Şiddetli Geçimsizlik Nedeniyle Boşanma

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davası, eşlerin evlilik birlikteliğinin temelden sarsılması ve ortak yaşamın çekilmez hale gelmesi sebebiyle açılan davadır. Bu davada, boşanma davasını açmaya sebep olan durumların evlilik birliğini temelden sarstığı ispat edilmelidir. Bu çerçevede hakim, evliliğin devamının mümkün olmadığı ve ortak hayatın çekilmez hale geldiği kanaatine varırsa boşanmaya karar verecektir.

Şiddetli Geçimsizlik Nedeniyle Boşanma Nedir?

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma, evlilik birliğinin temelden sarsılması sonucu ortak hayatın çekilmez hale gelmesi durumunda eşlere boşanma hakkı veren boşanma sebebidir. Evlilik birliğini devam ettirmesi kendisinden beklenemeyecek olan eşlerden her biri bu davayı açarak boşanma talebinde bulunabilir.

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma TMK m.166/1-2’de şu şekilde düzenlenmiştir:

“Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir.“

Yukarıdaki fıkrada belirtilen hâllerde, davacının kusuru daha ağır ise, davalının açılan davaya itiraz hakkı vardır. Bununla beraber bu itiraz, hakkın kötüye kullanılması niteliğinde ise ve evlilik birliğinin devamında davalı ve çocuklar bakımından korunmaya değer bir yarar kalmamışsa boşanmaya karar verilebilir.”

Şiddetli geçimsizliğe sebep olabilecek olayları sayarak tüketmek mümkün değildir. Zira evlilik birliği içerisinde ortak hayatı çekilmez hale getirebilecek pek çok unsur bulunur. Bu anlamda, her bir somut durum kendi çerçevesinde incelenmelidir. 

Bu noktada boşanma davasının açıldığı esnada evlilik birliğini sarsan sebeplerin varlığı yeterlidir. Ancak dava açıldıktan sonra meydana gelen olaylar davaya etki etmez. (Yargıtay 2. H.D. T. 17.04.2014 E. 2013/25385 K. 2014/9228.)

Şiddetli Geçimsizlik Nedeniyle Boşanma Davası Şartları

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davası şartları, evlilik birliğinin temelden sarsılması ve ortak hayatın çekilmez hale gelmesidir. 

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davasında, evlilik birliğini temelden sarsan ve ortak yaşamı çekilmez hale getiren hadiselerin tekrar etmesi veya en azından belirli bir düzeyde olması gerekir. 

Örneğin bir kere yapılmış bir davranış sonrası diğer eşin rahatsız olduğunu beyan etmesi ile sonradan terk edilen davranışlar boşanma sebebi olmayacaktır. Elbette bu durumda da bir defa da olsa yapılan davranışın şiddet gibi tek başına evlilik birliğini temelden sarsabilecek bir husus olmaması gerekir.

Evlilik Birliğinin Temelden Sarsılması

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davasının ilk şartı evlilik birliğinin temelden sarsılmasıdır. Evlilik birliğinin temelden sarsılması, eşlerin hayatlarını birleştirirken evlilikten bekledikleri ortak yaşamı sürdürme hususunun artık mümkün olmamasıdır. Yani evlilik birliğinin temelinde yer alan güven, saygı, sevgi, evliliğin sorumlulukları ve yükümlülükleri gibi hususlara aykırılık teşkil eden davranışlar evlilik birliğinin temelden sarsabilecek durumlardır.

Evlilik birliğinin temelden sarsılması ile doğrudan geçimsizlik hususlarının karıştırılmaması gerekir. Çünkü bu iki husus esasen farklı durumları ifade etmektedir. Örneğin, eşlerden birisi bir olay neticesinde evlilik gerek ve görevlerini yerine getiremeyecek duruma gelirse, eşlerin birbirlerini sevmediğinden veya aralarında bir geçimsizlik olduğundan bahsedilemez. Ancak bu durum diğer eş için ortak yaşamı devam ettiremeyecek düzeye geldiyse, evlilik birliğini temelden sarsabilir. 

Şiddetli geçimsizliğe sebep olabilecek olaylar birçok farklı nedene dayanabilir. Bu sebeple, mahkemede her durum kendi açısından hakim tarafından özel olarak değerlendirilecektir. Bu sebeple eşlerin aralarındaki sorunları evlenmeden önce tahmin etmesi veya tahmin edebilecek durumda olması da şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davası açılmasına engel değildir.

Uygulamada Yargıtay’ın şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davalarında görüşünün de bu yönde olduğu görülür:

“Birçok konuda evlilik birliğinin sarsılıp sarsılmadığı noktasında hâkime takdir hakkı tanımıştır. Dolayısıyla olayın özellikleri, oluş biçimi, eşlerin kültürel sosyal durumları, eğitim durumları, mali durumları, eşlerin birbirleri ve çocukları ile olan ilişkileri, yaşadıkları çevrenin özellikleri, toplumun değer yargıları gibi hususlar dikkate alınarak evlilik birliğinin sarsılıp sarsılmadığı tespit edilecektir.” (Yargıtay H.G.K., T. 14.03.2019 E. 2017/2-2067 K. 2019/296.)

Ortak Hayatın Çekilmez Hale Gelmesi

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davasının diğer şartı ortak hayatın çekilmez hale gelmesidir. Zira evlilik birliğini temelden sarsacak durumların varlığı boşanma için her durumda yeterli değildir. evlilik birliğini temelden sarsacak durumların aynı zamanda eş açısından ortak hayatı çekilmez hale getirmesi gerekir. 

Ortak hayatın çekilmezliği şartının sağlanması için evlilik birlikteliğinde her iki eş için de ortak hayatın çekilmez hale gelmesi gerekmez. Boşanma davası açılabilmesi için eşlerden birisi için ortak yaşamın çekilmez hale gelmesi yeterlidir.

Yaşanan olay veya olayların eşler arasında evlilik birliğini temelden sarsarak ortak hayatı çekilmez hale getirip getirmediğine, hâkim takdir yetkisini kullanarak karar verir. Zira hangi olayların ortak yaşamı çekilmez hale getirip getirmeyeceğinin anlaşılması somut durumun değerlendirilmesi ile mümkündür. Hakim takdir yetkisini kullanırken eşlerin kişisel özelliklerini, öğrenim düzeylerini, ekonomik durumlarını, sosyal statülerini ve bunlara benzer tüm hususları birlikte değerlendirir.

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davalarında, evlilik birliğinin temelden sarsıldığı mahkeme önünde ispat edilmelidir. Ayrıca, ortak yaşamın çekilmez hale geldiği hususu da açıklanmalıdır. Dolayısıyla, tüm dava sürecinde kanunen belirlenen usul ve esasları yerine getirmek gerekir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir boşanma avukatına danışılmasında fayda vardır.

Şiddetli Geçimsizlik Örnekleri

Şiddetli geçimsizlik örnekleri şunlardır:

• Eşlerden birinin geceleri eve geç gelmeyi alışkanlık haline getirmesi veya bazen hiç gelmemesi,
• Eşlerden birinin aile içinde kalması gereken özel hayata dair bilgileri veya olguları akrabalara ya da başkaca kişilere ifşa etmesi,
• Eşlerden birinin cinsel ilişkiye girmesine engel olacak fiziksel veya psikolojik hastalığının olması,
• Eşlerden birinin cinsel ilişkiden nedensiz ve sürekli kaçınılması,
• Bir eşin diğerini doğal olmayan yollardan cinsel ilişkiye zorlaması,
• Eşin frengiye yakalanması,
• Kocanın ruhi şok sonucu cinsel ilişkide bulunamayacağının sağlık kurulu raporuyla tespit edilmiş olması,
• Eşin cinsel iktidarsızlığı ve tedaviden kaçınması,
• Evlilik içerisinde eşlerin veya çocukların temel ekonomik gereksinimlerini veya ihtiyaçların karşılanmaması,
• Geliri olmayan eşe ve çocuklara para vermemek, 
• Geliri olmayan eşe ve çocuklara çok az para vermek ancak bu parayla ederinden fazla şey yapılmasını istemek, 
• Eşlerden birinin sadakat yükümlülüğünün ihlali niteliğindeki davranışları,
• Eşlerden birinin, diğer eşin çalışmasına veya kariyerini devam ettirmesine engel olması,
• Eşlerden birinin alkol, kumar, uyuşturucu, alışveriş, estetik ameliyat, adrenalin sporları, cinsel bağımlılık gibi bağımlılıklarının olması,
• Eşinin hastalığı ile ilgilenmemek,
• Eşin ailesini aşağılamak,
• Eşin ailesine hakaret etmek, şiddetli geçimsizlik örnekleridir.

Uygulamada evlilik birliğini temelden sarsarak bitiren ve en çok görülen boşanma sebeplerinden birisi de şiddettir. Şiddetin yanında eşin ailesinin evliliğe etkisi, eşlerin birlikte vakit geçirememesi gibi sebeplerin evliliklerin sona ermesinde etkili olduğu görülür.

Şiddetli Geçimsizlik Nedeniyle Boşanmada Talepler

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davasında talepler şunlardır:

• Nafaka, (ilgili yazı:”nafaka hesaplama”)
• Velayet, (ilgili yazı: “boşanmada çocuğun velayeti kime verilir? (yaşlar burada)”
• Maddi ve Manevi Tazminat, (ilgili yazı: “boşanmada maddi ve manevi tazminat”)
• Mal Paylaşımı, (ilgili yazı: “boşanmada mal paylaşımı”)

DİKKAT: Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davasında, nafaka tazminat ve velayet hususlarında eşlerin kusur oranının belirlenmesi değerlendirme kıstası olacaktır.

Boşanma Davası Masrafları ve Avukatlık Ücreti

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davası masrafları 2024 yılı itibariyle ortalama 3500-4000 TL arasındadır. Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davası avukatlık ücreti ise 2024 yılı itibariyle en az 17.900 TL’dir. 

DİKKAT: Bu ücret, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesinde 2024 yılı için belirlenen asgari miktardır. Dolayısıyla müvekkil ve avukatın arasındaki anlaşma bu meblağın üzerinde olabilir.

Şiddetli Geçimsizlik Nedeniyle Boşanma Davası Ne Kadar Sürer?

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davası yaklaşık olarak 1-1,5 yıl sürer. Bu süre içerisinde şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davaları ortalama 6 celse sürmektedir.

Sonuç

Şiddetli geçimsizlik nedeniyle boşanma davası, eşler arasında evlilik birliğinin devamının mümkün olmaması sebebiyle açılır. Bu davada, davacı eş evlilik birliğini temelden sarsıldığını ve buna neden olan olayları ispat etmelidir. Dolayısıyla kusur oranının belirlenmesi ve evliliğin devamının mümkün olmadığı hususu ortaya konulmalıdır. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir boşanma avukatına danışılması tavsiye edilir.