İş Kazası Tazminat Hesaplama

İş kazası tazminat hesaplaması, işçi ve işveren bakımından kritik öneme sahiptir. Aşağıdaki hesaplama aracından, pratik bir şekilde iş kazası tazminat hesaplamasını yapabilirsiniz.

İş Kazası Tazminat Hesaplama Nasıl Yapılır?

İş kazası tazminat hesaplama, genel olarak şu kriterler göz önünde bulundurularak yapılır:

• Kaza geçiren işçinin yaşı,
• Kaza geçiren işçinin cinsiyeti,
• Kaza geçiren işçinin en son aldığı maaş,
• İşverenin kusur oranı,
• İş göremezlik oranı,
• Bakiye ömür,
• Kazanın gerçekleştiği ve hesaplamanın yapıldığı tarihler dikkate alınarak iş kazası tazminat hesaplaması yapılır.

Yukarıda sayılan kriterlerden her biri, çeşitli yönleriyle tazminat miktarına artı ya da eksi yönde etki eder. Aşağıda, her birinin tazminat miktarına etkisi ayrı başlıklar halinde izah edilmiştir.

Kaza Geçiren İşçinin Yaşı

Kaza geçiren işçinin yaşı ile iş kazası tazminat hesaplaması sonucu arasında ters bir orantı vardır. İşçinin yaşı ne kadar küçükse tazminat tutarı o denli yüksek olur. İşçinin yaşı arttıkça bakiye ömür azalacağı için tazminat miktarı da azalacaktır. Bakiye ömür kavramı, yazının devamında izah edilmiştir.

Kaza Geçiren İşçinin Cinsiyeti

Kaza geçiren işçinin cinsiyeti, iş kazası tazminat hesaplamasını etkileyen faktörlerdendir. Yazının devamında detaylı şekilde izah edilen bakiye ömür tablosu üzerinden, tazminat hesabı yapılır. Kadınlar istatistiksel olarak erkeklerden daha uzun yaşadığı için kadın işçilerin bakiye ömrü de erkeklere göre daha fazladır.

TRH-2010 Yaşam Tablosunu dikkate alarak 40 yaşında kaza geçirmiş bir erkek ve bir kadın işçi düşünelim. Erkek işçinin bakiye ömrü 34,93 sene iken aynı yaştaki kadın işçinin bakiye ömrü 39,23 senedir. Kadın işçinin bakiye ömrü daha fazla olduğu için, işçiye ödenecek tazminat da daha fazladır. Buradan da anlaşılacağı üzere, işçinin cinsiyetinin tazminat hesabına etkisi mevcuttur.

Kaza Geçiren İşçinin En Son Aldığı Maaş

İş kazası tazminat hesaplamasında, işçinin en son aldığı brüt maaş miktarı baz alınır. Dolayısıyla, işçinin son aldığı brüt maaşı ne kadar yüksekse iş kazası tazminatı da o denli yüksek çıkar.

İşverenin Kusur Oranı

İş kazası tazminat hesaplamasında, işverenin kusur oranı önem arz eder. İşverenin kusur oranı arttıkça işçinin alacağı tazminat miktarı azalır. İşverenin kusur oranının az olması ve işçinin kusurunun yüksek olması gibi durumlar ise tazminat miktarının daha az olması sonucunu doğurur.

İş Göremezlik Oranı

İş kazası tazminat hesaplamasında, işçinin iş göremezlik oranı ne kadar yüksekse işverenden talep edebileceği tazminat miktarı da o denli yüksektir. Bunun yanında, işçinin iş göremezlik oranının yüksek olması nedeniyle SGK tarafından işçiye yapılacak ödeme de daha fazla olacaktır.

Bakiye Ömür

Bakiye ömür, iş kazası tazminat hesaplamasında işçinin ileriye dönük zararının ne kadar olduğuyla ilgili öngörü imkanı veren bir hesaplama metodudur. Uzmanlarca “TRH-2010 Yaşam Tablosu” olarak düzenlenen verilerde, işçinin kaç yaşında iş kazası geçirirse önünde ortalama ne kadar ömrü kaldığına ilişkin hesaplama yapma imkanı sağlar.

Yapılan hesaplamaya göre, işçinin ve yakınlarının ileriye dönük ne kadar bir süre boyunca destekten veya çalışma gelirinden yoksun kalacakları hesaplanabilir.

Örneğin, söz konusu tabloya göre 51 yaşında olan bir erkek işçi için bakiye ömür, 24,93 yıl olarak hesaplanmıştır. Aynı yaştaki kadın işçi için, bakiye ömür 28,82 yıl olarak hesaplanmıştır.

Bir başka örneği de 30 yaş üzerinden verelim. 30 yaşındaki bir erkek işçi için bakiye ömür, 44,45 yıl olarak hesaplanmıştır. 30 yaşındaki kadın işçi için ise bakiye ömür, 49 yıl olarak hesaplanmıştır. Yargıtayın genel kabulü çerçevesinde, iş kazası tazminat hesaplamalarında mahkemeler de söz konusu tablodan yararlanmaktadır.

İş Kazasının Gerçekleştiği ve Tazminat Hesabının Yapıldığı Tarihler

İş kazasının gerçekleştiği ve tazminat hesabının yapıldığı tarihler, toplam zararın hesabı bakımındana önem arz eder. İş kazasının gerçekleştiği günden tazminat hesabının yapıldığı güne kadar ortaya çıkmış olan zarar, somut ve belli olan zarardır.

İş kazası geçiren işçinin bakiye ömrü dikkate alınarak ileriye dönük hesap edilen zarar ise aslında farazi bir hesaplama sonucu ulaşılan zarardır. Tazminat hesaplanırken, bu iki zarar hesabı toplanır.

Dolayısıyla, iş kazası ile tazminat hesabı arasına ne kadar zaman girerse gerçek ve somut zarar hesaplanacak gün sayısı da o oranda artar, ileriye dönük farazi şekilde hesaplanan zarar ise daha az olur.

Yaralanmalı İş Kazası Tazminat Hesaplama

Yaralanmalı iş kazası tazminat hesaplaması, iş göremezlik tazminatı olarak da bilinir. Burada işçi ve işverenin kusur oranı, işçinin son aldığı brüt ücret, işçi için TRH-2010 Yaşam Tablosu uyarınca öngörülen bakiye ömür ve işçinin iş göremezlik oranı gibi faktörlere göre iş kazası tazminat hesaplaması yapılır.

Belirtilen kriterlere dair önemli detaylara ve bunların tazminat hesaplamasına olan etkisine yukarıda değinilmiştir.

Ölümlü İş Kazası Tazminat Hesaplama

Ölümlü iş kazası tazminat hesaplaması, destekten yoksun kalma tazminatı olarak da bilinir. Burada tazminat davasını işçinin yakınları açacaktır.

Tazminat hesabında işçi ve işverenin kusur oranı, işçinin hayattayken son aldığı brüt ücret, işçi için TRH-201 Yaşam Tablosu uyarınca öngörülen bakiye ömürden  hesaplanan yıl sayısı ile destekten yoksun kalanların destek paylarının çarpılması sonucu çıkar tutar üzerinden iş kazası tazminat hesaplaması yapılır.

Sayılan kriterlerin tazminat hesaplamasına etkisi, yukarıdaki ilk başlıkta izah edilmiştir. İş kazası tazminat davasıyla ilgili bilinmesi gereken tüm hususlar ve önemli noktalar, “iş kazası tazminat davası” yazımızda yer almaktadır.

Sonuç

İş kazası tazminat hesaplamasında sonucu etkileyen birçok farklı etmen bulunur. Bunların doğru tespit edilmesi ve tazminat hesaplamasının buna göre yapılması gerekir. Bu noktada, uzman iş hukuku avukatından hukuki destek alarak adım atmakta yarar vardır.