İsim Değiştirme Davası

İsim değiştirme davası, uygulamada hatalı bilgilerin yaygın olduğu önemli davalar arasında yer alır. Nüfus davaları arasında ciddi bir hukuki zemine sahiptir.

Yazımızda isim değiştirme davası ile ilgili önemli detaylara yer verdik. Konu ile ilgili uygulamada karşılaştığımız sık soruları yanıtladık. Önemli bir konu olması nedeniyle yazımızı dikkatli okumanızı öneririz.

İsim Değiştirme Davası Nedir?

Kişinin ismini değiştirmek için başvurabileceği yegane hukuki yola isim değiştirme davası denir. Uygulamada bu işlemin nüfus müdürlüğüne başvuru ile yahut e-devlet başvusuru ile gerçekleşebileceğine dair hatalı bir bilgi söz konusudur. 

Hemen belirtelim ki e-devlet veya nüfus müdürlüğünden yapılan değişiklikler yalnızca basit yazım yanlışları için geçerlidir. İsmin tamamiyle değişebilmesi için dava açılmalıdır.

Bu konu 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m. 27 düzenlemesinde şu şekilde yer almıştır:

“Adın değiştirilmesi, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir.”

Türk Medeni Kanunu madde 27

Görüldüğü üzere isim değişikliğinin yalnızca dava yolu ile istenebileceği, yasa ile belirlenmiştir. Bununla ilgili yasal düzenlemeler oldukça azdır. Bu dava nüfus kaydının düzeltilmesi davası kapsamındandır ve genellikle Yargıtay kararları çerçevesinde şekillenir.

Aşağıda konuyu genel olarak güncel 2023 isim değiştirme davası Yargıtay kararları etrafında anlattık.

ÖNEMLİ: Konunun oldukça teknik ve sürekli güncellenen bir hukuki zemini söz konusudur. Yargıtay tarafından sürekli değişen içtihadlardan ötürü, bu davada güncele yönelik usul izlenmelidir. Bu nedenle dava öncesinde muhakkak avukata sormak ve davayı avukat ile sürdürmek gerekir.

Kimlikte İsim Değiştirme Nasıl Olur?

Kimlikte isim değiştirme işleminin 3 temel yolu vardır;

• İsim değiştirme davası açmak,
• Nüfus Müdürlüğüne yazılı başvuru yapmak,
• E-devlet üzerinden başvuru yapmak.

Bu işlemlerden isim değiştirme davası, yazımızın asıl konusudur. Bir kişi ismini örneğin; “Sevban” iken “Eren” yapmak istiyorsa, “Ebuzer” iken “Arif” yapmak istiyorsa izlemesi gereken tek yol dava açmaktır.

Eğer kişinin ismi Abdulla ise ve hataen sonuna “h” konmamışsa bu durumda isten nüfus müdürlüğüne ister E-devlet üzerinden yapacağı başvuru ile bu yazım yanlışını düzeltebilir. Yahut kişinin ismi “Enes” olmasına rağmen kimliğe “Enez” olarak yazılmışsa gene nüfus müdürlüğü veya e-devlet başvurusu yollarını izleyebilir.

DİKKAT: Normal şartlarda isimlerdeki basit yazım yanlışlıkları da ancak ve ancak dava yolu ile düzeltebilir. Ancak 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunun Geçici 11. maddesi, bir defaya mahsus olmak üzere bu tür basit yazım yanlışlıklarını 06.12.2022 tarihine kadar e-devlet veya nüfus müdürlüğü üzerinden değiştirmeye hak tanımıştır. Tekraren bu değişiklik yalnızca yazım hataları için geçerlidir. Normal isim değişikliği şuan dahi dava yolu ile mümkündür.

İsim Değiştirme Davasının Tarafları

İsim değiştirme davasının taraflarını şu şekilde tablo ile gösterebiliriz:

Sınırlı ehliyetsizler ise bu davayı yasal temsilcileri aracılığı ile açabilir. Ayırt etme gücüne sahip 18 yaşından küçükler ve kısıtlı olanlar sınırlı ehliyetsizdir. Bu durumlarda veli veya vasi aracılığı ile de açılabilir. 18 yaşından küçük kişinin velisinin bu davayı açmak istememesi halinde kişi kendisi de bu davayı açabilir.

Tam ehliyetsizler, isim değişikliği işlemini yasal temsilcileri aracılığı ile dahi yapamaz. Tam ehliyetsizler, ayırt etme gücünden yoksun olanlardır. Tam ehliyetsizlerin yasal temsilcileri aracılığı ile isim değiştirme davası açabilmesinin tek yolu çok önemli bir nedenin bulunmasıdır.

Dava nüfus idaresine karşı açılır. Bireysel olarak açılan davalarda yanlış kurumlara veya kişilere karşı açıldığı görülmektedir. Bu da sürecin ve maliyetin uzamasına anlamına gelir. Davanın doğru kuruma karşı açılarak hızlı bir şekilde ilerletilmesi için avukatla çalışmak önem taşır.

İsim Değiştirme Davası Nerede Açılır?

İsim değişikliği talebinin doğru yere yapılması çok önemlidir. Görevli ve yetkili mahkemenin hatalı seçimi ciddi hak kaybı doğurabilir. İsim değiştirme davası nerede açılır sorusunu bir tablo ile göstermemiz gerekirse;

Yani isim değiştirme dava dilekçesi ve ekleri, yerleşim yerindeki veya nüfusa kayıtlı olduğu yerdeki Asliye Hukuk Mahkemesine verilecektir.

İsim Değiştirme Davası Dilekçe Örneği

İsim değiştirme dava dilekçesi örneği, uygulamada internet ortamında bulunabilen, güncel mevzuattan uzak ve sürekli değişen Yargıtay kararlarına aykırılıklar içeren taslak metinlerdir. Bu tür metinler somut olaydan da uzak olmaları nedeniyle hak kaybı yaşatmaya oldukça müsaittir. 

Aşağıda da izah edileceği üzere isim değiştirme davasının tekrar açılabilmesi için bir durum değişikliği olmalıdır. Dolayısıyla hatalı dilekçeler ile açılan dava reddedildiği zaman tekrar aynı sebeplere dayanılarak dava açılamayacağından bu dilekçenin muhakkak deneyimli bir avukat tarafından hazırlanması gerekir.

Ancak fikir olması açısından şu isim değiştirme dava dilekçesi örneğini gösterebiliriz:

… NÖBETÇİ ASLİYE HUKUK MAHKEMESİNE 

DAVA DİLEKÇESİ

DAVACI: İsim değiştirme isteyen kişinin adı, soyadı, TC kimlik numarası ve adresi yazılır.

VEKİLİ: Davanın avukat aracılığı ile takip edilmesi halinde avukatın bilgileri yer alır. Bu durumda dilekçeyi zaten avukat hazırlayacaktır.

DAVALI: Kişinin nüfusa kayıtlı olduğu yer nüfus müdürlüğü davalı olarak gösterilir.

DAVA: 4721 sayılı TMK m. 27 hükmü uyarınca isim değiştirme davası olduğu belirtilir.

KONU: Halihazırdaki isim ile değiştirilmek istenen isim belirtilerek isim değişikliği talepli dava dilekçesi olduğu belirtilir.

AÇIKLAMALAR:

Açıklamalar kısmı çok önemlidir. Bu kısımda isim değişikliğini haklı kılan nedenler ileri sürülmelidir. Özellikle güncel Yargıtay kararlarında haklı olarak görülen nedenlere dayanmak gerekir. Öne sürülen iddiaların hangi ispat araçları ile ispatlanacağı belirtilmelidir. Halihazırdaki ismi kullanmanın sakıncaları, yeni ismi kullanmanın hukuki yararı mahkemeye yasal zeminde sunulmalıdır.

YASAL DELİLLER VE EKLER: Tanık, keşif, bilirkişi raporu vb. her türlü yasal delil burada belirtilmeli ve ek olarak sunulacak evraklar ile başka yerlerden celbi gereken evraklar bu kısma eklenmelidir.

HUKUKİ DAYANAK: 4721 sayılı TMK m.27, 6100 sayılı HMK ve sair mevzuat burada belirtilmelidir.

NETİCE VE TALEP: Yukarıda arz ve izah olunan nedenler ile sayın mahkemenin re’sen gözeteceği nedenlerden ötürü; halihazırdaki ismin yeni istenen isim ile değiştirilmesi talep edilmelidir. Nihayetinde ad-soyad, tarih ve imza ile dilekçe tamamlanır.

İsim Değiştirme Davası Nasıl Açılır?

Dava açmadan önce bunun için hukuki ön hazırlık yapılmalıdır. Tanık ve diğer önemli ispat araçları belirlenmeli ve dava dilekçesi yukarıda bahsettiğimiz kurallar doğrultusunda hazırlanmalıdır. 

Davanın avukat aracılığı ile takip edilmesi halinde UYAP sistemi üzerinden davayı avukat açacak ve takip edecektir. Bu tür bir durumda tüm tebligatlar ilgili avukata gelir ve süreç avukat tarafından yürütülür.

İsim Değiştirme Davası Tekrar Açılabilir mi?: İsim değiştirme davası tekrar açılabilir. İlk açılan dava kabul edilmiş veya reddedilmiş olsa da tekrar açılabilir. Ancak ilk açılan davadan daha farklı hukuki nedenlerin ortaya çıkmış olması gerekir. Yani ilk davada öne sürülen aynı somut gerekçelere dayanılarak dava açılamaz.

Davada İspat: İsim değiştirme davasında en önemli ispat aracı tanıktır. Tanıklar çoğunlukla kişinin halihazırdaki isimden duyduğu rahatsızlığı ve mevcut durumda farklı isim kullandığını ileri sürebilir. Bunun haricinde bilirkişi raporu, yazışmalar, işyeri defterleri bile ispat aracı olabilir. Bu tamamen somut olayın özelliklerine bağlıdır.

İsim Değiştirme Davası Ücreti 2023

İsim değiştirme davası ücreti denildiği zaman temelde 2 kalem gider vardır. Bunlardan birincisi dava masrafları iken ikincisi avukat ücretidir.

Dava Masrafları

İsim değişikliği masrafları bir takım mahkeme harç ve giderlerinden ibarettir. Bunlar mahkeme veznesine ödenir. Bunları bir tablo olarak göstermek gerekirse;

Önemle belirtmek gerekir ki davada kullanılmayan harç, sonradan davacıya iade edilir.

İsim Değiştirme Davası Avukat Ücreti

İsim değiştirme davası avukat ücreti, somut olayın kapsamına göre müvekkil ile avukat arasında serbest şekilde belirtilir. Bu miktara etki eden tek unsur, Ankara ve İstanbul Barolarının belirledikleri ücret tarifeleridir. Bu tarifeler avukatlar için kesin surette bağlayıcı değildir. Yalnızca tavsiye niteliğindedir. 

Bu durumu ilgili avukatı arayarak öğrenmeniz daha sağlıklı olacaktır.

Dava Süreci Nasıl İşler?

Davanın açılmasından sonra dava dilekçesi ve ekleri davalı nüfus idaresine tebliğ edilir. Davalı idarenin dilekçeye karşı cevabı dosyaya gelir ve davacıya veya varsa vekiline tebliğ edilir. Bu aşamadan sonra ön inceleme duruşması yapılır ve tahkikat aşamasına geçilir. İsim değişikliği için haklı nedenlerin olup olmadığı tartışılır. Bu haklı nedenlerin neler olduğuna aşağıda değindik.

Tanıklar dinletilir, diğer ispat araçları değerlendirilir. Duruşmalarda sözlü beyanlar alınır. Nihayetinde hüküm verilir. Aleyhe gelen karar istinaf edilebilir. Lehe karar verilmesi halinde mahkeme kararı taraflara tebliğ eder ve sonrasında kararın kesinleşmesi ile nüfus idaresine mahkeme tarafından bildirim yapılarak isim kimlikte değişir.

İsim değişikliği süreci oldukça hassastır. Mahkeme, yeni istenen isme hükmetmek için muhakkak haklı neden arar ve bunu sıkı bir şekilde değerlendirmeye alır. Keyfi gördüğü istemi reddeder. Bu nedenle muhakkak avukata danışmak gerekir.

İsim Değiştirmede Haklı Nedenler

İsim değiştirme davasında haklı nedenler genel olarak yargı kararları ile şekillenmiştir. Buna birkaç örnek vermemiz gerekirse;

• Kişinin isminin toplumda infial uyandıran bir suçlu veya terörist tarafından kullanılıyor olması yahut ismin direkt olarak bir suç örgütü ile ilişkilendirilebiliyor olması,
• Kişinin isminin toplumda alay konusu olacak bir anlama geliyor olması,
• İsmin telaffuzunun çok zor olması, kişinin toplumda eskiden beri farklı bir isimle biliniyor olması,
• Kişinin isminin ailevi ancak ciddi bir nedenden kaynaklı olarak değişmesi gerekiyor olması,
• Somut olaya göre haklı kabul edilebilecek diğer nedenler.

Mahkemede bu nedenleri basit bir şekilde ileri sürmek yeterli olmayacaktır. Bunun yanında haklı nedenin varlığı, çeşitli ispat araçları ile desteklenmelidir.

Çocuğun İsim Değiştirme Davası

Çocuğun isim değiştirme davası, velisi/velileri tarafından açılır. Burada haklı nedenin varlığı çok sıkı şartlara bağlanmıştır. Çocuk için isim değiştirme işleminde insiyatif velilerindedir. Ancak belirttiğimiz üzere kişiye sıkı surette bağlı bir hak söz konusu olduğundan mahkeme daha detaylı bir değerlendirme yapar. 

Örneğin boşanıp da çocuğun velayetini alan eşin sırf eski eşinden intikam almak maksadıyla çocuğun ismini değiştirmesine mahkeme red kararı verebilir. Bu tür durumlarda ispat araçları daha etkin bir şekilde ileri sürülmelidir.

Davanın Sonuçları

İsim değiştirme davası iki şekilde sonuçlanabilir; dava kabul edilebilir yahut reddedilebilir. Kabul edilmesi halinde ve karar kesinleşirse, yukarıda da izah ettiğimiz üzere karar nüfus idaresine bildirilerek kimlikte isim değişikliği yapılır. 

Reddilirse kararın istinaf edilmesi mümkündür. Bu durumda haklı neden değerlendirmesini istinaf yani Bölge Adliye Mahkemesi yapacaktır.

Sık Sorulan Sorular

Yukarıda isim değiştirme davası ile ilgili yasal düzenlemelerden ve uygulamadaki işleyişten bahsettik. Bununla birlikte sık sorulan bazı sorular vardır. Bunları da Yargıtay kararları ışığında yanıtlamakta yarar görüyoruz.

Sonuç Olarak Nelere Dikkat Edilmeli

Yukarıda konu ile ilgili temel yasal düzenlemelerden ve Yargıtay kararlarından bahsettik. İsim değişikliği işleminin uygulamada nasıl göründüğünü gösterdik. Görüldüğü üzere sanılanın aksine ciddi bir hukuki süreç söz konusudur. 

Burada yapılacak en sağlıklı şey süreç öncesinde İstanbul ve çevresinde yaşayan kişilerin “İstanbul Avukatına”, Ankara ve çevresinde yaşayan kişilerin “Ankara avukatına” başvurması olacaktır.