İşçi Alacakları Hesaplama

İşçi alacakları hesaplamaları için, aşağıdaki hesaplama aracından işçi alacağının türünü seçip gerekli bilgileri girerek pratik hesaplama sonucuna ulaşabilirsiniz. İşçi alacakları hesaplaması ile ilgili ayrıntılara ise yazının devamında ulaşabilirsiniz.

İşçi Alacakları Hesaplaması Nasıl Yapılır?

İşçi alacakları hesaplaması, işçi alacağının türüne ve aranan şartlarına göre yapılır. İşçi alacağı olarak gündeme gelebilecek alacaklar şunlardır:

• Kıdem tazminatı,
• İhbar tazminatı,
• Yıllık izin ücreti,
• Fazla mesai ücreti, işverene karşı ileri sürülebilir. Bu süreçte, işçi alacakları hesaplaması yapılır.

Belirtilen işçi alacaklarının her birinin nasıl hesaplandığına, aşağıda ayrı başlıklar halinde değinilmiştir.

Kıdem Tazminatı Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Kıdem tazminatı hesaplaması, şu hususlar göz önünde bulundurularak yapılır:

• İşçinin işe başlama ve işten ayrılma tarihi,
• İşçinin son dönemde aldığı brüt aylık ücreti,
• İşçiye yapılan aylık ve yıllık brüt ikramiye yahut ödemelere göre hesaplanır.

İşçinin işe başlama ve işten ayrılma tarihi, kıdeminin hesaplanması bakımından önem arz eder. Son dönemde aldığı ücret ve buna yapılan ek ödemelerin aylık brüt toplamı, işçinin kıdem yılı sayısıyla çarpılır ve kıdem tazminat hesaplanır.

Kıdem tazminatı, işçi alacakları hesaplaması denince ilk akla gelen alacak türlerindendir. Kıdem tazminatının hesaplanması konusunda, tavan miktarı ve işverenin yahut işyerinin değişmesi gibi farklı birçok detay daha mevcuttur. Hesaplamayla ilgili tüm detaylar, “kıdem ihbar tazminatı hesaplama” yazımızda bulunmaktadır.

Kıdem tazminatının şartları, ödenmemesi halinde ne yapılması gerektiği ve sürecin işleyişi ile ilgili diğer ayrıntılar, “kıdem tazminatı nasıl alınır” yazımızda yer almaktadır.

İhbar Tazminatı Hesaplaması Nasıl Yapılır?

İhbar tazminatı hesaplaması, işçinin kıdemine göre yapılır. İşçi işinden istifa edecekse, bu yöndeki iradesini işverene bildirdikten sonra belli bir süre daha çalışmaya devam etmelidir. Bu süre, işçinin kıdemine göre belirlenir. Söz konusu zaman dilimini beklemeden işten ayrılan işçi, ihbar tazminatı ödemekle yükümlü olur.

İhbar tazminatı, işveren bakımından da geçerlidir. İşçisini çıkarmak isteyen işveren, bu yöndeki iradesini işçisine bildirdikten sonra belli bir süre daha işçiyi çalıştırmaya devam etmelidir. Bu süre, işçinin kıdemine göre belirlenir. Eğer işveren bu süre zarfını beklemeden işçiyi derhal işten çıkarırsa, kıdem süresine göre ortaya çıkacak ihbar tazminatını işçiye ödemekle yükümlü olur.

İhbar tazminatının işçinin kıdemine göre ne kadar olacağı, aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

KIDEM SÜRESİ	İHBAR SÜRESİ
6 aydan az,	2 Hafta
6 aydan 1.5 yıla kadar,	4 Hafta
1.5 yıldan 3 yıla kadar,	6 Hafta
3 yıldan fazla,	8 Hafta

Tabloda belirtilen ihbar sürelerine uymayan taraf, karşı tarafa ihbar süresine karşılık gelen ücreti ödemekle yükümlü olur. Fakat her iki taraf da haklı nedenle derhal feshi mümkün kılacak bir durum olmuşsa iş ilişkisini derhal sona erdirebilir ve ihbar tazminatı ödemekle yükümlü olmaz.

Yıllık İzin Ücreti Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Yıllık izin ücreti hesaplaması, şu kıstaslara dikkat edilerek yapılır:

• İşçinin işe başlama ve işten ayrılma tarihi,
• İşçinin kullanmış olduğu yıllık izin süresi,
• İşçinin yaşının 18’den küçük veya 50’den büyük olup olmadığı,
• İşçinin yeraltı işçisi olup olmadığına göre, yıllık izin ücreti hesaplaması yapılır.

İşçinin işe başlama ve işten ayrılma tarihleri, kıdeminin belirlenmesi bakımından önem arz eder. Çünkü yıllık izin süreleri, işçinin kıdemine göre belirlenir.

Aşağıdaki tabloda, işçinin kıdemine göre ne kadar yıllık izin hakkına sahip olduğu belirtilmiştir.

İŞÇİNİN KIDEMİ	YILLIK İZİN HAKKI
1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil)	14 gün
5 yıldan fazla ve 15 yıldan az	20 gün
15 yıl ve üzeri	26 gün

Belirtilmelidir ki işçi 18 yaşından küçük veya 50 yaşından büyükse yıllık izin süresi en az 20 gün olur. Bunun için 1 yıllık kıdemin doldurulmuş olması yeterlidir. Ayrıca, yeraltı işçilerinde yıllık izin süreleri normal işçilere göre 4 gün fazla olarak uygulanır. Konuyla ilgili detaylar ve örnekler, “yıllık izin süreleri” yazımızda bulunmaktadır.

Belirtilen tüm bu veriler ve şartlar bakımından işçinin durumu tespit edilir ve yıllık izin ücreti hesaplaması bu şekilde yapılır. Yıllık izin ücreti hesaplama aracı ve hesaplama örnekleri için, “yıllık izin ücreti hesaplama” yazımıza göz atabilirsiniz.

Fazla Mesai Ücreti Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Fazla mesai ücreti hesaplaması, şu kriterlere göre yapılır:

• İşçi ile işverenin anlaştığı haftalık çalışma süresi,
• İşçinin çalıştığı haftalık çalışma süresi,
• İşçinin brüt aylık ücreti,
• İşçinin yeraltı işçisi olup olmadığı,
• Fazla mesainin yapıldığı ücret dönemine göre, fazla mesai ücreti hesaplaması yapılır.

İşçinin haftalık 45 saati aşan çalışması, fazla çalışmadır. İşveren ile bundan daha az bir çalışma süresi belirlenmişse bu süreyi aşan ve 45 saati bulmayan çalışması ise fazla sürelerle çalışmadır. Fazla çalışmada işçi saatlik ücretinin bir buçuk katını alırken fazla sürelerle çalışmada yüzde yirmi beş fazlasını alır.

İşçi ile işverenin aralarına anlaştığı çalışma süresi, işçinin haftalık çalıştığı süre ve saat başına düşen brüt ücret miktarı, bu tespitlerin yapılabilmesi için gereklidir. Ayrıca, işçi yeraltı işçisi ise 37.5 saati aşan her bir saat için normal saatlik ücretinin iki katı ödenir.

İşçinin fazla mesai yaptığı ücret dönemi de hesaplama bakımından önem arz eder. Çünkü fazla mesai hangi ücret dönemine aitse bunun hesaplanmasına da ilgili brüt ücret miktarı baz alınır.

Belirtilen kıstaslara göre somut olayın şartları incelenir ve fazla mesai ücreti hesaplaması yapılır. Hesaplama ile ilgili diğer ayrıntılar, hesaplama aracı ve çeşitli hesaplama örnekleri için “fazla mesai hesaplama” yazımıza göz atabilirsiniz.

Sonuç

İşçi alacakları hesaplaması, alacağın türüne göre farklı usullere tabidir. İşçi alacakları hesaplamasının doğru yapılması, yargılama sürecini de hızlandıracak ve olası hak kayıplarının önüne geçecektir. Dolayısıyla, işçi alacakları hesaplamasında ve bunlarla ilgili yürütülecek hukuki süreçlerde uzman iş hukuku avukatından destek alarak adım atmakta yarar vardır.