İşçinin İşyerine Alkol veya Uyuşturucu Madde Alarak Gelmesi

İşçinin işyerine alkol veya uyuşturucu madde alarak gelmesi, işçinin işyerine sarhoş olarak veya uyuşturucu madde alarak gelmesi ya da işyeri sınırları içinde alkol alması durumlarını ifade etmektedir. Bu tür durumlarda işverenin sözleşmeyi haklı nedenle derhal fesih hakkı bulunur. Bu fesih türünde işçi kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı talep edemez. Ancak sadece çalışmasına bağlı olan ve fesih ile ilgisi olmayan yıllık izin ve fazla mesai gibi alacaklarını talep edebilir.

İşçinin İşyerine Alkol veya Uyuşturucu Madde Alarak Gelmesi Konusunun Kanuni Düzenlemesi

İşçinin işyerine alkol veya uyuşturucu madde alarak gelmesi konusunun kanuni düzenlemesi, İş Kanunu m.25/2’dir. İlgili hükme göre işçinin işyerine alkol veya uyuşturucu madde alarak gelmesi, ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerlerinden sayılmış olup iş sözleşmesinin haklı nedenle feshedilmesi sebepleri arasında sayılmıştır.

İşçinin işyerinde kavga etmesi konusu İş Kanunu m.25/2’de şu şekilde düzenlenmiştir:

“Süresi belirli olsun veya olmasın işveren, aşağıda yazılı hallerde iş sözleşmesini sürenin bitiminden önce veya bildirim süresini beklemeksizin feshedebilir:

İşçinin işverene yahut onun ailesi üyelerinden birine yahut işverenin başka işçisine sataşması, işyerine sarhoş yahut uyuşturucu madde almış olarak gelmesi ya da işyerinde bu maddeleri kullanması.(…)”

İşçinin İşyerine Alkol veya Uyuşturucu Madde Alarak Gelmesi Nedeniyle İşveren Tarafından Haklı Fesih

İşçinin işyerine alkol veya uyuşturucu madde alarak gelmesi nedeniyle işveren tarafından iş sözleşmesi haklı nedenle feshedilebilir. Çünkü işyerine sarhoş gelmek veya uyuşturucu madde kullanarak gelmek İş Kanununda belirtilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan hallerdendir. Bu durumda işçinin ayrıca alkolik olması veya uyuşturucu madde bağımlısı olması gerekmez.

Uygulamada Yargıtay’ın da belirttiği üzere işçinin alkol alarak işyerine gelmesi haklı fesih sebebi değildir. İşçinin işyerine sarhoş olarak gelmesi haklı fesih sebebidir. Aynı şekilde işçinin işyerinde alkol alması da haklı nedenle fesih sebebi olacaktır. Buna karşın uyuşturucu madde alarak gelmek ise herhangi bir şarta bağlı olmaksızın haklı fesih sebebidir. (Yargıtay 9.H.D. E.: 2015/ 3881 K.: 2016 / 14526, 16.06.2016 T.)

İlgili karardan anlaşılacağı üzere, eğer işçi işyerine alkol alarak gelmişse bu durumda işverence işçinin sarhoş olduğu ispat edilmelidir. Eğer bu durumun ispatında tanıkların ifadesi yetersiz kalırsa, sarhoşluk için bir tutanak veya buna benzer bir belge gerekir. 

Ayrıca belirtilmelidir ki işyerine sarhoş gelmek haklı fesih sebebidir. Ancak işyerinde alkol kullanmak noktasında işçinin sarhoş olması aranmaz. Yani işyeri sınırları içinde alkol kullanılmasının fesih sebebi olması için işçinin eylemlerini olumsuz şekilde etkilemesi ve işini olağan şekilde yürütmesini engellemesi gerekmez.

İşyerinde alkol alınması, işyerine sarhoş gelinmesi veya uyuşturuca madde kullanılarak gelinmesi hususunda işyeri sınırlarının tespiti de önemli bir başka konudur. İşyeri İş Kanunu m.2’de şu şekilde tanımlanmıştır:

“İşyeri, işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar ile oluşturulan iş organizasyonu kapsamında bir bütündür.”

Yani işyerine bağlı yerler, eklentiler ve araçlar kapsamında yer alan örneğin işyeri bahçesinde alkol ya da uyuşturucu kullanımı haklı nedenle fesih sebebi olacaktır. 

Alkol veya Uyuşturucu Madde Alan İşçinin İşten Çıkış İşlemleri Nasıl Yapılır?

Alkol veya uyuşturucu madde alan işçinin işten çıkış işlemleri şu şekilde yapılır:

• Alkol veya uyuşturucu madde alındığı noktasında tanık ve kamera kayıtları dahil olmak üzere tüm delilleriyle birlikte bir tutanak hazırlanır,
• Olay tarihinden itibaren 6 gün içinde fesih hakkı kullanılır,
• İşçinin sözleşmesinin alkol veya uyuşturucu madde alınması nedenine dayalı olarak feshedildiği 6 günlük süre içinde yazılı olarak işçiye bildirilmelidir,

Tutanak tutulması, alkol veya uyuşturucu madde alan işçinin sözleşmesinin feshedilmesi hususunda son derece önemlidir. Çünkü alkol veya uyuşturucu madde alınması durumu hukuka uygun her türlü delille ispatlanabilir. İlerleyen süreçte işçinin dava açması ihtimaline karşılık olarak tutanak delillerden biri olacaktır. Tutanakta, tanık olan ve mümkünse sözleşmesi feshedilecek işçinin beyanlarına yer verilmeli, diğer deliller sıralanmalı ve tutanak tanık olanlar dahil olay içinde bulunan herkes tarafından imza edilmelidir.

Derhal fesih hakkı, İş Kanunu m.25’te düzenlenmiştir. İlgili hükme göre işverence işçinin işyerine sarhoş gelmesi veya uyuşturucu madde alarak gelmesi tarihinden itibaren 6 gün içinde iş sözleşmesi feshedilebilir.

İşçinin savunmasının alınması, İş Kanunu m.25/2’de düzenlenen ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan işçi için geçerli değildir. Yani işçinin işyerine sarhoş gelmesi veya uyuşturucu madde kullanarak gelmesi nedeniyle yapılacak haklı nedenle derhal fesihlerde işçinin savunmasının alınma zorunluluğu yoktur. 

İş sözleşmesinin feshedildiği ihtarı, esasen işverenin işçinin işyerine sarhoş gelmesi veya uyuşturucu madde kullanarak gelmesi nedeniyle yapacağı fesihlerde zorunlu değildir. Ancak ileride uyuşmazlık yaşanmaması adına fesih iradesinin kullanıldığının işçiye yazılı olarak ihtar edilmesi ispat kolaylığı açısından önemlidir. 

İşçinin işyerine alkol veya uyuşturucu madde alarak gelmesi işveren açısından sözleşmenin haklı nedenle feshi imkanını doğurur. Dolayısıyla işçinin işyerine alkol veya uyuşturucu madde alarak gelmesi halinde mutlaka fesih için belirlenen usuli işlemleri doğru şekilde yapması gerekir. Aksi halde işçi tarafından açılabilecek olan davalarda işveren açısından olumsuz sonuçlar ve tazminat ödeme yükümlülüğü doğabilir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir iş hukuku avukatına danışılması faydalı olacaktır.

İşverenin Haklı Feshinde İşçiye Hangi Hakları Verilir?

İşverenin işçinin işyerine alkol veya uyuşturucu madde alarak gelmesine dayalı haklı feshinde işçiye şu haklar verilir:

• İşçinin çalışmasından kaynaklı olan ve feshe bağlı olmayan yıllık izin, fazla mesai, ödenmemiş ücret gibi işçi alacakları işçiye verilir,
• İşçi feshin haksız olduğunu düşünüyorsa işe iade davası açabilir,
• İşçi feshin haksız olduğunu düşünüyorsa, işçi alacağı davasında kıdem tazminatı ve diğer alacaklarını talep edebilir. 

DİKKAT: İşçinin işyerinde kavga etmesine dayalı olarak yapılan haklı fesihlerde işçiye kıdem ve ihbar tazminatı ödenmez.

Haklı Fesih Sonrası İşçi Dava Açabilir Mi?

Haklı fesih sonrası işçi dava açabilir. İşçinin işyerine alkol alarak veya uyuşturucu madde alarak gelmesine dayalı olarak yapılan haklı fesihlerde de işçi eğer kusurlu olmadığı ve yapılan feshin haksız olduğunu düşünüyorsa, işe iade davası açabilir. 

İşe iade davası işçi lehine sonuçlanır ancak işçi işe başlatılmazsa iş güvencesi tazminatı ve kıdem tazminatı istenebilir, Bununla birlikte işçi dava ile iş güvencesi tazminatı talep edebilir ve boşta geçen süre için de tazminat talep hakkına sahiptir.

Tüm bunlarla birlikte işçinin yine işçi alacağı davası açarak olayda ve yapılan fesihte kusurlu olmadığını ispat etmesiyle kıdem tazminatı isteme hakkı bulunur. Bu şekilde işçinin çalışmasından kaynaklı olan ve feshe bağlı olmayan yıllık izin, fazla mesai, ödenmemiş ücret gibi işçi alacakları da işçiye verilir.

Haklı Fesih Sonrası İşçi Dava Açarsa İşveren Ne Yapmalıdır?

Haklı fesih sonrası işçi dava açarsa işveren, fesih için tüm usuli işlemleri tam olarak yapmış ve feshin haklı olduğuna inanıyorsa davaya devam etmelidir. Zira bu durumda davanın kazanılma ihtimali yüksektir. 

Dava kazanılırsa, fesih geçerli olarak devam edecek ve işçiye varsa çalışmasından kaynaklı alacak hakları ödenerek fesih sonuçlarını doğurmuş olacaktır. Ayrıca kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı ödenmeyecektir. Ancak dava kaybedilirse, işçiyi tekrar işe başlatıp başlatmamak noktasında işverence tazminat miktarları düşünülerek hareket edilmelidir.

İşçinin İşyerine Alkol veya Uyuşturucu Madde Alarak Gelmesinin Ceza Davası Boyutu

İşçinin işyerine alkol veya uyuşturucu madde alarak gelmesinin ceza davası boyutu da bulunmaktadır. Özellikle uyuşturucu madde alınması aynı zamanda Ceza Kanunlarında suç sayılan eylemlerden biridir. Ayrıca sarhoş olunarak farklı eylemlerle yine Ceza Kanunlarında düzenlenen eylemlerden birinin gerçekleştirilmiş olması da mümkündür. Bu tip durumlarda işçinin eylemleri ceza soruşturmasına da konu olacaktır.

DİKKAT: Maddi olguların tespiti açısından ceza mahkemesi tarafından bu hususta verilen mahkumiyet kararı ve ceza yargılamasında belirlenen maddi olgular iş mahkemesini açısından bağlayıcıdır.

Sonuç

İşçinin işyerine alkol veya uyuşturucu madde alarak gelmesi işveren açısından sözleşmenin haklı nedenle feshi imkanını doğurur. Ancak işvereinin ileride doğabilecek uyuşmazlıklara karşın mutlaka fesih için belirlenen usuli işlemleri doğru şekilde yapması gerekir. Aksi halde işçi tarafından açılabilecek olan davalarda işveren açısından olumsuz sonuçlar ve tazminat ödeme yükümlülüğü doğabilir. Bu anlamda sürecin başından itibaren alanında uzman bir iş hukuku avukatına danışılması faydalı olacaktır.