iscinin-tutuklanmasi-gozaltina-alinmasi

İşçinin Tutuklanması ve Gözaltına Alınması

İşçinin tutuklanması ve gözaltına alınması, işçinin adli bir olay neticesinde tutuklanarak veya göxaltına alınarak özgürlüğünün kısıtlanmasıdır. Dolayısıyla işçi bu zaman zarfında işe devam edemeyeceğinden işverenin sözleşmeyi haklı nedenle feshetme imkanı bulunur. 

İşçinin Tutuklanması ve Gözaltına Alınması Konusunun Kanuni Düzenlemesi

İşçinin tutuklanması ve gözaltına alınması konusunun kanuni düzenlemesi, İş Kanunu m.25/2’dir. İlgili hükme göre işçinin tutuklanması ve gözaltına alınması, zorlayıcı sebeplerden sayılmış olup iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmesi sonucunu doğurur.

İşçinin tutuklanması ve gözaltına alınması konusu İş Kanunu m.25/4’te şu şekilde düzenlenmiştir:

“Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

İşçinin gözaltına alınması veya tutuklanması halinde devamsızlığın 17 nci maddedeki bildirim süresini aşması.”

İşçinin Tutuklanması ve Gözaltına Alınması Nedeniyle İşveren Tarafından Haklı Fesih

İşçinin tutuklanması ve gözaltına alınması nedeniyle işveren tarafından iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir. Çünkü işçinin tutuklanması ve gözaltına alınması İş Kanununda belirtilen zorlayıcı sebep hallerindendir. 

İşçinin tutuklanması ve gözaltına alınması nedeniyle haklı feshin yapılması için işçinin işyerinde ya da dışarda bir suç işlemesi önemli değildir. Suç her ne sebeple ya da her nerede işlenirse işlensin işveren fesih hakkını kullanabilir. 

İşçinin tutuklanması ve gözaltına alınması nedeniyle fesih hakkı doğması için göazltı veya tutukluluk süresinin İş Kanunu m.17’de belirtilen süreleri aşması gerekir. Bu süreler ihbar önelleridir ve kanunda şu şekilde düzenlenmiştir:

  • İşi 6 aydan az sürmüş olan işçi için 2 hafta, 
  • İşi 6 aydan 1.5 yıla kadar sürmüş işçi için 4 hafta,
  • İşi 1.5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş olan işçi için 6 hafta,
  • İşi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için 8 hafta.

Yukarıda yer verilen süreler içinde iş sözleşmesi askıda olacaktır. Dolaysııyla bu süreler geçtiğinde işveren sözleşmeyi feshetme veya feshetmeme imkanına sahiptir.

DİKKAT: Taraflar toplu iş sözleşmesinde ya da bireysel sözleşmede bildirim önellerinin süresini uzatmış olabilir. Bu durumda kanundaki değil sözleşmede özel olarak düzenlene bildirim önelleri dikkate alınarak fesih yapılmalıdır.

Yargıtay’ın da görüşü bu şekildedir:

“Bildirim önellerinin sözleşme hükmü ile arttırılmış olması halinde, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 25/IV. maddesi uygulaması yönünden artırılmış sürelerin dikkate alınması gerekir. Başka bir anlatımla işverenin derhal fesih hakkı ancak tutukluluk süresinin artırılmış ihbar önellerini aşması halinde ortaya çıkar.” (Yargıtay  9. H.D., T. 2.5.2011, E. 12385/12782 K.) 

DİKKAT: Tutukluluk süresi bildirim önel süresini aşmamış olsa da istisnai olarak sözleşme fehsedilebilir. Ancak bunun için tutukluluk süresi çok uzamış ve bu durum işyerinde işin normal yürüyüşünü olumsuz etkilemiş olmalıdır.

İşveren işçinin tutukluluğu veya gözaltına alınması nedeniyle iş sözleşmesini feshederse, ihbara uyması gerekmez ancak şartları varsa kıdem tazminatını ödemelidir.

İşçinin tutuklanması ve gözaltına alınması işveren açısından sözleşmenin haklı nedenle feshi imkanını doğurur. Ancak işverenin ileride doğabilecek uyuşmazlıklara karşın mutlaka fesih için belirlenen usuli işlemleri doğru şekilde yapması gerekir. Aksi halde işçi tarafından açılabilecek olan davalarda işveren açısından olumsuz sonuçlar ve tazminat ödeme yükümlülüğü doğabilir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir iş hukuku avukatına danışılması faydalı olacaktır.

iscinin-tutuklanmasi-gozaltina-alinmasi-nedeniyle-isveren-tarafindan-hakli-fesih

Tutuklanan veya Gözaltına Alınan İşçinin İşten Çıkış İşlemleri Nasıl Yapılır?

Tutuklanan veya gözaltına alınan işçinin işten çıkış işlemleri şu şekilde yapılır:

  • İşçinin tutuklanması veya gözaltına alınması hususunda, iş sözleşmesi örneği, işçinin adli vakıa belgeleri (tutululuk veya gözaltı kararı) dahil olmak üzere tüm delilleriyle birlikte bir tutanak hazırlanır,
  • Olay tarihinden itibaren 6 gün içinde fesih hakkı kullanılır,
  • İşçinin sözleşmesinin tutukluluk veya gözaltına alınma nedenine dayalı olarak feshedildiği 6 günlük süre içinde yazılı olarak işçiye bildirilmelidir.

Tutanak tutulması, tutuklanan veya gözaltına alınan işçinin sözleşmesinin feshedilmesi hususunda son derece önemlidir. Çünkü ilerleyen süreçte işçinin dava açması ihtimaline karşılık olarak tutanak delillerden biri olacaktır. Tutanakta, özellikle adli belgelere ek şeklinde yer verilmeli diğer deliller sıralanmalıdır.

Derhal fesih hakkı, İş Kanunu m.25’te düzenlenmiştir. İlgili hükme göre işverence işçinin tutuklanması ve gözaltına alınması nedeniyle ihbar önellerinin tamamlanmasıyla birlikte 6 gün içinde iş sözleşmesi feshedilebilir.

İşçinin savunmasının alınması, İş Kanunu m.25/4’te düzenlenen zorunlu hallerde işçi için geçerli değildir. Yani işçinin işe girerken yanıltıcı bilgi vermesi nedeniyle yapılacak haklı nedenle derhal fesihlerde işçinin savunmasının alınma zorunluluğu yoktur. 

İş sözleşmesinin feshedildiği ihtarı, esasen işverenin tutuklanması veya gözaltına alınması nedeniyle yapacağı fesihlerde zorunlu değildir. Ancak ileride uyuşmazlık yaşanmaması adına fesih iradesinin kullanıldığının işçiye yazılı olarak ihtar edilmesi ispat kolaylığı açısından önemlidir. 

Haklı Fesih Sonrası İşçi Dava Açabilir mi?

Haklı fesih sonrası işçi dava açabilir. İşçinin tutuklanması veya gözaltına alınmasına dayalı olarak yapılan haklı fesihlerde de işçi ihbar önellerine uyulmadığı veya kanunen belirlenen diğer usullere aykırılık olduğunu iddia ediyorsa dava açabilir.

İşveren işçinin tutukluluğu veya gözaltına alınması nedeniyle iş sözleşmesini feshederse, ihbara uyması gerekmez ancak şartları varsa kıdem tazminatını ödemelidir.

İşverenin Haklı Feshinde İşçiye Hangi Hakları Verilir?

İşçinin tutuklanması ve gözaltına alınmasına dayalı haklı feshinde işçiye şu haklar verilir:

  • İşçinin kıdem tazminatı verilir,
  • İşçinin çalışmasından kaynaklı olan ve feshe bağlı olmayan yıllık izin, fazla mesai, ödenmemiş ücret gibi işçi alacakları işçiye verilir,
  • İşçi feshin haksız olduğunu düşünüyorsa işe iade davası açabilir.

DİKKAT: İşçinin işe girerken yanıltıcı bilgi vermesine dayalı olarak yapılan haklı fesihlerde işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödenmez.

Haklı Fesih Sonrası İşçi Dava Açarsa İşveren Ne Yapmalıdır?

Haklı fesih sonrası işçi dava açarsa işveren, fesih için tüm usuli işlemleri tam olarak yapmış ve feshin haklı olduğuna inanıyorsa davaya devam etmelidir. Zira bu durumda davanın kazanılma ihtimali yüksektir.

Dava kazanılırsa, fesih geçerli olarak devam edecek ve işçiye varsa çalışmasından kaynaklı alacak hakları ödenerek fesih sonuçlarını doğurmuş olacaktır. Ancak dava kaybedilirse, işçiyi tekrar işe başlatıp başlatmamak noktasında işverence tazminat miktarları düşünülerek hareket edilmelidir.

Sonuç

İşçinin tutuklanması ve gözaltına alınması işveren açısından sözleşmenin haklı nedenle feshi imkanını doğurur. Ancak işverenin ileride doğabilecek uyuşmazlıklara karşın mutlaka fesih için belirlenen usuli işlemleri doğru şekilde yapması gerekir. Aksi halde işçi tarafından açılabilecek olan davalarda işveren açısından olumsuz sonuçlar ve tazminat ödeme yükümlülüğü doğabilir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir iş hukuku avukatına danışılması faydalı olacaktır.