaman Başlar ve Ne Zaman Sona Erer?

Tedbir nafakası hakimin karar vermesi ile başlar. Bu karar ara bir karar olduğu için kesinleşmesini bekleme gibi bir durum olmaz. Bu durumda kişi karşı tarafa belirlenen miktarın ödenebilmesi için bir hesap numarası iletmelidir.

“Tedbir nafakası ne zaman sona erer” sorusuna ise dolaylı olarak cevap vermiş olduk. Bu nafaka türü boşanma süreci için söz konusu olduğu için boşanma davası ne tür bir karar ile sona ererse ersin o kararın kesinleşmesi ile birlikte sona erer. Boşanma talebinin reddi ile yahut boşanma kararı ile fark etmeksizin kesinleşen karar ile birlikte sona erer.

Tedbir Nafakası Ödenmezse Ne Olur?

Tedbir nafakasının ödenmemesi durumunda tüm nafaka türlerinde olduğu gibi birinci imkan icra kanalı ile takip başlatmaktır. Normal şartlarda her türlü alacak için icra takibi başlatılabilir. Ancak nafaka alacağı için başlatılan icra takibi büyük kolaylık ve önceliğe sahip kılınmıştır. Bunun prosedürü ve özellikleri hakkında aşağıda ayrıntılı bilgi vereceğiz.

İkinci imkan ise tedbir nafakasını ödemeyen eşin şikayet edilmesidir. Bu durumda ödeme yapmayan eş için tazyik hapsi denilen hapis cezası söz konusu olur. Bu cezanın süresi 3 aya kadardır ve ceza muhakemesi kuralları söz konusu olmaksızın basit bir şikayet ile uygulanır. Bu ceza yukarıda bahsettiğimiz boşanma davasından bağımsız olarak açılan dava için geçerlidir. Boşanma davası süresince verilen tedbir nafakası bir ara karar niteliğinde olduğundan tazyik hapsi uygulanmaz. Bu ceza süresi içerisinde nafaka borcunu ödeyen eş sürenin bitimi beklenmeden salınır.

Tedbir Nafakasının İcrası

Tedbir nafakası için icra takibi yapılacağı zaman cebren tahsil süreci işletilmiş olur. Bu bütün alacaklar için böyledir. Mahkemenin nafaka hükmünden doğan nafaka alacağı önemi dolayısıyla icra takibine ayrıcalıklı bir yere sahiptir. Takip sonrası belirlenen sıra cetvelinde 1. sıra alacaklar arasında sayılmıştır. Yani borçlunun bir taşınmazı haciz yolu ile satılacağı zaman buradan öncelikle nafaka alacağı kadar miktar ayrılır ve nafaka alacağı sahibine ödenir.

Bununla beraber, nafaka borcunu ödemeyen eşe icra takibi yapılarak maaşına haciz konulabilir ve nafaka miktarının tamamı buradan kesilebilir. İcra iflas hukuku kuralları çerçevesinde normal şartlarda 1/4 oranında bir kesintiden daha fazlası kesilemezken, nafaka alacağı bu kuralın istisnasını oluşturur. Maaşın oranına – miktarına vs. bakılmaksızın nafaka alacağı miktarının tamamı maaştan haczedilir. Bu kural emekli maaşı için de geçerlidir. Normalde emekli maaşından kesinti yapılamazken nafaka alacağı için kesinti yapılabilir. Tabi bu aylık miktardır Birikmiş nafaka alacağının tamamının maaştan bir anda kesilmesi mümkün değildir.

Tedbir Nafakasının Kaldırılması

Tedbir nafakasının kaldırılması boşanma veya ayrılık davasında verilen kararın kesinleşmesi ile gerçekleşir. Bu davalarda verilen karar ne olursa olsun kesinleşme tarihinden itibaren kaldırılmış sayılacaktır. Boşanma kararı verilirse tedbir nafakası; yoksulluk nafakası ve iştirak nafakasına dönüşür. Eğer boşanma talebi reddedilirse hiçbir nafaka hükmüne dönüşmeden kalkar.

Ayrıca değişen maddi imkanlar da tedbir nafakasının kaldırılmasına neden olabilecektir. Bu noktada hakime söz konusu değişen durum ispatlanmalıdır. Ayrıca boşanma davası açılmadan talep edilen tedbir nafakası da aynı şekilde değişen maddi imkanlar doğrultusunda azaltılabilir, artırılabilir yahut kaldırılabilir.

Bu şartların yanında bir de diğer tüm nafaka çeşitleri için geçerli olan bir sona erme kuralı vardır. O da taraflardan birisinin ölümüdür. Eşlerden birisinin ölümü halinde doğal olarak sonlanacaktır. Eğer çocuk ölürse tedbir nafakasının çocuk için hükmedilen kısmı da düşürülmelidir. Bu talepler de mahkemeye yönlendirilir.

Muaccel olmamış nafaka alacağı şahsa sıkı surette bağlı hak olması dolayısıyla ölen eşin mirasçılarına geçmez. Ancak birikmiş nafaka alacağının mirasçılara geçeceğinden bununla ilgili icra takibini yapmaya mirasçıların hakkı vardır.

Karara İtiraz

Hakimin verdiği bu hüküm yargılamaya süresince verilen bir tedbir kararıdır. Boşanma davasında verilen karar ile birlikte istinaf edilebileceği gibi yalnızca bu hüküm hukuka aykırı bulunarak tek başına istinaf edilmesi mümkündür.

Tedbir nafakasından doğan nafaka alacağı için başlatılan icra takibi için borçluya gönderilen ödeme emrine itiraz etmek de mümkündür. Bu itiraz 7 günlük hak düşürücü süre içerisinde yapılmalıdır. Burada icra hukukuna ilişkin bu itiraz ve haklılığı meseleleri vs. boşanma davasının görüldüğü aile mahkemesince karara bağlanacaktır.

Tedbir Nafakasında Dikkat Edilmesi Gereken Süreler

Tedbir nafakası genellikle boşanma davası dilekçesi ile birlikte hakimden talep edilir. Ancak talep edilmese bile hakimin re’sen hükmetmesi gereken bir nafakadır. Bu nedenle dava dilekçesinde veya cevaba cevap süresi içerisinde talep edilmesi gerekir gibi bir kural söz konusu değildir. Yargılama süresince her zaman talep edilebilir. Bu noktada hak düşürücü bir sürenin varlığından bahsedemeyiz.

Bununla beraber nafaka alacakları 10 yıllık zamanaşımına tabidir. Bu nedenle geçmişe dönük biriken nafaka alacaklarında yalnızca 10 yıl öncesine kadar olanlar için icra takibi yapılabilir. Bu kural uygun düştüğü ölçüde tedbir nafakası için de uygulanacaktır.

Tedbir Nafakasında Boşanma Avukatı Desteği

Tedbir nafakası boşanma süreci ile beraber gündeme gelen bir hukuki imkandır. Burada tarafları ve çocukları zaten manevi olarak etkileyecek olan boşanma süreci bir de maddi olarak sıkıntı doğurmaktadır. Bu nedenle tedbir nafakası ve boşanma sürecinde bir avukatın hukuki yardımına başvurmak taraflara hız ve etkili takip avantajını sağlar. Deneyimli bir boşanma avukatı sürecin mahremiyeti ve hızla sonuçlandırılması gerektiği bilincine sahiptir. Hatalı yahut ihmali işlemlere yer vermemek adına kişi her zaman bir boşanma avukatı ile süreci yürütebilir.