Katalog Suçlar

Katalog suçlar ceza yargılaması bakımından oldukça ciddi suçlardır. Özellikle tutukluluk için karine teşkil eden bu suçlar uygulamada sıklıkla tutuklama gerekçesi olarak gösterilmektedir. Yazımızda katalog suçlar ile ilgili bilinmesi gereken tüm önemli ayrıntılara ve konunun merak edilen noktalarına değineceğiz.

Ceza yargılamasının sebep ve sonuçları bakımından avukat yardımı gerektiren bir süreç olduğu şüphesizdir. Özellikle katalog suçlar söz konusu olduğunda bu ihtiyaç daha da artar. Bu nedenle somut olayın takibi açısından avukat yardımı alınmasını tavsiye ederiz.

Ancak bununla birlikte konu hakkında genel bir bilgi sahibi olmak da önem taşır. Yazımızı bu amaç doğrultusunda sizler için hazırladık.

Yalnızca katalog suç listesine ulaşmak istiyorsanız hemen aşağıdaki tablomuza ulaşabilirsiniz. Ancak bu suçların önemi ve adli tedbirlerdeki yerini öğrenmek için yazımızın tamamını okumanızı öneririz.

Katalog Suç Nedir?

Katalog suçlar 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununda bazı koruma tedbirlerinin uygulanabileceği sınırlı sayıdaki suç listelerine denir. Özellikle tutuklama nedenleri için katalog suçlar büyük önem taşır.

CMK 100/3 düzenlemesinde listelenmiş olarak katalog suçlar yer alır. Bu suçların en önemli özelliği, bu suçlardan birisinin işlenmiş olması halinde şüpheli veya sanık için tutuklama nedenlerinin var kabul edilmesidir.

Katalog suçların ne olduğuna aşağıda değindik. Ancak bunlara geçmeden önce katalog suçun işlevi nedir bundan bahsetmek istiyoruz.

Öncelikle belirtmemiz gerekir ki tutuklama ciddi bir koruma tedbiridir. Hakimin bu kararı verebilmesi için bazı somut nedenlerin varlığı gerekir.

Hükmün kağıt üzerinde kalmasını önleme ve maddi gerçeğin ortaya çıkması amaçları doğrultusunda bir takım tutuklama nedenlerinin varlığı aranır.

Buna göre;

• Şüpheli – sanık için somut kaçma tehlikesi varsa
• Şüpheli – sanık için delilleri karartma tehlikesi varsa

ölçülülük ilkesi çerçevesinde tutuklama kararı verilebilir.

Tutuklama kararı veren hakim bu kararını verirken bu bahsettiğimiz tutuklama nedenlerinin varlığını karar gerekçesinde tartışır. Eğer bu gerekçeler somut biçimde ortada yoksa tutuklama kararı haksız olarak verilmiş olur.

Burada tutuklama meselesinin ayrıntılarına girmiyoruz. Bununla ilgili olarak “tutuklama nedir, tutuklamaya itiraz” başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.

Peki katalog suçların işlevi nedir? Şöyle ki, eğer şüpheli veya sanık katalog suçlardan birisinden ötürü cezai sürece dahil olmuşsa hakimin yukarıda bahsettiğimiz tutuklama nedenlerini araştırma yükümlülüğü olmaz. Direkt olarak bu nedenleri var olarak kabul ederek tutuklama kararı verebilir.

Yani bir karineden bahsediyoruz. Peki kişi katalog suçlardan birisini işlemiş ancak kaçma ihtimali yoksa veya delilleri karartma gibi bir durumu yoksa ne olacak? Şimdi buna değineceğiz.

Katalog Suçlardan Birisini İşleyen Kişi Kesin Olarak Tutuklanır mı?

Katalog suçlar nelerdir bunu izah etmeden önce katalog suç işleyen kişinin kesin olarak tutuklanıp tutuklanmayacağı meselesini izah etme gereği duyuyoruz.

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere katalog suç dediğimiz şey bir karinedir. Yani aksi ispat edilene kadar tutuklama nedeni var olarak kabul edilir.

Aslında durum şöyle, normal şartlarda tutuklama nedeninin var olduğunu ispatlama ve açıklama yükümlülüğü savcı – hakim üzerindedir. Katalog suçlar söz konusu olduğu zaman tutuklama nedeninin olmadığını ispatlama yükümü şüpheli – sanık üzerinde olur.

Yani bir kişi katalog suç işlemiş olmasına rağmen tutuklanmayabilir. Peki bu nasıl olacak?

Şöyle ki, kişi kaçma veya delil karartma ihtimali olmadığını, müşteki üzerinde baskı kurma gibi bir durumunun olmadığını somut verilerle ispat edecek. Bu ispatlama, gelişigüzel iddialarla değil, Ceza Hukuku sistematiği içerisinde gerekli ispat araçları kullanılarak yapılacak.

Aksi halde kişi tutuklama nedeni olmadığını ispat edemez ve karine gereği tutuklanır. Tutuklu ise tutukluluğu devam eder. Yani burada şüpheli – sanık üzerindeki ispat yükümü çok önemlidir.

Bu nedenle tecrübeli ceza avukatları ile çalışmak büyük önem taşıyor.

ÖNEMLİ!: Hemen belirtmemiz gerekir ki kişi kişi herhangi bir ispat sunmasa da mahkemenin de tutuklama nedeni olmadığına kanaat getirerek tutuklama kararı vermeme ihtimali vardır. Ancak uygulamada bu suçlardan yapılan çoğu yargılamada hakimlerin tutuklama kararı verme eğilimi vardır. Şüpheli – sanık savunmasının büyük önem taşıması biraz da buradan kaynaklanıyor.

Katalog Suçlar Nelerdir?

Katalog suçlar 5271 sayılı CMK 100/3 hükmünde yer alır. İlgili maddede başta Türk Ceza Kanunu olmak üzere farklı kanunlarda düzenlenmiş suçlardan hangilerinin tutuklamaya karine teşkil edeceği tek tek sayılmıştır.

Bu suçları bir tablo ile izah etmemiz gerekirse:

KATALOG SUÇLAR NELERDİR?
Katalog Suç	Kanun Maddesi
Soykırım Suçu ve Örgütlü İşlenmesi	5237 sayılı Türk Ceza Kanunu m. 76 ve m. 78
İnsanlığa Karşı Suçlar ve Örgütlü İşlenmesi	5237 sayılı TCK m. 77 ve m. 78
Göçmen Kaçakçılığı Suçu	5237 sayılı TCK m. 79
İnsan Ticareti Suçu	5237 sayılı TCK m.80
Kasten Öldürme Suçları	5237 sayılı TCK m. 81, 82, 83
Silahla İşlenen Nitelikli Yaralama Suçu	5237 sayılı TCK m. 86/3-e
Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama Suçu	5237 sayılı TCK m. 87
İşkence Suçu	5237 sayılı TCK m. 94
Neticesi Sebebiyle Ağırlaşmış İşkence Suçu	5237 sayılı TCK m. 95
Cinsel Saldırı Suçunun Basit Bedensel Temas ve Sarkıntılık Haricinde Kalan Kısmı	5237 sayılı TCK m. 102
Çocuğun Cinsel İstismarı Suçu	5237 sayılı TCK m. 103
Hırsızlık ve Nitelikli Suçu	5237 sayılı TCK m. 141, 142
Yağma ve Nitelikli Yağma Suçu	5237 sayılı TCK m. 148, 149
Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde İmal ve Ticareti Suçu	5237 sayılı TCK m. 188
Suç İşlemek İçin Örgüt Kurma Suçu	5237 sayılı TCK m. 220 (2, 7 ve 8. fıkralar hariç)
Devletin Birliğini ve Ülke Bütünlüğünü Bozmak	5237 sayılı TCK m. 302
Düşmanla İşbirliği Yapmak	5237 sayılı TCK m. 303
Devlete Karşı Savaşa Tahrik	5237 sayılı TCK m. 304
Askeri Tesisleri Tahrip ve Düşman Askeri Hareketleri Yararına Anlaşma	5237 sayılı TCK m. 307
Düşman Devlete Maddi ve Mali Yardım	5237 sayılı TCK m. 308
Anayasayı İhlal	5237 sayılı TCK m. 309
Cumhurbaşkanına Suikast ve Fiilî Saldırı	5237 sayılı TCK m. 310
Yasama Organına Karşı Suç	5237 sayılı TCK m. 311
Hükümete Karşı Suç	5237 sayılı TCK m. 312
Türkiye Cumhuriyeti Hükûmetine Karşı Silâhlı İsyan	5237 sayılı TCK m. 313
Devlet Güvenliğine veya Anayasal Düzene Karşı Suçları İşlemek Amacıyla Örgüt Kurma	5237 sayılı TCK m. 314
Devlet Güvenliğine veya Anayasal Düzene Karşı Suçları İşlemek Amacıyla Kurulan Örgütlere Silah Sağlama	5237 sayılı TCK m. 315
Silah Kaçakçılığı Suçları	6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun m. 12
Banka Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri ile Diğer Mensupları Tarafından İşlenen Zimmet Suçu	4389 sayılı Bankalar Kanunu m. 22/3
Yönetici Olsun veya Olmasın Bankanın Gerçek Kişi Ortakları Tarafından İşlenen Zimmet Suçu	4389 sayılı Bankalar Kanunu m. 22/4
Kaçakçılık Suçlarının Tamamı (Hapis Cezası Gerektirenler)	4926 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu ilgili maddeler
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Haksız Olarak Yurtdışına Çıkarma Suçu	2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu m. 68
İzinsiz Araştırma, Kazı ve Sondaj Suçu	2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu m. 74
Kasten Orman Yakma Suçu	6831 sayılı Orman Kanunu madde 110/4
Devletin Güvenliğine Karşı Suç İşlemek Amacıyla Kurulmuş Bir Örgüt Faaliyeti Çerçevesinde Devlet Ormanı Yakma Suçu	6831 sayılı Orman Kanunu madde 110/5
Tehlikeli Bazı Belirli Maddelerle veya Yüzünü Örtmek Suretiyle Toplantı ve Yürüyüşe Katılmak	2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu m. 33/1-a
Toplantı ve Gösteri Yürüyüşü Sırasında Yasadışı Örgütlere Ait Bazı Belirli Simgeleri Kullanmak	2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu m. 33/1-b
Terör Örgütü Propagandasına Dönüştürülen Toplantı ve Gösteri Yürüyüşlerinde Kimlik Gizlemek Amacıyla Yüzü Gizleme Suçu	3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu m. 7/3

Bu saydığımız suçlardan ötürü yapılan bir soruşturma – kovuşturmada, şüpheli – sanık için tutuklama nedenlerinin gerçekleştiği kabul edilir. Tabii ki bu bir karinedir, aksi ispat edilebilir.

Katalog Suçlardan Ötürü Tutuklanan Kişi Haksız Tutuklama Tazminatı Alabilir mi?

Yukarıda da bahsettiğimiz üzere katalog suçların işlenmiş olması, direkt olarak tutuklama kararı verileceği anlamına gelmez.

Tutuklamanın haksız olduğu ortaya konularak bunun önüne geçilebilir veya tutukluluğa son verilebilir. Yargılama sonucunda da kişi beraat edebilir.

Bu şekilde tutuklamanın haksız olarak verilmiş olduğu tespit edildiği takdirde kişi haksız tutuklama tazminatı alabilir. Burada haksız tutuklamadan ötürü kişinin nasıl tazminat alacağından, sürecin nasıl işlediğinden vs. bahsetmeyeceğiz.

Bununla ilgili olarak “suçsuz yere tutuklanma tazminatı” başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Diğer Koruma Tedbirlerinde Katalog Suçlar

Yazımızda tutuklamaya bağlı olarak kanunda yer alan katalog suçlara değindik. Bununla birlikte başka koruma tedbirleri için de bazı suçlar özel olarak sayılmak suretiyle katalog olarak yer almıştır.

Katalog suçların sayıldığı koruma tedbirleri şunlardır:

• Gözaltı
• Tutuklama
• Taşınmazlara, hak ve alacaklara el koyma
• Postada el koyma
• Şirket yönetimi için kayyım tayini
• İletişimin tespiti, dinlenmesi ve kayda alınması
• Gizli soruşturmacı görevlendirilmesi
• Teknik araçla izleme
• Zorlama amaçlı elkoyma ve teminat belgesi

Ceza Avukatı Yardımı

Yukarıda katalog suç nedir, katalog suçlar nelerdir gibi soruları cevaplandırdık ve konunun bilinmesi gereken bazı özelliklerine değindik. Belirtmemiz gerekir ki mesele çoğu zaman burada bahsettiklerimizden ibaret kalmaz.

Çoğu olayda mevzuatın farklı noktalarına temas eden kısımlar olur. Ceza yargılaması karmaşık yapısı gereği her olayda o olaya özgü hukuki strateji oluşturmayı gerektirir. Bu nedenle tecrübeli ceza avukatları ile birlikte çalışmakta yarar vardır.