Sınav Notuna İtiraz ve Not Tespit Davası

Sınav notuna itiraz ve not tespit davası, gerek ilk ve ortaöğretimde gerekse lise ve yükseköğretimde gündeme gelen ve dikkatli şekilde yürütülmesi gereken bir sürece tâbidir. Aldığı not itibariyle hak etmediği ve yanlış hesaplanmış bir sonuç aldığını düşünen öğrenci, itiraz ve dava yoluyla hakkını arayabilir.

Not Tespit Davası Nedir?

Not tespit davası, ilköğretim, ortaöğretim, lise, lisans ve lisansüstü eğitim kurumlarında yapılan yazılı ve sözlü sınav notlarına karşı açılan bir idari davadır. Hukuki niteliği itibariyle iptal davasıdır. Girdiği sınavdan aldığı nota itiraz etmek isteyen öğrenci, bu dava yoluyla nota itiraz eder ve yargılama sürecinde sınav notunun yeniden hesaplaması yapılır.

DİKKAT: ÖSYM ve MEB tarafından yapılan merkezi ve ortak sınavlara (KPSS, YDS, DGS vs) karşı açılan davalar, İYUK 20/B hükmünce ayrı bir yargılama usulüne tâbidir. Konuyla ilgili “ÖSYM-MEB Sınav Sonucuna İtiraz” yazımıza göz atabilirsiniz.

Bu yazının konusu olan not iptali davası ise öğrencinin kayıtlı olduğu ilk ve ortaöğretim ile yükseköğretim kurumlarının yaptığı sınavlar bakımından gündeme gelir.

Sınav Notuna İtiraz ve Not Tespit Davası Hakkındaki Hukuki Düzenleme

Sınav notuna itiraz ve not tespit davası hakkındaki hukuki düzenleme, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu m. 2/1-a ve m. 11 hükümleridir.

İdareye itirazı düzenleyen İYUK m. 11 hükmü şöyledir:

“İlgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılması üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde istenebilir.”

İptal davasını düzenleyen İYUK m. 2/1-a hükmü ise şöyledir:

“İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları..”

Verilen hükümlerden de anlaşılabileceği üzere, sınav notuna karşı gerek idareye itirazda bulunma gerekse idari yargıda iptal davası açma imkanı mevcuttur.

Sınav sonucuna karşı açılan not tespit davası, idari yargıda açılan bir iptal davası türüdür. Öğrenciye eğitim kurumu tarafından verilen not da bir idari işlemdir. Bu işlem nedeniyle hakkı yahut menfaati ihlal edilmiş olan öğrenci, bu hükme dayanarak notun iptali ve yeniden hesaplanması talebiyle idari dava açabilir.

Sınav Notuna İtiraz ve Not Tespit Davasında Süreç Nasıl İşler?

Sınav notunu öğrenen ve bu konuda hakkının ihlal edildiğini düşünüp mağdur olan öğrenci, öncelikle ilgili eğitim kurumuna itirazda bulunarak notun yeniden hesaplanmasını ve değerlendirilmesini talep etmelidir.

Böyle bir imkan bulunmuyorsa veya yapılan itiraz neticesinde yine aynı yönde bir karar verilmiş yahut 30 gün boyunca cevap verilmemişse bu durumda öğrenci not tespit davası (iptal davası) açmalıdır.

Öğrenci, sınav sonucu ve soruları ile birlikte iptal davası dilekçesini hazırlamalı ve yürütmenin durdurulması talebiyle yetkili idare mahkemesine sunmalıdır. Sonraki süreçte, sınav içeriği ile cevapları dikkate alınarak öğrenciye verilen notun hakkaniyete uygun olup olmadığı mahkemece değerlendirilir. 

Mahkeme, yapacağı değerlendirmede genelde bilirkişiye de başvuracak ve öğrencinin cevaplarına karşı aldığı puanın yerinde olup olmadığını değerlendirecektir. Yazının devamında, bu sürecin her aşamasına ilişkin bilinmesi gereken detaylara yer verilmiştir.

Sınav Notuna İtiraz ve Not Tespit Davası Açma Nedenleri

Sınav notuna itiraz ve not tespit davası açmanın başlıca nedenleri şunlardır:

• Sınav, usulüne uygun şekilde yapılmamış olabilir.
• Sınav süresine riayet edilmemiş olabilir.
• Sınav salonu ve giriş çıkışlar bakımından gerekli şartlar gözetilmemiş olabilir.
• Sınavda verilen cevaplara göre alınan not objektif olarak beklenmeyecek seviyede düşük verilmiş olabilir.
• Sınavı yapan öğretim görevlisi, öğrenciye düşük not vereceğini önceden beyan etmiş veya kasti bir muamele gözeterek sınav notunu düşük vermiş olabilir.

Yukarıda sıralananlar dışında kalan birçok farklı durumdan ötürü de sınav notuna itiraz ve not tespit davası açma gündemi doğabilir. Unutulmamalıdır ki bu durumlardan herhangi birini yaşayan öğrenci, idareye itiraz hakkını ve not tespit davası (iptal davası) açma hakkını kullanabilir.

Sınav Notuna İtiraz Nasıl Yapılır?

Sınav notuna itiraz, sınavı yapan eğitim kurumunun bağlı olduğu idareye hitaben bir itiraz dilekçesi yazarak yapılır. İlköğretim, ortaöğretim ve liselerde müdürlüğe itiraz yapılırken, lisans öğrencileri ise fakülte dekanlığına itirazda bulunur.

Öğrenci, idari makama itirazda bulunmadan doğrudan dava açma hakkına da sahiptir. Dolayısıyla, bu başvuru zorunlu değildir. Fakat pratik bir süreç olduğu için öncelikle bu yolun denenmesinde yarar vardır.

Sınav notuna itiraz etmek isteyen öğrenci, sınavın açıklanmasını takip eden günden itibaren 30 gün içinde itiraz dilekçesini kuruma sunmalıdır. Bu dilekçede öğrencinin bilgileri ve hangi sınavın bahse konu olduğu, tarih bilgisi de dahil olmak üzere belirtilir. 

Dilekçenin devamında, itiraz konusuna yer verilir. Sınavın içeriği, usulü, sınav sonucu vs gibi itiraz konusu belirtilerek not iptali ve tespiti talep edilir. Söz konusu durumu destekleyen bir veri, bilgi, belge, tanık vs varsa bunlara da dilekçede yer verilir.

Dilekçenin 30 gün içinde ilgili makama sunulması ile birlikte, 60 günlük dava süresi de durur. İdari makam olumsuz dönüş yapacak olursa, 60 günden kalan süre zarfında iptal davası açılabilir.

Örneğin sınav sonucunun açıklanmasından sonraki 5. gün itiraz dilekçesini sunan öğrenci için, kalan 55 günlük dava süresi işlemez. İdareden olumsuz cevap gelecek olursa, bunu izleyen günden itibaren kalan 55 gün içinde dava açılabilir.

İdari makamın dilekçeye karşı cevapsız kalması halinde ise 30 gün beklenir. İdare 30 gün boyunca dönüş yapmazsa itiraz reddedilmiş sayılır. Bu durumda, kalan dava açma süresi içinde not iptal davası açılabilir.

Sınav Notuna Karşı Not Tespit Davası Nasıl Açılır?

Sınav notuna karşı not tespit davası, sınavı yapan kurumun bulunduğu yerdeki idare mahkemesine dava dilekçesinin sunulmasıyla açılır. Bu davanın davacısı, hakkında not verilen öğrencidir. Fakat öğrenci 18 yaşını doldurmamışsa dava ehliyetine sahip değildir. Bu durumda, öğrenci adına yasal temsilcisi olan velisinin dava açması gerekir.

Aslında not iptal talebini direkt öğrencinin şahsına bağlı sayıp davayı bizzat öğrencinin açabileceğine hükmeden Danıştay kararları da bulunmaktadır. (Danıştay 12. D, 26.04.1966, E.1966/84, K.1966/695) Fakat aksi yönde bir tutumla karşılaşma ihtimaline karşı, 18 yaşını doldurmayan öğrenci adına yasal temsilcisi olan velisinin davacı olması daha doğru olacaktır.

Dava ilköğretim ve ortaöğretimde yapılan sınavlara karşı açılacaksa, davalı taraf kaymakamlık veya valilik olur. Üniversite bünyesinde yapılan sınavlara karşı açılan not tespit (iptal) davaları ise rektörlüğe karşı açılır.

Not tespit davası için dava dilekçesi hazırlanırken, iddiaları destekleyecek her türlü bilgiye, belgeye ve tanığa dilekçede yer verilmelidir. Ayrıca davanın doğru mahkemede açılmasına da dikkat edilmelidir.

Not tespit davası, aslında özü itibariyle idari işlemin iptali davasıdır. Bu noktada, iptal davası ile ilgili tüm ayrıntıları içeren “idari işlemin iptali” yazımıza da göz atabilirsiniz. 

Dava dilekçesi hazırlanırken dikkat edilmesi gereken bir başka husus da dilekçede mutlaka yürütmenin durdurulmasının talep edilmesidir. Bunun önemine ve detayına, aşağıda ayrı bir başlıkta değinilmiştir.

Not Tespit Davası Dilekçe Örneği

Not tespit davası için dava dilekçesi hazırlanırken dikkat edilmesi gereken birçok nokta mevcuttur. Konuyla ilgili “sınav notunun iptali (not tespit davası) dilekçe örneği” yazımızda, bir dava dilekçe örneği yer almaktadır.

İlgili yazıda dilekçe örneği bulunmasının yanında, dilekçe hazırlarken dikkat edilmesi gereken noktalara ve dilekçe hazırlandıktan sonra yapılması gerekenlere de yer verilmiştir.

Not Tespit Davası Açma Süresi

Not tespit davası açma süresi, sınav sonucunun öğrenilmesinden itibaren 60 gündür. Bu süre zarfında iptal davası açılmış olmalıdır. Aksi takdirde, süre dolduktan sonra öğrenci dava açma hakkını kaybetmiş olur.

Dikkat edilmelidir ki 60 günlük dava süresi içinde öğrencinin eğitim kurumuna itiraz dilekçesi sunması halinde dava süresi durur. İtirazdan olumsuz netice alınırsa veya 30 gün boyunca herhangi bir dönüş alınamazsa, dava süresi kaldığı yerden işlemeye devam eder. Kalan bu süre zarfında iptal davası açılabilir.

Sınav Notuna Karşı Not Tespit Davasında Bilirkişi Süreci

Sınav notuna karşı not tespit davasında, mahkeme sınav içeriği ile cevaplarını ve öğrencinin kağıdını inceler. Bu değerlendirme, bilirkişi atanması suretiyle daha kolay ve etkili şekilde yapılır.

Sınav içeriği ve cevapları ile öğrencinin kağıdını inceleyen bilirkişi, konuyla ilgili bir rapor hazırlayarak mahkemeye sunar. Taraflar, bu rapora karşı 2 hafta içinde itirazda bulunma imkanına sahiptir. Bu durumda, mahkemenin takdirine göre yeni bir rapor hazırlanabilir.

Bilirkişi raporunda davacının notunun daha yüksek olması gerektiği ortaya konulursa, hakim durumu değerlendirir ve aksi yönde bir durum yoksa notu iptal eder. Bu durumda genellikle öğretim üyelerince bilirkişinin tespit ettiği not, öğrencinin yeni notu olarak sisteme girilir. Ayrıca, davalı idarenin de istinaf hakkı doğar.

Bilirkişi raporunda, öğrencinin notunun daha da düşük olması gerektiğini gösteren ve talebinin haksız olduğuna işaret eden bir sonuç çıkarsa ve hakim için aksi yönde kanaat getirici başka bir husus yoksa davanın reddine karar verilir. Bu durumda, öğrencinin notu düşmez. Olduğu gibi kalır. Ayrıca, öğrencinin istinaf hakkı doğar.

Bilirkişi raporu, hakim için bağlayıcı değildir fakat fikir vericidir. Ayrıca, raporun hazırlanma süreci ve olası itiraz ihtimalleri de düşünülürse dava sonucunu doğrudan etkileyen bir unsurdur. Dolayısıyla, bilirkişi süreci sıkı takip edilmeli ve rapora itiraz edilecek olursa bunlar hukuki temele oturtulmalıdır.

Sınav Notuna Karşı Not Tespit Davasında Yürütmenin Durdurulması

Sınav notuna karşı not tespit davasında yürütmenin durdurulması, süreç içindeki en kritik hususlardandır. İdari yargıda bir işlem hakkında dava açılması, o işlemin uygulanmasını durdurmaz. Fakat yargılama sırasında işlemin sonuçlarının durdurulması isteniyorsa dava dilekçesi ile birlikte mahkemeden yürütmenin durdurulması talep edilmelidir.

Örneğin bir üniversite öğrencisi, mezun olmak için girdiği son sınavından kalmışsa ve bunu iptal davasına konu etmişse dava sonuçlanana kadar mezun olamaması büyük mağduriyete yol açar.

Bunun yerine yürütmenin durdurulması kararı verilirse, yargılama süresince öğrenci sanki sınavı geçmiş ve mezun olmuş gibi hayatına devam eder. Dava sonucuna göre de ya bu statüsünü kaybeder ya da davayı kazanmışsa mezuniyeti aynen devam eder.

DİKKAT: Yürütmenin durdurulması talebi, mutlaka dava dilekçesi ile birlikte ileri sürülmelidir. Bu talep daha sonra ileri sürülemez.

Mahkeme, yürütmeyi durdurma talebini reddedecek olursa bu karara karşı 7 gün içinde itiraz etme imkanı mevcuttur. İtirazı bölge idare mahkemesi inceler ve konu hakkında nihai kararı verir.

Sınav Notuna Karşı Not Tespit Davası Usulden Reddedilirse Ne Olur?

Sınav notuna karşı not tespit davası usulden reddedilirse, ret nedenine göre ya davacıya söz konusu durumun düzeltilmesi için süre verilmiş olur ya da yargılama daha başlamadan sona ermiş olur.

Not tespit davası olarak bilinen iptal davasında, başlıca usulden ret nedenleri ve sonuçları şunlardır:

• Yargılama harçları ve posta giderlerinde eksiklik olması halinde dosya incelenmez. Dilekçe reddedilir ve eksikliğin tamamlanması için 30 gün süre verilir.
• Dava, görevli mahkeme olan idare mahkemesinde değil adli yargıda açılmışsa reddedilir. Bu durumda, 30 gün içinde idare mahkemesinde dava açılmalıdır.
• Dava dilekçesinde eksiklikler bulunursa mahkeme eksiklerin tamamlanması için 30 gün süre verir. Bu süre zarfında eksikler tamamlanmazsa dava usulden reddedilir.
• Davacı, dava açma ehliyetine sahip değilse dava reddedilir. Bu karara karşı istinaf yoluna başvurulabilir.
• Dava, süresinde açılmamışsa usulden reddedilir. Bu karara karşı istinaf yoluna başvurulabilir.
• Dava dilekçesinde husumet doğru şekilde yöneltilmemişse dava usulden reddedilir. Örneğin idari dava, kurum aleyhine açılabilir. İdari davanın davalısı direkt gerçek olamaz. Bu durumda dava reddedilir. Karara karşı istinaf yoluna başvurma imkanı mevcuttur.

Görüldüğü üzere, not tespit davası çeşitli gerekçelerle usulden reddedilebilir. Her bir ret nedenine göre farklı çözümler gündeme gelmektedir. Dolayısıyla, usulden ret yiyerek zaman kaybetmemek adına sürecin başında uzman idare hukuku avukatına danışmakta yarar vardır.

Sınav Notuna Karşı Not Tespit Davasını Kazanınca İdareye Başvuru

Sınav notuna karşı not tespit davasını kazanınca idareye başvuru yapılmalıdır. Dava sonucu tebliğ edildiğinde isteminin kabul edildiğini ve notun iptal edildiğini gören davacı, mahkeme kararını ilgili kuruma sunarak gereğinin yapılmasını talep etmelidir.

Bu durumda, eğitim kurumu en geç 30 gün içinde mahkeme kararının gereğini yerine getirmelidir. Aksi takdirde kurumdaki görevlilerin hukuki sorumluluğu doğacak, bu nedenle mağdur olan kişinin ise tazminat davası açma ve suç duyurusunda bulunma gündemi olacaktır.

Sınav Sonucuna Karşı Not Tespit Davasında İstinaf ve Temyiz

Sınav sonucuna karşı not tespit davasında, ilk derece mahkemesinin kararına karşı istinaf yolu açıktır. Mahkeme kararına itiraz etmek isteyen davacı, 30 gün içinde mahkemenin bağlı bulunduğu Bölge İdare Mahkemesinde kanun yoluna gidebilir.

Bu durumda, üst derece mahkemesi olayı değerlendirir ve ilk derece mahkemesinin kararında bir hukuka aykırılık hali olup olmadığını inceler. İlk aşamada talebi kabul edilmeyen davacı, istinaf dava dilekçesini büyük dikkatle hazırlamalı ve ilk başta eksik bırakılan noktalar varsa bunları tamamlamalıdır.

Bölge idare mahkemesi, yapacağı değerlendirme neticesinde nihai kararını verir. Bu karara karşı Danıştayda temyiz imkanı ise mümkün değildir.

Sınav Sonucuna İtiraz ve Not Tespit Davası Ne Kadar Sürer?

Sınav sonucuna itiraz ve not tespit davası, ortalama 6 ay ila 1 yıl arasında sürer.

Fakat dava süresini uzatan ve kısaltan birçok farklı etken gündeme gelebilir. Örneğin bilirkişi rapor hazırlama süresi, rapora itiraz olup olmaması, mahkemelerin yoğunluğu vs gibi faktörlere göre dava daha uzun veya daha kısa sürede tamamlanabilir.

Sınav Sonucuna İtiraz ve Not Tespit Davası Avukat Ücreti ve Dava Masrafları Ne Kadardır?

Sınav sonucuna itiraz ve not tespit davasında dava masrafları, 2024 için yaklaşık 3.000 TL tutar. Fakat yargılamanın gidişatına ve somut olayın şartlarına göre masraf daha fazla olabileceği gibi daha az da olabilir.

Sınav sonucuna itiraz ve not tespit davasında avukatlık ücreti, yapılacak işlemlerin sayısı ve niteliği yanında olayın şartlarına göre belirlenir. Dolayısıyla, avukatlık ücreti somut olayın koşullarına göre saptanır.

Sınav notuna itiraz ve not iptal davası ile ilgili bu kısma kadar izah edilen hususları bir tablo ile özetlemekte fayda vardır.

Not Tespit Davası	İdari işlemin iptali davasıdır.
Davacı	Öğrenci veya ergin değilse yasal temsilcisi,
Davalı	Kaymakamlık, valilik veya rektörlük,
İdareye İtiraz	İlk etapta kuruma sınavdan ötürü itiraz dilekçesi verilebilir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme	Sınavı yapan kurumun bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.
Yürütmenin Durdurulması	Talep edilmelidir. Reddedilirse 7 gün içinde itiraz edilebilir.
Bilirkişi Raporu	Rapora itiraz imkanı mevcuttur. İtiraz süresi ise 2 haftadır.
İstinaf	Mahkeme kararına karşı istinafa gidilebilir. Süresi 30 gündür.
Temyiz	Temyiz imkanı yoktur.
Dava Süresi	Ortalama 6 ay ila 1 yıldır. Fakat değişkenlik gösterebilir.
Dava Masrafları	Yaklaşık 3.000 TL’dir. Fakat değişiklik gösterebilir.
Mahkemenin Verebileceği Kararlar	Davayı kabul ederek notu iptal edebilir. Davayı reddedebilir. Davayı kısmen kabul kısmen reddedebilir.

Sonuç

Sınav notuna itiraz ve iptal davası (not tespit davası) dikkatle yürütülmesi gereken süreçlere tâbidir. Özellikle itiraz ve dava dilekçelerinin hazırlanması, sürelerin ve diğer idari usul işlemlerinin gözetilmesi önem arz eder. Bu nedenle, uzman idare hukuku avukatından destek alarak süreci yürütmekte yarar vardır.