Sıfır Aracın Ayıplı Olması

Sıfır aracın ayıplı olması ikinci ele nazaran daha az karşımıza çıksa da uygulamada sıklıkla görülen vakalar arasındadır. Sıfır araçlar her ne kadar garanti kapsamında olsa da satıcı bayi veya galeriler ayıbın giderilmesi veya diğer seçimlik hakların kullanılması noktasında problem çıkarabilmektedir.

Yazımızda sıfır aracın ayıplı olması nedir, sıfır araç alanın hakları nelerdir, hangi yol izlenmeli gibi soruları yanıtladık. Bununla birlikte merak edilen bazı soruları cevapladık ve bilinmesi gereken önemli hususlara yer verdik. Önemsenmesi gereken bir konu olması nedeniyle dikkatli okumanızı öneririz.

Sıfır Aracın Ayıplı Olması Nedir?

Sıfır kilometre olarak alınan aracın kendisinden beklenmeyen arızaları vermesi, boyalı olması, değişeninin olması veya genel anlamda bilinen şekli ile sıfır kilometre araçta olmaması gereken hatalar taşıması, sebebi anlaşılamayan sorunlar çıkarması vs. gibi durumlara sıfır aracın ayıplı olması denir.

Sıfır araçlarda görülen hasarlar çoğu zaman garanti kapsamında satıcı veya yetkili servis tarafından giderilmektedir. Ancak öyle durumlar görülmektedir ki yetkili servis üretim kaynaklı olmasına rağmen masraf istemektedir. Yahut araçta satış anında var olan bir boya veya bir eksiklik olabilir.

Bu tür durumda sıfır araç alan kişinin kanunda yer alan seçimlik haklarını kabul etmedikleri görülür. İşte genel olarak bu şekilde izah edebileceğimiz sıfır aracın ayıplı olması halinde tüketicinin seçimlik hakları vardır.

DİKKAT: Tüketicinin yani sıfır araç alanın bu aracı nereden aldığının bir önemi yoktur. İster bayiden ister galeriden yahut ister herhangi bir kişiden alınmış olsun, aşağıda bahsedeceğimiz seçimlik haklar her halükarda kullanılabilir.

Sıfır Aracın Ayıplı Olması Halinde Hukuki Sorumluluk

Sıfır aracın ayıplı olması halinde alıcının hakları genel olarak 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ve 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde belirlenmiştir.

Alıcı burada yer alan haklarını somut olayın özelliklerine göre sınırsız kullanabilir. Ancak durumun imkan vermediği veya tarafları hakkaniyete aykırı şekilde zorlayacak seçimlik haklar kullanılamaz.

Sıfır aracın ayıplı olması halinde hukuki sorumluluk şunları kapsar:

• Ayıp oranında bedelde indirim
• Aracın ayıpsız yenisi ile değişimi
• Aracın ücretsiz onarımı
• Sözleşmeden dönme yani bedel iadesi

Tüketici yani ayıplı sıfır araç alan kişi bu seçimlik haklarından hangisini seçeceğini kendisi belirler. Somut olayın özelliklerine göre kimi seçimlik hakların kullanımı hakkaniyete aykırı bulunabilir.

Ayıplı Sıfır Araç Alan Kişinin Hakları

Sıfır aracın ayıplı olması halinde seçimlik hakların neler olduğuna yukarıda yer verdik. Bunları genel olarak açıklayacak olursak:

Aracın Ücretsiz Onarımı: Bu seçimlik hak, araçta bir hasar veya tamirat gerektiren bir durum varsa söz konusu olur. Özellikle sıfır araç alan kişiler genelde bu seçimlik hakkı kullanmaz. Çünkü aracın onarılması, sıfır olma özelliğini kaybedecektir. Aracın sıfır kilometrede olması, fabrikadan yeni çıkmış olması yani sıfır hata olmasını ifade eder. Dolayısıyla ücretsiz onarım her zaman makul bir seçenek olmaz. Ancak sıfır araç satan bayi veya galeriler genelde bu hakkı kullandırmak ister. Tekrar etmek gerekirse sıfır aracın ayıplı olması halinde hangi seçimlik hakkın kullanılacağı araç alana kalmıştır.

Bedelde Ayıp Oranında İndirim: Bu seçimlik hakkın kullanılması halinde kişiye ayıp oranında indirim sağlanır. Yani belirli bir miktar bedel iadesi yapılır. Bunun ne kadar olacağı konusunda taraflar anlaşamamışsa yani araç alanın teklifini satıcı kabul etmemişse konu yargıya taşınarak mahkemece belirleme yapılır. Bu seçenek araç alanlarca tercih edilebilen seçimlik haklar arasında yer alır.

Sözleşmeden Dönme – Bedel İadesi: Bedel iadesi ve sözleşmeden dönme uygulamada genellikle bayiler tarafından kabul edilmese de kimi zaman araç alanlar için de cazip olmayabiliyor. Zira araç fiyatlarındaki artış sonucunda bedel iadesi kişinin zararına olabiliyor. Bununla birlikte yerel mahkemenin kimi zaman sözleşmeden dönerek bedel iadesini sözleşmede ölçüsüz olarak görerek reddedebiliyor. Ancak Yargıtay kararlarına baktığımız zaman araç alan kişinin sözleşmeden dönme hakkının olduğu zira araç üzerindeki hasarın onu sıfır olmaktan çıkarıp ikinci el hissi verdiği yönünde görüş görmekteyiz. Nihayetinde bu hakkı kullanımı da kişiye kalmıştır.

Aracın Ayıpsız Yenisinin Verilmesi: Aracın ayıpsız misli ile değişimi ikinci el araçlarda oldukça zor olsa da sıfır aracın ayıplı olması halinde pek tabii mümkündür. Uygulamada kişilerin genellikle talep ettiği sonuç bu olmaktadır. Bu hakkın sorunsuz bir şekilde kullanılabilmesi için usulüne uygun şekilde satıcıya başvuru yapılmalı, satıcının talebi reddetmesi halinde aşağıda bahsedeceğimiz yargılama süreci işletilmelidir. Belirtmemiz gerekir ki Yargıtay kararlarında sıklıkla aracın yenisinin verilmesi gerektiğine ilişkin karar yer alır.

ÖNEMLİ: Aracın ücretsiz onarımı veya ayıpsız yenisi ile değişimi seçimlik hakları üretici veya ithalatçıya karşı ileri sürülebilir. Bu noktaya üretici ile ithalatçı müteselsilen sorumlu olur. Yani ister her ikisine ister içlerinden yalnızca birine karşı başvuru yapılabilir.

Aracın ücretsiz değişimi veya onarılması, satıcı için orantısız bir zorluk doğuruyorsa bu durumda sözleşmeden dönme veya ayıp oranında indirim hakkı kullanılacaktır. İkinci el araçta ayıp halinde seçimlik hakların kullanımında da bazı farklılıklar vardır. Konu ile ilgili “ikinci el araç satışında satıcının sorumluluğu” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

DİKKAT: Seçimlik hakların kullanılmasında bayi veya galeriler çoğu zaman sıkıntı çıkarmakta ve aslında alıcının olan seçimlik haklardan kendileri lehine olanı dayatma çabası içine girmektedir. Bu tür durumlarda acele karar vererek hareket etmeden süreci bir avukat yardımı ile değerlendirmekte yarar vardır. Aksi halde istenmeyen sonuçlar doğabilir.

Seçimlik Hakların Kullanılması ve Alıcının Yükümlülükleri

Sıfır aracın ayıplı olması halinde kişinin bu ayıbı satıcıya bildirmesi gerekir. Eğer olağan bir gözden geçirme ile bu ayıp farkedilebilecek duruda ise bu ayıp uygun bir zamanda satıcıya bildirilmelidir. Ancak eğer olağan bir gözden geçirme ile anlaşılmayacak bir ayıp söz konusu ise bu ayıp öğrenildiğinde derhal satıcıya bildirim yapılmalıdır.

Burada kişi seçimlik haklarından birini kullanmak istediğini satıcıya yöneltebilir. Seçimlik haklardan biri satıcıya yöneltildiği zaman satıcının 30 gün içerisinde bunu yerine getirme yükümlülüğü vardır. Bu hakkı gereğince kullandırmayan satıcıya karşı hukuki süreç başlatılabilir.

Eğer sözleşmeden dönme veya ayıp oranında indirim talep edilmişse  kişinin ödediği bedel derhal iade edilmek zorundadır. Seçimlik hakların kullanılmasından doğan her türlü masraf gene satıcı tarafından ödenmek zorundadır.

Sıfır aracın ayıplı olması dolayısıyla kişinin uğradığı başka zararlar varsa TBK hükümleri uyarınca genel tazminat kuralları çerçevesinde tazminat talep edilebilir. Araç için yapılan giderler ve bedel iadesi halinde buna işleyen faiz de satıcıdan talep edilir.

Ayıbın Gizlenmesi ve Sorumsuzluk Anlaşması

Eğer satıcının sıfır kilometre aracı satarken ayıbı gizlemesi söz konusu ise yani olağan bir gözden geçirme ile anlaşılacak bir ayıp söz konusu değilse taraflar arasında yapılan sorumsuzluk anlaşması geçersiz olur. Bunun haricinde kişiye satış sözleşmesinde dayatılan seçimlik haklardan yalnızca belirli olanı kullanma hükümleri de haksız şart olarak geçersiz olacaktır.

Sıfır Araç Piyasa Fiyatının Altında Alınmışsa

Sıfır aracın ayıplı olması durumunda seçimlik hakların kullanılabileceğinden bahsettik. Bu durumda satıcı aracı zaten uygun fiyattan verdiği savunmasında bulunamaz. Zira alıcı ayıptan haberdar edilmemişse yukarıdaki seçimlik haklardan somut olaya uygun düştüğü ölçüde istenileni kullanılabilir.

Sıfır Araç Galeriden Alınmışsa Ne Olur?

Sıfır aracın galeriden alınması ile bayiden alınması sorumluluk bakımından fark doğurmaz. Zira Gerek TBK gerek TKHK hükümleri satış sözleşmesinin bir tarafına alıcı diğer tarafına satıcı sıfatı verir ve sorumluluğun sınırlarını belirler.

Araç Kredi ile Alınmışsa

Bu durum da seçimlik haklarının kullanımını doğrudan etkilemez. Yukarıda da bahsettiğimiz üzere kişi ayıptan ötürü uğradığı zararı satıcıya yükleyebilecektir. Kredi sözleşmesi somut olayın özelliklerine göre geçersiz olabilir veya araç satışından bağımsız olarak nitelendirilerek geçerliliğini koruyabilir. Bunun değerlendirmesi avukat yardımı alarak yapılmalıdır. Ancak her halükarda uğranılan zarar satıcıya yükletilebilir.

Sıfır Aracın Ayıplı Olması Halinde Nasıl Bir Yol İzlenmeli?

Sıfır aracın ayıplı olması halinde öncelikle satıcıya durum bildirilir, seçimlik haklardan hangisi isteniyorsa detayları ile birlikte satıcıya yöneltilir. Eğer talep kabul edilmezse ayıplı malda seçimlik hakkın kullanılmasına ilişkin dava açılacaktır.

Zamanaşımı Süresi

Ayıptan doğan sorumluluğa ilişkin dava zamanaşımı 2 yıldır. Yani satış anından itibaren 2 yıl içinde dava açılarak seçimlik haklar kullanılmalıdır. Elbette ki satıcı ile alıcı arasında bu sürenin daha uzun olduğuna dair anlaşma yapılmış olabilir. Eğer satıcı kötüniyetli olarak gizli bir ayıpla aracı devretmişse 2 yıllık zamanaşımı süresi uygulanmaz. Burada istenildiği zaman bu dava açılabilir.

Görevli Mahkeme

Sıfır aracın ayıplı olması halinde açılacak olan dava Tüketici Mahkemesinde açılacaktır. Esasen burada akla Tüketici Hakem Heyeti başvurusu gelmektedir. Ancak sıfır araçlar hakem heyetine başvuru sınırının çok üstünde kalır. Bu nedenle davaya Tüketici Mahkemesi bakar. Bunun haricinde mahkemenin verdiği karara karşı istinaf ve temyiz başvuruları ile itiraz etmek mümkündür.

Sıfır Araç Ayıplı Mal Dava Dilekçesi

Sıfır aracın ayıplı olması durumunda dava açılacağını söyledik. Bu durumda sıfır araç ayıplı mal dava dilekçesi hazırlanmalıdır. Belirtmemiz gerekir ki bu davalar oldukça yüksek meblağları konu edindiği için muhakkak hukuki yardım alınmalıdır.

Taslak boşluk doldurmalı metinlerden uzak durulmalıdır. Zira bu metinler hukuki hata ile doludur. Hak kaybı yaşatmaya oldukça müsaittir. Çoğu zaman usulden red ile sonuçlanır. Dolayısıyla sıfır araç ayıplı mal dava dilekçesi avukat yardımı alınarak hazırlanmalıdır.

Dava Sürerken Araç Satılabilir mi?

Dava sürerken araç satılabilir. Ancak bu durumda bazı seçimlik haklardan feragat edilmiş olunur. Örneğin sözleşmeden dönerek bedelin iadesi istenemez.

Sıfır Aracın Ayıplı Olması Halinde Nelere Dikkat Edilmeli?

Yukarıda sıfır aracın ayıplı olması durumunda izlenecek prosedüre yer verdik. Belirtmemiz gerekir ki bu kurallar her olayda söz konusu olacak asgari kurallardır. Bunun haricinde bunların her olayda farklı bir görünümü olacaktır. Ayrıca farklı hukuki ilişkilerin de içiçe olacağı aşikardır. Bu nedenle sürecin en başından itibaren avukat yardımı alınarak takip edilmesi önerilir.