İnternetten İçerik Kaldırma ve Erişimin Engellenmesi

İnternetten içerik kaldırma ve erişim engelleme, kanunlarda yer alan çeşitli hükümlere dayanılarak birden fazla yolla gerçekleştirilen işlemdir. Uygulanacak usul ve dayanılacak kanun hükmü, içeriğin niteliğine göre değişiklik göstermektedir. İçerik niteliğinin tespiti sonucu, ilgili kurumlara başvurular yapılarak yaklaşık 1-2 gün içerisinde içeriğin kaldırılması ve erişimin engellenmesi mümkündür.

Teknik Müdahale ile İçerik Sildirme

Teknik müdahale ile içerik sildirme; internetten içerik kaldırma ve erişim engelleme için başvurulabilecek yollardan biridir. Bu yol ile öncelikle, paylaşılan içeriğin ve linkin teknik niteliği tespit edilir. Sonrasında, alanında uzman bilişim avukatları aracılığıyla, içeriğin ve linkin niteliğine uygun düşecek gerekli teknik işlemler yapılıp içerik kalıcı olarak kaldırılır.

İnternetten İçerik Kaldırma ve Erişim Engeli Hakkında Hukuki Düzenleme

İnternetten içerik kaldırma ve erişim engelleme hakkında hukuki düzenleme; esasen 5651 sayılı Kanunda ve İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesine Dair Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümlerinde yer almaktadır. Anayasa, Türk Medeni Kanunu, Türk Ticaret Kanunu ve Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda da konuya ilişkin açıklamalar bulunmaktadır. 

5651 sayılı kanunun 8. maddesi, içeriğin suç oluşturması halinde başvurulabilecek hukuki imkanları düzenlemektedir. 8/A hükmü,  yaşam hakkı ile kişilerin can ve mal güvenliğinin korunması gibi gecikmesinde sakınca bulunan hallerde içeriğin kaldırılması veya erişimin engellenmesi hallerini açıklamaktadır.

5651 sayılı kanun m.9 hükmü, paylaşılan içerikle kişilik haklarının ihlal edilmesi halinde uygulanması gereken hukuki prosedürü açıklamaktadır. 9/A hükmü ise özel hayatın gizliliğinin ihlal edildiği durumlarda, Bilişim Teknolojileri ve İletişim Kurumuna yapılacak başvuruyla içeriğin kaldırılması ve erişimin engellenmesi süreçlerini açıklamaktadır.

Türk Medeni Kanunu m.24 hükmü, kişilik haklarının ihlali halinde, ihlalin önlenmesi yahut sona erdirilmesine yönelik dava açılmasını ve maddi manevi tazminat taleplerini düzenlemektedir.

Türk Ticaret Kanunu m.54 vd. hükümlerinde yer alan haksız rekabet düzenlemeleri, şirket ürün yahut faaliyetlerine ilişkin haksız rekabet yaratan içeriklerin kaldırılması için dava yolu sunmaktadır.

Anayasal hak olarak düzenlenen ve Anayasa Mahkemesi kararlarında açıkça yer verilen unutulma hakkı kapsamında, eski içeriklerin kaldırılması yahut erişimin engellenmesi mümkündür.

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu EK m.4 hükmüne dayanılarak da dava açılmak suretiyle hizmetin durdurulması talep edilebilmektedir. 

İnternet Sitelerine Erişim Engelleme ve İçerik Kaldırma

İnternet sitelerine erişim engelleme ve içerik kaldırma, ilgili kanunlarda yer alan çeşitli hallerde mümkün olmaktadır. Bu haller şunlardır:

• İnternet sitelerinde yer alan içeriklerin, şeref ve haysiyetin korunması, kişinin görüntüsünün korunması, hürriyet gibi kişilik haklarına zarar vermesi, 
• İçeriğin, özel hayatın gizliliğini ihlal eden nitelik taşıması,
• İnternet sitelerinde yayınlanan içeriğin, 5651 sayılı Kanunda yer alan suç türlerinden birine ilişkin şüphe barındırıyor olması,
• İçeriğin, Anayasal haklardan olan unutulma hakkı kapsamında sayılabilecek bir süre önce paylaşılmış olması,
• İnternet sitelerinde paylaşılmış olan içeriğin, şirketlerin haksız rekabet hükümleri gereğince zarara uğramasına sebep olması,
• Telif haklarının ihlale uğraması,
• Kamu sağlığı, milli güvenlik, yaşam hakkı yahut kamu düzeninin ihlal edilmesine yönelik içeriklerin bulunması.

Yukarıda sayılan hallerde, ilgili kanun hükmüne dayanılarak ve gerekli prosedürler uygulanarak içeriğin kaldırılması mümkündür. Uygulanacak yöntemler her somut olayın özelliğine göre değişmekle birlikte bazıları şunlardır:

• Teknik işlemler yapılarak internet sitelerine erişimin engellenmesi ve içeriğin kaldırılması,
• Uyar kaldır yöntemi uygulanarak internet sitesindeki içeriğin kaldırılması,
• Unutulma hakkı kapsamında dava açılması sonucu internet sitesine erişimin engellenmesi ve içeriğin kaldırılması,
• Özel hayatın gizliliğini ihlal halinde Kuruma yahut sulh ceza hakimliklerine başvuruda bulunulması,
• Telif haklarının ihlali sebebiyle dava açılmasıyla erişimin engellenmesi,
• Sosyal medya uygulamalarının gizlilik politikalarına yönelik işlemler yapılarak içeriğin kaldırılması,
• Şirkete ilişkin hakların, haksız rekabet hükümleri kapsamında ihlal edilmesi halinde açılacak davada erişimin engellenmesi ve içeriğin kaldırılması,
• Telif hakkının ihlali davası kapsamında dava açılması suretiyle erişimin engellenmesi ve içeriğin kaldırılması.

İnternet sitelerinde yer alan içeriklerin hangi yolla kaldırılacağının tespiti, sürecin olumlu sonuçlanması ve içeriğin kalıcı olarak kaldırılması adına oldukça önemlidir. Bu noktada, sitenin özellikleri, linkin ve içeriğin nitelikli göz önüne alınarak uygulanacak yönteme karar verilmektedir.

Kişilik Haklarına Saldırı Halinde Uyar Kaldır Yöntemi ile İçerik Kaldırma

Uyar kaldır yöntemi ile içerik kaldırma, kişilik haklarının ihlali halinde başvurulan bir yöntemdir. Bu yöntem ile, içerik sağlayıcısı konumundaki sitelere yapılan başvuruyla içeriğin kaldırılması sağlanmaktadır. Yer sağlayıcısına ulaşılamaması halinde, yer sağlayıcısı konumundaki hosting şirketlerine bir bildirim yapılarak içeriğin çıkarılması talep edilebilir.

İçerik sağlayıcısına yapılacak bildirimde, paylaşılmış olan içeriğe ilişkin URL, yapılan paylaşım sonucu ihlal edilen kişilik hakları ve 5651 sayılı kanunda yer alan hukuki dayanaklar ileri sürülmektedir.

Uygulamada, mağdurlar tarafından yapılan bireysel araştırmalar sonucu içerik sağlayıcısına ilişkin iletişim bilgilerinin bulunamaması sebebiyle başarı sağlanamadığı görülmektedir. Aynı şekilde, içerik ve yer sağlayıcılarına yapılan bireysel başvuruların çok yüksek oranda cevapsız bırakıldığı da görülmektedir. 

Bu noktada, alanında uzman bilişim avukatları tarafından yapılan tebliğ sonucu, içerik ve yer sağlayıcılarından dönüş alındığı ve yüksek verim sağlandığı görülmektedir. Uyar kaldır yönteminin tercih edilmesi halinde, uzman bir bilişim avukatından hukuki destek alarak sürecin yürütülmesi oldukça önemlidir.

İnternet sitelerinde paylaşılan içeriğin kişilik haklarını ihlal etmesi halinde sulh ceza hakimliklerine başvuru yolu da açıktır. Bu itibarla, bireysel olarak uyar kaldır yöntemine başvurup sonuç alamayan kişiler sulh ceza hakimliklerine başvurabilmektedir. Aynı şekilde, içerik sağlayıcısına yahut yer sağlayıcısına uyarı gönderilmeden de sulh ceza hakimliklerine başvurulabilmektedir. 

Şirket Marka Karalama Haberi Halinde Erişim Engelleme ve İçerik Kaldırma

Şirket marka karalama haberinin söz konusu olması halinde, Türk Ticaret Kanunu’nun haksız rekabet hükümlerine başvurularak erişimin engellenmesi ve içeriğin kaldırılması mümkündür. Bu noktada, paylaşılan içeriğin, bir şirketin ürünlerine, faaliyetlerine karşı kötüleme barındırıyor olması gerekmektedir.

Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Halinde Erişim Engelleme ve İçerik Kaldırma

Özel hayatın gizliliğini ihlal halinde internetten içerik kaldırılması ve erişimin engellenmesi mümkündür. Bu husus, 5651 sayılı internet Kanunu’nun 9/a hükmünde açıklanmaktadır. 

Ilgili hükme göre internet sitesinde yayınlanan içeriğin kişilerin özel hayatı gizliliğini ihlal etmesi halinde kişiler kuruma bizzat başvurarak erişimin engellenmesini talep edebilirler. 

Yapılan başvuruda özel hayatın gizliliği hakkının hangi hallerle ihlal edildiği ihlali ilişkin sayfanın tam adresi yer almaktadır bunun yanında mağdura ve internet sitesinin sahibi ne ilişkin kimlik ve iletişim bilgilerine yer verilmektedir. Kuruma sunulan bilgilerde eksiklik yahut hata olması halinde erişimini engellenmesi talebi işleme alınmamaktadır 

Başvurunun doğru ve eksiksiz şekilde yapılması halinde kurum tarafından 24 saat içerisinde erişimin engellenmesi kararı verilebilir. Kurum tarafından verilen erişim engelleme talebinin talebin verilmesinden itibaren 24 saat içerisinde sulh ceza hakimliklerine sunulması gerekmektedir. Kararın Sulh Ceza hakimlerine sunulmaması halinde erişim engelleme tedbiri uygulamadan kaldırılmaktadır. Karara itiraz yolu açıktır.

Bunun yanında kuruma başvuruda bulunmayıp doğrudan sosyal ceza hakimliklerine erişimini engellemesi talebinin sunulması mümkündür. Ancak uygulamada, aciliyet bulunan hallerde doğrudan Kuruma başvurulduğu görülmektedir.

Internet sitelerinde yer alan içeriklerin özel hayatın gizliliğini ihlal etmesi haline başvurulacak yetkili sulh ceza hakimlikleri, içerik sağlayıcısının bulunduğu yer yahut mağdurun bulunduğu yer Sulh Ceza hakimlikleridir.

Unutulma Hakkı Kapsamında İçerik Kaldırma

Unutulma hakkı kapsamında içerik kaldırma, uzun süre önce paylaşılmış, güncelliğini kaybetmiş ve haber niteliğini yitirmiş içeriklerde karşılaşılan durumlardandır. İnternet sitelerinde yer alan içeriklerin unutulma hakkı dahilinde kaldırılabilmesi için içeriğin tarihi, bilimsel bir değer taşıyıp taşımadığı hususları değerlendirilir 

Unutulma hakkı kapsamında içerik kaldırılabilmesi için içeriğin, internet sitesinde uzun süredir kolayca ulaşılabilir olması sebebiyle kişinin şeref ve itibarını zedelemesi gerekmektedir. Bu noktada basın özgürlüğünün de ihlal edilmemiş olması ve iki hak arasında dengesizliğin ortaya çıkmış olması gerekmektedir.

Paylaşılmış olan içeriğin unutulma hakkı kapsamında değerlendirilmesi için gereken süre her somut olaya göre değerlendirilir. Örneğin, ünlü kişilerin hayatlarına ilişkin içeriklerin uzun süreler boyunca basın hürriyeti kapsamında kabul edildiği görülmektedir.

Unutulma hakkı kapsamında erişimin engellenmesi ve içeriğin kaldırılması talepleri, mağdurun yerleşim yeri sulh ceza hakimliğidir. Talebin reddedilmesi ve iç hukuk yollarının tüketilmesi halinde Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yolu da açıktır. 

Telif ve Marka İhlali Halinde İnternetten İçerik Kaldırma

Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu EK m.4 hükmüne göre, telif ve marka haklarının ihlali halinde ihlale konu olan içeriğe erişim hizmetinin durdurulması mümkündür. Bu kapsamda başvurulacak yol çift aşamalıdır. 

Öncelikle, telif ve marka hakkını ihlal eden içeriğin bulunduğu site sahibine başvurulmaktaktadır. Yapılan başvuruda, içeriğe erişim hizmetinin üç gün içinde durdurulması talep edilmektedir. İçerik sağlayıcısına yapılan başvuruya rağmen ihlalin devam etmesi halinde ise sulh ceza hakimliklerine başvurulabilmektedir.

Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda yer alan ilgili hükme dayanılarak erişimin kaldırılması mümkün değildir. Ancak bu yol ile hizmetin durdurulması talep edilebilmektedir.

Facebook, Instagram, TikTok, Twitter gibi Sosyal Medya Sitelerinden İçerik Kaldırma

Facebook, Instagram, Tiktok, Twitter gibi sosyal medya sitelerinden içerik kaldırma iki farklı şekilde mümkün olmaktadır. Bunlardan ilki, sayılan sosyal medya sitelerinde paylaşılan içeriklerin kişilik haklarını zedelemesi, özel hayatın gizliliğini yahut unutulma hakkını ihlal etmesi gibi kanuni durumlardır. Diğer durum ise herhangi bir kanuni ihlal olmamasına rağmen sitelerin iç politikalarına uygunsuzluk sebebiyle içeriğin kaldırılmasıdır.

Facebook, Instagram, TikTok, Twitter gibi sosyal medya uygulamalarının iç politikaları her birine özel olarak yayınlanmaktadır. Paylaşılan içeriğin niteliği ve ihlalin tespit edilmesi sonrasında sitenin ilgili birimlerine başvurmak mümkündür.

Örneğin, kişilere ait sahte hesapların açılması, içeriğin kötüye kullanımı hallerinin varlığı halinde uygulamaların iç politikalarına uygun olacak yöntemlere başvurulabilir.

TMK Kapsamında İçerik Kaldırma ve Maddi Manevi Tazminat

TMK kapsamında içerik kaldırma, kişilik haklarına saldırı halinde, Türk Medeni Kanunu m.24 vd. hükümlerine dayanılarak uygulanan bir yöntemdir. Bu yöntemin uygulanabilmesi için internet sitesinde bulunan içeriğin şeref ve haysiyetin korunması, görüntünün korunması yahut yaşam hakkı gibi kişilik hakları ihlal ediliyor olması gerekmektedir.

Mağdurun yahut içerik sağlayıcısının yerleşim yerinde bulunan asliye hukuk mahkemelerinde açılacak davada çeşitli talepler ileri sürülebilmektedir. Bu talepler: kişilik haklarına saldırınınn önlenmesi, saldırının durdurulması yahut gerçekleşmiş bulunan saldırının hukuka aykırılığının tespit edilmesidir. 

Kişilik haklarına saldırının giderilmesi dava dilekçesinde, yukarıda yer alan hususların yanı sıra, içeriğin çıkarılması tedbir talebinin ileri sürülmesi de oldukça önemlidir. Talebin kabul edilmesi halinde, dava süresince içerik erişime kapalı olmaktadır.

Web Sitesinden Sildirilen İçeriğin Google’dan da Sildirilmesi

Web sitesinden sildirilen içeriğin Google’dan da sildirilmesi ayrı teknik işlemlerdir. Diğer bir ifade ile, internet sitesinden kaldırılan içerikler, Google’ın teknik yapısı gereği yayınlanmaya devam etmektedir. Bu durumda, içerik sağlayıcı web sitesinden içeriğin kaldırılmasından sonra belli başlı teknik ve hukuki işlemlerin yapılması gerekmektedir. Yapılan işlemler sonucu kaldırılan içerik Google’dan da kalıcı olarak silinmektedir. 

İnternetten İçerik Kaldırma İşlemi Ne Kadar Sürer?

İnternetten içerik kaldırma işlemi, başvurulacak yönteme göre değişiklik göstermekle beraber yaklaşık 1-2 gün sürer. Konu hakkında dava açılmasıyla içeriğin çıkarılması tedbir talebinin sunulması halinde ise yaklaşık 15 gün sürmektedir.

Sonuç

İnternetten içerik kaldırma ve erişim engelleme, içeriğin ve paylaşılan sitenin niteliklerine göre değişen birçok yolla yapılabilmektedir. Başvurulacak yöntemin tespitinde hataya düşülmesi, çok kısa süreler içinde kaldırılacak bir içeriğin uzun süreler boyunca yayında kalmasına sebep olmaktadır. Bu gibi durumların önüne geçilebilmesi için alanında uzman bir bilişim avukatından danışmanlık almak fayda sağlamaktadır.