Suç Üstlenme Suçu (TCK 270)

Suç üstlenme dediğimiz olay ceza yargılamasında sıklıkla görülür ve TCK 270 düzenlemesinde ayrı bir suç olarak yer almıştır. Bu suçun işlenişi, yargılaması ve cezalandırılması bakımından önemli sonuçları vardır.

Yazımızda TCK 270 yani suç üstlenme suçunun işlenişine, cezasına, yargılama sürecine ve konunun özellik arzeden diğer önemli noktalarına değineceğiz. Kanuni düzenlemelere ve uygulamadaki işleyişe göre hazırladığımız bu yazımızı dikkatli okumanızı öneririz.

Suç Üstlenme Suçu ve Cezası Nedir?

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu madde 270 düzenlemesine göre yetkili makamlara hakikate aykırı olarak bir suçu işlediğini yahut suça iştirak ettiğini bildirmek suç üstlenme suçunu oluşturur. Bu kişi için öngörülen ceza yani suç üstlenme cezası üst sınırı 2 yıl olan hapis cezasıdır. Ek olarak adli para cezası öngörülmemiştir.

Suç üstlenme suçu uygulamada genellikle bir kişiyi cezadan kurtarmak amacıyla suçun üstlenilmesi şeklinde işlenir. Bir yarar karşılığı olabileceği gibi hatır – akrabalık veya örgüt ilişkisi içerisinde de işlenebilir. Yahut kişi hiç işlenmemiş bir suçu sanki kendisi işlemiş gibi de ortaya koyabilir. Tüm bu ihtimallerde suç üstlenme cezası söz konusu olacaktır.

TCK 270 Suçunda Cezayı Artıran veya Azaltan Haller

Suç üstlenme suçunda cezayı azaltan veya kaldıran bazı haller vardır. Bunların bir kısmı direkt olarak TCK 270’de bu suç için özel olarak düzenlenmiştir. Bunun haricinde TCK genel hükümler kapsamında geçerli olan bütün ceza indirim ve artırım kalemleri burada geçerli olur. Bir tablo ile gösterecek olursak:

Suç üstlenme suçunun cezası hafife alınmamalıdır. Çünkü somut olayda cezaya etki eden bir çok unsur olabilir. Bu noktada sağlıklı bir değerlendirme yapabilmek adına ceza avukatı yardımı alınmalıdır.

Suç Üstlenme Suçunun Unsurları

Suç üstlenme suçu herkes tarafından işlenebilen bir suçtur. Adliyeye karşı işlenen suçlar arasında yer alır. Dolayısıyla belirli bir mağduru bulunmaz. Kasten işlenebilir. Ekstra özel kast aranmaz. Suçun üstleniliyor olduğunun bilinmesi yeterlidir.

Suçu üstlenmese de suça yardım ettiği yönünde hakikate aykırı beyanda bulunan kişi de bu suçu işlemiş sayılır. TCK 270 suçunun unsurları çok önemlidir. Bu suçun kanunda yazan şekli ile işlenmemiş olması durumunda kişinin cezalandırılması söz konusu olmaz. Ancak bu unsurların ciddi bir şekilde değerlendirilip savunmaya yansıtılması gerekir.

Suç üstlenme suçunun işlenişi, cezası ve unsurları bu şekildedir. Şimdi bu suçta yargılama sürecine ve mahkemenin verebileceği kararlara değineceğiz. Ancak süreci kısaca bir tablo ile gösterebiliriz:

Suç Üstlenme Suçunda Yargılama Süreci

Suç üstlenme suçundan ötürü önce savcılık soruşturma yapar, iddianame hazırlar ve bunu mahkemeye sunar. Ardından mahkeme aşamasına geçilir. Yani kovuşturma işlemleri yapılır ve hüküm verilir. Nihayetinde verilen hükme itiraz etmek mümkündür. Konunun detayları için ‘soruşturma nedir’ ‘iddianame nedir’ ‘kovuşturma nedir’ başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz.

TCK 270 Suçunda Şikayet ve Zamanaşımı

Suç üstlenme suçu takibi şikayete tabi olmayan suçlar arasında yer alır. Dolayısıyla suç üstlenildiğine dair bilgi edinen savcılık re’sen işlem başlatır. Şikayet olmadığı için 6 aylık hak düşürücü şikayet süresi yoktur. Ancak suç üstlenme zamanaşımı süresi 8 yıldır. Yani 8 yıl içinde bu suçun soruşturulmuş olması gerekir.

TCK 270 Suçunda Şikayetten Vazgeçme

Yukarıda da değindiğimiz üzere bu suçta şikayet olmaz. Yapılan bildirimin hukuki niteliği ihbardır. Bildirim yapan kişinin şikayetten vazgeçtiğini söylemesi hukuken sonuç doğurmaz. Yalnızca mahkeme kararına etki edebilir.

Suç Üstlenme Suçunda Tutuklama ve Adli Kontrol

Ceza Muhakemesi Kanunu madde 100 düzenlemesine göre hapis cezasının üst sınırı iki yıldan fazla olmayan suçlarda (vücut dokunulmazlığına karşı kasten işlenenler hariç) tutuklama kararı verilemez. Dolayısıyla sadece TCK 270’den yargılanan kişi tutuklanamaz.

Ancak uygulamada çoğunlukla kişi TCK 270’in yanında başka suçlarla da yargılanır. Bu tür durumlarda tutuklama söz konusu olabilir. Bu konunun detayları için ‘tutuklama nedir, tutuklamaya itiraz’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

İster sadece TCK 270’den isterse birden fazla suçtan yargılanan kişiye adli kontrol tedbirleri uygulanabilir. Bunun detayları için ‘adli kontrol’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Şimdi mahkemenin verebileceği kararlara değineceğiz.

TCK 270 Suçunda Mahkemenin Verebileceği Kararlar

TCK 270’den ötürü yapılan yargılamada mahkemenin verebileceği kararlar çok çeşitlidir. Burada en önemli bazılarına yer vereceğiz. Ancak mahkemenin vereceği kararın önemi iyi anlaşılmalıdır. Zira burada kişinin özgürlüğüne etki edebilecek ve adli siciline işleyebilecek bir suç söz konusudur. Bu noktada yapılacak en sağlıklı şey ceza avukatı yardımı almaktır.

Ceza Hükmü

Mahkeme suçun unsurlarının oluştuğuna kanaat ederse yukarıda bahsettiğimiz cezalara hükmedebilir. Ceza hükmü beraberinde kişinin belirli hakları kullanmaktan yoksun bırakılmasına karar verilir. Bununla ilgili olarak ‘belirli hakları kullanmaktan yoksun bırakılma’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. Cezanın infazı ile ilgili olarak da ‘2020 yeni denetimli serbestlik yasası’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Hükmün Açıklanmasının Geri Bırakılması

Eğer mahkemenin vereceği ceza hükmü 2 yılın altında ise ve diğer şartlar da oluşmuşsa kişi hakkında HAGB kararı verilebilir ve ceza infaz edilmez. Denetim süresinin sonunda kişi sanki hiç suç işlememiş gibi olur. TCK 270 suçunda HAGB kararı verilebilir. Detayları için ‘hükmün açıklanmasının geri bırakılması’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Suç Üstlenme Cezanın Ertelenmesi

HAGB’deki benzer şartlar cezanın ertelenmesinde de vardır. Eğer cezanın ertelenmesi kararı verilirse ceza gene infaz edilmez, denetim süresinin sonunda sanki ceza infaz edilmiş gibi sonuç doğar. Suç üstlenme suçunda cezanın ertelenmesi kararı verilebilir. Detayları için ‘cezanın ertelenmesi’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

TCK 270 Cezasının Adli Para Cezasına Çevrilmesi

Mahkemenin vereceği ceza hükmü 1 yılın altında ise diğer bazı şartlar da sağlanmışsa hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir. TCK 270 suçu cezasının adli para cezasına çevrilmesi mümkündür. Bunun ayrıntıları için ‘adli para cezası’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Mahkeme Kararına İtiraz

TCK 270’den ötürü verilen mahkeme hükmüne karşı somut olayın özelliklerine göre istinaf ve temyiz incelemesi için üst derece mahkemelerine başvurulabilir. Bu konunun detayları için ‘ceza istinaf’ ve ‘hukuk istinaf’ başlıklı yazılarımızı okuyabilirsiniz.

Suç Üstlenme Suçunda Bilinmesi Gerekenler

Suç üstlenme yani TCK 270 suçu ile ilgili bilinmesi gereken önemli bazı hususlar vardır. Bunlara kısaca değinecek olursak:

Suç Üstlenmenin Kabul Edilmemesi

Ceza yargısı hukuk yargısından farklıdır. Mahkeme, bir kişinin beyanı ile bağlı değildir. Yani kişi suçu üstlenmesine rağmen mahkeme bunu hayatın olağan akışı içerisinde uygun bulmayabilir ve delillerin işaret ettiği kişiye ceza hükmü verebilir. Bu durumda diğer kişiye de TCK 270 cezası verilebilir.

Suç Üstlenmeye Azmettirme

Suç üstlenme olaylarında çoğu zaman bir kişinin başka bir kişiyi suçu üstlenmeye azmettirdiği görülür. Ona telkinlerde bulunur, yarar vaadeder veya nüfuzunu kullanarak ona talimat verir. İşte bu kişiler suç üstlenmeye azmettirmeden yargılanacaktır. Bu konunun önemli ayrıntıları için ‘suça azmettirme ve cezası’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

TCK 270 Yargılaması Ne Kadar Sürer?

Suç üstlenme suçu yargılaması çoğunlukla hızlı sonuçlanır. Ancak kesin bir süre vermek zordur. Adli takvim dönemi, savcılık ve mahkemenin yoğunluğu, tarafların ve delillerin durumu, bilirkişi incelemesi vs. gibi unsurlar süreyi artırabilir veya azaltabilir. Sürecin ceza avukatı yardımı ile takip edilmesi zamansal olarak olumlu sonuç doğuracaktır.

Adli Sicil Kaydına İşler mi?

Suç üstlenmeden kişi hakkında hükmedilen ceza adli sicil kaydına yani sabıka kaydına işler. Cezanın infaz edilmesi ile birlikte silinme şartları oluşur ve kişi sabıka kaydının silinmesi için gerekli hukuki işlemleri yapabilir. Bunun önemli ayrıntıları için ‘adli sicil kaydı sildirme’ başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

TCK 270 Suçunda Şikayet veya Savunma Dilekçesi

Yukarıda mahkeme kişinin beyanı ile bağlı değildir dedik ancak kişi kendi beyanından sorumludur. Ceza yargılamasında ister şikayet dilekçesi ister savunma dilekçesi olsun çok özenli hazırlanmalıdır. Bu metinlerde sunulan hatalı yahut ihmali beyanlar kişinin karşısına sorun olarak çıkabilir. Bu dilekçeler hazırlanırken ceza avukatı yardımı alınmalıdır.

TCK 270 Suçunda Ceza Avukatı Desteği

Yukarıda suç üstlenme suçu ile ilgili bilinmesi gereken önemli detaylara yer verdik. Ancak belirtmemiz gerekir ki kişinin süreç hakkında bilgi sahibi olması kadar ceza avukatı yardımı alması da önem taşır.

Çünkü hem süreç yukarıda bahsettiğimiz kadar yalın olmaz hem de her somut olayın kendine has özellikleri bulunur. Mevzuatın farklı noktalarına temas eden hukuki problemlerde bütüncül bir çözüm üretebilmek adına ceza avukatı yardımına başvurulması en sağlıklı yoldur.

Suç Üstlenme Yargıtay Kararları

Tüm suçlarda olduğu gibi TCK 270 suçunda da emsal mahkeme kararları önem taşır. Suç üstlenme Yargıtay kararlarına konu olmuştur. Aşağıda bazılarına yer verdik.

Uyuşturucunun Kendisine Ait Olduğunu Söyleyerek Suç Üstlenme 

“Sanık savunması, tanık beyanları ve tüm dosya kapsamına göre; sanığın, yetkili makamlara gerçeğe aykırı olarak, Ödemiş Ağır Ceza Mahkemesince uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan mahkumiyetine karar verilen M… Y… G…’ün ikametgahında yapılan arama neticesinde ele geçirilen uyuşturucu maddelerin kendisine ait olduğunu söylemesinin suç üstlenme suçunu oluşturacağı anlaşıldığından yüklenen suçtan mahkumiyeti yerine savunma kapsamında kabul edilerek beraatine karar verilmesi yasaya aykırıdır” (Yarg. 9.CD., 02.01.2014, 2013/11579, 2014/80).

Yeğenin Suç Üstlenmesinde Şahsi Cezasızlık Sebebi 

“TCK’nın 270. maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesinde suç üstlenme suçunun üst soy, alt soy, eş ve kardeşi cezadan kurtarmak amacıyla işlenmesi nedeniyle aynı madde ve fıkranın ikinci cümlesi gereğince cezanın tamamen kaldırılabileceğinin öngörüldüğü, anılan maddede belirtilmeyen yeğeninin suçunu üstlenen sanık hakkında ceza verilmesine yer olmadığına karar verilemeyeceği gözetilmeden yazılı şekilde uygulama yapılması yasaya aykırıdır” (Yarg. 9.CD., 30.12.2013 2013/14917, 2013/17198).

Aracı Kendi Kullandığını Söyleme, Suçluyu Kayırma

“Sanık E… G… hakkında suçluyu kayırma suçundan kurulan hükme yönelik temyize gelince; oluşa ve tüm dosya kapsamına göre, diğer sanık Y… A…’ın alkollü olarak araç kullanırken dur ihtarına uymayıp devam ettiği ve üzerine atılı trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunu işlediği, kendisi de alkollü olan sanık E… G…’in de gerçeğe aykırı olarak, yetkili makamlara sanık Y…’in kullandığı aracı kendisinin kullandığını söylemek suretiyle, TCK’nın 270/1. maddesinde düzenlenen suç üstlenme suçunu işlediği sabit olduğu halde, suç vasfında yanılgıya düşülerek yazılı şekilde hüküm kurulması kanuna aykırıdır” (Yarg. 9.CD., 14.11.2013 2013/10239, 2013/13968).

Alkollü Olan Kimsenin Suç Üstlenmesi 

“Oluşa ve tüm dosya kapsamına göre sanık Y… T…’nın 156 promil alkollü olarak kullandığı aracıyla maddi hasarlı trafik kazası yapması sonucunda TCK’nın 179. maddesine aykırılık nedeniyle açılan soruşturmada adı geçen sanığın alkollü olması nedeniyle kazayı üstlenmesi için diğer sanık M… G…’yi azmettirdiği  sanık M… G…’nin de suçu üstlendiği, somut olayda, sanık Y… T… hakkında TCK’nın 179. maddesinden kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verilmesinin, sanıkların suç üstlenme suçundan cezalandırılmalarına engel olmayacağı gözetilmeden yazılı gerekçeyle beraatlerine karar verilmesi kanuna aykırıdır” (Yarg. 9.CD., 08.11.2013 2013/8402, 2013/13591).

Trafik Kazasında Aracı Kendi Kullandığını Söyleme

“Oluşa ve tüm dosya kapsamına göre sanık H… B… A…ʻın dosyamızın sanığı olan ve hakkında verilen mahkumiyet hükmü temyize gelmeyen S… E…’in sevk ve idaresindeki araç ile seyir halindeyken şikayetçinin park halindeki aracına çarpması sonucu gerçekleşen maddi hasarlı trafik kazasını S… E…’in alkolsüz ancak sürücü belgesi olmadan araç kullanması nedeniyle aracı kendisinin kullandığını iddia ederek eylemi üstlenmesi şeklinde gerçekleşen olayda, üstlenilen maddi hasarlı trafik kazası yapmasının kanunlarda suç olarak düzenlenmemesi nedeniyle sanığın eyleminin bir bütün halinde TCK’nın 206. maddesinde tanımlanan resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan suçunu oluşturacağı, hukuki durumunun buna göre takdir ve tayini gerektiği gözetilmeden suç vasfında yanılgıya düşülerek yazılı şekilde hüküm kurulması yasaya aykırıdır” (Yarg. 9.CD., 06.11.2013 2013/9045, 2013/13373).

Suç Üstlenme Suçunda Şahsi Cezasızlık Nedeninin Uygulanmaması 

“Sanık H… H… K…’nın suç üstlenme suçunu alt soy bulunan diğer sanığı cezadan kurtarmak amacıyla işlediğinin kabul edilmesi karşısında, TCK’nın 270/1-2. cümle ve CMK’nın 223/4-b maddeleri uyarınca “ceza verilmesine yer olmadığına” karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde cezanın kaldırılmasına karar verilmesi yasaya aykırıdır” (Yarg. 9.CD., 27.06.2013, 4355/1036).

Suç Üstlenme Yerine Resmi Belgede Yalan Beyan Suçundan Hüküm Kurulması

“Oluşa ve tüm dosya kapsamına göre, A… D…’in alkollü olarak araç kullanırken kaza yapıp yaralanması ve sanık M… A… D…’in gerçeğe aykırı olarak, yetkili makamlara kaza sırasında aracı kendisinin kullandığını söylemesi şeklinde gerçekleşen eyleminin suç üstlenme suçunu oluşturduğu gözetilmeden sanığın yüklenen anılan suçtan mahkumiyeti yerine yazılı gerekçe ile beraatine karar verilmesi yasaya aykırıdır” (Yarg. 9.CD., 10.06.2013, 3581/8773).

Suçun Unsurları ve  Sübutu 

“Suç üstlenme suçunun oluşabilmesi için failin yetkili makamlara gerçeğe aykırı olarak suçu işlediğini veya suça katıldığını bildirmesinin gerektiği; somut olay-da, alkollü araç kullanmak suretiyle maddi hasarlı trafik kazası yaparak trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçunu işleyen F… K…’ın eylemini üstlendiğine dair yetkili makamlara bir bildirimde bulunmayan sanığın beraati yerine mahkumiyetine karar verilmesi yasaya aykırıdır” (Yarg. 9.CD., 21.05.2013, 4068/7979).

Şahsi Cezasızlık İndiriminin Zorunlu Olması

“Babasının suçunu üstlenen sanık hakkında TCK’nın 270/1. maddesinin 2 cümlesinde öngörülen cezayı etkileyen şahsi halin bulunduğu durumda verilecek cezanın dörtte üçünün indirilmesinde zorunluluk bulunduğu ancak cezanın tamamen kaldırılmasının mahkemenin takdirinde olduğu gözetilmeden anılan cümlenin yorumunda yanılgıya düşülerek uygulanmasına yer olmadığına karar verilmesi yasaya aykırıdır (Yarg. 9.CD., 03.06.2013, 4024/8708).

Suç Vasfının Tayininde Hata, Suçun Üstlenilmesine İştirak

“Sanığın eşi M… F… hakkında uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan yürütülen soruşturmada, eşine ait ruhsatsız tabancanın kayınvalidesinin evinde yapılan aramada ele geçirilmesi üzerine, eşini cezadan kurtarmak maksadıyla kendi yeğeni olan M… F…’yı arayarak, ele geçen silahın kendisine ait olduğunu söylemek ve bu suretle suçu kabullenmesini istemek biçimindeki eyleminin M… F… isimli kişinin suç üstlenmesi eylemine iştirak niteliğinde bulunduğu ve sanığın TCK’nın 270/1. maddesine temas eden bu suça iştirak düzeyinin de tartışılması gerektiği gözetilmeden, suç vasfında yanılgıya düşülerek ve yetersiz gerekçeyle yazılı şekilde karar verilmesi kanuna aykırıdır” (Yarg. 9.CD., 11.03.2013, 10298/3705).

Suç Üstlenmeye Azmettirme, İftira 

“Sanığın, kardeşi H… S…’nun evine av tüfeği ile ateş etmesi sonucu seken saçma taneleri ile 14 yaşında olan oğlu H… C… S…’nun yaralandığı kendisi ateş ettiği halde tüfekle ateş edenin oğlu olduğunu söylediği, kabulünde bu yönde olduğu anlaşılmakla; sanığın, kendisini suçtan kurtarma amacı taşıdığı, oğlu hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılmasını ya da idari bir yaptırım uygųlanmasını sağlama gibi bir kastının olmadığı, eyleminin, 5237 sayılı TCK’nın 38/2, 270. maddelerinde tanımlanan suçu üstlenmeye azmettirme suçunu oluşturduğu gözetilmeden, iftira suçundan mahkumiyet kararı verilmesi yasaya aykırıdır” (Yarg. 4.CD, 11.03.2013, 29016/6572).