Nafaka Ödenmezse Ne Olur? (Tazyik Hapsi-İcra Takibi)

Nafaka ödenmezse ne olur ve nafaka ödenmezse hapis cezası verilir mi hususları sıklıkla merak edilir. Nafaka ödenmezse, nafaka borçlusuna icra takibi başlatılır. Sonrasında ödememe hali devam ederse tazyik hapsi istenebilir. Ancak söz konusu icra takibine ve tazyik hapsine borçlunun itiraz etme hakkı da bulunmaktadır.

Nafaka Ödenmezse Ne Olur?

Nafaka ödenmezse, nafaka alacaklısı tarafından icraya başvurularak nafaka alacağı cebri icra yoluyla tahsil edilir. Eğer nafaka yükümlüsü takibe rağmen borcunu ödemezse bu defa icra ceza mahkemesine şikayet yoluna başvurularak nafaka yükümlüsü için tazyik hapsi talep edilir. 

Nafaka davaları basit yargılama usulüne tabidir. Dolayısıyla bu süreçler diğer usuli işlemlere göre çok daha basit ve hızlı şekilde işler. Ayrıca, bu davalar adli tatilde de görülür. Bu kuralların amacı, nafaka konusunda nafaka alacaklısını korumaktır.

Nafaka Tazyik Hapsi (Nafaka Ödememe Cezası)

Nafaka tazyik hapsi veya nafaka ödememe cezası, nafaka yükümlüsünün nafaka alacağı nedeniyle kendisi hakkında başlatılan icra takibine rağmen borcunu ödememesi halinde verilen geçici tedbirdir. Nafaka ödenmemesi halinde tazyik hapsi verilebilmesi için alacaklının şikayeti gereklidir. Eğer şikayet haklı bulunursa borçlu hakkında 3 aya kadar tazyik hapsi verilir.

Nafaka tazyik hapsi İİK m.344’te şu şekilde düzenlenmiştir:

“Nafakaya ilişkin kararların gereğini yerine getirmeyen borçlunun, alacaklının şikâyeti üzerine, üç aya kadar tazyik hapsine karar verilir. Hapsin tatbikine başlandıktan sonra kararın gereği yerine getirilirse, borçlu tahliye edilir. Borçlunun, nafakanın kaldırılması veya azaltılması talebiyle dava açmış olması halinde, ileri sürdüğü sebepler göz önünde bulundurularak, tazyik hapsinin uygulanması bu davanın sonuna bırakılabilir.”

DİKKAT: Yukarıda yer verilen kanun maddesinden anlaşılacağı üzere eğer ki borçlu borcunu öderse tazyik hapsi son bulacaktır. 

Nafaka Tazyik Hapsi Şartları

Nafaka tazyik hapsi şartları şunlardır:

• Nafaka alacaklısının, nafaka alacağı kesin olmalı,
• Alacaklı, ödenmeyen nafaka için icraya başvurmuş ancak borçlu tarafından ödeme yapılmamış olmalı,
• Nafaka borcu için yapılan icra takibi kesinleşmiş olmalı,
• Nafaka ödenmediğine dair şikayet tebliğden itibaren 3 ay ve her halde nafaka doğduktan itibaren 1 yıl içinde yapılmış olmalıdır.

Yukarıda belirtilen şartlarda ifade edildiği üzere, nafaka tazyik hapsi için kanunen belirlenen şikâyet süresi, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay ve her hâlde yerine getirmeme fiilinin işlendiği tarihten itibaren 1 yıldır. Dolayısıyla bu süreler içinde şikayette bulunulması gerekir. Aksi takdirde nafaka alacaklısının şikayet hakkı düşecektir.

Nafaka Tazyik Hapsi İçin Nereye Şikayet Edilir?

Nafaka tazyik hapsi için nafaka borçlusu İcra Ceza Mahkemesine şikayet edilir. Nafaka tazyik hapsi için yapılacak şikayet, tebliğden itibaren 3 ay ve her halde nafaka doğduktan itibaren 1 yıl içinde yapılmış olmalıdır.

Nafaka Kaç Ay Ödenmezse Dava Açılır?

Nafaka alacağı 1 ay bile ödenmezse dava açılabilir. Ancak bunun için İcra Ceza Mahkemesine şikayet başvurusu, fiilin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay ve her hâlde yerine getirmeme fiilinin işlendiği tarihten itibaren 1 yıl içinde yapılmış olmalıdır.

Tazyik Hapsi Nafaka Borcunu Siler Mi?

Kişinin bir nafaka borcunu ödememesinden ötürü hakkında uygulanan nafaka ödememe cezası, nafaka borcunu silmez. Hatta nafaka tazyik hapsi yatarken o cezaya neden olan nafaka borcu dahi silinmez. Dolayısıyla nafaka borcu devam edecek ancak birikmiş nafaka borcuna dönüşecektir.

Tazyik Hapsi Birden Fazla Kez Verilebilir mi?

Tazyik hapsi birden fazla kez verilebilir. Yani kanunda belirtilen sürelere uymak kaydıyla ödenmeyen her aya ilişkin tazyik hapsi talep edilebilir. Zira nafaka ödenmesi aylık oalrak kararlaştırılmışsa borcun her ay ödenmesi gerektiğinden her ay için nafaka ödenmemesi yeniden bir suç oluşur. Ancak aynı nafaka borcu için yeniden şikayet etmek suretiyle tazyik hapsi istenemez.

Nafaka Tazyik Hapsi Nasıl Kaldırılır?

Nafaka ödendiği takdirde nafaka tazyik hapsi sona erer. Nafakanın azaltılması yahut kaldırılması davası açıldığı takdirde tazyik hapsi bu davaların kadar bekletilir.

Normal şartlarda İİK m.354/3 hükmü gereğince, alacak miktarı Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından her yıl belirlenen aylık en yüksek brüt asgari ücret tutarının altında kalan takiplerde disiplin ve tazyik hapsi uygulanmaz. Ancak bu kuralın istisnası nafaka alacaklarıdır. Dolayısıyla kanunda belirtilen miktarın altındaki taleplerde de nafaka alacağı nedeniyle tazyik hapsi uygulanabilir.

DİKKAT: Yukarıda sayılan hallerin dışında, İİK m.353 gereğince nafaka borçlusu, tazyik hapsine karşı kararın tefhim veya tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz etme hakkına sahiptir. Bu itiraz sonucunda verilecek karar kesin karardır. Karar sonrasında nafaka borcu ödenirse nafaka borçlusu tahliye edilir.

Birikmiş Nafaka İçin İcra Takibi

Birikmiş nafaka için ilgili icra dairesine başvurarak icra takibi başlatılabilir. Ancak bunun için 10 yıllık zamanaşımı süresi dolmamış olmalıdır. Ayrıca, 3 aydan önceki alacaklar için icra takibi başlatılabilse de tazyik hapsi istenemez.

Birikmiş nafaka alacakları icra takibi ve haciz işlemleri bakımından öncelik hakkına sahiptir. Dolayısıyla birikmiş nafaka alacağı için yapılan icra takibi sonucu borçlunun maaşı haczedilecekse, her ay güncel işleyen kısım kesilir ve diğer taraftan birikmiş nafaka miktarı maaşın kalan kısmından tüm maaşın 1/4ü kadar kesilip dosyaya yatar.

Nafaka İcra Takibi Açma Şartları

Nafaka icra takibi açma şartları şunlardır:

• Doğmuş bir nafaka alacağı bulunmalıdır,
• Nafaka alacağı süresinde ödenmemiş olmalıdır,
• Nafaka türüne göre yetkili icra dairesinde takip başlatılmış olmalıdır.

Nafaka İcra Takibi Nasıl Açılır?

Nafaka icra takibi, icra dairesine talep edilen nafaka türüne göre ilamlı veya ilamsız takip başlatılarak açılır.

Tedbir nafakası, boşanma sürecinde boşanma davası sonucu kesinleşene kadar ki süreç için ödenecek nafakadır. Dolayısıyla nafaka alacağı için davanın nihai ve gerekçeli kararı bulunmamaktadır. Bu bağlamda tedbir nafakası ödenmediği takdirde icra dairesine ilamlı değil ilamsız icra takibine başvurulması gerekir.

Yoksulluk nafakası, boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek olan tarafa, diğer tarafça ödenecek nafaka türüdür. Bu durumda lehine yoksulluk nafakası verilen kişinin elinde mahkeme kararı bulunduğundan ilamlı icra yoluna başvurulmalıdır. Yoksulluk nafakası için ilamlı icra takibi, yoksulluk nafakasını ödenmesi gerektiği hükmünü içeren mahkeme ilamının bir sureti icra dairesine başvurarak yapılır.

İştirak nafakası, eşlerden velayet kendisine verilmeyen tarafın, çocuğun bakım ve gözetimi için diğer eşe katkıda bulunması için vereceği nafakadır. İştirak nafakası için ilamlı icra takibi, yoksulluk nafakasını ödenmesi gerektiği hükmünü içeren mahkeme ilamının bir sureti icra dairesine başvurarak yapılır.

Yukarıda sayılan tüm icra takiplerine borçlunun 7 gün içinde itiraz etme hakkı bulunur. Ancak borçlu 7 gün içinde itiraz etmez veya itirazı sonucu haksız bulunursa cebri icra yoluyla tahsilat gerçekleştirilir.

DİKKAT: Yoksulluk, iştirak ve yardım nafakaları için yapılacak icra takibi ilamlı icra niteliğinde olduğundan, borçlu 7 gün içerisinde itiraz etme imkanına sahip olsa da icra takibi durmayacaktır.

Nafaka borcu için icra takibi başlatılabilmesi için mutlaka doğru icra dairesine başvuru yapmak gerekir. Tedbir nafakası ilamsız takibe konu olduğundan yetkili icra dairesi, nafaka borçlusunun yerleşim yerinde bulunan icra dairesidir. Diğer nafaka türleri ilamlı takibe konu olduğundan tüm icra daireleri yetkilidir. Ayrıca icra dairelerine yapılacak başvuruda mutlaka usuli işlemlerin hukuki şekilde yapılması gerekir. Dolayısıyla sürecin başından itibaren uzman bir boşanma avukatına danışılması önerilir.

Nafaka İcra Takibi Ne Kadar Sürer?

Nafaka icra takibi 2-6 ay arasında sürmektedir. 

Nafaka icra takibi başlatılması ve borçluya gönderilmesi süreci, icra dairesine ve yapılan usuli işlemlerin doğru yapılıp yapılmamasına göre yaklaşık 2-8 hafta arasında sürmektedir. Ancak bu sürede genellikle alacak tahsil edilemez. Zira takip emri tebliğinden sonra süreç borçlunun itiraz edip etmediğine ve dava süreci yönetimi ile devam etmektedir. Nihayetinde ise genellikle yukarıdaki paragrafta belirtilen sürede takip sonuca ulaşacaktır.

DİKKAT: Yukarıda belirtilen süreler, ilamlı icra takipleri, yani yoksulluk, iştirak ve yardım nafakası takipleri bakımından geçerlidir. Tedbir nafakasına ilişkin talepler daha kısa sürede sonuçlanabilir.

Nafaka İcra Takibine İtiraz

Nafaka icra takibine itiraz edilmesi mümkündür. Bu kapsamda yoksulluk, iştirak ve yardım nafakasına ilişkin icra takiplerine karşı borçlu, tebliğden itibaren 7 gün içinde itiraz edebilir. Fakat bu nafakalara ilişkin takip ilamlı olduğundan, yapılan itiraz takip sürecini durdurmaz.

Tedbir nafakasına karşı da borçlunun 7 gün içinde itiraz etme hakkı vardır. Bu durumda, alacaklı icra hukuk mahkemesinde itirazın kaldırılması davası açarak hızlı bir şekilde takibin devamını sağlayabilir. 

Yoksulluk, iştirak ve yardım nafaka icra takibine itiraz halinde ise itirazın bizatihi kendisi zaten dava açma yolu ile söz konusu olduğu için orada davayı itiraz eden açmış olur. Bu itiraz malların satışı dışındaki diğer icra takibi işlemlerini durdurmaz.

Sonuç 

Nafaka ödenmezse ne olur sorusu uygulamada sıklıkla merak edilen hususlardandır. Zira boşanma sonrası hükmedilen nafaka yükümlülüğünün pek çok durumda ihlal edildiği ve nafaka bedelinin ödenmediği görülür. Bu durum ise nafaka alacaklısını ekonomik açıdan zor duruma düşürmekte ve nafaka ödenmezse ne olur sorusu sorulur. Bu tür hak kayıplarının önlenmesi, işlemlerin hukuki şekilde yapılması ve alacağın tahsilatı sürecinin hızlı ve etkin yürütülmesi için alanında uzman bir boşanma avukatına danışılması önerilir.